مقایسه اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی تحصیلی و خودتنظیمی انگیزشی بر اضطراب امتحان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

کبری الهویردی یانی ¹ , معصومه آزموده ² , تورج هاشمی ³ , خلیل اسماعیل پور ⁴

1 - دانشجوی دکتری تخصصی رشته روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - استادیار گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4 - دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1402/02/18 تاریخ پذیرش : 1402/06/06 تاریخ انتشار : 1402/06/06

کلید واژه: اضطراب, اضطراب امتحان, مهارت‌های زندگی تحصیلی, خودتنظیمی انگیزشی, فرایندهای شناختی,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق مقایسه اثربخشی آموزش مهارت ‌های زندگی تحصیلی و خودتنظیمی انگیزشی بر اضطراب امتحان بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌ آزمایشی با پیش‌ آزمون و پس ‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه مورد مطالعه عبارت از کلیه دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه نواحی پنج‌ گانه آموزش ‌و ‌‌پرورش شهر تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۴۰۱ بود. از بین جامعه آماری با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، تعداد ۷۷ دانش‌آموز که نمره بیشتری از نمره برش مقیاس اضطراب امتحان داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. ابزارهای اندازه‌گیری داده ها پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون بود. بسته آموزش مهارت ‌های زندگی تحصیلی در گروه آزمایشی اول و بستة آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش بر روی گروه آزمایشی دوم انجام شد. بر روی گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. جهت تحلیل داده ‌ها از روش های آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و آزمون تحلیل کوواریانس تک ‌متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد میزان اثربخشی آموزش مبتنی بر مهارت ‌های زندگی تحصیلی و راهبرد های خودتنظیمی انگیزش بر اضطراب امتحان (01/0P< ، 67/8 = (48 و 1)F) متفاوت بوده است. می ‌توان نتیجه گرفت که تأثیر راهبردهای خودتنظیمی انگیزش بر اضطراب امتحان بیشتر از آموزش مهارت زندگی تحصیلی بوده است.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to compare the effectiveness of academic life skills training and motivational self-regulation on exam anxiety. research method was a Quasi -experimental type with pre-test, post-test and control group. The studied population consisted of all female students of the second year of high school in the five education and training districts of Tabriz city in the academic year of 2021-2022. From among the statistical population using random cluster sampling method, 77 students who had a higher score than the test anxiety scale cutoff score were selected as a sample and randomly replaced in experimental and control groups. Data measurement tools were Sarason test anxiety questionnaire. The academic life skills training package was carried out in the first experimental group and the motivational self-regulation strategies training package was carried out in the second experimental group. There was no intervention on the control group. Descriptive statistics including mean and standard deviation and univariate analysis of covariance were used to analyze the data. The results showed that the effectiveness of education based on academic life skills and motivational self-regulation strategies was different on exam anxiety (P < 0.01, F = (48, 1) 8.67). It can be concluded that the effect of motivational self-regulation strategies on exam anxiety was more than that of academic life skill training.

منابع و مأخذ:

ابوالقاسمی، عباس، اسدی مقدم، عزیزه، نجاریان، بهمن، و شکرکن، حسین. (1375). ساخت‌ و اعتباریابی‌ مقیاسی‌ برای‌ سنجش‌ اضطراب‌ امتحان‌ در دانش‌آموزان‌ پایه‌ سوم‌ دوره راهنمایی‌ تحصیلی‌اهواز . دست‌آوردهای روان‌شناختی، 3(2)، 61-74.
اطاقی، معصومه. (1394). تأثیر آموزش مهارت‌های تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان فوریت پزشکی. راهبردهای آموزش (راهبردهای آموزش در علوم پزشکی)، 8(5 )، 269-274.
امیریان، سیده خدیجه، عبدخدائی، محمدسعید، و کارشکی، حسین. (1396). نقش میانجی گرانه اهمالکاری تحصیلی و اضطراب امتحان در رابطه ی درماندگی آموخته شده با پیشرفت تحصیلی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 7(2)، 5-22.
امینی، شهین، و سامانی، سیامک. (1400). مدل علی حمایت‌های اجتماعی تحصیلی, مهارت‌های تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی. مشاوره کاربردی، 11(1 )، 1-20.
جلیل‌زاده، حکیمه و زارعی، حیدرعلی. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 11(42)، 13-36.
عاصمیان، فهیمه. (1394). بررسی رابطه بین سبک های شناختی (واگرا، همگرا، جذب کننده، انطباق یابنده) با ؤولفه‌های یادگیری خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم متوسطه دبیرستانهای شهر تبریز در سال تحصیلی 83-84 . پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز.
فتوحی، علی، شاکری زنگیر، ابراهیم، و بابایی، رضا. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر اضطراب مدرسه و خودتنظیمی در دانش‌آموزان دارای ناتوانایی های یادگیری. اولین کنفرانس بین الملل مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، شرکت علمی پژوهشی و مشاوره ای آینده ساز، دانشگاه پیام نور نکا.
قربانی، جعفر. (1391). مهارت‌های زندگی تحصیلی. مشهد: انتشارات فرا انگیزش.
محمدی درویش بقال، ناهید، حاتمی، حمیدرضا، و احدی، حسن. (1395). بررسی تأثیر آموزش راهبردهای خودتنظیمی ( شناختی و فراشناختی) بر باورهای انگیزشی( انگیزش تحصیلی، خودکارامدی، اضطراب آزمون) دانش‌آموزان دبیرستان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 9(27)، 49-66.
نادری، فرح، برومندنسب، مسعود، و ورزنده، مهتاب. (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر اضطراب و ابراز وجود دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان بهبهان. یافته‌های نو در روان شناسی (روان شناسی اجتماعی)، 2(6)، 43-53.
نظری، ایمان و حسین پور، محمد. (1394). اثر بخشی مهارت‌های زندگی بر اضطراب و عزت نفس دانش‌آموزان دختر دبیرستان باغ ملک. یافته‌های نو در روانشناسی، 1 (2)، 95-116.
وحیدی، سولماز، منظری توکلی، علیرضا، منظری‌توکلی، حمداله، و سلطانی‌نژاد، امان‌اله. (1397). تعیین اندازه اثر کارکردهای اجرایی و سطوح یادگیری خودتنظیمی در پیش بینی اضطراب ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی. مطالعات ناتوانی، 8(64 )، 1-7.
یزدانبخش، کامران، و آذرنیا، اکرم. (1402). اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر بهبود توانایی‌های شناختی سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۸ (۱)، ۳۲-۴۵.
یزدانی، فریدخت. (1391). اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر پرستاری. فصلنامه مديريت پرستاري، ۱ (۱)، ۴۷-۵۸.
یوسفلو، خدیجه، و زارعی، حیدرعلی. (1396). تأثیر آموزش ایمن‌سازی در مقابل استرس بر کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد تحصیلی در درس فیزیک. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 10(38)، 33-50.
Abolghasemi, A., Asadi Moghaddam, A., Najarian, B., & Shokrkon, H. (1996). Construction and Validation of a Test for the Measurement of Test Anxiety Among Ahwaz Guidance School Students. Psychological Achievements, 3(2): 61-74. [in persian]
Amate Romera, J., & de la Fuente, J. (2021). Relaciones entre ansiedad evaluativa, autorregulación y estrategias de afrontamiento del estrés en universitarios opositores. Anales de Psicología / Annals of Psychology, 37(2): 276–286.
Amini, S., & samani, S. (2021). Causal Modeling of Student Social Support, Academic Skills and Academic Self-efficacy. Biannual Journal of Applied Counseling, 11(1): 1-20. [in persian]
Amirian, S. K., abdekhodaee, M. S., & Kareshki, H. (2018). The Mediating Role of Academic Procrastination and Test Anxiety in the Relationship between Learned Helplessness with Academic Achievement. Research in Clinical Psychology and Counseling, 7(2): 5-22. [in persian]
Asimian, F. (2014). Investigating the relationship between cognitive styles (divergent, convergent, assimilative, adaptive) with self-regulated learning components and academic progress of second year high school students in Tabriz city in the academic year 83-84. Master's thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Tabriz University. [in persian]
Bandura, A. (2002). Growing primacy of human agency in adaptation and change in the electronic era. European psychologist, 7(1):1-16.
Cannella-Malone, H. I., Dueker, S. A., Barczak, M. A., & Brock, M. E. (2021). Teaching academic skills to students with significant intellectual disabilities: A systematic review of the single-case design literature. Journal of Intellectual Disabilities, 25(3): 387–404. https://doi.org/10.1177/1744629519895387
DeSmul, M., Heirweg, S., VanKeer, H., Devos, G., & Vandevelde, S. (2018). How competent do teachers feel instructing self-regulated learning strategies? Development and validation of the teacher self-efficacy scale to implement self-regulated learning. Teaching and Teacher Education, 71, 214-225.
Fatuhi, A., Shakri Zangir, E., & Babaei, R. (2014). The effectiveness of life skills training on school anxiety and self-regulation in students with learning disabilities. The first international conference on management, economics, accounting and educational sciences, Sari, scientific research and consulting company for the future, Payamnoor Neka University. [in persian]
Ghorbani, J. (2011). Academic life skills. Mashhad: Fara Nodish Publications. [in persian]
Jalilzadeh, H., & Zarei, H. A. (2018). The Effect of Self-Regulation Strategies on Academic Motivation and Test Anxiety in Students. Journal of Instruction and Evaluation, 11(42): 13-36. [in persian]
Khaira, M. K., Gopal R. L. R., Saini S. M., & Isa Z. M., (2023), Interventional Strategies to Reduce Test Anxiety among Nursing Students: A Systematic Review, International Journal of Environmental Research and Public Health, 20, 1233.
Kolawola, S. (2021). Efects of test taking strategies on mathematics test anxiety and performance among junior secondary school students in Bukuru, Nigeria. Journal of Educational Research and Policy Studies VOL.5; Department of Educational foundations, university of jos.
Kolb, D. (2000). Learning style and their influence on classroom achievement, Journal of Applied psychology, 33, 59-66
Korhan, M., Mustafa; Engin, E., & Güloğlu, B., (2021) Test Anxiety of Youth to Take the University Entrance Exam throughout Covid-19 Outbreak: Cognitive Flexibility and Self-Regulation. E-International Journal of Educational Research. 1(12): 5, 212-231.
Manchandana, S., Bhave, S., Ola, M., & Puri, A. (2018). A Study on Measuring Examination Anxiety in School Children. Ec Psychology and Psychiatry, 7(6): 338-43.
Mashayekh, M., & Hashemi, M., (2011), Recognizing, Reducing and Copying with Test Anxiety: Causes, Solutions & Recommendations, Procedia-Social and Behavioral Sciences 30(1): 2149-2155.
Mohammadi DarvishBakhal, N., Hatami, H., & Ahadi, H. (2015). Investigating the effect of academic self-regulation strategies (cognitive & metacognitive) on motivational beliefs (academic motivation, self-efficacy, test anxiety) of high school students. Educational Psychology Quarterly, 9(27): 49-66. [in persian]
Misera, R., & Castill, G. L. (2004). Academic stress, anxiety and management among college students. International journal of stress management. 11(2): 132-148.
Naderi, F., Broumand Nesab, M., & Varzandeh, M. (2016). The effect of life skills training on anxiety and self-expression of high school students in Behbahan city. New findings in psychology (social psychology), 2(6): 43-53. [in persian]
Nazari, I., & Hosseinpour, M. (2014). The effectiveness of life skills on anxiety and self-esteem of female students of Bagh Malek High School. New findings in psychology, 1(2): 95-116 [in persian]
Nigel, K. (2019). Two ways to coping with stress. Journal of Americanpsychologists, 54, 291-307.
Otaghi M. (2015). Effect of Teaching Academic Skills on Academic Achievement in Medical Emergency Students. Educ Strategy Med Sci, 8(5):269-274. [in persian]
Paulino, P., Sá, I., & Silva A. L. D. (2016), Self-regulation of motivation: Contributing to students learning in middle school, 4th Annual International Conference on Cognitive-Social & Behavioural Sciences,
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82(1): 33.
Rose, H., Curle, S., Aizawa, I., & Thompson, G. (2020). What drives success in English medium taught courses? The interplay between language proficiency, academic skills, and motivation. Studies in Higher Education, 45(11): 2149-2161.
Pintrich, P. R., & De Groot, E. V. (2010). Motivational and self-regulated learningcomponents of classroom academic performance. Journal of EducationalPsychology, 82(1): 33-40.
Sarason, I. G. (2010). Introduction to the Study of Test Anxiety. In: Sarason IG, Editor. Test anxiety: theory, research, and applications. New York: L. Erlbaum Associates.
Vahidi, S., Manzari Tavakoli, A., Manzari Tavakoli, H., & Soltani Nejad, A. (2014). Determining the effect size of executive functions and self-regulated learning levels in predicting math anxiety of students with math learning disorder. Disability Studies, 8(64): 1-7 [in persian]
Yazdanbakhsh, K., & Azarnia, A. (2023). The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Improving the Cognitive Abilities of the Elderly. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 18(1): 32-45. [in persian]
Yazdani, F. (2012). Test anxiety and academic performance in female nursing students. Nursing management, 1(1): 47-58. [in persian]
Yoseflo, K., & Zarei, H. A. (2017). The Effect of Stress Inoculation Training (SIT) on Reducing Test Anxiety and Enhancing Academic Performance in Physics. Journal of Instruction and Evaluation, 10(38): 33-50. [in persian]