بررسی جایگاه فلسفی عقلانیت در اندیشه فلاسفه و تبیین بهره¬مندی تعلیم و تربیت از مولفه¬های آن

محورهای موضوعی : تعلیم و تربیت

علی روشنی زاده ¹ , جهانبخش رحمانی ² , محمود عبدوند ³

1 - گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران.
2 - استادیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/20 تاریخ پذیرش : 1403/08/20 تاریخ انتشار : 1403/10/03

کلید واژه: عقلانیت, تعلیم و تربیت, فلاسفه ,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه عقلانیت در نظریه¬های فیلسوفان و استخراج مولفه های آن برای تعلیم و تربیت انجام شد. این پژوهش از جمله پژوهش¬های کیفی است و با استفاده از روش گرندد تئوری با رویکرد تطبیقی ـ تحلیلی انجام پذیرفت. حوزه پژوهش شامل تمامی اسناد علمی در حوزه فلسفه و تعلیم و تربیت بود که نظرات فلاسفه در حوزه عقلانیت و مفاهیم مرتبط با تعلیم و تربیت در آنها قابل استخراج بود. ابزار گرداوری اطلاعات شامل فیش¬برداری مرتبط با مفهوم عقلانیت و آموزش و پرورش بود. در مرحله نخست از متون مرتبط با موضوع، جملات مرتبط با هدف اصلی پژوهش انتخاب و کدگذاری شدند. مفهوم عقلانیت در 340 کد از دیدگاه 93 فیلسوف و اندیشمند تدوین گردید. در مرحله دوم از میان این کدهای باز، محقق 153 کد انتخابی را با عنوان «عقل، عاقل و عاقلانه» برگزید. در مرحله سوم مقوله¬های انتخابی مفهوم تعلیم و تربیت با کدهای انتخابی مرحله دوم مورد مطالعه و تطبیق قرار گرفتند و بر اساس همسویی و ناهمسویی با نظرات فلاسفه در جدول طبقه¬بندی گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از روش پیشنهادی استراوس و کوربین استفاده گردید. نتایج نشان داد از نظر فلاسفه، تعلیم و تربیت می¬اواند از عقل به عنوان، معیاری برای پذیرش ساختار تعلیم و تربیت، ابزاری برای تهذیب در تعلیم و تربیت، ابزاری برای ایجاد تعامل در تعلیم و تربیت، ابزاری برای هدایت به خیر در تعلیم و تربیت، ابزاری برای پیشرفت در تعلیم و تربیت، ابزاری برای تشخیص درست و نادرست در تعلیم و تربیت، ابزاری برای درک ناتوانی های عقل در تعلیم و تربیت، ابزاری برای هدایت انسان¬ها در تعلیم و تربیت و ابزاری برای فهم در تعلیم و تربیت بهره¬مند شود.

چکیده انگلیسی:

The current research was conducted with the aim of investigating the place of rationality in the theories of philosophers and extracting its components for education. This research is one of the qualitative researches and it was conducted using the ground theory method with a comparative-analytical approach. The field of research included all scientific documents in the field of philosophy and education, in which the opinions of philosophers in the field of rationality and concepts related to education could be extracted. The data collection tool included questionnaires related to the concept of rationality and education. In the first stage, sentences related to the main purpose of the research were selected and coded from the texts related to the topic. The concept of rationality was formulated in 340 codes from the point of view of 93 philosophers and thinkers. In the second stage, among these open codes, the researcher chose 153 selected codes with the title "Aql, Aqel and Wisely". In the third stage, the selected categories of the concept of education and training were studied and matched with the selected codes of the second stage, and they were classified in the table based on alignment and disalignment with the opinions of philosophers. The method proposed by Strauss and Corbin was used for data analysis. The results showed that, from the point of view of philosophers, education and training comes from reason as a criterion for accepting the structure of education and training, a tool for refinement in education and training, a tool for creating interaction in education and training, a tool for guiding good in education. and education, a tool for progress in education, a tool for distinguishing between right and wrong in education, a tool for understanding the weaknesses of reason in education, a tool for guiding people in education and a tool for understanding in education and To benefit from education.

منابع و مأخذ:

الف) منابع فارسی
ـ ارسطو، اخلاق نیکوماخوس؛ (1356). ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، نشر دانشگاه تهران.
ـ ارسطو (1385). اخلاق نيكوماخوس. ترجمه حمد حسن لطفي ، انتشارات طرح نو.
ـ ارسطو (1371). سياست. ترجمه حميد عنایت، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، تهران.
ـ اسپريگنز، توماس (1382). فهم نظريه¬هاي سياسي. ترجمه فرهنگ رجايي ، نشر آگاه.
ـ افلاطون؛ (1357).جمهوري، ترجمه محمد حسن لطفي، چاپ يكم، تهران: خوارزمي.
ـ امید، مسعود؛ (1373). ارتباط دین و اخلاق از دیدگاه یونگ، کیهان اندیشه، شماره 53.
ـ اي. جي. اوكانر (1378). جان لاك، ترجمه خشايار ديهيمي (تهران: نشر كوچك.
ـ ایگلتون، تری؛ (1383). مارکس و آزادی، ترجمه علی‌اکبر معصوم‌بیگی، نشر آگه.
ـ آذربايجاني، مسعود و موسوي اصل، سید مهدی؛ (1385). درآمدي بر روان¬شناسي دين، قم: انتشارات زيتون.
ـ باقری، خسرو؛ (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، انتشارات مدرسه.
ـ باقری، خسرو و غفاری، ابوذر؛ (1380). تربيت اخلاقي فضيلت‌گرا از منظر ديويد كار، نجله مطالعات اسلامی، شماره 53 و 54.
ـ باقری، خسرو (1384). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، انتشارات مدرسه.
ـ براون، استوارت، کالینسون، دایان و ویلکینسون، رابرت؛ (1382).صد فيلسوف قرن بيستم، ترجمه عبدالرضا سالار بهزادی، نشر ققنوس.
ـ بروس، اونی؛ (1381). نظریه اخلاقی کانت، ترجمه علیرضا آل بویه،انتشارات بوستان کتاب قم.
ـ بنتام؛ (1383). ميل و مکتب فايده¬گرايي، ترجمه محمد بقايي، تهران، اقبال.
ـ پالمر،مايکل؛ (1385). فرويد،يونگ و دين. ترجمه محمد دهگان¬پور، غلامرضا محمودي، چاپ اول، تهران: رشد.
ـ پرویزی، سرور؛ ادیب حاج باقری، محسن و صلصالی مهوش(۱۳۸۲). روش¬های تحقیق کیفی. تهران: بشری.
ـ پیتر سینگر؛(1393). هگل، ترجمه عزت الله فولادوند، انتشارات طرح نو، 1393.
ـ توسلی، حسین (1388). بررسی انتقادی مبانی سیاست در اندیشه جان لاک، مجله علوم سیاسی شماره 48.
ـ جان لاک (1381). جستاري در فهم بشر، تلخيص پرينگل پتيسون، ترجمه رضازاده شفق (تهران: نشر شفيعي.
جان لاك (1387). رساله‌اي در باب حكومت، ترجمه حميد عضدانلو (تهران: نشر ني، 1387) چاپ اول، شماره¬های 15ـ 135 ـ 6 ـ 7 ـ 8 ـ 123 ـ 124 ـ 88 ـ 135 ـ 99 ـ 95 ـ 134 ـ 208 ـ 116 ـ 125 ـ 122 ـ 46 ـ 138 ـ 180 ـ 182 ـ 22 ـ 57 ـ 60 ـ 61 ـ 63
ـ جوادی، محسن؛ (1383). اخلاق، دایره المعارف قرآن کریم، ج2، بوستان کتاب قم.
خنیفر، حسین. (۱۳۸۴). تحلیل محتوای ادبیات مدیریت اسلامی با تأکید بر آثار منتخب. تهران: مدیریت فرهنگ
ـ خان بیگی، حمزه؛ (1390). جایگاه اخلاق در اسلام، پایان¬نامه کارشناسی ارشد.
ـ دايانه کالينسون؛ (1379). پنجاه فيلسوف بزرگ از تالس تا سارتر، ترجمه محمد رفيعي، تهران، نشر عطايي.
ـ دالماير، فرد (1386). سياست مدرن و عمل: تمرينهاي فكري در عرصه نظريه سياسي معاصر.ترجمه مصطفي يونسي، نشر پرسش.
ـ دیوسالار، عبدالرسول؛ (1391). بازشناسي نسبت مفاهيم پيشرفت و توسعه با تأكيد بر انديشه غرب. مركز انديشه و پژوهش طرح هزاره.
ـ دیوید راس، ارسطو؛ (1377). ترجمه دکتر مهدی قوام صفری، تهران: انتشارات فکر روز.
ـ راسل، برتراند؛ (1392). اخلاق و سیاست، ترجمه على حیدریان. انتشارات بابک.
ـ رايان، موريس؛ (1383). مطالعات مردم¬شناسي دين،ترجمه سيدحسين شرف¬الدين و محمد فولادي، چاپ اول.
ـ رضوانی اول و همکاران (1394). بررسی تحلیل و مقایسه¬ای جایگاه عقل در فلسفه هگل و مولانا.
ـ روشنی¬زاده، علی؛ (1393). تحویلی¬نگری در منشورهای اخلاقی دانشگاه¬های ایران، مجموعه مقالات همایش پنجم فلسفه تعلیم و تربیت ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
ـ سالیوان، راجر، (1380). کانت،ترجمه عزت¬اله فولادوند، انتشارات طرح نو.
ـ سبحاني نيا، محمدتقی؛ (1389). بررسي معيارهاي هفت¬گانه جرمي بنتام با تکيه برآموزه¬هاي اسلامي، مجله معرفت اخلاقی، شماره دوم.
ـ شیروانیان، علیرضا و قاسمیان، معصومه؛ (1391).نقش پنج منظومه عمده اخلاقی در تصمیم¬گیری مدیران،پژوهش¬های فلسفی دانشگاه تبریز.
ـ شریفی، احمد حسین؛ (1384). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: مؤسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی (ره).
ـ صانع‌پور، مریم؛ (1382). فلسفه اخلاق و دین، تهران: نشر آفتاب و توسعه.
ـ عادل¬زاده نائینی و همکاران (1380) . تحلیل عقلانیت از منظر فارابی و ارائه یک مدل تربیت عقلانی.
ـ عنایت، حمید؛ (1364). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب، انتشارات دانشگاه تهران.
ـ طالبی، اکبر. نوذری، محمد. میرخلیلی، محمود. (1398). بررسی مبانی فقهی نظارت و بازرسی و آثار آن در پیشگیری از جرایم دولتی. پایان نامه دکتری، دانشگاه قم، پردیس دانشگاهی
ـ طباطبایی، محسن. شریتعمدار، نورالدین، بهروز لک، غلامرضا. (1390). وجوه فقهی نقش مردم در حکومت دینی. پایان نامه دکتری، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، دانشکده حقوق و علوم سیاسی
ـ فنایی، ابوالقاسم. (1384). دین در ترازوی اخلاق، ابوالقاسم فنایی، ص۱۱۲-۱۱۶، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.
ـ فرامرز قراملکي، احد؛ (1383). روش¬شناسي مسئوليت¬پذيري در سازمان، انديشه حوزه، شماره 49 و 50 .
ـ کاپالدی، نيکولاس؛ (1383). بنتام و ميل و مکتب فايده گرايي، ترجمه محمد بقايي، تهران: نشر اقبال.
ـ کاپلستون، فردریک؛ (1380). تاريخ فلسفه، ترجمه جلال¬الدين مجتبوي، تهران، نشر سروش.
ـ کاتوزیان، ناصر؛ (1392). تئورى عمومى حقوق، نشر میزان.
ـ كاتوزيان، ناصر؛ (1372). حقوق مدنى؛ قواعد عمومى قراردادها، ج‏1، انتشارات مدرس.
ـ كاتوزيان، ناصر؛ (1352). فلسفه حقوق، انتشارات دانشگاه تهران.
ـ کانت، ایمانوئل؛ (1369). مابعدالطبیعه اخلاق،ترجمه حمید عنایت و علی قیصری، نشر خوارزمی.
ـ کانت، ایمانوئل؛ (1383). مابعدالطبیعه اخلاق (جلد اول: فلسفه ی حقوق)، ترجمه منوچهر صانعی دره¬بیدی، تهران، نقش و نگار.
ـ کالينسون، دایانه؛ (1380). پنجاه فيلسوف بزرگ، مترجم محمد رفيعي مهرآبادي، انتشارات عطائي.
ـ کورنر، استفهان؛ (1389). فلسفه کانت، ترجمه عزت‌الله فولادوند، انتشارات خوارزمی.
ـ گرى، جان؛ (1376). فلسفه سیاسى جان استوارت میل، ترجمه دیهیمى، تهران: انتشارات طرح نو.
ـ گرى، جان؛ (1380). فلسفه سیاسى فون هایک. ترجمه خشایار دیهیمى، تهران: انتشارات طرح نو.
ـ گنسلر، هری. جی؛ (1385). درآمدی جدید به فلسفه اخلاق. ترجمه حمیده بحرینی، تهران: آسمان خیال.
ـ گوتک، جرالد لی؛ (1393). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمه محمدجعفر پاکسرشت، انتشارات سمت.
ـ لارنس سی،بکر؛ (1378).تاریخ فلسفه اخلاق، ترجمه گروهی. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ـ لسناف، مايكل ايچ (1385). فيلسوفان سياسي قرن بيستم. ترجمه خشايار ديهيمي ، نشر ماهی.
ـ محیی، بهرام؛ (1385). فیلسوف عصر روشنگری، روزنامه اعتماد، شماره 1112.
ـ مجتبوی، سید جلال¬الدین. (1395). علم اخلاق اسلامی (ترجمه كتاب جامع السعادات)، ج۲، ص۳۳۰
ـ منصوری و همکاران (1393). تبیین تربیت عقلانی از دیدگاه علامه محمد تقی جعفری.
ـ مصباح یزدی، محمدتقی؛ (1380). فلسفه اخلاق. احمد حسین شریفی، تهران: نشر بین¬الملل.
ـ مصباح یزدی، محمدتقی؛ (1376). مکاتب اخلاقی. مؤسسه امام خمینی، قم.
ـ مصباح یزدی، محمد تقی؛ (1376). اخلاق در قرآن، قم: مؤسسه پژوهشی امام خمینی (ره).
ـ مصباح یزدی، محمد تقی؛ (1388). فلسفه اخلاق، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، نشر بین الملل.
ـ مصباح يزدي، مجتبي؛ (1378). فلسفه اخلاق. مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره).
ـ مطهری، مرتضی؛ (1388). آشنایی با علوم اسلامی، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم.
ـ مظاهری راد، حمیدرضا؛ (1385). مروری بر مفهوم رفتار اخلاقی در سازمان¬ها. هفته نامه پگاه شماره 198.
ـ مظاهری سیف، حمیدرضا؛ (1385). اخلاق موفقیت، هفته نامه پگاه، شماره 198.
ـ مظاهری سیف، حمیدرضا؛ (1384). تحریف تعالیم اخلاقی، تباهی تمدن اسلامی، فصلنامه 37 کتاب نقد.
ـ مظاهری سیف، حمیدرضا؛ (1385). اخلاق دارایی، هفته نامه پگاه، شماره 199.
ـ مظاهری سیف، حمیدرضا؛(1385). جستجوی ابعاد نتیجه گروانه اخلاق اسلامی، فصلنامه 36 کتاب نقد.
ـ مك اينتاير، السدير؛ (1379). تاريخچه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتي،تهران: حکمت.
ـ ملکیان، مصطفی، (1381). راهی به رهایی، مقاله دین و عقلانیت، ص۲۶۵ـ۲۶۸، تهران، نگاه معاصر.
ـ مور، توماس؛ (1361). توماس مور، ترجمه¬ی داریوش آشوری و نادر افشاری، تهران: خوارزمی.
ـ مورنو، آنتونيو؛ (1376). يونگ، خدايان و انسان مدرن، ترجمه داريوش مهرجويي، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
ـ میرباقری، سیدمحمد مهدی؛ (1387). دولت اسلامی وتأملاتی در ضرورت فرهنگ دگرگونی، (انحلال فرهنگ توسعه در فرهنگ تعالی)، فصلنامه نامه دولت اسلامی، شماره 2.
ـ میرباقری، سید محمدمهدی؛ (1390). رابطه عدالت و پیشرفت، فرهنگستان علوم اسلامی.
ـ نعمتی،سکينه؛ (1385). مقاله نقد و بررسي سودگروي اخلاقي جرمي بنتام، نشر رسالت.
ـ نقيب‏زاده، ميرعبدالحسين؛ (1372). درآمدي به فلسفه، چاپ دوم، تهران: انتشارات طهوري.
ـ نمازی، حسین؛ (1374). نظام‌های اقتصادی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
ـ وانت،کریستوفر؛ (1377). کانت، ترجمه حمیدرضا ابک ، تهران: نشر شیرازه، چاپ اول.
ـ ویل دورانت؛ (1387).تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ بیست و یکم.
ـ هداوند، مهدی؛ (1388). بررسي مكاتب فلسفي در حقوق بين الملل، راهبرد، شماره 50.
ـ همپتن، جین؛ (1370). فلسفه سیاسى، ترجمه خشایار دیهیمى، تهران: انتشارات طرح نو.
ـ یونگ، کارل گوستاو؛ (1352). روان¬شناسي و دين،ترجمه فؤاد رحماني، چاپ اول. فرانکلين.
ب) منابع انگلیسی
-Almahdi m . 2004 . tovurd a fully and bruly Islamic worid . journal of k halifah , 65:60-63
Chisholm, R., A Theory of Knowledge, Printice Hall (1977)
- Arendt,H. 1958. the Human Condition.Chicago: University of Chicago Press.
-Bentham، Jeremy،2000.An Introduction to the Principles of Morals and Legislation، Batches، Book، Kitcheners.
-Blackburn, Simon (1996),“Oxford Dictionary of Philosophy”, Second Edition, Oxford & New York: Oxford University Press.
-Blum Lawrence، 2001، Altruism in: Encyclopedia of Ethic، Edited By: Lawrence C. Becker and Charlotte، B. Becker، New York and London، Routledge.
-Burry . R. G. Plato; with an English translation by R.G. Burry . Cambridge, Mass.: , 1967-1968
-Cleek, M.A. and Leonard, S.L., ‘‘Can Corporate Codes of Ethics Influence Behavior?’’, Journal of Business Ethics, Vol. 17, 1998, pp. 619-630.
-Crips، Roger and Slote، Michel، 1998، Virtue Ethics in: The Routledge Encyclopedia of Philosophy، Edited By: Edwards Craige: London، Routledge.
-Crips and Capple Utilitarianism (2002)"، In: The Routledge Encyclopedia of Philosophy، V.9، p.554 -556
-Campel، Richmond، 2001، Egoism in: Encyclopedia of Ethic، Edited by، Lawrence C. -Becker and Charlotte، B. Becker. New York and London، Routledge.
-Colton and Palmer, (2002), "Economic development and female labour force participation in Turkey: Time series evidence and cross province estimates", in Bulutay, T. (Ed) Employment of Women, Ankara: State Institute of Statistics.
-Dancy, Jonathan," An Ethic of Prima Facie Duties" in " A Companion to Ethics" , Peter Singer, Blackwell Pubilshers, 1993.
-De Benoist, Alain(2008), "A Brief History of the Idea of Progress", The Occidental Quarterly, Vol.8, No.1
- Farrel, B. J. and Cobbin, H. M. 2002. “Codes of ethics, their evolution, development and other controversies”, jornal of management development, vol.21, no.2.).
-Ferguson, A. (2002). Philosophy, Politics and Society. 2002, American Unrivaled: The Future of the Balance of Power, Ithaca, NY.: Cornell University Press.
-Foley, R. (1988): “Some Different Conceptions of Rationality” in McMillin (ed), Constraction and Constraint, University of Notre Dame Press
-Follesdall, D., 1986: “Intentionality and Rationality” in Margolis, J., M. Krausz, R.M. Burian (eds.), Rationality, Relativism and the Human Sciences, Dordrecht (1986)
-Garrett, Jan," A Simple and Usable (Although Incomplete) Ethical Theory Based on the Ethics of W. D. Ross", August 10, 2004.
-Habermas,J.1984. The Theory of Comunicative Action,vol. 1: Reason and the Rationalization of Society, tr. T.MaCarthy. London: Heinemann
-Hans Reiss,2002" Introdution", in Kant;p. 37. Conjuctures on the Begining of Human History, Reiss, pp. 224-25.
Hardin, Russell. 1989. "The Contemporary Crisis in Ethics," In The World Community in Post-Industrial Society, vol. 3: The Confusion in Ethics and Values in Contemporary Society and Possible Approaches to Redefinitions. Seoul, Korea: Wooseok Publishing Company: 119-31.
-Hare R. M. ، 1999. Objective Prescription، Oxford، London.
-Hauptli, Bruce W. "Lecture Supplement for W. D. Ross," What Makes Right Acts Right?" 2007.
-Hirst, P.H. (1974). Moral education in a secular society, university of londen press Ltd.
-Iggers, George G.( 1965), "The Idea of Progress: A Critical Reassesment", American Historical Review, Vol.71, No.1
-Immanuel Kant, Groundwork of Metaphysic of Morals Translated.With analysis and notes. by H.J.Patan in the Moral Law.
-Immanuel kant, Idea for a Universal History with a Cosmopolitan Purpose, trans, by H. B. Nisbet, Kant: Political Writings, ed, by H. S. Reiss, Cambridge University Press, 1991.
-Immanuel Kant, The Moral Law, of Groundwork of the Metaphysics of Morals (1785). ed. H.J. Paton (Hutchinson, London,1948), ch. 2, pp. 89-90.
-Jaspers, Karl, Kant(Form The Great Philosophers, Volume, I) , trans, Ralph Manheim, ed, -Hannah Arendt, New York, A Harvest Book, 1962.
-Joseph L. Miller, "Survey of Literature related to Work Ethics Pedagogy", Florida State University. (2008)
-Stevens, B., ‘‘An Analysis of Corporate Ethical Code Studies: "Where Do We Go From Here?’’,Journal of Business Ethics, Vol. 13, 1994, pp. 63-69.
- J.H.Burns and H.L.A.Hart.An Introduction to the Principls of Morals and Legislatin .
-Kant Immanuel.1993Groundwork of Metaphysic of Morals Translated.With analysis and notes. by H.J.Patan in the Moral Law.
-Kaptein, M. and Schwartz, M.S., ‘‘the Effectiveness of Business Codes: A Critical Examination of Existing Studies and the Development of an Integrated Research Model’’, Journal of Business Ethics, Vol. 77, 2008, pp. 111-127.
- Keohane, Robert O. ,1982, International Institutions and State Power, Boulder: Westview Press.
-Kontz, Harold, Weihrich, Hein Z. (1993) "Management: A Global
Perspective", Chapter 2 , management and society: social (responsibility and ethics). Mc Graw-Hill Inc. International. Tenth Edition.
-Korsgaard Christine M. Teleological، 1998. ethic، InThe Routledge Encyclopedia of Philosophy، Edited by، Edward Craige: London، Routledge.
-Langlois, C. 1993. “national character in corporate philosophies, how different is japan?”, European management jornal, vol. 11, no. 3.
-Marshal rasmun .1377.descriptive resrch . translated by A.parsaeyan.
-Marx,k.1975. Early Writings, trans.R.Livingston and G.benton, London: Penguin.
-Mazzeo, Joseph Anthony(1967), Renaissance revolution: the remaking of European
thought,oxford
-Mcdonald, G.M., ‘‘An anthology of codes of ethics’’, European Business Review, Vol. 21, No. 4, 2009, pp. 344-372.
-Mill، J. S.2001.Utilitarianism، Batch books، Kitcheners.
-Mill John, Utilitarianism (New York: Library of Liberal) (Arts1957)
-Mommsen, Janet H (2004), Gender and Development, London: Routledge.
-Norman, Richard (1998), 2nd Edition, “The Moral Philosophers ـ an Introduction to Ethics”, New York: Oxford University Press.
Poulard H. (1992). Methods of population analysis. Trans. Agha H, Ayatolahi A, Seyfi M, Abbasi R. 2nd ed. Shiraz, Iran: Shiraz University Press.
-P.S. Hacker and J. Raz, Law, morality and Society (1977).
-Planting . A(1993)warranted the current debate,published by oxford usniversity press us .
-Planting . A.(2000)warranted Christian belief, published by oxford university .
-Reiss, Hans, " Introduction", in Kant: Political Writings, ed. by H. S. Reiss, Cambridge University Press, 1991.
-Robert Cavalier, Online Guide To Ethics and Moral Philosophy part\ II, s. 4, p. 1.
- Roland,J. F. ( 1992):"Planning Theory and Development", Discussion Paper No,
32.Vancouver.
-Ross, W.D., The Right and The Good. Oxford University Press. 2002.
-Ross, W.D., Foundations of Ethics Oxford University Press, 2000.
-Schuler, Jeanne A.( 1995), "Reasonable Hope: Kant as a Critical Theorist", History of European Indea's
-Singh, J. b , 2006 .“A comparison of the contents of the codes of ethics of canada’s largest corporations in 1992 and 2003”, jornal of business ethics, vol. 64.
-Smart، J. J. Extreme and Ristricted Utilitarianism، 1979.In: Theory Of Ethics، Edited -By: Philippe Foot، Oxford University Press، London Glasgow.
-Smart، J. J.1973. Utilitarianism for and against، NewYork/London، Cambridge University Press.
-Smart، J. J. Extreme and Ristricted Utilitarianism، 1979.In: Theory Of Ethics، Edited -By: Philippe Foot، Oxford University Press، London Glasgow.
-Shato zhazk . 1384 . great teachers translated by Gholom . Hossein shokuhi . Tehran university
Edward craig general Editor):’’encyclopedia of pilosoophy 1998 routledge press,Newyork volume7
-Stenmark, Mikaeal, Rationality in Science, Religion, and Everyday Life, University of Notre Dame Press (1995) Sousade R., The Rationality of Emotion, Cambridge (1990)
-Stark, w. Jeremy Bentham; Economic writings, London, Allen and Unwin, 1952, vol III, p421.
-Stratton- Lake, Philip. " Introduction", in" The Right and the Good", Ross, W. D. Oxford University Press. 2002.
-Strauss, Leo (1959). “On the Basis of Hobbes’s Political Philosophy,” in What Is Political Philosophy?, Glencoe, IL: The Free Press, chap. 7.