روش های مواجهه با عدم قطعیت علمی در اصل احتیاطی از منظر حقوق بین الملل محیط زیست

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

سید عباس پور هاشمی ¹ , اعظم پرنده مطلق ²

1 - استادیار و عضو هیأت علمی، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران و رئیس مؤسسه تخصصی حقوق بین الملل، تورنتو، کانادا *(مسوول مکاتبات)
2 - دانشجوی دکتری دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1394/02/20 تاریخ پذیرش : 1394/03/31 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: اصل احتیاطی, عدم قطعیت علمی, حقوق بین‏الملل محیط زیست, روش‏های حقوقی, اصول حقوق محیط زیست,

چکیده مقاله :

اصل احتیاطی یکی از اصول مهم و اساسی حقوق بین الملل محیط زیست است که همواره دولت ها و سازمان های بین المللی برای اجرای آن با مشکلاتی روبه رو هستند. یکی از مشکلات و معضلات اجرای اصل احتیاطی در حقوق بین الملل محیط زیست، ابهام در مسأله "عدم قطعیت علمی" است که برخی از حقوقدانان تلاش نموده اند راه حل ها و راهکارهایی را برای رفع آن ارایه نمایند. از این رو، تبیین این مسأله می تواند خلأهای حقوقی ناشی از عدم اجرای صحیح اصل احتیاطی را جبران نماید. هدف این پژوهش ارزیابی اجمالی روش های حقوقی برای مواجهه با عدم قطعیت علمی جهت اجرای اصل احتیاطی است. برای مواجهه با عدم قطعیت علمی، روش های حقوقی و مدیریتی مختلفی از قبیل رویکرد پروتکل چارچوب، هیأت های علمی مشورتی، قبول رویکرد های مدیریتی، رضایت قبلی آگاهانه، ارزیابی اثرات محیط زیستی و نظارت، اقدامات موقتی و غیره پیشنهاد گردیده است. این روش ها در بسیاری از معاهدات محیط زیستی به خصوص پس از بیانیه ریو 1992 مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با مطالعه روش ها و تاکتیک های موجود در خصوص عدم قطعیت علمی، چگونگی اجرای مناسب تر اصل احتیاطی را در حقوق بین الملل محیط زیست مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. علاوه بر آن با نگرش موردی، روش های مواجهه با عدم قطعیت علمی در اصل احتیاطی مندرج در کنوانسیون تغییرات آب و هوا 1992 تجزیه و تحلیل شده است. ارزیابی روش های حقوقی مواجهه با عدم قطعیت علمی نشان می دهد که با توجه به مشکلات حقوقی موجود برای اجرای اصل احتیاطی در حقوق بین الملل محیط زیست، هنوز اتفاق نظر و رویه مشترکی برای اجرای این روش ها وجود ندارد . با این حال در این پژوهش پیشنهادهایی مبنی بر اتخاذ روش واحد مبتنی بر پراتیک دولت ها، اجرای آن در نظام داخلی کشورها و توسعه معاهدات محیط زیستی مبتنی بر الزام اجرای اصل احتیاطی شده است.

چکیده انگلیسی:

Considering the importance of the precautionary principle for development of international environmental law and taking into account that the "scientific uncertainty", is a problematic of the precautionary principle, this article tries to analyze the scientific uncertainties in the international environmental law’s context. In fact, one of the problems of implementing of the precautionary principle in the international environmental law the ambiguity on the issue of "scientific uncertainty" mentioned in many legal texts, both binding and non-binding. The purpose of this study is to describe the position and the role of scientific uncertainty in the realization of precautionary principle. This study explains the nature of legal gaps in the implementation of the precautionary principle in international environmental law. There are several legal methods and administrative procedures to dealing with the "scientific uncertainty", such as framework-protocol approach, scientific advisory boards, management approaches, prior informed consent, assessment and monitoring of environmental effects, temporary measures and so on. We can considerer these legal approaches and techniques       in many environmental treaties, especially after the Rio Declaration 1992. Moreover, in the case study, the legal instruments dealing for scientific uncertainty in precautionary principle from the perspective of International Environment in the Convention on Climate Change in 1992 is analyzed. In this research, after studying the methods and techniques for dealing with scientific uncertainty,     the suitable method to implement the precautionary principle in international environmental law has been analyzed. Due to legal problems for the implementation of the precautionary principle in international environmental law, still there is no consensus and common procedure for implementing these methods. However, this study suggests some solutions such as the practice of Governments, implementing the national system and development of environmental treaties based on the implementation of the precautionary principle.

منابع و مأخذ:

1. پورهاشمی. سید عباس و ارغند. بهاره ، 1392 ، حقوق بین‏الملل محیط زیست، تهران: نشر دادگستر.


2. P.Martin-Bidou, (1999), Le pricipe de précaution en droit international de l’environnment, RGDIP, P.631.


3. Frank H. Knight, Risk, (1921), Uncertainty and Profit, P. 19–20.


4. Kiss, A., et Beurier.J-P., (2004), Droit international de l'environnment, Paris, Pedone, P.17.


5. Stephen D. Krasner, (1983), Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables, in International Regimes 1, 2. P.187.


6. Jorge E. Vinuale, (2010), "Legal Techniques for Dealing with Scientific Uncertainty in Environmental Law", VANDERBILT Journal of Transnational Law, Vol. 43:437- 503.


7. Daniel Bodansky, (2004), Deconstructing the Precautionary Principle, in Bringing New Law To Ocean Waters 381–91 (David D. Caron & Harry N. Scheiber eds., 2004), and Per Sandin, Dimensionsof the Precautionary Principle, 5 HUM. & ECOLOGICAL RISK ASSESSMENT 889–907


8. Thomas Gehring, (1994), Dynamic International Regimes: Institutions for International Environmental Governance.


9. Abram Chayes et Antonia Handler Chayes, and Roland B.Mitchell, (1998), " Managing Compliance: A Comparative Perspective", in engaging countries:  strengthening  compliance with  international  environmental  accords, P.49


10. Poorhashemi. S. A., B. Khoshmaneshzadeh, M. Soltanieh & D. Hermidasbavand, (2012), “Analyzing the individual and social rights condition of climate refugees from the international environmental law perspective”, International Journal of Environmental Science and Technology, Int. J. Environ. Sci. Technol, DOI 10.1007/s13762-011-0017-3, Volume 9, Issue 1, pp 57-67


11. M. Dias Varella, (2004), « Différences d’interprétation sur un même sujet : le principe de précaution, la CIJ, l’OMC et la CJCE », Revue européenne de droit de l’environnement, n° 1p. 23-25.


12. H. Ruiz Fabri, (2000), « La prise en compte du principe de précaution par l’OMC », RJE, (n° spécial sur le principe de précaution).


13. David Goodstein, (2000), “How Science Works,” in Reference Manual on Scientific Evidence, 2d ed. (Federal Judicial Center) 67–82, http://www.fjc.gov/public/pdf.nsf/lookup/sciman00.pdf/$file/sciman00.pdf


14. Poorhashemi, Seyed Abbas and Faramarz, Moattar and Borzouei, Hossein and Borzouei, Hamid, The Role of International Environmental Laws and Regulations in Peaceful Use of Nuclear Energy (March 1, 2013). Scholars Research Library Annals of Biological Research, 2013, 4 (1):22-28 . Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2743662 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2743662