حفاظت و بهره برداری پایدار از خاک و جایگاه آن در حقوق بین الملل محیط زیست
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستپریسا طهوری 1 , محمدرضا پروین 2
1 - کارشناس ارشد حقوق محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
2 - استادیار، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران*(مسوول مکاتبات).
کلید واژه: حفاظت خاک, بهره برداری پایدار از خاک, تنوع زیستی, حقوق بین الملل محیط زیست,
چکیده مقاله :
خاک از منابع طبیعی و محدود زمین است و پس از آب و هوا، مهم ترین جزء محیط زیست محسوب می‌شود. اهمیت و نقش خاک در تغییرات آب و هوایی، فرسایش زمین، امنیت غذایی و نیز اکوسیستم به ترتیب موضوع کنوانسیون سازمان ملل در خصوص تغییرات آب و هوایی، کنوانسیون سازمان ملل در خصوص مبارزه با بیابان زایـی و نیز کنوانسیـون تنوع زیستـی به عنوان مصادیقی از منابع الزام آور مرتبط در عرصه حقوق بین الملل محیط زیست می باشد. در این مقاله جهت تبیین فرصت ها و چالش های موجود و یا قابل طرح در عرصه حفاظت از خاک در نظام حقوق بین الملل محیط زیست، قوانین، اسناد و معاهدات الزام آور و غیر الزام آور مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی درسطح جهانی و یا منطقه ای مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته تا از این طریق بتوان به ماهیت و خصایص یک رژیم حقوقی کارآمد در جهت استفاده پایدار از خاک دست پیدا کرد. بررسی های انجام یافته در اسناد موجود حقوق بین الملل محیط زیست نشان می‌دهد که رویکردهای متفاوت مطروح در آن اسناد نسبت به موضوع خاک و پراکندگی و عدم انسجام اقدامات مورد نیاز باعث گردیده تا اسناد حاضر فاقد کارایی موثر و لازم به منظور حفاظت و بهره برداری پایدار از خاک با لحاظ نمودن ویژگی و کارکردهای خاص آن باشند. از این رو، ایجاد یک نظام حقوقی بین المللی جامع و خاص در زمینه حفاظت، مدیریت و بهره برداری پایدار از خاک ضروری به نظر می رسد
The soil is an earth's limited natural resource and considered as the most important part of environment after water and air. The special roles of soil in climate change, land degradation, food security and ecosystems are respectively subjects to UN Convention on Climate Change, UN Convention on Combating Desertification and the Convention on Biological Diversity as binding sources of international environmental law. In order to study present or future opportunities and challenges in the field of soil conservation in international environmental law, and to explore required principles for elaborating an effective special legal system for sustainable use of soil, in this paper has been compared and analyzed binding/non-binding treaties related to natural resources conservation in global or regional levels. Implemented studies within international environmental law instruments show that different approaches adopted on soil conservation and lack of integrity in its` required actions, have caused non-efficiency of the present instruments to preserve and sustainable use of soil with regards to all specific characteristics and functions. Therefore, establishing a comprehensive and special international legal system for conservation, management and sustainable use of soil seems to be necessary.