برآورد پراکنش آلاینده های منتشره از منابع متحرک آلودگی هوا (منطقه مورد مطالعه: اهواز)

محورهای موضوعی : آلودگی هوا

سمیه بنی نعیمه ¹ , مسعود رفیعی ² , سیروس کریمی ³ , عبدالرحمن راسخ ⁴

1 - کارشناسی ارشد آلودگی‌های محیط زیست، گروه علوم محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران.
2 - استادیار بهداشت، گروه علوم محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور، اهواز، اهواز، ایران.
3 - رییس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست، خوزستان، ایران.
4 - استادیار آمار، گروه آمار، دانشکده ریاضیات، دانشگاه شهید چمران، اهواز ، ایران.

تاریخ دریافت : 1393/04/22 تاریخ پذیرش : 1393/11/27 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: آلودگی هوا, CO, PM10, آلودگی های ترافیکی, اهواز,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: رشد و توسعه بی رویه شهرها عوارضی چون آلودگی هوا، تراکم کاربری ها و مصرف منابع را به همراه داشته است، حمل و نقل شهری نیز از این قبیل توسعه به حساب می آید. آلودگی هوا به عنوان یک عنصر فرا ساختاری در سیستم حمل و نقل شهری به عنوان یک شاخص مهم در سلامت زندگی انسان ها در نظر گرفته می شود. لذا در این تحقیق به بررسی انتشار و پراکندگی غلظت آلاینده منوکسیدکربن و ذرات معلق ناشی از منابع متحرک آلودگی هوا پرداخته شده است. روش بررسی: در گام اول این تحقیق، منطقه مورد مطالعه شبکه بندی (3در3 کیلومتر) می گردد، سپس در هر شبکه تعداد خودروها بر اساس تفکیک نوع خودرو در ساعات ترافیکی تخمین زده می شود. در ادامه کل انتشار غلظت منوکسیدکربن و ذرات معلق در هر شبکه بر حسب واحد گرم بر ثانیه برای هر نوع خودرو با توجه به عوامل انتشار و نوع سوخت مصرفی و مسافت طی شده محاسبه می گردد. و در انتها برای نمایش بهتر مکانی و گرافیکی نحوه ی توزیع انتشار آلاینده های مذکور از نرم افزار GIS استفاده می شود. بحث و نتیجه‌گیری: الگوی انتشار آلاینده CO و ناشی 10 PMاز خودروها که به وسیله مدل محاسبه شد، نشان می دهد که بیشترین مقدار انتشار به مناطق مرکزی شهر و مراکز تجاری و اداری، اختصاص دارد و در نواحی حاشیه ای شهر بسیار کم و حتی صفر محاسبه شده است.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Today pollution in the large cities has become a basic challenge for the environment. In Ahwaz, 60% of the pollution is related to the mobile sources which produce a huge amount of various pollutants including CO and PM10 that affect the life of the residents in Ahwaz. CO is an important pollutant emitted to the atmosphere from traffic. Generally, pollutant emission to the air has a significant effect on air pollution control. Therefore, the of this study was to investigate the dispersion and density of CO and PM10 from mobile sources. Method: In this study, at first the study area was zonned (3×3 Km). Then, in each net the number of cars were estimated according to the types of car and hours of traffic. Consequently, the whole diffusion of CO and PM10 concentration in each net was estimated according to gram per second for each car considering the diffusion factors, type of consumed fuel and the distance drived. Finally, for better illustration of places, graphic exhibition, distribution way of the mentioned pollutant and diffusion, GIS a software was used. Conclusion: The pattern of pollutant diffusion for CO and PM10 emitted from cars, which is calculated by the model, shows that most of the polluted areas are the business and administrative centers. These pollutants were calculated to be very low and even zero at the outskirts of the city.

منابع و مأخذ:

1-      غیاث الدین،م.1385، آلودگی هوا، منابع،اثرات و کنترل. چاپ اول. تهران. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

2-      Kojima, M, Improving urban air quality in South Asia by reducing emissions from vehicles, World Bank, 2000.

3-      دنورز،نوئل، ترجمه: ترکیان، ایوب ، نعمت پور،کتایون، 1380،مهندسی کنترل آلودگی هوا، جلد اول.دانشگاه صنایع و معادن ایرا ن.

4-      ژیزل، اسکورو، ترجمه: خالدی،شهریار،1380، حمل و نقل و بلایای آب و هوایی و آلودگی، دانشگاه شهید بهشتی.

5-      بیات.رضا،1383، سهم بندی منابع تولید آلودگی هوای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شریف.

6-      وارک،کنت، ترجمه: ندافی کاظم، حسنوند. صادق، حیدری. محسن. 1972، آلودگی هوا منشا و کنترل آن. چاپ دوم. 

7-      عباسپور.مجید،1371، مهندسی محیط زیست. جلد اول. مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.

8-   براری.ک،نظرپور.ا،صولت.ق،1390،مدل سازی و تخمین آلاینده های هوا ناشی از ترافیک شهری جهت افزایش بهره وری و کاهش اتلاف انرژی،اولین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین نگهداشت انرژی ،9،27.تهران.

9-   کرمانی.مجید،1382،بررسی مقادیر  ذرات معلق و ترکیب مواد تشکیل دهنده آن ها در هوای محدوده بیمارستان شریعتی تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد.

10-  U.S, Environmental Protection Agency. Particulate matter basic information. http:// epa.gov/oar/paricle-pollution/basic.html

11-  اصیلیان.حسن وهمکاران، 1386،آلودگی هوا,منابع,اثرات,روش های کنترل,قوانین و مقررات،استانداردها.نشر میترا.

12-   Colvile, R.N., et al .2000. High-resolution Integrated Modeling of the Spatial Dynamics of Urban and Regional Systems. Journal of Environment and Urban Systems, 24(5), 383-400.

13-  Xie, X., et al .2005. Thermal Effects on Vehicle Emission Dispersion in an Urban Street Canyon. Journal of Transportation Research Part D: Transport and Environment, 10(3), 197-212.

14-  Fuentes,V.Jazchilevich,A.Agairre,R. Wellens, A, Aysa, J. Rivera, C. 1993, Model metropolitan de gestion de la calidad de air, Informe final, Presenta do a L.

15-  Krause, P, et. Al., Spatial modelling of air pollution in urban areas with GIS: a case study on integrated database development", Advances in Geosciences, vol. 4, p. 63-68, 2004

16-  Forastiere, F & Galassi, C , Self report and GIS based modelling as indicators of air pollution exposure: is there a gold standard? Occupational and Environmental Medicine; 62:508-509, 2005.

17-  عباسپور.مجید،1390، مدلسازی آلودگی هوا،چاپ اول،مؤسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.

18-  Tanjima Pervin, Ulf-G Gerdtham and Carl Hampus Lyttkens " Societal costs of air pollution-related health hazards: A review of methods and results “, 2008.