شناسایی و ارزیابی شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی
محورهای موضوعی : توسعه پایدار
راحله نظریان
1
,
اکرم تفتیان
2
*
,
فروغ حیرانی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
3 - استادیار، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
کلید واژه: افشاء اطلاعات سخت, افشاء اطلاعات نرم, تحلیل مضمون, معادلات ساختاری,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: با توجه به روند افزایشی آسیب‌های زیست‌محیطی توسط شرکت‌ها، افشاء اطلاعات مربوط به عملکرد زیست‌محیطی آن‌ها به دلیل نقش غیرقابل‌انکار این نوع اطلاعات در دستیابی به توسعه پایدار امری مهم به شمار می‌آید. بنابراین گزارشگری زیست‌محیطی به یکی از موضوعات اساسی در فرآیند توسعه پایدار برای تضمین حفاظت از محیط‌زیست تبدیل‌شده است و هدف پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی برای پاسخگویی به نیازهای ذینفعان در راستای اهداف توسعه پایدار است. روش بررسی: این پژوهش بر اساس ماهیت و روش از نوع توصیفی- همبستگی و ازنظر هدف، پژوهشی کاربردی است. پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته در دو بخش کمی و کیفی انجام گردیده، که گردآوری داده‌های کیفی از طریق انجام مصاحبه‌‌های نیمه ساختاریافته با صاحب‌نظران و کارشناسان دانشگاهی و اجرایی باسابقه در حوزه‌های زیست‌محیطی و گزارشگری و بررسی ادبیات حوزه پژوهش صورت گرفته است. جهت گردآوری داده‌های کمی، پرسشنامه محقق ساخته در اختیار اعضاء هیأت علمی، تحلیل‌گران بازار سرمایه، مدیران مالی و حسابرسان قرارگرفت. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از بخش کیفی به روش تحلیل مضمون آتراید-استرلینگ شامل 2 مضمون فراگیر، 7 مضمون سازمان‌دهنده و 39 مضمون پایه است. مضامین فراگیر شامل افشاء اطلاعات سخت و افشاء اطلاعات نرم زیست‌محیطی است. در بخش کمی الگوریتم تحلیل داده‌ها به روش حداقل مربعات جزئی (پی‌ال‌اس) که شامل بررسی مدل‌های اندازه‌گیری و برازش مدل ساختاری است؛ جهت ارزیابی 7 مؤلفه، چشم‌انداز آتی و برنامه‌های استراتژیکی، تاریخچه و مشخصات، ابتکارات، افشاء ساختار حاکمیت و سیستم‌های مدیریت، اعتبار، شاخص‌های مالی، فاکتورهای عملکرد، به‌عنوان ابزار سنجش گزارشگری زیست‌محیطی در ایران مورداستفاده قرار گرفت. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی و برازش الگوریتم داده‌ها می‌توان به مقبولیت و مطلوبیت ساختار مکنون در سطح مضامین پی برد. بر همین اساس می‌توان بیان کرد که شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی از روایی و اعتبار سازه مناسبی برخوردار است، بنابراین جهت ارزیابی کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی از نظر قابلیت اتکاء آن قابل‌استفاده می‌باشند.
Background and Objective: Considering the increasing trend of environmental damage by companies, disclosing information about their environmental performance has an undeniable role in achieving sustainable development. Environmental reporting has become one of the basic issues in the process of sustainable development to ensure environmental protection; the purpose of the current research is to identify and evaluate the quality indicators of environmental reporting to respond to the needs of stakeholders in line with the goals of sustainable development. Material and Methodology: This research is descriptive-correlative in nature and practical in terms of purpose. The research was conducted with a mixed approach in two parts, quantitative and qualitative, where qualitative data was collected through semi-structured interviews with academic and executive experts in environmental, reporting fields and literature review of the research field. In order to collect quantitative data, a researcher-made questionnaire was given to faculty members, capital market analysts, financial managers and auditors. Findings: The findings from the qualitative part using the Attride-Stirling theme analysis method include 2 global themes, 7 organizing themes and 39 basic themes. Overarching themes include environmental hard disclosure and soft disclosure. In the quantitative part, the algorithm of data analysis using the partial least squares (PLS) method, which includes the examination of measurement models and structural model fitting; In order to evaluate 7 components, "future perspective and strategic plans, history and specifications, initiatives, disclosure of governance structure and management systems, credibility, financial indicators, performance factors" were used as a tool for measuring environmental reporting in Iran. Discussion and Conclusion: According to the results of the confirmatory factor analysis and data fitting algorithm, it is possible to understand the acceptability and desirability of the existing structure at the level of themes. Based on this, it can be said that the indicators for measuring the quality of environmental reporting have adequate construct validity and reliability, so they can be used to evaluate the quality of environmental reporting in terms of its reliability.