ارزیابی مدلهای رگرسیونی برای توصیف واکنش جوانه‌زنی به دما در عدس (Lens culinaris Medik)
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیسمانه رهبان 1 , قربانعلی رسام 2 , بنیامین ترابی 3 , اصغر خوشنود یزدی 4
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
3 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان
4 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: دما, عدس, جوانه‌زنی, مدلهای ریاضی,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف تعیین دماهای کاردینال و ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی عدس با استفاده از مدلهای رگرسیون خطی و غیرخطی انجام گرفت. برای این منظور آزمایشی در اتاقک رشد به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. سه رقم عدس شامل گچساران، کیمیا و بیله‌سوار تحت هفت دمای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس تیمارهای آزمایش را تشکیل دادند. رابطه بین سرعت جوانه‌زنی و دما با استفاده از مدلهای بتا، دندان مانند و دوتکه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انتخاب مدل برتر از میان مدلهای مختلف از شاخص‌های آماری جذر میانگین مربع انحرافات (RMSD)، ضریب تبیین (R2)، ضریب تغییرات (CV) و ضرایب رگرسیون ساده خطی (a و b) استفاده شد. نتایج برازش مدل‌ها نشان داد که واکنش جوانه‌زنی عدس به دما به وسیله تابع دوتکه‌ای نسبت به سایر مدل‌ها بهتر توصیف گردید. با استفاده از مدل دوتکه‌ای دمای پایه ارقام از 0.89 تا 1.23 درجه سلسیوس، دمای مطلوب از 23.41 تا 26.94 درجه سلسیوس و دمای سقف از 35.15 تا 45 درجه سلسیوس برآورد گردید. مقایسه پارامترهای برآورده شده با استفاده از مفهوم حدود اطمینان در سطح احتمال 95 درصد نشان داد که به لحاظ دمای پایه اختلاف معنی‌داری بین ارقام عدس وجود نداشت ولی از نظر دمای مطلوب و دمای سقف اختلاف بین ارقام معنی دار بود. تعداد ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی بذر ارقام از 25.43 تا 31.37 ساعت متغیر بود و از این نظر اختلاف معنی داری بین آنها وجود داشت. اطلاعات حاصل از این تحقیق می‌تواند در پیش‌بینی جوانه‌زنی ارقام عدس استفاده گردد.
This study was carried out to determine the requirements of cardinal temperatures and biological hours for germination of lentil by using different linear and nonlinear regression models. To do this, a split plot experiment based on randomized completely design with four replications was conducted in germinator. Experimental treatments were three lentil cultivars (Gacgsaran, Kimia and Bilehsovar) under seven fixed temperature regimes (5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35°C). Beta, Dent-like and Segmented models were applied to evaluate the relationship between germination rate and temperature. Root mean square deviation (RMSD), coefficient of determination (R2), coefficients of variation (CV (and linear regression coefficients (a, b) were used to detect the perfect model. Results of fitting the models indicated that the response of lentil germination to temperature is best described by a segmented function. Cardinal temperatures estimated by this model were 0.89 to 1.23°C for base temperature, 23.41 to 26.94°C for optimum temperature and 35.15 to 45°C for ceiling temperature. Significant difference in base temperature among cultivars was not observed, but cultivars had significant difference in optimum and ceiling temperatures. Biological hour's requirement for germination ranged between 25.43 to 31.37 hours. The quantitative information provided by this research can be used in prediction of germination of lentil cultivars.