رتبه‌بندی مولفه‌های مدیریت منابع انسانی سبز موثر بر عملکرد محیطی شهرداری مشهد (رویکرد تحلیل سلسله مراتبی)

محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

مهدی جانعلی زاده قزوینی ¹ (دانش آموخته گروه مدیریت دولتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران)
آذر کفاش پور ² (دانشیار گروه مدیریت دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد)
امیر رحیم پور ³ (استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد بجنورد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بجنورد ، ایران)
مصیب سامانیان ⁴ (استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد بجنورد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بجنورد ، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/10/06 تاریخ پذیرش : 1399/12/21 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: توسعه پایدار, شهرداری مشهد, تحلیل سلسله مراتبی, عملکرد محیطی, مدیریت منابع انسانی سبز,

چکیده مقاله :

زمینه: با توجه به افزایش آلودگی ها و تخریب محیط زیست، اخیراً مطالعاتی درخصوص ارتباط بین مدیریت منابع انسانی و عملکرد سبز سازمان‌ها انجام شده است. هدف: پژوهش حاضر بدنبال رتبه‌بندی مؤلفه‌های مدیریت منابع انسانی سبز در سازمان شهرداری مشهد بود که بیشترین اثرگذاری را بر توسعه و بهبود عملکرد محیطی داشتند. روش ها: در این پژوهش از تکنیک دلفی و روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در نرم ‌افزار Expert Choice نسخه 11 استفاده شد، جامعه آماری مطالعه را اساتید دانشگاهی متخصص در زمینه مدیریت منابع انسانی و توسعه پایدار در شهر مشهد و مسئولان مدیریت منابع انسانی در سازمان شهرداری مشهد تشکیل دادند، نمونه آماری این پژوهش شامل 35 نفر بودند که 10 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه ها و 25 نفر از مسئولان مرتبط با مدیریت منابع انسانی در شهرداری مشهد به ‌صورت هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: مؤلفه‌های مدیریت منابع انسانی سبز در قالب مدل مفهومی ارائه شده در مطالعه گردآوری گردید که با مروری بر اسناد و گزارشات ارزیابی عملکرد محیطی شهرداری‌ها و مصاحبه با خبرگان با روش دلفی معیارهای مختلف عملکرد محیطی در این سازمان تنظیم شد و با به ‌کارگیری تحلیل سلسله مراتبی، درجات اثرگذاری مؤلفه‌های مختلف مدیریت منابع انسانی بر بهبود و توسعه عملکرد محیطی در این سازمان شناسایی گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که از بین مؤلفه‌های مدیریت منابع انسانی، انتخاب و گزینش سبز کارکنان، آموزش و توانمندسازی آنان و ارزیابی و نظارت بر عملکرد سبز کارکنان می‌تواند بیشترین اثرگذاری را بر توسعه و بهبود عملکرد محیطی این سازمان داشته باشد.

چکیده انگلیسی:

Background: Due to the increase in pollution and environmental degradation, recent studies have been conducted on the relationship between human resource management and green performance of organizations. Objective: The present study sought to rank the components of green human resource management in Mashhad Municipality that had the greatest impact on the development and improvement of environmental performance.  Methods: In this study, Delphi technique and hierarchical analysis process method were used in Expert Choice software version 11. The statistical population of the study was university professors specializing in human resource management and sustainable development in Mashhad and human resource management officials in the organization. The statistical sample of this study included 35 people, of which 10 faculty members of universities and 25 officials related to human resource management in Mashhad Municipality were purposefully selected. Findings: The components of green human resource management were collected in the form of a conceptual model presented in the study. Degrees of effectiveness of different components of human resource management on improving and developing environmental performance in this organization were identified. Conclusion: The results showed that among the components of human resource management, green selection and selection of employees, their training and empowerment and evaluation and monitoring of green performance of employees can have the greatest impact on the development and improvement of environmental performance of this organization.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی یزدی،ملیحه، وکیل زاده، جواد، حزب الهی، مهزیار، نارجیلی، نرگس، عظیم زاده، محبوبه.(1398). خلاصه بودجه شهرداری مشهد(راهنمای شهروندان)، دفتربرنامه و بودجه و ارزیابی عملکرد شهرداری مشهد.

جوکار، بابک، علیپور درویش، زهرا، میرسپاسی،ناصر، یزدانی، حمیدرضا.(1399). سناریوهای آینده کرامت منابع انسانی در سازمان (موردمطالعه: ثبت احوال استان تهران)، نشریه علمی پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، سال12 شماره 2 صص34-9.

رجب پور، ابراهیم.(1396)، تاثیر مدیریت منابع انسانی بر توسعه مدیریت زیست محیطی، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین، سال نهم، شماره اول، شماره پیاپی27، صص51-73.

رضایی، بابک.،زرگر،سیدمحمد.،همتیان،هادی.(1399). بررسی تأثیر ابعاد مدیریت منابع انسانی سبز بر توسعه سازمانی پایدار، فصلنامه علمی آموزش علوم دریایی، بهار 99 ،شماره 20،صص93-108.

زارعی،فریده، دانش فرد،کرم اله، نجف بیگی،رضا.(1398). طراحی و تبیین مدل شایسته سالاری مدیران در صنعت نفت، فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت،سال12،شماره45،صص290-265.

سیدجوادین، سیدرضا، روشندل اربطانی، طاهر، نوبری، علیرضا.(1395).مدیریت منابع انسانی سبز یک رویکرد سرمایه گذاری و توسعه پایدار، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، زمستان، سال پنجم. شماره20،297-327.

شیخ بکلو، سارا، رجایی،زهرا.(1397). موانع و چالشهای پیاده سازی شهرداری الکترونیک(موردمطالعه:شهرداری آبیک قزوین)، فصلنامه خط مشی گذای عمومی در مدیریت،سال نهم،شماره 30،صص112-103.

محمدی،حمیدرضا.،پورکیانی،مسعود.،سلاجقه،سنجر.،صیادی،سعید.،ملایی،حمیدرضا.(1399). طراحی الگو مدیریت منابع انسانی سبز با رویکرد توسعه پایدار سازمانی،دوماهنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی،سال یازدهم،شماره3،پیاپی43،صص281-314.

معتمدی برآبادی،سمانه، ملک نیا،رحیم، شایان،حمید،فرناندو آلمیدا گارسیا.(1399). آیا فاکتورهای جمعیت شناختی می توانند رفتارهای حامی محیط زیست طبیعت گردان را پیش بینی کنند، محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، دوره 73، شماره2،صص382-369.

میرسپاسی،ناصر(1382).مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار بانگرشی به روند جهانی شدن،چاپ بیست و دوم، انتشارات میر، ص2.

Adnan M. Rawashdeh (2018) The impact of green human resource management on organizational environmental performance in Jordanian health service organizations. Growing Science. Management Science Letters 8 (2018) 1049–1058.

Aggarwal, S, & Sharma, B. (2015) Green Hrm: Need of the Hour. Ijmsrr.

Arulrajah, A. Anton(2015) Green Human Resource Management Practices: A Review, Sri Lankan Journal of Human Resource Management, Vol.5, No.1, Pp1-16.

Daily, B., Huang, S (2001) Achieving sustainability through attention to human resource factors in environmental management. Int. J. Oper. Prod. Manage, Vol21, Pp539-552.

Graves, L. M., Sarkis, J., Zhu, Q., (2013). How Transformational Leadership and Employee Motivation Combine to Predict Employee Proenvironmental Behaviors in China, Journal Of Environmental Psychology 35, Pp81-91.

Habibi, Arash, Sarafrazi, Azam, Izadyar, Sedigheh.(2014).Delphi Technique Theoretical Framework in Qualitative Research.The International Journal Of Engineering Science(IJES)vol3.No.4,pp8-13

Jackson, S., Renwick, D., Jabbour, C.J.C, Muller-Camen, M., (2011). State-of-The-Art and Future Directions for Green Human Resource Management. Zeitschrift F¨Ur Personal Forschung (German Journal of Research in Human Resource Management) 25, Pp99–116.

Masri, Hiba, Jaaron, Ayham, (2017). Assessing Green Human Resources Management Practices in Palestinian Manufacturing Context: An Empirical Study,  Journal of Cleaner Production 143, Pp474-489

Rehman, M.A., Seth, D, Shrivastava, R.L, (2016). Impact of Green Manufacturing Practices on Organizational Performance in Indian Context: An Empirical Study.J. Clean. Prod, Vol 137, Pp427-448.

Renwick, D.W.S., Redman, T., Maguire, S, (2013). Green Human Resource Management: A Review and Research Agenda. Int. J. Manag. Rev, Vol15, Pp1-14.

Schuler, R. S., Jackson, S. E., Jiang, K., (2014). An Aspirational Framework for Strategic Human Resource Management. The Academy of Management Annals, Pp1-89.