شناسایی مولفه‌های اکوسیستم کارآفرینی: مطالعه‌ای بر پژوهش‌های ملی، بین‌المللی و سیاست‌های یک منطقه ویژه اقتصادی

ثناگو مطلق, نادر; موسی خانی, مرتضی; سخدری, کمال; رحمانی, حامد

کد مقاله : IJPA-2004-10639 (R1) بازدید : 196 صفحه: 1 - 25

نوع مقاله: پژوهشی

شناسایی مولفه‌های اکوسیستم کارآفرینی: مطالعه‌ای بر پژوهش‌های ملی، بین‌المللی و سیاست‌های یک منطقه ویژه اقتصادی

محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

نادر ثناگو مطلق ¹ , مرتضی موسی خانی ² , کمال سخدری ³ , حامد رحمانی ⁴

1 - دانشجوی دکتری کارآفرینی، گروه مدیریت ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
2 - استاد گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
3 - ‌ استادیار،‌گروه‌کارآفرینی،‌دانشگاه‌تهران،‌تهران،‌ایران
4 - استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/15 تاریخ پذیرش : 1399/04/13 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: نرم افزار, تحلیل مضمون, اکوسیستم کارآفرینی, نمایه‌های علمی معتبر, مطالعه استنادی, اندیس اچ بی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف از پژوهش حاضر بازشناسی مفهوم اکوسیستم کارآفرینی و در نهایت شناسایی مولفه‌های آن در منطقه ویژه اقتصادی پیام است. روش: در این پژوهش به تحلیل مضمون و کدگذاری باز، محوری و گزینشی به شتاسایی ابعاد و مولفه‌های اکوسیستم بر اساس مطالعات و سیاست‌های منطقه ویژه اقتصادی پیام پرداخته شد. مطالعات داخلی با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا، نورمگز و ایرانداک صورت پذیرفت و تعداد 33 داده دست دوم شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت با توجه به تعداد ارجاعات بالای 10 رجوع تعداد 13 مقاله شناسایی و در مورد سیاست‌های مورد بررسی نیز آئین نامه وزارتخانه (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در خصوص شرکت‌های نوپا؛ سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری؛ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی؛ حکم وزیر به مدیرعامل منطقه؛ اساسنامه منطقه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش داخلی نشان از آن دارد که بیش از 70 درصد مطالعات صورت گرفته به صورت کمی و پیمایشی بوده و بیشتر آن‌ها نیز بر اساس مدل آیزنبرگ (2011) و یا شاخص‌های کارآفرینی جهانی تحلیل شده‌اند و یافته‌های پژوهش‌های خارجی تاکیدات دیگری را نشان می‌دهند اول اینکه مقالات با ارزش ارائه شده با تعداد ارجاع بالای 100 مقاله جزو مقالات مروری بوده و بیش از 70 درصد مقالات مورد بررسی با این کلید واژه کیفی می‌باشند نتیجه‌گیری: یافته‌های حاصل از تحلیل مضمون نیز نشان از شناسایی 107 مضمون اولیه داشت که در نهایت در چهار بعد و 12 مولفه دسته‌بندی شدند. خروجی نرم افزار چهار بعد اکوسیستم را شامل شبکه سازی (دارای مولفه‌های دانشگاهها، نهادهای دولتی، سیاست)، زیرساختها (شامل مولفه‌های فرهنگ، حمایتها، آموزش، زیرساختهای فیزیکی و ارتباطی و ویژگی‌های محیطی)، تجاری سازی (شامل مولفه‌های بازار و امور مالی) و بعد خودکارآفرینی (شامل مولفه‌های ویژگی شخصی و سرمایه انسانی) شناسایی نمود.

چکیده انگلیسی:

Purpose: the aim of the present study is to identify the concept of entrepreneurial ecosystem and finally, identify its components in Payam Special Economic Zone. Method: in the present study, the content and open, axial and selective coding were analyzed to identify the dimensions and components of the ecosystem based on the studies and policies of Patam Special Economic Zone. Internal studies were conducted by searching the scientific databases of Academy Jihad, Civilicia, Normags and Irandoc, and 33 second-hand data were identified and analyzed. Regarding the external indices they were scanned through Scopus.in 2008, when the first article with a keyword “ Entrepreneurship Ecosystem “ was presented in this index, 110 articles there were identified until 2018, and according to the number of citations above 10, 13 articles were identified and regarding the mentioned policies of the regulations of Ministry (Ministry of Information Technology and communications) about start-ups, general policies announced by the supreme leader, general policies of the resistance economy, Minister’s order to the regional director, the Constitution of the region were analyzed. Findings: It can be said that the present study is the first review study on the entrepreneurial ecosystem among national researchers and the results obtained from this research also show that the entrepreneurial ecosystem has a growing position, especially in recent years, among national and international researchers. The findings of the internal research represent that more than 70% of the studies were quantitative and servey type and most of them were analyzed based on Eisenberg (2011) model or global entrepreneurship indicators and most of the articles published with this keyword belonged to the Journal of Entrepreneurship Development, but the findings of foreign research showed other emphases. First, the articles presented with the reference number of more than 100 articles are included in review articles type and more than 70 percent of the reviewed articles including this keyword are qualitative. These articles themselves have followed their own special framework and theory. In this study, in addition to the above studies an attempt has been made to present a picture of policies and the role of the political environment, especially the effects of government policies on the mentioned study which is the special economic zone. Conclusion: The findings from the content analysis also depicted the identification of 107 initial contents which were finally categorized into four dimensions and 12 components. The output of the four-dimensional ecosystem software includes networking (consisting of university components, government institutions, politics) infrastructures (including culture components, support, education, physical and communication infrastructure and environmental features), commercialization (including market components and financial affairs) and self-creation dimension (including components of personal characteristics and human capital) were identified. Key

منابع و مأخذ:

بیگ آقا، محسن؛ شیروانی، علیرضا؛ خزائی، مجتبی؛ طراحی مدل اکوسیستم ارتقاء کارآفرینی در سینمای ایران (1394)، مجله مدیریت فرهنگی، شماره 29، صفحه 107-122.

براتی میر ، یاوری الهام ، شریف حسین ، شناسایی شاخص‌های اولویت‌دار سنجش اکوسیستم‌های کارآفرینی برای پیاده‌سازی در مناطق ایران (1396)، دوره 12، شماره 45، صفحه 41-60.

پورصادق، اروج، پورصادق، اروج، تاثیر عوامل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل آیزنبرگ بر تاب آوری کسب و کار با نقش میانجی کسب دانش (مطالعه باشگاههای شهر تبریز) (1396). دانشگاه تبریز، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.

داوری، علی؛ سفیدبری، لیلا؛ باقرصاد، وجیهه؛ عوامل اکوسیستم کارآفرینی ایران بر اساس مدل آیزنبرگ (1396)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 35، صفحه 101-120.

داوری, علی، شاه محمدی منصور، توسعه‌ی کارآفرینی روستایی مطابق با ابعاد راهبرد اکوسیستم کارآفرینی (1396). همایش ملی بررسی راهکارهای مدیریت توسعه کارآفرینی روستایی در ایران، سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری.

جهرمی، امین؛ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه پایه (1394)، مجله علمی ترویجی سیاست نامه علم و فناوری، شماره 12، صفحه 42-75.

رخام، المیرا، رشد اقتصادی از کانال اکوسیستم کارآفرینی (1395)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی.

رمضانی نژاد، رحیم، برومند محمد رضا، احمدی فاطمه، اکوسیستم کارآفرینی: رویکردی جدید برای توسعه کارآفرینی در ورزش (1397)، نشریه پژوهش‌های موثر در مدیریت ورزشی، دوره 8، شماره 16، صفحه 29-40.

عزتی راد، جم؛ سخدری، کمال؛ موسی خانی، مرتضی؛ مطالعات تجاری سازی دانش با رویکرد اکوسیستم کارآفرینی، مجله آموزش عالی، شماره 34، صفحه 133-165.

عبدوس, علی و محمدرضا زند مقدم، ارزیابی سیاست‌های موثربر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری با تاکید برحکمرانی خوب مطالعه موردی: شهرستان مهدیشهر (1397). کنفرانس عمران,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.

غلامی، علی، محمدزاده، فاطمه، ارزیابی مطلوبیت و نقش اکوسیستم کارآفرینی روستایی در استان آذربایجان غربی (1396)، فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط، دوره 7، شماره 23، صفحه 83-101.

قمبرعلی، رضوان؛ آگهی، حسین؛ علی بیگی، امیرحسین؛ زرافشانی، کیومرث، واکاوی محتوای سیاست‌ها در تطابق با ابعاد اکوسیستم کارآفرینی (1395)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 31، صفحه - 39 – 58.

قمبرعلی، رضوان، واکاوی اکوسیستم کارآفرینی کشاورزی شهرستان کرمانشاه (1393)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کارآفرینی دانشگاه رازی.

گودرزی فراهانی, علیرضا و احسان چیت ساز، ۱۳۹۶، بررسی کارآفرینی و شاخص‌های کارآفرینی در کشورهای منتخب براساس مدل دیده بان جهانی کارآفرینی GEM، کنفرانس ملی پژوهشهای نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم.

مهدیان, یاسمن؛ علی عالیخانی و ساناز نیکقدم حجتی، شناسایی و رتبه بندی عوامل تاثیرگذار بر موفقیت استارت آپ‌ها (1396)، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین در مدیریت و حسابداری، اصفهان، دانشگاه شیخ بهایی.

میثمی امیرمهدی، محمدی الیاسی قنبر، مبینی دهکردی علی، حجازی سیدرضا؛ ابعاد و مولفه‌های اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در ایران (1396)، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری : دوره 5، شماره3، صفحه 9 -42.

میگون‌پوری، محمدرضا؛ عربیون، ابوالقاسم؛ پوربصیر، محمدمهدی؛ مبینی دهکردی، علی؛ مدل سازی و پیکره بندی عوامل اثرگذار بر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی پردیس دانشگاهی (1397)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 41، صفحه 541-560.

نیک بین, حسین، داوری علی، طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل GEI در ایران، کنفرانس کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف (1396). تهران، مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف.

نیکنامی, فرخ، علیزاده مشکانی، فتانه، شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی بین المللی بر محیط‌های در حال توسعه‌ی منطقه‌ای ( مطالعه موردی: حوزه‌ی کشور‌های پیرامون دریای خزر(1397)، اولین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در مدیریت کسب و کار و حسابداری با تاکید بر ارزش آفرینی و اقتصاد مقاومتی، تهران، موسسه آموزش عالی امینی بهنمیر. جامی, علیرضا، حسینی نیا غلامحسین، اولویتهای سیاستگزاری جهت ایجاد اکوسیستم مطلوب در توسعه کارآفرینی (1396). دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه آموزش عالی صالحان.

یعقوبی، نورمحمد؛ دهقانی، مسعود؛ امیدوار، ملیحه؛ استقرار مدیریت منابع انسانی سبز در اکوسیستم کارآفرینی، مجله پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی (1397)، دوره 8، شماره 4، صفحه 131-149.

_||_

Acs, Z. J., Estrin, S., Mickiewicz, T., & Szerb, L. (2018). Entrepreneurship, institutional economics, and economic growth: an ecosystem perspective. Small Business Economics, 51(2), 501–514.

Berger, E. S. C., & Kuckertz, A. (2016). Female entrepreneurship in startup ecosystems worldwide. Journal of Business Research, 69(11), 5163–5168.

Cohen, B. (2006). “Sustainable Valley Entrepreneurial Ecosystems”, Business Strategy and the Environment, 15(1): 1- 14.

Hancock, S. (2011). The development of university‐based entrepreneurship ecosystems: global practices. Studies in Higher Education, 36(3), 373–374.

Hayter, C. S., Nelson, A. J., Zayed, S., & O’Connor, A. C. (2018). Conceptualizing academic entrepreneurship ecosystems: a review, analysis and extension of the literature. The Journal of Technology Transfer, 43(4), 1039–1082.

Isenberg, D. 2011. The Entrepreneurship Ecosystem Strategy as a New Paradigm for Economic Policy: Principles for Cultivating Entrepreneurship. Presentation at the Institute of International and European Affairs, May 12, 2011, Dublin Ireland. Available on line at http://entrepreneurial-revolution.com/ (last accessed: 27/01/2012).

Lambooy, T., & Levashova, Y. (2011). Opportunities and challenges for private sector entrepreneurship and investment in biodiversity, ecosystem services and nature conservation. International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services & Management, 7(4), 301–318.

Lambooy, T., & Levashova, Y. (2011). Opportunities and challenges for private sector entrepreneurship and investment in biodiversity, ecosystem services and nature conservation. International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services & Management, 7(4), 301–318.

Malecki, E. J. (2018). Entrepreneurship and entrepreneurial ecosystems. Geography Compass, 12(3), 1-21

Maroufkhani, P., Wagner, R., & Wan Ismail, W. K. (2018). Entrepreneurial ecosystems: a systematic review. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy.

Nambisan, S., & Baron, R. A. (2012). Entrepreneurship in Innovation Ecosystems: Entrepreneurs’ Self-Regulatory Processes and Their Implications for New Venture Success. Entrepreneurship Theory and Practice, 37(5), 1071–1097.

Roja, A. (2015). Technology Entrepreneurial Ecosystems and Entrepreneurship in the West Region of Romania. Studia Universitatis „Vasile Goldis” Arad – Economics Series, 25(1), 40–59.

Spigel, B. (2015). The Relational Organization of Entrepreneurial Ecosystems. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(1), 49–72.

Surie, G. (2017). Creating the innovation ecosystem for renewable energy via social entrepreneurship: Insights from India. Technological Forecasting and Social Change, 121, 184–195.

Zahra, S. A., & Nambisan, S. (2012). Entrepreneurship and strategic thinking in business ecosystems. Business Horizons, 55(3), 219–229.

متن کامل:

شناسایی مولفه‌های اکوسیستم کارآفرینی: مطالعه ای بر پژوهش‌های ملی، بین‌المللی و سیاست‌های یک منطقه ویژه اقتصادی

چکیده

در پژوهش حاضر سعی می گردد در ابتدا با مطالعه مروری بر پژوهش‌های گذشته به بازشناسی این مفهوم پرداخته و پس از آن با تحلیل مضمون و کدگذاری باز، محوری و گزینشی به شتاسایی ابعاد و مولفه های اکوسیستم بر اساس مطالعات و سیاست‌های منطقه ویژه اقتصادی پیام پرداخته شود. مطالعات داخلی با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا، نورمگز و ایرانداک صورت پذیرفت و تعداد 33 داده دست دوم شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت در خصوص نمایه های خارجی نیز از نمایه اسکاپوس استعلام گردید که در این بین با بررسی صورت گرفته بین سالهای 2008 که اولین مقاله با کلید واژه اکوسیستم کارآفرینی در این نمایه ارائه گردید تا سال 2018 تعداد 110 مقاله شناسایی گردید و با توجه به تعداد ارجاعات بالای 10 رجوع تعداد 13 مقاله شناسایی و در مورد سیاست های مورد بررسی نیز آئین نامه وزارتخانه (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در خصوص شرکت های نوپا؛ سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری؛ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی؛ حکم وزیر به مدیرعامل منطقه؛ اساسنامه منطقه مورد تحلیل قرار گرفت.

در خصوص نوآوری پژوهش نیز می‌توان گفت پژوهش حاضر اولین پژوهش مروری در خصوص اکوسیستم کارآفرینی در بین تحقیقات ملی است و نتایج بدست آمده از این پژوهش نیز نشان از آن دارد که اکوسیستم کارآفرینی یک جایگاه رو به رشد بخصوص در سال‌های اخیر در بین تحقیقات ملی و بین المللی دارد. یافته های پژوهش داخلی نشان از آن دارد که بیش از 70 درصد مطالعات صورت گرفته به صورت کمی و پیمایشی بوده و بیشتر آن‌ها نیز بر اساس مدل آیزنبرگ (2011) و یا شاخص‌های کارآفرینی جهانی تحلیل شده اند و بیشترین مقاله چاپ شده با این کلید واژه نیز متعلق به نشریه توسعه کارآفرینی می‌باشد اما یافته های پژوهش‌های خارجی تاکیدات دیگری را نشان می‌دهند اول اینکه مقالات با ارزش ارائه شده با تعداد ارجاع بالای 100 مقاله جزو مقالات مروری بوده و بیش از 70 درصد مقالات مورد بررسی با این کلید واژه کیفی می‌باشند و این مقالات نیز خود چارچوب و تئوری خاص خود را دنبال نموده‌اند. در این پژوهش سعی شده است علاوه بر مطالعات فوق به ارائه تصویری از خط‌مشی ها و نقش محیط سیاسی و بخصوص تاثیرات خط مشی های دولت در مورد مطالعه که منطقه ویژه اقتصادی است پرداخته شود.

یافته های حاصل از تحلیل مضمون نیز نشان از شناسایی 107 مضمون اولیه داشت که در نهایت در چهار بعد و 12 مولفه دسته‌بندی شدند. خروجی نرم افزار چهار بعد اکوسیستم را شامل شبکه سازی (دارای مولفه های دانشگاهها، نهادهای دولتی، سیاست)، زیرساختها (شامل مولفه های فرهنگ، حمایتها، آموزش، زیرساختهای فیزیکی و ارتباطی و ویژگی های محیطی)، تجاری سازی (شامل مولفه های بازار و امور مالی) و بعد خودکارآفرینی (شامل مولفه های ویژگی شخصی و سرمایه انسانی) شناسایی نمود.

کلید واژه: اکوسیستم کارآفرینی، مطالعه استنادی، تحلیل مضمون، اندیس اچ بی، نمایه‌های علمی معتبر، نرم افزار MAXQDA2020

مقدمه

مفهوم اکوسیستم کارآفرینی زمینه تحقیقاتی جدیدی که در دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است (استام¹، 2015). کوهن² (2006) اولین فردی است که مفهوم اکوسیستم را به عنوان مجموعه‌ای از بازیگران در یک جامعه محلی متعهد به توسعه پایدار از طریق حمایت و تسهیل تامین‌کنندگان پایداری تعریف می کند. هدف مقاله حاضر بررسی سیر تحقیقات صورت گرفته و مقایسه ای بین پژوهش های ملی و بین المللی و نشان دادن جایگاه این حوزه با اهمیت در پژوهش های انجام شده و به دنبال آن شناسایی گپ‌های تحقیقاتی داخلی و پیش‌بینی تحقیقات آینده در این حوزه می‌پردازد. در این خصوص در ابتدا به جستجوی مقاله در پایگاه های مختلف الکترونیکی پرداخته تا بتوان مروری جامع بر متون چاپ شده در طی دهه های گذشته داشت. در این جستجو انواع مستندات نوشته شده در متون پایگاه‌ داده اسکاپوس که تعداد آنها به 110 عدد می رسد و همچمین مجلات داخلی با درجه علمی پژوهشی، علمی ترویجی، مقالات کنفرانسی و پایان نامه‌های ثبت شده در ایران داک که تعداد آن‌ها به 33 عدد می‌رسید مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در خصوص اکوسیستم کارآفرینی لازم به ذکر است این متغیر را طیف گسترده ای از نویسندگان مورد بررسی قرار داده اند ولی در تحقیق حاضر سعی می گردد به شناسایی ارتباط بین ساختار مطالعات اکوسیستم کارآفرینی موجود، نحوه سازماندهی تحقیقات، ساختار فکری و روند تحقیقات پرداخته شود که در این حوزه یکی از روش‌های مناسب برای تجزیه و تحلیل تحقیقات گذشته تحلیل کتاب شناختی است اما اگر بخواهیم یک تعریف کلی از فعالیت‌های کارآفرینی داشته باشیم می توان گفت مجموعه ای از عواملی است که بر توسعه اقتصادی منطقه ای تاثیر می‌گذارد.

توسعه مفهوم اکوسیستم کارآفرینی

مفهوم اکوسیستم کارآفرینی یک مدل مفهومی یا یک استراتژی به منظور توسعه اقتصادی با توجه به ارتقاء کارآفرینی، رشد کسب و کارهای کوچک و نوآوری است (مازرول³،2014). آیزنبرگ (2011) به طور ضمنی به عواملی همچون سیاست، فرهنگ، سرمایه انسانی، بازار، رکن مالی و حمایت ها اشاره نموده است. معروف خانی و همکاران (2018) اذعان دارند که این شش بعد آیزنبرگ (2011) یک اکوسیستم کارآفرینی خودکفا را نشان می دهد. بعد اول دربردارنده دو عنصر مهم یعنی حکومت و رهبری است یک اکوسیستم کارآفرینی سالم دربردارنده رهبرانی است که حامی مفهوم کارآفرینی و کارآفرینان است. رهبران حکومتها عموما مروجان کارآفرینی و پذیرای کارآفرینان در جامعه هستند. مقامات دولتی معمولا موسسه های محرکی را همچون مراکز تحقیقاتی، مراکز گفتگوی بخش دولتی-خصوصی برای ایجاد ارتباط با کارآفرینان ایجاد می کنند. بعد دوم دربردارنده دسترسی به سرمایه انسانی (کارکنان و موسسات آموزشی) برای ایجاد یک اکوسیستم کارآفرینی است. این بعد اشاره به منابع انسانی آگاه و با دانش کافی که در زمینه توسعه سازمانی، طراحی ساختار، کنترل سیستم، عضو هیات مدیره حرفه ای و کمیته مشاوره حرفه ای در یک اکوسیستم موفق دارد. علاوه بر این نیز موسسات آموزشی باید مسئولیت در مورد توسعه منابع انسانی را خود بر عهده بگیرد. در این میان سوالاتی مطرح است؛ اینکه نهادهای (بدنه) آموزشی موجود در جامعه در دبیرستان ها و دانشگاه ها برای سواد بازاریابی، مدیریت و مالی آیا ابتکاراتی را انجام داده اند؟ اینکه آیا اعضای هیات علمی دانشگاه برای ایجاد مشاغل نوپا و ورود به دنیای واقعی محیط دانشگاهی را ترغیب کرده اند؟

بعد سوم سرمایه مالی و بودجه در دسترس کارآفرینان است. سرمایه مالی مورد نیاز برای شروع مشاغل شیرخوارگان (نوپا) شامل نیاز به صندوق هایی با سهام خصوصی، صندوق های سرمایه گذاری، بازارهای سرمایه عمومی، وام های خرد، فرشتگان سرمایه گذاری و تامین بدهی های مالی در مرحله پیش فروش (مرحله صفر) است. بعد چهارم مربوط به بازار کارآفرینان است. وجود مشتریان بالقوه ای که مایل به ارائه نظرات خود به کارآفرینان در مورد محصولات جدید هستند و با وجه نقد با کارآفرینان سروکار دارند زیرا جریان نقدی محریک مورد نیاز و بسیار مهم برای هدایت اکوسیستم کارآفرینی است. بعد پنجم در خصوص فرهنگ تعبیه شده ای است که بوسیله آن جامعه شکست محترمانه واشتباهات صادقانه کارآفرینان را تحمل نموده و پذیرای تفکر ریسک پذیر است. بیش از حد فرهنگی نیاز دارد که به کارآفرینی به عنوان یک شغل احترام گذاشته شود. پخش داستانهای موفقیت همچنین می‌تواند الهام بخش جوانان بالقوه باشد و به افراد عادی ثابت کند که همه می‌توانند کارآفرین شوند. بعد نهایی به حمایت های مورد نیاز اکوسیستم از موسسات غیردولتی، زیرساخت ها و حرفه ها مربوط می شود. حمایت‌های سازمانهای غیردولتی برای کمک به کارآفرینان در ایجاد شبکه، ارتقاء محصول و اتحاد با هدف کارآفرینی آنها می‌تواند یک اکوسیستم موفق را غنی سازد. گروه های رسمی و غیر رسمی غیردولتی همچنین قادر به پیوند دادن کارآفرینان از کشورها یا مناطق مختلف هستند. زیرساخت هایی تثبیت شده که بوسیله آن حمل و نقل و ارتباطات لازم را برای کارآفرینان فراهم می کند تا بتوانند شغل خود را بدون موانع انجام دهند. حمایت‌های نهایی که توسط ایزنبرگ ذکر شده است، نیاز به سرمایه گذاری حرفه‌ای هایی مانند حسابداران، وکلا، مشاوران فنی و بازار دارد، معمولا ایشان کسانی هستند که مایل به همکاری با کارآفرینان به صورت اضطراری یا برای سهام در مبادله کاری هستند.

معروف‌خانی و همکاران (2018) با بررسی مطالعات پیشین صورت گرفته علاوه بر شش بعد فوق دو بعد پویایی صنعتی و منابع جمعیتی را پیشنهاد می دهند. بر اساس تعریف یجون و همکاران (2015) منایع جمعیتی مرتبط با مفهوم نوآوری باز است. در این فرایند، شرکت ها ایده ها، راه حل ها و منابع مرتبطی را از محیط خارجی بدست می‌آورند تا توانایی، فناوری و نوآوری خود را بهبود بخشند (لی و همکاران ، 2015). از آنجا که بیشتر این نوع همکاری ها از طریق خدمات دیجیتال پشتیبانی و انجام می‌شود، کارآفرینان برای ارتقاء مشاغل خود باید در ارتباطات آنلاین مؤثر با شرکت کنندگان دیگر باشند (ژنگ و همکاران ، 2011). برای شرکت های نوپا، کارآفرینان برای اطمینان از منابع مورد نیاز با طیف وسیعی از مشکلات روبرو هستند. افراد با استعداد در این جمع، منابع خود را وعده می دهند که با استفاده از این مکانیسم ارتباطی، بتوانند با این مشکلات مقابله کنند. از میان منابع مورد نیاز دیگر، بودجه محدود در اختیار کارآفرینان یک چالش برای یک کارآفرینی موفق بوده است. براساس نظر پاپ (2010)، بیش از 97 درصد از کارآفرینان نتوانسته‌اند سرمایه فرشتگان را بدست آورند. علاوه بر این، دریافت وام از وام های بانکی پس از بحران مالی، برای کارآفرینان کار ساده ای نیست (شواین بچر و لارالد ، 2012). با این حال، اخیراً منابع جمعیتی به عنوان یک منبع تأمین بودجه جدید مطرح شده است که توسط آن می توان سرمایه خارجی را از طریق یک مکانیسم ارتباطی آنلاین به جمع اعطا کرد (تومزاک و برم⁴، 2013).

میلر و فرایزن (1983) با فرض اینکه بین محیط و استراتژی های صنعتی رابطه وجود دارد، بر اهمیت محیط تأکید کردند. آنها ادعا نمودند که در محیط‌های مختلف، صنایع باید استراتژی‌های متفاوتی داشته باشند یا شرکت‌ها برای کنار آمدن با محیط‌های تحمیل شده مختلف باید مرتباً ساختار خود را به روز کنند. آنها سه مجموعه محیط را شناسایی کردند. اول، یک محیط پویا یا نامشخص، که توسط میزان (درجه) تغییر و نوآوری که در صنعت اتفاق می‌افتد و همچنین عدم اطمینان به رقبا و رفتار یا ترجیحات مشتری تعریف شده است. جنبه محیطی بعدی خصومت⁵ است که نشانگر میزان تهدید یک شرکت از اثرات ناشی از نوسانات بازار یا قدرت و شدت رقابت است. آخرین ویژگی محیطی پیچیدگی است که شامل تغییرات و تمایز بین محصولاتی است که پیشنهادات خود را در بازار ارائه می‌دهند. در این نوع محیط، تنوع یک معیار مهم در بین رقبا است. میلر (1983) در مطالعه‌ی اصلی خود، ارتباطی بین کارآفرینی و انواع سازمانی را گزارش داده است. وی شرکت‌ها را در سه کلاس، یعنی ساده، برنامه ریزی شده و ارگانیک طبقه بندی کرد. در شرکت‌های ساده، تمرکز اصلی بر عهده رهبر سازمان است. اگر شخصیت رهبر نامناسب باشد، موفقیت در کارآفرینی زیردستان نادر است. در شرکت های برنامه ریزی، کارآفرینی احتمالاً ناشی از استراتژی‌های نامشخص کارآفرینی در بازار محصول است که بطور منظم کارآفرینی و نوآوری را ترتیب می دهد. این عقیده را پشتیبانی می کند که علاوه بر مسائل عملیاتی مشخص، بر کارآفرینی نیز تأکید زیادی وجود دارد. همچنین باعث کاهش اختلال در کارآفرینی خواهد شد. سرانجام، سازمانهای ارگانیک ممکن است تمایل زیادی به کارآفرینی داشته باشند، اما کارآفرینی باید متناسب با نیازهای محیطی خود و نه اندازه ساختار شکل یگیرد. معروف خانی و همکاران (2018) در مطالعه مروری خود پویایی صنعتی را به عنوان پذیرای یک شخصیت چند بعدی متشکل از تغییر در ترجیحات مشتری، وضعیت رقابتی و فناوری‌ها نشان می دهند.

با توجه به بررسی پژوهش های ملی که در ادامه به آنها به طور مفصل پرداخته شده است مشخص گردید عمده مطالعات صورت گرفته در قالب دو مدل آینربرگ (2011) و GEI صورت پذیرفته است. در ادامه تشریح مختصری از این دو مدل ارائه می‌شود.

مدل آینبرگ: آیزنبرگ اکوسیستم کارآفرینی را به عنوان مجموعه ای از نهادهای شبکه سازی شده با هدف کمک کردن به کارآفرینان در مراحل مختلف توسعه کسب و کارهای مخاطره آمیز تعریف می کند. مدل آیزنبرگ (۲۰۱۱) ریشه در ابتکار عملی دارد که در کالج بابسون بسط داده شد؛ وی به شرح و تفضيل آنچه از آن با عبارت " استراتژی اکوسیستم کارآفرینی برای توسعه‌ی اقتصادی" یاد می‌کند، پرداخت (میسون، بران، ۲۰۱۴). آیزنبرگ مدعی است که چنین رویکردی به‌منزله‌ی استراتژی تو و مقرون‌به‌صرفه‌ای برای برانگیختن کامیابی‌های اقتصادی است و به‌طور بالقوه جایگزین یا پیش‌شرطی برای گسترش موفقیت‌آمیز استراتژی‌های خوشه‌ای ، نظام‌های نوآوری، اقتصاد دانایی یا سیاست‌های ملی رقابت‌پذیری است (آیزنبرگ، ۲۰۱۱). پروژه‌ی اکوسیستم کارآفرینی بابسون در جهت توسعه مفهومی کمک می‌کند که بر اساس آن در جوامع و ملل مختلف با در نظر گرفتن آنچه آیزنبرگ آن را اکوسیستم کارآفرینی می‌نامد، ممکن می‌شود. اکوسیستم کارآفرینانه‌ی بایسون مجموعه‌ای عام از شاخص‌ها را مطرح نمی‌کند بلکه بر روی حوزه‌های کلیدی (مانند سیاست، فرهنگ، مالی، ...) و نقش‌آفرینان خاص (مثل بانک‌ها، مراکز رشد، سرمایه‌ی خطرپذیر،...) تمرکز می‌نماید. نکته قابل‌ذکر آن است که این چارچوب بر اساس داده‌های موجود قابل به‌کارگیری است و امکان انعطاف بیشتری در ارزیابی اکوسیستم کارآفرینانه را فراهم می‌سازد. به عقیده‌ی آیزنبرگ کارآفرینی پایدار حاصل همکاری نیروهای متعددی با یکدیگر است که اکوسیستم کارآفرینی نام دارد. اکوسیستم کارآفرینی شش حوزه را دربرمی‌گیرد: سیاست فعال‌سازی و رهبری، دسترس‌پذیری منابع مالی مناسب، فرهنگ مساعده، مجموعه‌ای از حمایت‌های نهادی و زیرساختی، سرمایه انسانی باکیفیت و بازارهای مخاطره پذیر برای محصولات هریک از این المان‌ها به‌طور مجزا به کارآفرینی منجر می‌شود اما برای حفظ و تقویت آن کافی نیستند. دنیل آیزنبرگ استدلال می‌کند که توسعه‌ی کارآفرینی زمانی به وقوع می‌پیوندد که المان‌های مختلف اکوسیستم توأماً عملی شوند اگرچه لزومی ندارند که به دنبال تغییر به‌یک‌باره‌ی همه‌چیز در درجه کمال است. پس در نظر گرفتن ماهیت به‌هم‌پیوسته‌ی المان‌های اکوسیستم کارآفرینی ضروری است. به بیانی دیگر تغییر تنها یک جنبه از اکوسیستم کارآفرینی چندان مفید نیست و تقویت عناصر اکوسیستم باید به‌طور همگام و موازی صورت گیرد.

شکل (1): الگوی کارآفرینی بابسون

شاخص جهانی کارآفرینی (GEI): در خصوص بررسی وضعیت اکوسیستم کارآفرینی نیز باید اذعان داشت که از جمله ابعاد اکوسیستم کارآفرینی که امروزه مورد توجه بسیاری از کشورها است شاخص جهانی کارآفرینی⁶ است. شاخص جهانی کارآفرینی (GEI)یک اندیکاتور (نماگر) تألیفی است که سلامت اکوسیستم کارآفرینی در یک کشور از طریق اندازه‌گیري کیفیت کارآفرینی و میزان و عمق پشتیبان‌هاي اکوسیستم کارآفرینانه ارزیابی‌می نماید. در همین راستا، مؤسسه توسعه جهانی کارآفرینی اقدام به شناسایی 14 مؤلفه مهم در سلامت اکوسیستم کارآفرینی و استخراج داده‌هاي آنها در دو سطح فردي و نهادي نموده است که در جدول (4) گویه های مورد بررسی در هر حوزه به تصویر کشیده شده است.

جدول (4): ابعاد اکوسیستم کارآفرینی در GEI

ارکان اکوسیستم کارآفرینی	چه چيزی اندازه گيری مي شود؟
درك فرصت	- آیا مردم قدرت شناسایی فرصتها را براي شروع کسب وکار دارند؟ - آیا نهادهاي محیطی امکان استفاده و بهره برداري از آن فرصتها را می دهند؟
مهارت راه اندازي کسب وکار	- آیا مردم به اعتقاد خودشان مهارتهاي لازم جهت راه اندازي کسب وکار رادارند؟ - میزان دسترسی به آموزشهاي دانشگاهی، مؤسسات آموزش فنی و حرفهاي و مهارتی به چه میزان است؟
پذیرش ریسک	- آیا افراد تمایل به پذیرش ریسک راه اندازي کسب وکار رادارند؟ - آیا محیط کسب وکار در کشور نسبتاً کم ریسک است؟ - - آیا وجود نهادهاي بی ثبات، به ریسک راه اندازي کسب وکار می افزایند؟
شبکه سازي	- آیا کارآفرینان یکدیگر را می شناسند؟ - تا چه اندازه شبکه هاي کارآفرینان ازنظر جغرافیایی باهم ارتباط دارند؟
پشتیبانی فرهنگی	- دیدگاه افراد جامعه نسبت به کارآفرین چگونه است؟ - آیا کارآفرین شدن ساده است یا اینکه فساد باعث شده افراد شغلهاي دیگر را به کارآفرین شدن ترجیح دهند؟
کسب وکار نوپا مبتنی بر فرصت	- آیا کارآفرینان برحسب ضرورت دست به کارآفرینی میزنند یا برحسب فرصت؟ - آیا دولت نقش تسهیل گري را در فرآیند کارآفرینی داشته است؟
جذب فناوري	- میزان استفاده از فناوري در کشور شما تا چه حد است؟ - - آیا کسب وکارها قابلیت آن رادارند که فناوريهاي جدید را به سرعت جذب نمایند؟
سرمایه انسانی	- آیا کارآفرینان آموزش هاي سطح سوم (دانشگاهی، فنی و حرفه اي و مهارتی) را گذرانده‌اند؟ - آیا کارآفرینان از آموزش هاي مناسب کسب وکار استفاده نموده‌اند؟ - آیا نیروي کار می‌تواند آزادانه در بازار کار جابجا شود؟
رقابت	- آیا در کشور شما کارآفرینان محصولات و خدمات منحصربه فرد ارائه می دهند؟ - آیا کارآفرینان می توانند توسط محصولات و خدمات منحصربه فرد خود وارد بازار شوند؟
نوآوري محصول	- آیا کارآفرینان در کشور قادر به توسعه محصولات جدید هستند؟ - آیا کارآفرینان در کشور مبادرت به ایجاد فن آوري جدید نمایند
نوآوري فرآیند	- آیا در کشور شما کسب وکارها از فن آوري جدید استفاده می کنند؟ - آیا در کشور شما کسب وکارها می توانند به سرمایه هاي انسانی سطح بالا در حوزه‌هاي دسترسی داشته باشند؟ (STEM) علم، فن آوري، مهندسی و ریاضیات
رشد بالا	- آیا به طورکلی در کشور شما کسب وکارها قصد رشد دارند؟ - آیا در کشور شما کسب وکارها ظرفیت استراتژیک براي دستیابی به رشد رادارند؟
بین المللی سازي	- آیا در کشور شما کارآفرینان تمایل به ورود به بازارهاي جهانی را دارند؟ - آیا اقتصاد کشور شما درحدي است که بتواند ایده‌هاي جدید باارزش جهانی تولید کنند؟
سرمایه ریسک	- آیا در کشور شما سرمایه گذار شخصی و نهادي وجود دارد

بر اساس شاخص های اکوسیستم کارآفرینی (GEI) که در فوق به آن اشاره شد و بررسی این شاخص ها در سال 2018 ایران وضعیت مناسبی را در این خصوص در بین دیگر کشورهای جهان (با کسب رتبه 72) ندارد و حتی در منطقه نیز کشورهایی همچون فلسطین اشغالی، امارات، قطر، عربستان صعودی دارای رتبه ای بالاتر از ایران می‌باشند.

سیاست های کارآفرینی منطقه ویژه اقتصادی پیام

در دو مدل ارائه شده فوق، در مدل آیزنبرگ یکی از شش بعد اصلی این پژوهش تاثیر سیاست ها بر روی اکوسیستم یاد شد این امر در GEI در قالب ایجاد شبکه، بین المللی سازی و حتی پشتیبانی فرهنگی قابل بررسی است.

در این بخش سعی می گردد با جزئیات بیشتر به تاثیر خط مشی های مختلف بر روی تصمیم گیری های اتخاذ شده یک مورد مطالعه پرداخته شود. لازم به ذکر است منطقه ویژه اقتصادی پیام بعنوان اولین منطقه ای است که به ایجاد مرکز نوآوری و شبکه سازی بین لنگرها و استارت آپها پرداخته و اینکه هیچ یک از مناطق ویژه اقتصادی موفق به راه اندازی استارت آپ که به مرحله تولید محصول یا پروتوتایپ رسیده باشند نشده است. پس در ادامه به یکی از مهمترین عوامل موفقیت این منطقه یعنی حمایت و ارائه خط مشی های ترغیب کننده از سوی مراجع بالادستی (همچون وزارت ارتباطات و فناوری؛ شورای عالی مناطق آزاد و ویژه، شرکت پست و شرکت فرودگاههای کشور) پرداخته می شود. در این خصوص به خط‌مشی‌های تاثیرگذار بر اکوسیتم کارآفرینی همانند سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری؛ آئین نامه وزارتخانه (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در خصوص شرکت های نوپا؛ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی؛ حکم وزیر به مدیرعامل منطقه و اساسنامه مناطق ویژه پرداخته می شود.

جدول (1): آئین نامه وزارتخانه (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در خصوص شرکت های نوپا

ماده آیین نامه	شرح ماده
ماده 3	وزارت موظف است از راه اندازی و توسعه مراکز و واحدهای تحقیق و توسعه، پژوهشی با مراکز و شتاب دهنده های نوآوری شرکت های جهانی، به طور مستقل و یا با همکاری مراکز، شرکتها و مؤسسات پژوهشی دانش بنیان با اولویت تسریع در رشد و همچنین سرمایه گذاری در شرکتهای مورد حمایت با رعایت قوانین و مقررات مربوط، حمایت نماید.
ماده 5	کلیه مشوق هایی که براساس بند (ز) ماده (۴) قانون در زمینه های مهارت افزایی و ارتقای دانش حرفه ای و حمایت از مشاغل کوچک خانگی و دانش بنیان از سوی دولت اعمال می شود، با تایید سازمان شامل شرکت های مورد حمایت می شود.
ماده 7	در شرکت های مورد حمایت، سهامدارانی که کارفرما محسوب میشوند، تکلیفی به پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی ندارند.
ماده 8	مراکز نوآوری (اعم از شتاب دهنده ها)، مراکز رشد، مناطق ویژه علم و فناوری و پارکهای علم و فناوری به منظور تسهیل در همکاریهای بین المللی، با رعایت قوانین و مقررات اشتغال اتباع خارجی و ماده (۱۲۱) قانون کار، مجاز به استفاده از نیروهای تخصصی خارجی خصوصا در زمینه مربی گری، حقوق بین الملل، ثبت اختراعات بین المللی و مشاوره هستند.
ماده 9	در صورت واگذاری حداقل شصت و هفت درصد (۶۷) از سهام یک شرکت مورد حمایت به یک شرکت دیگر با ادغام آن در شرکت دیگر، کلیه مجوزهای دولتی دریافت شده اعم از مجوزهای غیر قابل خرید و فروش و قراردادهای در حال اجرا و قرارداد با دستگاههای اجرایی، با رعایت قوانین قابل واگذاری است.

جدول (2)» تاکیدات اکوسیستم در دیگر خط مشی های تاثیرگذار

منبع	خط مشی
سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص مأموریت اعضاء جدید شورای عالی فضای مجازی بند سه	ارتقای جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان قدرت سایبری در طراز قدرت‌های تأثیرگذار جهانی و برخورداری از ابتکار عمل و قدرت تعامل با دیگر کشورها در جهت شکل‌دهی به قواعد و قوانین مرتبط با فضای مجازی در عرصه جهانی با رویکرد اخلاق مدارانه و عادلانه
حکم وزیر به مدیرعامل بند یک	ایفای نقش نهادی مؤثر در زیست‌بوم تحول دیجیتال
حکم وزیر به مدیرعامل بند دو	تسریع در ایجاد زیرساخت
حکم وزیر به مدیرعامل بند دو	تقویت و حمایت از شرکت‌های فعال، به‌ویژه شرکت‌های فعال در بخش فناوری اطلاعات
حکم وزیر به مدیرعامل بند سه	حمایت از بنگاه‌های صنعتی و خدماتی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات برای فعالیت بخش خصوصی
حکم وزیر به مدیرعامل بند چهار	ایجاد تسهیلات لازم جهت جذب سرمایه‌گذاری خارجی با رویکرد اقتصادی با توجه به مزیت‌های هر بخش
سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم بند بیست‌وهشت	به‌منظور گسترش متوازن زیرساخت‌های فنی محتوا و خدمات و دولت الکترونیک، کلیه دستگاه‌های اجرائی مکلف‌اند متناسب با منابع، بودجه، تجهیزات، شبکه‌ها، وظایف قانونی خود و برخط شدن نیازهای ذی‌نفعان به توسعه محتوا و خدمات الکترونیک خود بپردازند.
سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم بند سی‌وهفت	به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اجازه داده می‌شود نسبت ...و توسعه خدمات و کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق دستگاه‌های وابسته نسبت به مشارکت و سرمایه‌گذاری با بخش خصوصی و شرکت‌های خارجی در طرح‌های ...زیرساختی ارتباطات و فناوری اطلاعات ،...و شبکه‌های اصلی تجزیه و مبادلات و مدیریت خدمات پایه پستی و با رعایت سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی اقدام به عمل آورد.
حکم وزیر به مدیرعامل بند دو	اشتراک‌گذاری منابع و امکانات منطقه ویژه در جهت رفع نیازهای زیرساختی و زیر بنایی بخش خصوصی
سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص مأموریت اعضاء جدید شورای عالی فضای مجازی بند پنج	پایش، پیشگیری، دفاع و ارتقاء توان بازدارندگی در مقابل هرگونه تهدید در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات
حکم وزیر به مدیرعامل بند سه	حضور در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی
سیاست‌های كلی اقتصاد مقاومتی بند دو	افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه
اساس‌نامه شرکت ماده 11 بند د	سرمایه‌گذاری و مشارکت با بخش خصوصی داخلی و خارجی یا دولتی در جهت ایفای وظایف شرکت
اساس‌نامه شرکت ماده 11 بند و	اخذ و اعطای وام از منابع داخلی و خارجی
سیاست‌های كلی اقتصاد مقاومتی بند دو	پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان
سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی ذیل اصل 44	ارتقاء کارایی بنگاه‌های اقتصادی، و بهره‌وری منابع مادی و انسانی و فناوری
اساس‌نامه ماده سه	تحقق بخشیدن به اهداف شرکت‌های پست و مخابرات
اساس‌نامه ماده سه	تسریع انجام خدمات پستی و مخابراتی و تعمیم و گسترش آن
سیاست‌های كلی اقتصاد مقاومتی بند دو	پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به‌منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور
پیوست حکم مدیرعامل بند دو	استفاده مناسب از ظرفیت‌های قانونی منطقه ویژه برای ایجاد شهر ICT
پیوست حکم مدیرعامل بند دو	برنامه‌ریزی لازم به‌منظور گسترش اشتغال در بخشICT با همکاری معاونت فناوری و نوآوری
سیاست‌های كلی اقتصاد مقاومتی بند یازده	توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی كشور به‌منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات كالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج
پیوست حکم مدیرعامل بند هفت	ساماندهی نیروی انسانی و تلاش به‌منظور افزایش ظرفیت و توان فنی و علمی موجود به‌منظور افزایش بهره‌وری.
سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی ذیل اصل 44	افزایش سطح عمومی اشتغال (کارآفرینی)
سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص مأموریت اعضاء جدید شورای عالی فضای مجازی بند چهار	تکیه‌بر فناوری بومی و توانمندی‌های تخصصی داخلی در توسعه زیرساخت‌های علمی و فنی امنیت شبکه‌های الکترونیکی و سامانه‌های اطلاعاتی و ارتباطی.
پیوست حکم مدیرعامل بند پنج	بهره‌گیری از ظرفیت استان البرز به‌منظور افزایش کارایی و فعالیت بیشتر بخش خصوصی در منطقه ویژه اقتصادی به‌ویژه استقرار صنایع دانش‌بنیان؛ مخابراتی؛ فناوری اطلاعات و صنایع غیر آلاینده با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی

در ادامه و در بخش تحلیل داده ها این خط مشی ها در قالب سیاست های حمایتی به کدگذاری ذکر شده است. لازم است جهت شناسایی مولفه های دیگر به بررسی مطالعات ملی و بین المللی پرداخته شود.

بررسی پژوهش های ملی در حوزه اکوسیستم کارآفرینی

یافته‌های حاصل از بررسی پژوهش‌های ملی در حوزه‌ی اکوسیستم کارآفرینی با جستجوی نظام‌مند شش بانک اطلاعاتی داخلی معتبر شامل پورتال جامع علوم انسانی، مگیران، پایگاه مرکزی اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا، نورمگز و ایرانداک در عنوان موضوع به دست آمد. همان‌گونه که در جدول (2) آمده است به‌طور کلی در حوزه اکوسیستم کارآفرینی، درصد مقالات چاپ شده مقاله‌ی علمی-پژوهشی (30.3%)، مقاله‌ی علمی-ترویجی (6.06%،)،) پایان‌نامه (27.27%) و مقاله در سایر مجلات عمومی/تخصصی و کنفرانس ها (36.36%) در کشور، در حوزه‌ی اکوسیستم کارآفرینی به چاپ رسیده است.

جدول (2) فراوانی و درصد فراوانی پژوهش‌های داخلی به تفکیک نوع پژوهش

نوع پژوهش	فراوانی	درصد فراوانی
علمی پژوهشی	10	0.303
علمی ترویجی	2	0.06
پایان نامه	9	0.272
سایر (مصوب دانشگاه، ماهنامه ، کنفرانس )	12	0.363

در این مرحله‌ی به بررسی موشکافانه‌تر و دقیق‌تر مقالات علمی-پژوهشی، علمی ترویجی، کنفرانس‌ها و سایر موارد چاپی پرداخته می‌شود. اگرچه از منظر علمی هیچ‌یک از روش‌های تحقیق در روش‌شناسی بر دیگری ارجحیت ندارد و بر اساس ماهیت پدیده‌ی موردمطالعه، هر یک از روش‌های مورداستفاده در پژوهش‌های علمی، دارای نقاط قوت و ضعف ویژه‌ای است (پیران نژاد، 1395،131). در ادامه برای بررسی بیشتر به بیان اهداف، روش پژوهش، روش جمع‌آوری و تحلیل داده‌های پژوهش‌های انجام‌شده به تفکیک پرداخته می شود.

جدول (3): بررسی روش تحقیق و یافته‌های مقالات داخلی

ردیف	عنوان پژوهش	هدف	روش پژوهش	کمی/ کیفی	روش جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و یافته ها
1	طراحی مدل اکوسیستم ارتقا کارآفرینی در سینمای ایران(بیگ آقا و همکاران ،1394)	کاربردی	توصیفی-پیمایشی	کیفی/کمی	در این پژوهش که یک پژوهش کمی است از پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه/ تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی استفاده شده است. مدل این پژوهش برگرفته از مدل آیزنبرگ بود. در این مدل مولفه های حمایت، فرهنگ، تامین مالی، سیاست، بازار و سرمایه انسانی مورد بررسی قرار گرفت.
2	ابعاد و مولفه های اکوسیستم کارآفرینی فناوارانه در ایران (میثمی و همکارن ،1396)	کاربردی	توصیفی-پیمایشی	کیفی/کمی	این پژوهش کیفی است که در آن از اسناد مکتوب، مصاحبه ساختاریافته/ روش شناسی فراترکیب استفاده شده است. در این پژوهش عناصر مورد استفاده شامل دوازده بعد بازار، فرهنگ، کارآفرین فناور، استعدادها، آموزش و پژوهش، شبکه ها و تعاملات، پشتیبانی، سرمایه، حاکمیت، سازمانها، شرایط ویژه و زیرساخت برای اکوسیستم کارآفرینی فناورانه می باشد.
3	واکاوی محتوای سیاست ها در تطابق با ابعاد اکوسیستم کارآفرینی (قنبری،1395)	کاربردی	توصیفی	کمی	در این پژوهش از تحلیل محتوای کمی و انتروپی شانون استفاده شده است. این پژوهش با استفاده از مدل آیزنبرگ (2011) به بررسی توجه به اکوسیستم کارآفرینی در سیاستها و قوانین ملی نظام پرداخته شده است.
4	عوامل اکوسیستم کارآفرینی ایران بر اساس مدل آیزنبرگ (داوری و همکاران ،1395)	کاربردی	توصیفی-پیمایشی	کیفی/کمی	این پژوهش یک پژوهش کمی است که در آن از پرسشنامه بسته ، مصاحبه/ تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شده است. در این پژوهش از مدل آیزنبرگ بهره گرفته شد.
5	مدل سازی و پیکره بندی عوامل اثرگذار بر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی پردیس دانشگاهی (میگون پوری و همکاران، 1397)	کاربردی	میدانی-پیمایشی	کیفی/کمی	در این پژوهش در بخش کیفی از کد گذاری ، و در بخش کمی از ISM و دیمتل بهره گرفته شده است. نتایج در سه سطح مورد بررسی قرار گرفت: یک: زیرساخت مورد نیاز برای ایجادا اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه، شدت و سطح تحقیق و توسعه اکوسیستم ، سیسات و قوانین دانشگاه ، مدیریت سرمایه گذاری و تامین منابع مالی دانشگاه سطح 2 : فرهنگ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه سطح3 : عوامل حاکمیتی منطقه ای موثر، عوامل اقتصادی و محیط کسب و کار، نهادهای منطقه ای اثر گذار و عوامل بازار منطقه ای
6	ارزیابی مطلوبیت و نقش اکوسیستم کارآفرینی روستایی در استان آذربایجان غربی(غلامی،1396)	کاربردی	توصیفی-پیمایشی		در این پژوهش از پرسشنامه دیده بان جهانی کارآفرینی / ازمون t و تحلیل عاملی بهره گرفته شده است. نتایج از بین 12شاخص اکوسیستم در قالب 9 مولفه اکوسیسم کارآفرینی (پشتوانه مالی ، کارآفرینی به عنوان مساله اقتصادی، متعادل و کشوقانه بودن قوانین مالیات ها، برنامه های دولتی برای کارآفرینی، آموزش کارآفرینی در مدارس و دانشگاه ها، انتقال تحقیق و توسعه، زیرساخت تجاری و قانونی، پویایی بازار، آزادی بازار، زیرساخت فیزیکی، هنجارهای اجتماعی و فرهنگی) تنها دو شاخص متعادل و مشوقانه بودن قوانین و اموزش کارآفرینی نسبت به الگوی ملی منطقه از مطلوبیت لازم برخوردار بودند.
7	اكوسيستم كارآفريني: رويكردي جديد براي توسعه كارآفريني در ورزش (رمضانی نژااد و همکاران1397)	مروری	پیمایشی	کیفی	در این پژوهش با مرور پژوهش های پیشین از مدل کارآفرینی بر اساس مدل آیزنبرگ در سه سطح کلان ، میانی و خرد بهره گرفته شده است. در سطح کلان سرمایه گذاری و خصوصی سازی ورزشی، تشکیل تعاونی ورزشی و فرهنگ سازمانی از پیشران ها بودند. در سطح میانی ، ساختار سازمانی و یادگیری سازمانی و به ویژه برنامه ریزی و محتوای آموزشی مبتنی بر کارآفرینی در دانشگاه همراه با فناوری اطلاعات در سطح خرد، ویژ گی های متنوع شخصیتی افراد
8	استقرار مديريت منابع انساني سبز در اكوسيستم كارآفريني (یعقوبی و همکاران،1397)	توسعه ای	توصیفی-پیمایشی	کیفی/کمی	در این پژوهش از مصاحبه و پرسشنامه باز و تحلیل تم در مرحله اولیه و معادلات ساختاری استفاده شده است. عوامل موثر بر استقرار مدیریت منابع انسانی سبز در اکوسیستم کارآفرینی (مدیریت منابع انسانی، مدیریت محیط زیست، سیساست، عوامل فنی، قوانین) عوامل تاثیر پذیر(حرکت سبز، تفکر سبز، جهانی شدن ، توسعه پیدار)
9	مطالعات تجاري سازي دانش با رويكرد اكوسيستم كارآفريني (عزتی راد و همکاران، 1397)	کاربردی	فراترکیب	کیفی	در این پژوهش با مرور مقالات در پایگاه داده و کدگذاری باز و محوری به بررسی تجاری سازی دانش پرداخته شده است. 18 عنصر شناسایی شده که 13 عنصر در پنج زمینه اصلی (محیط داخلی، تعهد مدیریتی، فرهنگ کارآفرینی، زیرساخت تولید دانش و تجاری سازی دانش، زیرساخت کیفیت منابع انسانی) 5 عنصر در دو زمینه (تعاملات و توسعه محیط خارجی) مورد بررسی قرار گرفته است.
10	شناسايي شاخص هاي اولويت دار سنجش اكوسيستم هاي كارآفريني براي پياده سازي در مناطق ايران (براتی و همکاران،1396)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کیفی/گمی	در این پژوهش از روش میدانی و نظرات خبرگان جهت شناسایی شاخص ها و ارزیابی کیفیت شاخص ها با توجه روش OECD (مناسب بودن، قابل قبول بودن و مورد تردید ) و ارائه الگوریتم مناسب جهت انتخاب شاخص مناسب استفاده شده است.
11	راهبرد اكوسيستم كارآفريني: پاراديم جديد توسعه كارآفريني (قمبرعلی و همکاران ،1393)	توصیفی		کیفی	در این پژوهش نیز به بررسی ایعاد مدل آیزنبرگ پرداخته شده است.
12	ارزیابی سیاست های موثربر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری با تاکید بر حکمرانی خوب مطالعه موردی: شهرستان مهدیشهر (عبدوس ، 2018)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	در این پژوهش سنجه های شاخص جهانی کارآفرینی با استفاده از روش تحقیق در عملیات و تحلیل سناریو مورد بررسی قرار گرفته اند. از بین متغیر منابع ، مولفه شبکه بیشترین تاثیر و از بین متغیر زیرساخت فیزیکی، زیرساخت ارتباطی و مولفه آموزشی و مولفه گرایش بیشترین تاثیر را بر اکوسستم کارآفرینی دارد.
13	شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی بین المللی بر محیط های در حال توسعه ی منطقه ای (مطالعه موردی: حوزه ی کشور های پیرامون دریای خزر )(نیکنامی و همکاران،1397)	اکتشافی آمیخته	پیمایشی	کمی	این پژوهش یک پژوهش کمی است که در آن از ازمون معادلات ساختاری استفاده شده است. اولویت های بدست امده به ترتیب اشاره به متغیرهای سیاست، فرهنگ، بازار ، سرمایه انسانی ، سرمایه مالی و حمایت دارد.
14	توسعه ی کارآفرینی روستایی مطابق با ابعاد راهبرد اکوسیستم کارآفرینی (داوری و همکاران، 1396)	کاربردی	توصیفی/تحلیلی	کمی	در این پژوهش نیز از مدل آیزنبرگ مورد استفاده و بررسی قرار گرفت.
15	اولویتهای سیاستگزاری جهت ایجاد اکوسیستم مطلوب در توسعه کارآفرینی(جامی و حسین نیا ،1396)	کاربردی	توصیفی/تحلیلی	کمی	در این پژوهش که یک پژوهش کمی است نیز اولویت ها به چارچوب قوانین، سیساستگذاران، فرهنگ اجتماعی، سرمایه انسانی و منابع مالی اختصاص داده شد.
16	طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل GEI در ایران(نیک بین و داوری،1396)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	این پژوهش نیز تاکید بر مدل GEI (شاخص جهانی کارآفرینی) برای بررسی دارد.
17	اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه پایه(جهرمی،1396)	کاربردی	توصیفی	کیفی	با استفاده از مدل ورودی و خروجی و عوامل محیطی مورد بررسی قرار گرفت.
18	رشد اقتصادی از کانال اکوسیستم کارآفرینی (رخام،1395)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	در این پژوهش جهت بررسی اکوسیستم کارآفرینی در رشد اقتصادی از متغیر شاخص جهانی (GEI) و متغیر درامد ناخالص ملی و رشد اقتصادی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی استفاده شده است. نتایج نشان دهنده روابط مثبت گرایش کارآفرینانه و اشتیاق کارآفرینانه با رشد اقتصادی است و قابلیت کارآفرینانه ارتباط معناداری با رشد اقتصادی ندارد.
19	پیشران‌‌ها و پیامدهای نوآوری باز و جو نوآوری در اکوسیستم کارآفرینی استارت‌آپ‌های ایران با تاکید بر نقش پیشران‌های سازمانی (فخر،1397)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	این پژوهش یک پژوهش کمی است که در آن از پرسشنامه و با استفاده از معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌های نشان داد که اقدامات انتخاب منابع انسانی تعهد محور، ارتباط بین‌بخشی و تمرکز تصمیم‌گیری بر جو نوآوری استارت‌آپ‌ها تأثیر مثبت ولی تآثیر مثبت اقدامات آموزش، توسعه و تشویق منابع انسانی تعهد محور بر جو نوآوری استارت‌آپ‌ها تأیید نشد. تآثیر مثبت جو نوآوری بر نوآوری باز ورودی و نوآوری باز خروجی استارت‌آپ‌ها نیز مورد تأیید قرار گرفت. همچنین تأثیر مثبت نوآوری باز ورودی و نوآوری باز خروجی بر عملکرد شرکت تأیید شد. نقش تعدیلگری گرایش به کارآفرینی در رابطه میان نوآوری باز ورودی و عملکرد شرکت نیز تأیید شد، ولی تقش تعدیلگری گرایش به کارآفرینی در رابطه میان نوآوری باز خروجی و عملکرد شرکت مورد تأیید واقع نشد.
20	واکاوی اکوسیستم کارآفرینی کشاورزی شهرستان کرمانشاه (قمبرعلی،1393)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی/کیفی	در این پژوهش از مصاحبه ساختار یافته و پرسشنامه استفاده شده است. ابعاد اکوسیستم مورد بررسی شامل (زیرسیستم مالی، سرمایه اجتماعی، فرهنگی، بخش های حمایتی، بازار) می باشد.
21	شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر موفقیت استارت آپ های اکوسیستم کارآفرینی ایران(فدایی فتح آبادی، 1396)	کاربردی	پیمایشی	کمی	در این پژوهش از پرسشنامه و تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. اولویت عوامل مورد بررسی در این پژوهش به ترتیب (تامین مالی، بازاریابی، سرمایه انسانی، دولت، محصول و فناوری، فرهنگ و موسسات آموزشی) می باشد.
22	بررسی نقش اکوسیستم کارآفرینی بر روند کارآفرینی در کشورهای منتخب دیده‌بان جهانی کارآفرینی (ترابی ،1397)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	در این پژوهش با استفاده از داده های 107 کشور در سالهای2008-2017 و از طریق الگوی اقتصاد سنجی گشتاور تعیم یافته (GMM) رابطه بین اجزای اکوسیستم و رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که در یک اکوسیستم با ویژگی موانع ورود به بازار کم، سیاست‌های حمایتی دولت‌ها برای کارآفرینان، تحصیلات پایه‌ای و دانشگاهی کارآفرینی،زیرساخت‌های بازرگانی و قانونی و فرهنگ هنجاری حمایت‌کننده کارآفرینی و محیط کسب‌وکار مناسب، فعالیت‌های کارآفرینانه افزایش می‌یابد.
23	تاثیر عوامل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل آیزنبرگ بر تاب‌آوری کسب و کار ورزشی با نقش میانجی کسب دانش (مطالعه باشگاه‌های شهر تبریز)	کاربردی	توصیفی/پیمایشی	کمی	این پژوهش یک پژوهش کمی است که در آن از پرسشنامه و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. در این پژوهش نیز برای بررسی اکوسیستم کارآفرینی از مدل آیزنبرگ استفاده شد.

بررسی پژوهش‌های بین‌المللی در حوزه‌ی اکوسیستم کارآفرینی

پایگاه اطلاعاتی Scopus پایگاه داده معروف جهت دستیابی به مقالات معتبر می‌باشد با جستجوی کلید واژه‌ی اکوسیستم کارآفرینی⁷ در این پایگاه داده فقط در عنوان بصورت تمام شماری تا سال 2019 و حتی با عنایت به این موضوع که اکوسیستم کارافرینی یک مفهوم میان‌رشته‌ای است اما در این پژوهش دامنه‌ی جستجو به حوزه‌ی علمی خاصی محدود نشد، با بررسی صورت گرفته در پایگاه استنادی اسکاپوس با کلید واژه ی اکوسیستم کارآفرینی⁸ فقط در عنوان، 110 مقاله‌ی بین‌المللی شناسایی شد که همان‌طور که در نمودار جدول (5) مشخص است ضمن سیر صعودی پژوهش‌ها از سال 2013، بیشترین میزان مقالات (29 مقاله) در سال 2018 به چاپ رسیده است.

جدول (5): مقالات نمایه شده در اسکاپوس با کلیدواژه اکوسیستم کارآفرینی

ردیف	سال	تعداد مقالات	ردیف	سال	تعداد مقالات
1	2008	1	7	2014	7
2	2009	0	8	2015	8
3	2010	3	9	2016	15
4	2011	1	10	2017	24
5	2012	2	11	2018	29
6	2013	3	12	2019	16

شکل (2): نمودار فراوانی پژوهش‌های بین‌المللی به تفکیک سال (اولین مقاله در سال 2008 چاپ گردیده است)

در ادامه به توزیع بر اساس نوع پژوهش و سپس بر اساس کتاب و مجله در پایگاه داده اسکوپوس پرداخته می‌شود. بررسی ها نشان از وجود بیشترین سهم مربوط به مقاله (57.3) درصد و مقالات کنفرانسی 18.2 درصد می باشد. جدول (4): نوع منبع چاپ شده در این موضوع مجلاتی که بیشترین مقالات اکوسیستم کارافرینی را منتشر کرده‌اند به شرح جدول (5) است که از این ‌بین مجله‌ی Journal Of Technology Transfer با تعداد رجوع , SNIP 2018: 1.774 ,SJR 2018: 1.917, cite score2018: 4.08 با انتشار 4 مقاله بیشترین میزان چاپ مقاله در این حوزه را داراست.

جدول (6): نوع منبع چاپ شده

ردیف	نوع	تعداد
1	مقاله	63
2	مقاله کنفرانسی	20
3	فصل کتاب	13
4	مروری	5
5	کتاب	4
6	اصلاحی	2
7	نامشخص	3

جدول (7): مجلات با بیشترین چاپ در این حوزه

ردیف	نام مجله	تعداد مقالات چاپ شده
1	Journal Of Technology Transfer	4
2	Entrepreneurship And Sustainability Issues	3
3	Journal Of Enterprising Communities	3
4	Small Business Economics	3
5	Advances In The Study Of Entrepreneurship Innovation And Economic Growth	2

و در بین کشورهایی که در حوزه ی اکوسیستم کارآفرینی بیشترین پژوهش ها را انجام داده اند ایالات متحده، انگلستان و چین به ترتیب با 50، 8 و 7 مقاله در صدر قرار دارد.

شکل (3): کشورها با بیشترین چاپ مقاله

در بین رشته هایی که در آن ها بیشترین مقالات در این حوزه به چاپ رسیده است رشته‌های حسابداری مدیریت و کسب و کار؛ اقتصاد، اقتصاد سنجی و مالی به چشم می‌خورد.

شکل (4): رشته مجلاتی با بیشترین چاپ این حوزه

در ادامه خلاصه پژوهش های صورت گرفته با تعداد رجوع بالا که نشان دهنده رتبه بالای این مقالات می باشد ارائه گردیده است.

جدول (8): مقالات و کتب با بیشترین ارجاعات در حوزه اکوسیستم کارآفرینی

ردیف	عنوان مقاله	تعداد ارجاعات	نوع مستندات	روش تحقیق و یافته ها
1	Entrepreneurship in innovation ecosystems: Entrepreneurs' self-regulatory processes and their implications for new venture success کارآفرینی در اکوسیستم های نوآوری: فرآیندهای خود نظارتی کارآفرینان و پیامدهای آن برای موفقیت در سرمایه گذاری جدید	124	مقاله	در این پژوهش به مطالعه مروری بر تاثیر خودتنظیمی بر روی موفقیت سرمایه گذاران جدید در اکوسیستم کارآفرینی پرداخته شده است. در این پژوهش خودتنظیمی شامل سه جزء خودکنترلی، ثبات و فراشناخت است. منظور از خودکنترلی مقاومت در برابر انجام کارهایی است که به نظر مضر یا حداقل ناهماهنگ با اهداف اصلی است. ثبات: این مفهوم شامل دو مولفه حفظ مستمر علاقه یا تمرکز بر اهداف بلندمدت معین و سپس نشان دادن تلاش واقعی برای رسیدن به هدف است. فراشناخت: شامل آگاهی افراد و کنترل بر تمامی فرآیند شناخت است.
2	Entrepreneurship and strategic thinking in business ecosystems کارآفرینی و تفکر استراتژیک در اکوسیستم های تجاری	104	مقاله	در این مقاله چهار اکوسیستم مورد بررسی قرار گرفت که عبارت بودند از اکوسیستم ارکستر، بازار خلاق، تراکم مرکزی و ایستگاه MOD اکوسیستم ارکستر: این مدل اکوسیستم معمولا شامل یک گروه از شرکت های آینده با بهره برداری از یک فرصت در بازار میباشد که بر اساس یک معماری نوآوری صریح و روشن تعریف شده و براساس غالب شرکت و یا عامل کلیدی شکل گرفته است . این اکوسیستم نزدیک شبیه سازمان و ساختار یک ارکستر سمفونی معمولی میباشد : برگزاری شرایط نوسانی موجود و کارگردانی یک گروه از نوازندگان انجام میشود هر یک در یک ابزار خاص موسیقی متخصص هستند. شرکت مسلط به رهبری شبکه قوی خواهد بود ؛ با این پیش فرض؛ معماری نوآوری روشن پایه و اساس ساختار فعالیت های فردی عوامل در اکوسیستم را ارائه می دهد . به عنوان مثال، هر دو شرکت اینتل و مایکروسافت ؛ از مزایای شرکت لذت میبرند و این گامی مهم در خود اکوسیستم مدل ارکستر میباشد . مدل بازار خلاق: در این اکوسیستم، شرکت های مسلط ؛ به نوآوری در یک بازار جهانی از ایده های جدید، محصولات و فن آوری میپردازند . سپس با استفاده از زیرساخت های اختصاصی خود ؛ به ساخت این ایده و تجاری در اوردن آنها میپردازند . شرکت ها با اتخاذ این مدل و با استفاده از این انواع مختلف مکانیزم ها جهت منبع جدید ایده و فن آوری مخترعان ؛ با مفاهیم مختلفی روبرو هستند که در معرض خطر نوآوری، رسیدن، سرعت و هزینه میباشد . صرف نظر از روش کاری، پیشنهادات شرکت در زمینه زیرساخت های تجاری سازی آن ؛ قابلیت طراحی، مارک ها، کانال های سرمایه گذاری ؛ توزیع و توسعه ایده های نوآورانه میباشد که باعث دستیابی به محصول و خدمات بازار می‌شود. مدل تراکم مرکزی: این مدل شامل مجموعه ای از عوامل مستقل ، مانند مراکز تحقیقاتی، همکاری برای پیش بینی و توسعه نوآوری در یک رشته نوظهوریافته و یا اساسا جدید میباشد . اصطلاح تراکم حاکی از ماهیت بداهه نوآوری (به عنوان مثال، اهداف و نوآوری تمایل به ظهور ارگانیک همکاری ها دارد ) و فقدان رهبری متمرکز در اکوسیستم (به عنوان مثال، هیچ شرکت غالبی وجود ندارد و مسئولیت اصلی در میان شرکای پراکنده وجود دارد ) میباشد . در این نوع اکوسیستم، سرمایه گذاری های جدید نقش اصلی در ایجاد دانش جدید و طلوع در پارادایم جدید بازی می‌کند. در بسیاری از موارد، دانش باعث ایجاد فرصت هایی در خارج از حوزه اکوسیستم های موجود می‌شود. این دانش جدید می تواند باعث ایجاد اکوسیستم کاملا جدیدی شود. مدل ایستگاه MOD: اصطلاح " MOD" از ویدیو مبتنی بر کامپیوتر در صنعت بازی سرچشمه میگیرد که در آن برخی از شرکت ها به مشتریان خود اجازه ایجاد تغییرات، مدها، بازی های موجود و توزیع آنها به مشتریان را می‌دهند. مدل ایستگاه MOD مانند یک رویکرد، به بهره برداری از معماری نوآوری موجود؛ اختصاصی و یا پلت فرم محصول میپردازد. به این ترتیب، شرکت با تمرکز بر روی بازارهای جدید یا مسائل تکنولوژیکی از طریق یک جامعه از نوآوران ؛ مشتریان، دانشمندان، کارشناسان و امثال آن ؛ تا حد زیادی بازی های خود را در نقش کاتالیزور طرح می‌کنند که با ارائه معماری نوآوری برای هواداران صورت میگیرد. همانگونه که در مدل تراکم مرکزی دیدیم، سرمایه گذاری مستقل به طور معمول باعث ارائه بسیاری از انرژی های خلاقانه در این اکوسیستم می‌شود ، البته این موارد در پارامترهای تعریف شده توسط یک معماری نوآوری موجود خواهد بود . فعالیت های کارآفرینی مراکز کلید ؛ پیدا کردن برنامه های کاربردی جایگزین برای محصول موجود و یا فناوری در بازارهای جدید و متنوع میباشد، اغلب این موارد توسط خلق سطح دانش مربوط به شرایط محصول و خدمات همراه است.
3	The innovation ecosystem as booster for the innovative entrepreneurship in the smart specialization strategy اکوسیستم نوآوری به عنوان تقویت کننده برای کارآفرینی نوآورانه در استراتژی تخصصی هوشمند سازی است	36	مقاله	مقاله حاضر در مورد اکوسیستم های نوآور پایدار و محیط هایی با چندین بازیگر برای ایجاد کارآفرینی می پردازد. این پژوهش در راستای یکپارچگی با دستورالعمل ها و برنامه های اروپا برای تخصص های کوچک (اسناد بالادستی) ، کارآفرینی نوآورانه را به عنوان یک محرک برای موفقیت و رشد هوشمند مناطق با توجه به موقعیت آنها و محیط جغرافیایی آنها ارائه شده است. در اینجا با مرور ادبیات و سیاست های کلان به ارائه اکوسیستم نوآوری در منطقه پرداخته شده است. در این مقاله به بررسی چگونگی ایجاد دانش، انتشار و جذب آن در درون یک جامعه بزرگتر (بازیگران مختلف) پرداخته شده است.
4	The development of university-based entrepreneurship ecosystems: Global practices توسعه اکوسیستم های کارآفرینی مستقر در دانشگاه: شیوه های جهانی	36	کتاب	این کتاب بینشی انتقادی مبتنی بر تحلیل هایی در خصوص ایجاد چارچوب، طراحی، راه اندازی و تلاش های پایدار در حوزه کارآفرینی است. در این پژوهش به تحلیل عمیق در اکوسیستم دانشگاهی در آمریکای شمال، آمریکای لاتین، اروپا و آسیا اشاره شده است. هفت عامل موفقیت مورد بررسی در اکوسیستم ایشان شامل: 1) چشم انداز رهبری (تعامل و حمایت رهبر) 2) رهبری دانشکده ها و برنامه های قوی و عملیاتی 3) تعهد پایدار برای مدت طولانی 4) تعهد به منابع مالی پایدار 5) تعهد به نوآوری مستمر در برنامه درسی و سایر برنامه ها 6) ایجاد زیرساختهای مناسب سازمانی 7) تعهد به ایجاد و توسعه شرکتهای بزرگ (لنگرها)
5	Entrepreneurship and entrepreneurial ecosystems اکوسیستم های کارآفرینی و کارآفرینانه	25	مقاله	در این مقاله به بررسی ادبیات، مفاهیم و کاربردها اکوسیستم کارآفرینی و کارآفرینانه پرداخته شده است. مفهوم اکوسیستم های کارآفرینی علیرغم برخی علاقه ها در سطح ملی، کارآفرینی در مناطق و با استفاده از منابع محلی، موسسات و شبکه ها درک می‌شود. شواهد کتابشناسی نشان می دهد که استفاده از این اصطلاح اکوسیستم کارآفرینی بر سایر مفاهیم همچون محیط هایی برای کارآفرینی، همچنین سازوکارها، نهادها، شبکه‌ها و فرهنگ‌هایی که از کارآفرینان پشتیبانی می کند پیشی گرفته است.
6	Entrepreneurship, institutional economics, and economic growth: an ecosystem perspective کارآفرینی ، اقتصاد نهادی و رشد اقتصادی: چشم انداز اکوسیستم	20	مقاله	در این پژوهش که یک پژوهش مروری است برای بررسی رشد اقتصادی از عامل ورودی کارآفرینی و نهادها استفاده شده است. در این پژوهش مفهومی تحت عنوان سیستم های ملی کارآفرینی که به عنوان سیستم های تخصیص دهنده منابع برای نهادها هستند شکل گرفت. در این پژوهش برای بررسی توامان نهادها و کارآفرینی بر روی رشد اقتصادی نظرسنجی جهانی بر روی 46 کشور در دوره سال های 2011 و 2012 صورت گرفت.
7	Conceptualizing academic entrepreneurship ecosystems: a review, analysis and extension of the literature مفهوم سازی اکوسیستم های کارآفرینی دانشگاهی: بررسی ، تحلیل و گسترش ادبیات	19	مقاله	امروزه مباحث مبتنی بر خط مشی به طور فزاینده به دانشگاه ها به عنوان موتور رشد اقتصادی اشاره نموده اند. این مقاله به این موضوع پرداخته است که تاثیر اقتصادی دانشگاهها تا حدودی بر روی موفقیت مشاغل کارآفرینی در دانشگاه وابسته است. این مقاله به مفهوم سازی و توسعه رویکردهای پذیرش کارآفرینی پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان از آن داشت که اندیشمندان تا حد زیادی بر عناصر اکوسیستم فردی و ویژگی های آن پرداخته اند تا به بررسی مفهوم سازی سیستماتیک آن. مضامین و مضامین فرعی در اکوسیستم دانشگاهی در این پژوهش شامل: خصوصیات کارآفرینان دانشگاهی (خصوصیات فردی، انگیزش و خودکارآمدی)؛ سرمایه انسانی (کارآفرینان دانشگاهی و کمیته ها و تیم های موسس)؛ شبکه های اجتماعی (شبکه های اجتماعی فردی و شبکه های سازمانی و پشتیبانی از کارآفرینی)؛ محیط کارآفرینانه (فرهنگ و عوامل محلی)؛ منایع مالی (بودجه تحقیق و توسعه، بودجه سرمایه گذاری در مراحل اولیه)؛ ویژگی های محصول، فنی و علمی (رشته های تحقیقاتی، فناوری)؛ برنامه های حمایت از کارآفرینی دانشگاهی (دفتر انتقال فناوری، برنامه کارآفرینی دانشگاهی و خط مشی های ملی)؛ خط مشی ها و مدیریت دانشگاه (مدیریت و انگیزاننده ها و خط مشی ها) در این پژوهش در انتها برای ایجاد یک اکوسیستم کارآفرینی علاوه بر ویژگی های دانشگاهی فوق تاکید بر محصول مشترک دانشگاه و ایجاد مالکیت معنوی تاکید شده است.
8	Creating the innovation ecosystem for renewable energy via social entrepreneurship: Insights from India ایجاد اکوسیستم نوآوری برای انرژی های تجدید پذیر از طریق کارآفرینی اجتماعی: بینش از هند	18	مقاله	در این مقاله در خصوص اکوسیستم نوآوری و تامین زیرساختهای حمایتی، سازوکارهای ذیل در سطح ملی در کشور هند پیشنهاد گردیده است: 1- ایجاد موسسات جدید 2- سیاستهایی برای ایجاد تقاضا 3- حمایت نهادی بای پیوند با ظرفیت ساخت و ایجاد سازوکارهای اساسی در سطح خرد شامل 1- تسهیل ورود کارآفرینان اجتماعی برای تامین نیاز جمعیت روستایی 2- استفاده از سیستم عامل های جدید فناوری برای انتشار مهارتهای کارآفرینی و تقویت تعاملات جامعه 3- ایجاد ارتباط با سازمان های خارجی برای دستیابی به منابع
9	Female entrepreneurship in startup ecosystems worldwide کارآفرینی زن در اکوسیستم های نوپا در سراسر جهان	18	مقاله	اکوسیستم های نوپا تأثیر مثبتی در ایجاد مشاغل جدید و کل اقتصاد دارند و بر این اساس هم مورد توجه دانشگاهیان و هم سیاستمداران قرار می گیرند. با این حال، در حالی که اکوسیستم های کارآفرینی سطح بالایی از فعالیت کارآفرینی را منعکس می کنند، از نظر نسبت بنیانگذارن زن تفاوت های چشمگیری دارند، به این معنی که در برخی اکوسیستم ها از پتانسیل واقعی برآورده نمی شوند. این مطالعه با استفاده از تجزیه و تحلیل تطبیقی کیفی، به بررسی ترکیبات ویژگیهای اکوسیستم می پردازد که بخش بزرگی از بنیانگذاران زن را در 20 اکوسیستم موفق جهان در سراسر جهان را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج حاکی از دو تنظیم مختلف است که بخش عمده ای از مؤسسین زن را توضیح می دهد و نشان می دهد که چه موضوعاتی نیاز به توجه در سطح کلانشهرها دارند و کدام موضوعات ممکن است نیاز به مشارکت سازندگان سیاست ملی داشته باشد. این یافته ها به ادبیات اکوسیستم و پیوند با جریان کارآفرینی زنان کمک می کند.
10	Opportunities and challenges for private sector entrepreneurship and investment in biodiversity, ecosystem services and nature conservation فرصت ها و چالش های کارآفرینی در بخش خصوصی و سرمایه گذاری در تنوع زیستی ، خدمات اکوسیستم و حفاظت از طبیعت	17	مقاله	پژوهش حاضر خروجی یک پروژه ملی است که به بررسی چالشها اکوسیستم کارآفرینی در تنوع زیستی می‌پردازد. روش تحقیق پروژه تحقیق اصلی شامل نخستین انجام تحقیقات (پشت میز) و مصاحبه به منظور گردآوری بانک اطلاعاتی از پروژه های تجاری طرفدار تنوع زیستی و صندوق های سرمایه گذاری در مناطق مختلف جهان پرداخته است. در مرحله بعد با تعدادی از سرمایه گذاران بزرگ اروپایی در مورد اشتهای آنها برای سرمایه گذاری در این نوع صندوق ها مصاحبه شد. پس از آن ، کنفرانس کاری بین المللی برگزار شد که در آن تعدادی از پروژه های تجاری با تنوع زیستی و سرمایه گذاران شرکت کردند. هدف از کنفرانس به دو صورت بود: الف) برای اینکه مدیران و سرمایه گذاران پروژه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. و (ب) تجزیه و تحلیل همراه با مدیران مشاغل تنوع زیستی، سرمایه گذاران ، سازمان های غیردولتی حفاظت از طبیعت و تنظیم کننده های عمومی صورت پذیرفت و در انتها مشخص گردید که کدام موانع ممکن است سرمایه گذاران را از سرمایه گذاری در مشاغل تنوع زیستی منع نموده و چه راه حل هایی را می توان یافت.

روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر ازلحاظ ماهیت توصیفی و ازلحاظ هدف کاربردی و به‌صورت کیفی و به روش تحلیل محتوا صورت پذیرفته است. ابزار تحلیل داده‌ در این پژوهش MAXQDA می‌باشد. در این پژوهش با استفاده از 3 کدگذاری باز، محوری و گزینشی مقالات و کتب مورد بررسی در فوق سعی می گردد به سنخ شناسی و ارائه ابعاد و مولفه های اکوسیستم کارآفرینی پرداخته می‌شود. بطور کلی مراحل مورد استفاده در این پژوهش در قالب شکل (5) ارائه شده است.

شکل (5): مراحل انجام پژوهش

تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

کدگذاری باز و محوری

پس از پیاده‌سازی مقالات در نرم‌افزار و تحلیل محتوای آن‌ها؛ با کدگذاری باز (کدگذاری باز در نظریه‌پردازی داده محور برای شناسایی خصائص و ابعادشان بسط داده شد) 107مضمون (با احتساب تکرارپذیری مفاهیم) استخراج شد که نمایی از کدگذاری باز در شکل (6) نشان داده‌شده است.

شکل (6): نمایی از کدگذاری باز در نرم‌افزار MAXQDA2020

پس از بررسی و مطالعه بیشتر کدهای اولیه و شناسایی شباهت‌ها و تفاوت‌ها و طبقه‌بندی انتزاعی‌تر و کلی‌تر آنها؛ کدگذاری محوری انجام گرفت؛ نمایی از کدگذاری محوری در شکل (7) به تصویر کشیده شده است.

شکل (7): نمایی از کدگذاری محوری در نرم‌افزار MAXQDA2020

در ادامه و در قالب شکل (8) نمایی از کدگذاری عددی ارائه شده است.

شکل (7): نمایی از کدگذاری عددی در نرم‌افزار MAXQDA2020

4-2 کدگذاری گزینشی

پس از کدگذاری باز و محوری؛کد گذاری گزینشی برای نشان دادن روابط میان مقوله های بدست آمده انجام شد (شکل 9).

شکل (9): خروجی کدگذاری گزینشی ابعاد و مولفه های کارآفرینی در نرم‌افزار MAXQDA

همان‌طور که در شکل 9 مشاهده می‌شود، خروجی نرم افزار چهار بعد اکوسیستم را شامل شبکه سازی (دارای مولفه های دانشگاهها، نهادهای دولتی، سیاست)، زیرساختها (شامل مولفه های فرهنگ، حمایتها، آموزش، زیرساختهای فیزیکی و ارتباطی و ویژگی های محیطی)، تجاری سازی (شامل مولفه های بازار و امور مالی ) و بعد خودکارآفرینی (شامل مولفه های ویژگی شخصی و سرمایه انسانی) را شناسایی نمود.

نتیجه‌گیری و بحث

هدف از پژوهش حاضر نشان دادن اهمیت موضوع اکوسیستم کارآفرینی و نیاز به توجه بیشتر به آن است. علاوه بر کدگذاری سیاست های منطقه، مرور مطالعات و پژوهش های انجام شده در این حوزه در سطح ملی و بین المللی حاکی از آن است که مبحث اکوسیستم کارآفرینی با hb- index:1.27 جز حوزه های پژوهشی در حال رشد است و در تحقیقات بین المللی فقط طی 11 سال گذشته یعنی از سال 2008 که برای اولین بار این مبحث در محافل علمی مطرح شد 110 مقاله به استناد پایگاه اسکاپوس به چاپ رسیده است اما این درحالیست که در ایران فقط 14 مقاله ی معتبر به چاپ رسیده است و این بیانگر اهمیت توجه بیشتر پژوهشگران به این حوزه‌ی مطالعاتی بیش از پیش است. همچنین بررسی مقالات با رجوع بالا نشان از اهمیت پژوهش های کیفی و ارائه عناصر اکوسیستم با توجه به وضعیت بومی و بررسی میدانی منطقه دارد. در خصوص مدل‌های مورد استفاده در پژوهش های ملی نیز پیشنهاد می‌گردد مدل های و چارچوب های نظری دیگری علاوه بر مدل آینزنبرگ و GEI مورد استفاده قرار گیرد.

بر اساس مطالعه اسناد دست دوم مورد بررسی در این پژوهش و تحلیل تم صورت گرفته و تحلیل 107 کد اولیه مورد بررسی چارچوب نهایی مورد بررسی در قالب شکل (10) ارائه می‌گردد.

$img0$

شکل (10): مدل مفهومی پژوهش

پیشنهادات کاربردی: با عنایت به تحلیل های صورت و کدگذاری عددی بیشترین تکرارها در قالب جدول (9) آمده است که این نشان از میزان اهمیت مولفه های حمایت و امور مالی در اکوسیستم کارآفرینی می باشد.

جدول(9): بیشترین تکرارها بر اساس کدگذاری عددی

مولفه	تعداد تکرار	پیشنهادات کاربردی	مزیت رقایتی
حمایت	13	در خصوص حمایت ها یکی از مهمترین شاخص های شناسایی شده در مدل شبکه سازی است. اسپیگل (2017) در مفهوم سازی خود بر ارتباط میان سرمایه گذاران و دیگر بازیگران و از سوی دیگر بر ایجاد شبکه میان بازیگران حوزه کارآفرینی تاکید بسیاری دارد.	باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که در محیط رقابتی امروز تمامی اکوسیستم ها باید یک ارزش پیشنهادی را داشته باشند تا دانشگرها و استارت آپها از آنها استقبال کنند
امور مالی	13	در خصوص امور مالی نیز با توجه به بررسی متون پیشنهاد به جذب سرمایه گذاری و ایجاد صندوق های کارآفرینی می‌شود.
خط مشی ها (سیاست)	10	در خصوص خط مشی‌ها نیز آمار های شاخص های کارآفرینی جهانی و مطالعات ملی بیشتر تاکید بر ایجاد خط مشی های تسهیل کننده از سوی نهادهای دولتی در حوزه کسب و کارهای نوپا دارد.
فرهنگ	9	یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در این حوزه محیط محلی است با عنایت به بررسی متون پیشنهاد به ایجاد رویدادها، آموزش می‌شود.
زیرساخت فیزیکی و ارتباطی	9	علاوه بر ایجاد فضای فیزیکی برای اقامت و فضای کاری مجازی استارت آپها، تاکید بر فراهم نمودن زیرساختها فنی همچون اینترنت پر سرعت و ... می‌شود.

منابع و مآخذ

- بیگ آقا، محسن؛ شیروانی، علیرضا؛ خزائی، مجتبی؛ طراحی مدل اکوسیستم ارتقاء کارآفرینی در سینمای ایران (1394)، مجله مدیریت فرهنگی، شماره 29 ، صفحه 107-122.

- براتی میر ، یاوری الهام ، شریف حسین ، شناسایی شاخص‌های اولویت‌دار سنجش اکوسیستم‌های کارآفرینی برای پیاده‌سازی در مناطق ایران (1396)، دوره 12، شماره 45، صفحه 41-60.

- پورصادق، اروج، پورصادق، اروج، تاثیر عوامل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل آیزنبرگ بر تاب آوری کسب و کار با نقش میانجی کسب دانش (مطالعه باشگاههای شهر تبریز) (1396). دانشگاه تبریز، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.

- داوری، علی؛ سفیدبری، لیلا؛ باقرصاد، وجیهه؛ عوامل اکوسیستم کارآفرینی ایران بر اساس مدل آیزنبرگ (1396)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 35، صفحه 101-120.

داوری, علی ، شاه محمدی منصور ، توسعه ی کارآفرینی روستایی مطابق با ابعاد راهبرد اکوسیستم کارآفرینی (1396). همایش ملی بررسی راهکارهای مدیریت توسعه کارآفرینی روستایی در ایران، سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری.

- جهرمی، امین؛ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه پایه (1394)، مجله علمی ترویجی سیاست نامه علم و فناوری، شماره 12، صفحه 42-75.

- رخام، المیرا، رشد اقتصادی از کانال اکوسیستم کارآفرینی (1395)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی.

- رمضانی نژاد، رحیم، برومند محمد رضا، احمدی فاطمه، اکوسیستم کارآفرینی: رویکردی جدید برای توسعه کارآفرینی در ورزش (1397)، نشریه پژوهش های موثر در مدیریت ورزشی، دوره 8، شماره 16، صفحه 29-40.

- عزتی راد، جم؛ سخدری، کمال؛ موسی خانی، مرتضی؛ مطالعات تجاری سازی دانش با رویکرد اکوسیستم کارآفرینی، مجله آموزش عالی، شماره 34، صفحه 133-165.

- عبدوس, علی و محمدرضا زندمقدم، ارزیابی سیاست های موثربر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری با تاکید برحکمرانی خوب مطالعه موردی: شهرستان مهدیشهر (1397).کنفرانس عمران,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.

- غلامی، علی، محمدزاده، فاطمه، ارزیابی مطلوبیت و نقش اکوسیستم کارآفرینی روستایی در استان آذربایجان غربی (1396)، فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط، دوره 7، شماره 23، صفحه 83-101.

- قمبرعلی، رضوان؛ آگهی، حسین؛ علی بیگی، امیرحسین؛ زرافشانی، کیومرث، واکاوی محتوای سیاست ها در تطابق با ابعاد اکوسیستم کارآفرینی (1395)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 31 ، صفحه - 39 – 58.

- قمبرعلی، رضوان، واکاوی اکوسیستم کارآفرینی کشاورزی شهرستان کرمانشاه (1393)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کارآفرینی دانشگاه رازی.

- گودرزی فراهانی, علیرضا و احسان چیت ساز، ۱۳۹۶، بررسی کارآفرینی و شاخص های کارآفرینی در کشورهای منتخب براساس مدل دیده بان جهانی کارآفرینی GEM، کنفرانس ملی پژوهشهای نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم.

- مهدیان, یاسمن؛ علی عالیخانی و ساناز نیکقدم حجتی، شناسایی و رتبه بندی عوامل تاثیرگذار بر موفقیت استارت آپ ها (1396)، کنفرانس ملی پژوهش های نوین در مدیریت و حسابداری، اصفهان، دانشگاه شیخ بهایی.

- ميثمي اميرمهدي، محمدي الياسي قنبر، مبيني دهكردي علي، حجازي سيدرضا؛ ابعاد و مولفه هاي اکوسيستم کارآفريني فناورانه در ايران (1396)، فصلنامه مديريت توسعه فناوري : دوره 5، شماره3 ، صفحه 9 -42.

- میگون‌پوری، محمدرضا؛ عربیون، ابوالقاسم؛ پوربصیر، محمدمهدی؛ مبینی دهکردی، علی؛ مدل سازی و پیکره بندی عوامل اثرگذار بر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی پردیس دانشگاهی (1397)، مجله توسعه کارآفرینی، شماره 41، صفحه 541-560.

- نیک بین, حسین، داوری علی ، طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی بر اساس مدل GEI در ایران، کنفرانس کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف (1396). تهران، مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف.

- نیکنامی, فرخ، علیزاده مشکانی، فتانه، شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر ایجاد اکوسیستم کارآفرینی بین المللی بر محیط های در حال توسعه ی منطقه ای ( مطالعه موردی: حوزه ی کشور های پیرامون دریای خزر(1397)، اولین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در مدیریت کسب و کار و حسابداری با تاکید بر ارزش آفرینی و اقتصاد مقاومتی، تهران، موسسه آموزش عالی امینی بهنمیر. جامی, علیرضا ، حسینی نیا غلامحسین ، اولویتهای سیاستگزاری جهت ایجاد اکوسیستم مطلوب در توسعه کارآفرینی (1396). دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه آموزش عالی صالحان.

- یعقوبی، نورمحمد؛ دهقانی، مسعود؛ امیدوار، ملیحه؛ استقرار مدیریت منابع انسانی سبز در اکوسیستم کارآفرینی، مجله پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی (1397)، دوره 8، شماره 4، صفحه 131-149.