بررسی ساختار روایی بیت کُردی «شورمحمود و مرزینگان» براساس نظریّة پراپ
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
زهرا منتظرپناه
1
(کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم)
کلید واژه: پراپ, Morphology, Propp, بیت, ریختشناسی, افسانة عامیانه, شورمحمود و مرزینگان, Beyt, Folk Tales, Shour Mahmoud and Marzyngan,
چکیده مقاله :
بیشترین دستاوردهای ساختارگرایی و بسیاری ازمحدودیّت‌های آن در زمینة روایت‌شناسی که به شیوة بررسی قصّه های عامیانه انجام شد، توسّط پراپ و استراوس بود. علاوه بر بینش تأثیرگذار این دو پژوهشگر، خمیرمایه و سرشت مصالح اساطیری و افسانه ها هم عاملی برای پژوهش گردید؛ به علاوه، این داستان‌ها قابلیّت این را دارندکه سرچشمة شناسایی داستان های عصر مدرن قرارگیرند. پراپ از نویسندگان برجستة مکتب فرمالیست روس، با تدوین کتاب ریخت شناسی قصّه های پریان و اثبات ساختار یکسان برای این قصّه ها، از آغازگران علم روایت شناسی جدید شد و با این نگاه، امکان مطالعة بسیاری از قصّه ها را به شیوه‌ای علمی و کاربردی برای پژوهشگران فراهم نمود. تحلیل ساختاری که درحوزة ادبیّات( فارسی و دیگر زبان های محلّی در ایران) مورد توجّه قرارگرفته، گامی درجهت شناخت دقیق و همه جانبة این آثاراست. نوشتار حاضر می خواهد تا یکی از بیت های کُردی با عنوان شورمحمود و مرزینگان را براساس نظریّة ولادیمیر پراپ، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و موافقت الگوی ساختاری پراپ را با افسانه های کردی نشان دهد.
The greatest achievements in the field of narrative structuralism and many of the limitations of that style Folk Tales survey was carried out, was by propp and Strauss. In addition to the impact of these two researchers insight, years and nature of the materials myths and legends also was a factor in the study. Also, these stories have the potential to identify the source of the modern age are stories. Propp of the leading writers of the Russian formalist school, with the book "Morphology of Fairy Tales' and prove identical structure to these stories, the narrative of the initiators of the new look and the ability to study many stories the way researchers do not provide scientific and applied for. Structural analysis in the field of literature (Persian and other languages in Iran) is considered a step in the direction of accurate and comprehensive understanding of these works. This paper wants to have one of the Kurdish Beyts as "Shor Mahmoud and Marzyngan" based on the theory of Vladimir Propp, the analysis and structural model prop agreed with Kurdish legends
کتاب‌نامه:
1-اسکولز، رابرت؛ درآمدی برساختارگرایی در ادبیّات، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران، آگاه، مهر 1379.
2- ________ ، ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران، مرکز، چ دوّم، 1383.
3- پراپ، ولادیمیر، ریشههای تاریخی قصّههای پریان، ترجمه: فریدون بدرهای، تهران، توس، اوّل، بهار 1371.
4- ________ ، ریختشناسی قصّههای پریان، ترجمه: فریدون بدرهای، تهران، توس، دوّم، زمستان 1386.
5- رحیمیان شیرمرد، محمّد؛ سرآغاز و سیر ادبیّات داستانی کردی، تهران، رامان سخن، اوّل، 1393.
6- گیرو، پییر؛ نشانهشناسی، ترجمه: محمّد نبوی، تهران، آگه، دوّم، 1383.
7- محجوب، محمّد جعفر؛ ادبیّات عامیانة ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران، چشمه، ج اوّل و دوّم، چ چهارم، زمستان 1387.
8- معین، محمّد؛ تحلیل هفتپیکر نظامی، تهران، نشر معین، اوّل، 1384.
9- مقدادی، بهرام؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، تهران، فکر روز، اوّل، 1378.
10- لحظه( ویژة ادبیّات داستانی)، گردآورنده و مترجم: امیرعبّاس مهندس، تهران، مرسل، اوّل، مرداد 1382.
11- منظومة کردی شورمحمود و مرزینگان، ضبط و ترجمه و توضیح: قادر فتّاحی قاضی، تبریز، انتشارات مؤسّسه تاریخ و فرهنگ ایران، ش 12، دیماه 1348.
مقالات:
1-خلیلی جهانتیغ، مریم؛ صادقی، زهرا؛ «ریختشناسی داستان همسفر اثر هانس کریستین اندرسن»، نشریّة پژوهشهای ادبی و بلاغی، سال اوّل، شماره اوّل، زمستان 1391، صص 33ـ 42.
2- صادقزاده، محمود؛ بررسی کاربرد معنایی و ادبی عدد هفت و چهل در مثنوی معنوی، نشریّة ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 16، شماره 34، پاییز و زمستان 1392.
3- نبیلو، علیرضا؛ «ریختشناسی داستان مهر و ماه»، پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شماره 23، زمستان 1390، صص 101ـ 122.
تارنما:
1-درویشیان، علی اشرف؛ تاریخ: 26/2/ 2015، ساعت: PM 52 :1 www.fermisk.mihanblog.com
_||_