مؤلفه‌های کلان تأثیرگذار بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه‌های ایران

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

مهدی پیری سقرلو ¹ , آرش تحریری ²

1 - گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/01/05 تاریخ پذیرش : 1402/03/10 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: دانشگاه‌های ایران, آموزش‌حسابداری, رشته‌حسابداری, واژه‌های کلیدی: آموزش‌عالی,

چکیده مقاله :

چکیده هدف: هدف این پژوهش، بررسی مؤلفه‌های کلان تأثیرگذار بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه‌های ایران می‌باشد. روش پژوهش: روش تحقیق پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است. جامعه آماری این پژوهش اساتید حسابداری دانشگاه‌های برتر ایران که در پیدایش و توسعه حسابداری دانشگاهی در ایران تأثیرگذار بوده‌اند می‌باشد. راهبرد نمونه‌گیری این پژوهش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف است. روش گردآوری داده‌ها، مصاحبه غیرساختارمند بوده که در سال‌های 1398 و 1399 انجام شده است. یافته ها: تحلیل ها نشان می‌دهد که 10 مؤلفه کلان‌ (مؤلفه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، پدیده‌های اجتماعی و تاریخی، دولت، الزامات قانونی، حساب‌خواهی و حسابدهی، دانشگاه‌ها و سایر مراکز و نهادها، ارتباطات آموزشی و پژوهشی و صلاحیت و شایستگی دانشگاه‌ها)، بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه‌های ایران تأثیرگذار است. نتیجه‌گیری: از میان سازه‌های ده‌گانه برآمده از نتایج پژوهش حاضر عوامل‌اقتصادی، سیاسی و دولت بیشترین تأثیر را بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه‌های ایران داشته است. همچنین اقتصاد و سیستم آموزش عالی دولتی در ایران به عنوان مانعی در توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه‌های ایران شناسایی شد. یافته های این پژوهش می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان در حوزه آموزش حسابداری در دانشگاه‌های کشور در راستای توسعه آموزش حسابداری کمک نماید

چکیده انگلیسی:

Abstract Objective: The purpose of this study is to investigate the major components affecting the development of accounting education in Iranian universities. Methods: The research method of the present study is qualitative content analysis. The statistical population of this research is the accounting professors of the top universities in Iran who have been influential in the emergence and development of academic accounting in Iran. Sampling strategy of this research is purposeful sampling. The data collection method was an unstructured interview that was conducted in 2018 and 2019. Results: Analyzes show that 10 macro components (economic, cultural, political,‌ social, Social and historical phenomena, government, Legal requirements, Accountability and Responsibility, universities and other centers and institutions, Educational and research communications and the competence and competence of universities), is effective in the development of accounting education in Iranian universities. Conclusion: Among the ten structures resulting from the results of the present study, economic, political and government factors have had the greatest impact on the development of accounting education in Iranian universities. Also, the statehood of the economy and higher education system in Iran was identified as an obstacle in the development of accounting education in Iranian universities. The findings of this research can help decision makers in the field of accounting education in the country's universities in line with the development of accounting education.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• اعتمادی، حسین و محمد توکلی، (1384)، "عوامل محیطی مؤثر بر توسعه حسابداری در ایران"، دانشور رفتار، 12 (14)، صص 34-21.


• اقدام مزرعه، یعقوب، هاشم نیکومرام و بهمن بنی مهد، (1396)، "دموکراسی و توسعه حسابداری"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت،10(32)، صص 80-71.


• ایمان، محمد تقی و محمودرضا نوشادی، (1390)، "تحلیل محتوای کیفی"، پژوهش، 3 (2)، صص 15-44.


• اقدام مزرعه، یعقوب، هاشم نیکومرام، بهمن بنی مهد و فریدون رهنمای رودپشتی، (1398)، "آزادی‌های مدنی و توسعه حسابداری"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(43)، صص 47-27.


• اصفهانی، یاسمن، زهرا دیانتی دیلمی و فاطمه صراف، (1401)، "بررسی میزان آشنایی دانشجویان دکتری حسابداری با روش‌شناسی تحقیق در ایران"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14 (1)، 53، صص 163-190.


• به آیین، یعقوب، (1385)، "تفکر انتقادی در آموزش حسابداری"، مجله حسابرس، 34، صص 59-54.


• پیری سقرلو، مهدی، آرش تحریری، رضوان حجازی و محمود صمدی لرگانی، (1400)، "توسعه حسابداری در دانشگاه‌های ایران: تاریخ شفاهی"، رساله دکترای تخصصی، حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد تنکابن، صص 547-1.


• توکلی، فائزه، (1396)، "تاریخ شفاهی (مبانی نظری، روش شناسی)"، چاپ اول، تهران، انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری).


• جامعی، رضا، (1397)، "بررسی تناسب محتوا و شیوه‌های آموزش حسابداری (کارشناسی ارشد با مهارت‌های مورد نیاز بازار کار: از دیدگاه دانشجویان، اساتید دانشگاه و اعضای جامعه حسابداران رسمی‌ایران)"،، فصلنامه علمی‌پژوهشی تدریس پژوهی، 3(6)، صص 233-218.


• حاجیها، زهره و مریم سلطانی، (1393)، "نگرشی بر ابعاد فرهنگی حسابداری"، فصلنامه پژوهش حسابداری، 4(15)، صص 107-83.


• دیانتی دیلمی، زهرا، (1399)، "بررسی الگوی عوامل مؤثر بر بالندگی حسابداری در ایران"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9 (36)، صص 358-323.


• دسلر، گری، (1990)، "مبانی رفتار سازمانی"، ترجمه پارسائیان، علی. اعرابی، سید محمد (1397)، تهران، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی.


• رجب زاده، مهدی، مهدی مرتضوی، محمد دوستار و نسرین آخوندی، (1399)، "توسعه چارچوب مفهومی‌ظرفیت‌سازی سازمانی بخش آموزش عالی جهت پاسخگویی به انتظارات جامعه: رویکرد تحلیل مضمون"، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی. 10(2)، صص 73-45.


• رحمانیان کوشککی، عبدالرسول، بهرام برزگر و اسماعیل کمالی راد، (1400)، "طراحی مدل بهبود کیفیت آموزش حسابداری از طریق بررسی روابط بین عوامل مؤثر بر روش‌های تدریس"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 11(41)، صص 166-139.


• رحیمی‌باغی، علی و مسلم طهماسبی، (1392)، "مطالعه تطبیقی آموزش حسابداری در ایران و استرالیا با تأکید بر الگوی جهانی آموزش حسابداری"، همایش حسابداری ایران دانشگاه فردوسی مشهد، 11.


• شورورزی، محمدرضا، مریم کده و علی معقول، (1392)، "شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت دانشجویان رشته حسابداری در دروس حسابداری پیشرفته"، فصلنامه علمی‌پژوهشی حسابداری مدیریت. 6 (18)، صص 12-1.


• شریفی، اصغر و فاطمه اسلامیه، (1391)، "بررسی تأثیر دوره‌های آموزی بر میزان رضایت و استرس شغلی کارکنان دانشگاه‌ها"، مقالات همایش ملی الگوهای آموزش منابع انسانی دانشگاه، تهران.


• صالحی، مهدی، فرزانه نصیرزاده و وهاب رستمی، ( 1393)، "چالش‌های آموزش حسابداری در ایران از دید شاغلین حرفه و مراجع دانشگاهی"، دانش حسابرسی، سال 13 (54)، صص 87-67.


• صبا، ندا، محمود معین الدین و حسن دهنوی، (1391)، "تعیین اجزای دانش و مهارت آموزش حسابداری در محیط‌های تجاری جدید با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 1 (4)، صص 119-105.


• گلیجانی، مهرداد، رضیه علی خانی، مهدی مران جوری و رضا فلاح، (1400)، "طراحی مدل فراترکیب عوامل مؤثر بر توسعه حسابداری در ایران"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 13 (50)، صص 207-227


• عطاران، احسان و محمود رضایی زاده، (1399)، "مطالعه اثرگذاری آموزش ضمن خدمت بر عملکرد کارکنان شرکت طراحی و مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو ساپکو"، فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 84، صص 12-114.


• فردانش، هاشم، خدیجه علی آبادی، اکبر مومنی راد و ناصر مزینی، (1392)، "تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج"، فصلنامه‌اندازه‌گیری تربیتی، 14، صص 222-187.


• فیروزیان، محمود و محمد سروری، (1400)، "تأثیر آموزش ضمن خدمت بر عملکرد کارکنان (مطالعه مورد: وزارت تجارت افغانستان)"، فصلنامه پژوهش‌های معاصر در علوم مدیریت و حسابداری، 8، صص 248-231.


• قرونه، داود، فاطمه ثنائی پور و کبری امامی، (1397)، "آموزش و توسعه منابع انسانی به عنوان یک رشته دانشگاهی: تجربیات گذشته و چشم‌اندازهای آینده"، فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 19، صص 54-29.


• مظاهری کوپایی، غلامرضا، (1374)، "بررسی آموزش حسابداری در ایران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.


• نونهال نهر، علی اکبر، حیدر محمدزاده سالطه و کبری حمدالهی، (1393)، "ارزیابی تأثیرآموزش حسابداری) آموزش دانشگاهی ودوره‌های ضمن خدمت) و تجربه بر قضاوت‌های ‌‌حرفه‌ای حسابرسان"، پژوهش های تجربی حسابداری، 4 (13)، صص 191-208.

• Adhikari, A. Tondkar, R.H. (1992), “Environmental Factors Influencing Accounting Disclosure Requirements of Global Stock Exchanges”, Journal of International Financial Management and Accounting, 4(2), PP. 75-105.


• Akbulaev , N. Mammadov, I. Shahbazli, S. (2021), “Accounting Education in the Universities and Structuring According to the Expectations of the Business World”, Universal Journal of Accounting and Finance, 9(1), PP. 130-137.


• Arpan, JS. Radelbaugh, LH. (1985), “International Accounting and Multinational Enterprising”, New York: Wiley.


• Asonitou, S. (2015), “The Evolution of Accounting Education And the Development of Skills, 11th Interdisciplinary Workshop On Intangibles, Intellectual Capital And Extra-Financial Information”, Athens University of Economics & Business, PP. 1-12.


• Belkaoui, A. (ed). (1985), “International Accounting: Issues and Solutions”, West Port. Connecticut: Querum Book.


• Belkaoui, A. (1983), “Economic, Political, and Civil Indicators and Reporting and Disclosure Adequacy: Empirical Investigation”, Journal of Accounting and Public Policy (fall), PP. 207-219.


• Barro, RJ. (1991), “Economic Growth in a Croos Section of Countries”, Quarterly Journal of Economics, PP. 407-444.


• Cooke, TE. Wallace, R.S.O. (1990), “Financial Disclosure Regulation and Its Environment: A Review and Further Analysis”, Journal of Accounting and Public Policy, 9, PP. 79-110.


• Choi, F.D.S. Mueller. G.G. (1984), “International Accounting. Englewood Cliffs. New Jersey”, prentice Hall.


• Corbin, J. Strauss, A. (2008), “Basics of Qualitative reseatechiniques and procedures for developing Grounded Theory”, 3th edition.


• Cole F.L. (1988), “Content Analysis: Process and Application”, ClinicalNurse Specialist 2(1), PP. 53–57.


• Chu, S. Man, H. (2012), “History of Accounting Education”, Journal of Higher Education Theory and Practice, 12(1).


• Doupnik, T.S. Salter, S.B. (1995), “External Environment and Accounting Practice: a Preliminary Test of a General Model of International Accounting Development”, The Internatinal Journal of Accounting, Education and Research. 30 (2), PP. 189-207.


• Dastan, A. Surmen, Y. (2014), “The Development of Accounting as a Scientific Discipline in Turkey”, International Journal of Critical Accounting (IJCA), 6(2).


• Frank W.G. (1979), “An Empirical Analysis of International Accounting Practices”, Journal of Accounting Research, PP. 593-605.


• Goldesteain, I. (1992), “Training in Organizations: Needs Assessment”, Evelopmentand Evaluation, 3, 21.


• Grace, N. O. Okaro, S ,C. Okafor, G. (2018), “Suitability, Challenges and Way forward for University Accounting Education in Nigeria”, The International Journal of Management Education, 16(3), PP. 394-404.


• Golya, A. (2020), “Competing Logics in University Accounting Education in Post-revolutionary Russia”, 69.


• Gallhofer, S. Haslam , J. Kamla, R. (2009), “Educating and Training Accountants in Syria in a Transition Context: Perceptions of Accounting Academics and Professional Accountants”, Accounting Education, 18 (4-5), PP. 346-368.


• Guthrie, J.and  Parker, L. (2014), “The Global Accounting Academic: What Counts!”, Accounting, Auditing & Accountability Journal, https://doi.org/10.1108/AAAJ-10-2013-1504, 27(1), 2-14. 


• HassabElnaby, H R. Epps, R W. A A. (2003), “The Impact of Environmental Factors on Accounting Development: an Egyptian Longitudinal Study”, Critical Perspectives on Accounting Elsevier, 14(3), PP. 273-292.


• Hofstede, G. (1980), “Culture’s Consequence: International differences in Work-related Value”, Beverly Hill, Sagez Publications.


• Jun Lin, Z. Ming, L. (2005), “Knowledge base and Skill Development in Accounting Education: Evidence from China”, Journal of Accounting Education, 23(3), PP. 149-169.


• Kurunmaki, L. (2004), “A Hybrid Profession —The Acquisition of Management Accounting Expertise by Medical Professionals”, Accounting, Organizations and Society, 29 (3–4), PP. 327-347.


• Larson, R.K. Kenny, SY, (1995), “An Empirical Analysis of International Accounting Stndards, Equity Markets, and Economic Growth in Developing Countries”, Journal of International Financial Management and Accounting, 6(2), PP. 130-157.


• Mandilas, A. Kourtidis, D. Florou, G. Valsamidis, S. (2016), “Accounting Education and Research IN Relation to Business”, Needsscientific Bulletin – Economic Sciences, 15, PP. 3-12.


• Nair, R.D. Frank, W.G. (1980), “The Impact of Disclosure and Measurement Practives on International Accounting Classifications”, The Accounting Review, 55, PP. 426-449.


• assar, M. Al-Khadash, A. Mah'd, O. (2013), “Accounting Education and Accountancy Profession in Jordan: The Current Status and the Processes of Improvemen”, Research Journal of Finance and Accounting, 4 (11), PP. 107-119.


• Omran, MA. AbuGhazaleh, NM. Tahat, Y. (2017), “Factors Affecting the Development of Accounting Practices in Jordan: an Institutional Perspective”, Asian Review of Accounting, 26 (4), PP. 464-486, Emerald Publishing Limited 1321-7348.


• Salter, S.B. (1998), “Corporate Financial Disclosure in Emerging Markets: Dose Economic Development Matter?”, The International Journal of Accounting, 33 (2), PP. 211-234.


• Sandelowski M. (1995), “Sample Size in Qualitative Research”, Res Nurs Health, 18(2), PP. 83-179.


• Williams, S.M. (1999), “Voluntary Envirmental and Social Accounting Disclosure Practices in Asia-Pacific Region: An International Empirical Test of Political Economy Theory”, The International Journal of Accounting, 34(2), PP. 209-238.


• Sandhu, N. Hussain, J. and Matlay, H. (2012), “Barriers to Finance Experienced by Female Owner/managers in India”, Journal of Small Business and Enterprise Development, 19(4), PP. 640-656.


• Wang, Q. Liu, D. Qin, S. (2018), “Innovation and Practice of Applied Accounting Talents Training Mode in Local Colleges and Universities Based on Supply-Side Reform--Taking Shenyang Jianzhu University as an Example”, In 2018 2nd International Conference on Education, Economics and Management Research (ICEEMR 2018). Atlantis Press.


• Zureigat, Qasim. (2018), “Do Accounting Programs at Saudi Universities Adopt Relevant Skills?”, Asian Journal of Business and Management (ISSN: 2321 - 2802), 6(6), PP. 85-91.


• Zhang, Boyce, G. Ahmed, K. (2014), “Institutional Changes in University Accounting Education in Post-revolutionary China: From Political Orientation to Internationalization”, Critical Perspectives on Accounting, 25(8), PP. 819-843.