تحلیل برخی فرآیندهای واجی گویش بهبهانی در نظریة بهینگی

محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی

عالیه کامبوزیا کرد زعفرانلو ¹ , مهدی شام روشن ²

1 - گروه زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس
2 - گروه زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت : 1402/11/14 تاریخ پذیرش : 1402/12/24 تاریخ انتشار : 1403/08/16

کلید واژه: درج, حذف, همگونی, تضعیف, گویش بهبهانی, نظریه بهینگی,

چکیده مقاله :

    

این پژوهش به بررسی برخی از فرایندهای واجی رایج در گویش بهبهانی در چارچوپ نظریة بهینگی پرداخته است. این فرایندها عبارتند از: همگونی، حذف ، تضعیف همخوان‌هایb ، f ، v به غلت دولبی ­نرمکامی w در محیط پس از واکه، درج غلت دولبی­ نرمکامی [w] در التقای واکه، تبدیل انسدادی c به غلت­ کامی [j] در بافت پایان واژه. این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از روش میدانی و انجام مصاحبۀ هدفمند بهره برده است. علاوه­ بر این، برخی از داده‌ها از منابع مکتوب مانند پایان‌نامه و کتاب­هایی که دربارۀ گویش بهبهانی نوشته شده، استخراج شده‌اند. یکی از نگارندگان مقاله نیز اهل بهبهان است و به­ عنوان گویشور نیز در این پژوهش نقش داشته و صحت داده­ ها را تایید می­ نماید. گویشوران ده نفر مرد و زن، بی‌سواد و تحصیل‌کرده در سنین مختلف بوده‌اند. پس از جمع‌آوری داده‌ها، واژه­ های موردِ نظر به­ دقت آوانویسی شده و در نظریۀ بهینگی به ­لحاظ واج­شناختی تحلیل شده­ اند. پس از جمع‌آوری داده‌ها، واژه­ ها آوانویسی­ شده و در نظریة بهینگی تحلیل شده­ اند. نتایج نشان می­ دهد که در این گویش فرایندهای حذف و تضعیف از سایر فرایندها بسامد بیشتر داشته­ اند.  

چکیده انگلیسی:

                                                                                                                                                                                                         

This research has investigated some common phonological processes in Behbahani Dialect within the framework of Optimality Theory. These processes include: assimilation, deletion, weakening of consonants b, f, and v to bilabial-velar glide [w], insertion of bilabial-velar glide [w], changes of palatal stop /c/ to glide [j] at the end of the word. This research used field method and targeted interview to collect data. In addition, some data were extracted from written sources such as theses and books written about the Behbahani Dialect. One of the authors of the article is also from Behbahan, and as an informant, he also played a role in this research and confirms the accuracy of the data. The informants were ten men and women, illiterate and educated people of different ages. After collecting the data, the desired words were carefully transcribed and analyzed phonologically in Optimality Theory. The results show that in this dialect, the processes of deletion and weakening have more frequency than other processes.