تحلیل و تفسیر تصویرگری و رمزپردازی دوزخ از اسطوره تا عرفان
محورهای موضوعی :
متون زبان و ادبیات فارسی
لیلا امینی لاری
1
,
فرح نیازکار
2
1 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور،ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
تاریخ دریافت : 1398/09/29
تاریخ پذیرش : 1398/09/29
تاریخ انتشار : 1398/07/01
کلید واژه:
چکیده مقاله :
تصویرگری و رمزپردازی، ابزارهایی است که زبان اسطوره همچنین زبان نمادین عرفان برای بیان آموزه های بنیادین خویش برمی گزینند؛ مفهوم دوزخ نیز یکی از موضوع های جهان شمولی است که اسطوره و عرفان به آن پرداخته اند.
تصاویر هولناکی که از این مکان اهریمنی و ظلمانی در اساطیر ارائه شده، بیانگر عمق اندیشه و جهان نگری انسان در اعصار کهن بوده، نمایانگر نیازهای عمیق دینی و اخلاقی بشر است. دوزخ، این وادی آتشین و جایگاه ابدی دگردیسی های هراسناک روان، در اغلب متون با کلماتی مربوط به ماده توصیف شده است. آتش دوزخ، بدکاران را کیفر می دهد و از بعدی دیگر، گذرگاهی است برای عروج نفس و نفس در سیر تکاملی اش با گذری نمادین از دوزخ آتشین، به کمال می رسد. همچنین از دیدگاه عرفانی معنی تمثیلی دوزخ اشاره ای است به مراتب بعد و غفلت از تجلیات حق و محجوب بودن به حجاب های نفسانی. اگر آتش دوزخ درونی خاموش شود در آرامشی بهشت گون مسیر کمال درنوردیده می شود. نگاهی بر سیر بینش انسان به مفهوم دوزخ و آموزه هایش، از جهان اسطوره تا عرصۀ عرفان، سبب گستردگی دید و درک عمیق تر ابعاد مختلف ماجرا می شود.
چکیده انگلیسی:
Imagination and symbolism are tools that mythology language and mystic language choose for expressing their fundamental teachings.The concept of hell is one of the universal topics that mythology and mysticism have attention to this.
Terrible images that has presented from this evil and dark place in the mythology, expresses human’s depth of thought and world review in old ages and shows the man’s deep religious and moral needs.The hell-this valley of fire and eternal of the spirit’s fearful metamorphosis- has described in most texts with the words are related to material.The hell’s fire punishes evils and from another dimension, is a passage way for the ascent of the soul and the soul attains perfection with symbolic passage from fiery hell in its evolution.Also from a mystical view, the allegorical of hell is a point to degrees of separation and neglect from manifestations of God and to be cover sensual veil.If we die out the fire of internal hell, we can travel the path to perfection in a heavenly relaxation.With a look to the process of human’s insight to the hell’s concepts and its teachings, from the mythology world to mysticism’s arena, causes the extent of vision and a deeper understanding of different dimension of the adventure.
منابع و مأخذ:
قرآن مجید. ترجمۀ محمد مهدی فولادوند. تهران: دارالقرآن الکریم.
آملی، سید حیدر (1368) جامع الاسرار و منبع الانوار. با تصحیحات هنــری کربــن و عثمان اسماعیل. تهران : انجمن ایران شناسی فرانسه و علمی و فرهنگی.
ابن سینا (1370) رساله الطیر. تصحیح محمد حسین اکبری. تهران: الزهرا.
ابن سینا (1343) حی بی یقضان. ترجمۀ بدیع الزمان فروزانفر. تهران: ترجمه و نشر کتاب.
ارداویراف (1382) ارداویراف نامه. ترجمۀ ژاله آموزگار. تهران: معین.
اسماعیلپور، ابوالقاسم (1381) اسطورۀ آفرینش در آیین مانی با گفتاری در عرفان مانوی. تهران: کاروان.
ایونس، ورونیکا (1373) شناخت اساطیر هند. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
باشلار، گاستون (1378) روانکاوی آتش. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
بایار، ژان- پیر (1376) رمزپردازی آتش. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: مرکز.
بهاء الدین ولد، محمدبن حسین خطیبی (1352) معارف، به اهتمام بدیع الزمان فروزانفر.تهران: طهوری.
بهار ، مهرداد (1378) پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه.
بینام (1378) حماسۀ گیل گمش. ترجمۀ مهدی مقصودی. مشهد: گل آفتاب.
بینام (1380) مینوی خرد. ترجمۀ احمد تفضلی. به کوشش ژاله آموزگار. تهران: توس.
پورنامداریان، تقی (1375) رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
حسن زاده آملی، حسن (1356) نصوص الحکم بر فصوص الحکم. تهران: رجا.
حمویه، سعدالدین (1362) المصباح فی التصوف. مقدمه و تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
دانته آلیگیری (1352) کمدی الهی. ترجمۀ شجاع الدین شفا. تهران: امیرکبیر.
دوبوکور، مونیک (1376) رمزهای زنده جان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: مرکز.
روزبهان بقلی شیرازی (1315) عرائس البیان فی حقایق القرآن. لکهنو: چاپ سنگی.
روزبهان بقلی شیرازی (1349) عبهرالعاشقین. به سعی جواد نوربخش. تهران: خانقاه نعمت اللهی.
روزبهان بقلی شیرازی.(1360) شرح شطحیات، تصحیح و مقدمۀ هنری کربن. تهران: انجمن ایران شناسی فرانسه.
ساندرز، ن. ک (1382) بهشت و دوزخ در اساطیر بین النهرین. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: کاروان.
سلمی، ابی عبدالرحمان محمد (1421) حقایق التفسیر. تحقیق سید عمران. بیروت – لبنان: دارالکتب العلمیه.
سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1377) حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه. تصحیح مدرس رضوی. تهران: دانشگاه تهران.
سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1362) دیوان. به سعی مدرس رضوی. بی جا:کتابخانۀ سنایی.
سهروردی، شهاب الدین یحیی (1380) مجموعۀ مصنفات. تصحیح و تحشیه سید حسن نصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شایگان، داریوش (1384) هانری کربن آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: فرزان.
عباسی داکانی، پرویز (1380) شرح قصۀ غربت غربی. تهران: تندیس.
عطار، فریدالدین محمد (1375) دیوان. تصحیح تقی تفضلی. تهران: علمی و فرهنگی.
عین القضات، ابوالمعالی عبدالله بن محمد (1377) تمهیدات. با مقدمه و تصحیح عفیف عسیران. تهران: منوچهری.
فرنبغ دادگی (1380) بندهش.گزارنده مهرداد بهار. تهران: توس.
کربن، هانری (1383) ارض ملکوت. ترجمۀ سید ضیاءالدین دهشیری. تهران: طهوری.
کوپر،جی سی (1379) فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
کمبل، جوزف (1377) قدرت اسطوره. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
لاهیجی، شمس الدین محمد (1374) مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمد رضا برزگر خالقی و عفت کرباسی. تهران: زوار.
مولوی، جلال الدین محمد (1363) مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون. به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر.
میلتون، جان (1383) بهشت گمشده. ترجمۀ فریده مهدوی دامغانی. تهران: تیر.
نجم الدین رازی، ابوبکربن محمد (1374) مرصادالعباد. به اهتمام محمد امین ریاحی. تهران: علمی و فرهنگی.
نسفی، عزیزالدین (1363) زبده الحقایق. تصحیح حق وردی ناصری. تهران: طهوری.
نویا، پل (1373) تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران: نشر دانشگاهی.
ویرژیل (1387) انه اید. ترجمۀ میر جلال الدین کزازی. تهران: مرکز.
هومر (1375) ادیسه. ترجمۀ سعید نفیسی. تهران: علمی و فرهنگی.
هینلز، جان (1375) شناخت اساطیر ایران. ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: چشمه.
_||_
