مقایسه لیلی و مجنون نظامی با لیلی و مجنون در دیوان قیس بن مُلَوّح
محورهای موضوعی : شعر
مسعود پاکدل
1
,
ماندانا علیمی
2
,
هدیه خنافره
3
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
3 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
داستان لیلی و مجنون در اصل، یکی از داستان‌های قدیمی صحرانشینان سرزمین نجد در شبه جزیره عربستان است که مجموعه روایاته آن را ابوالفرج اصفهانی در الأغانی با ارائه سند نقل کرده است. مشهورترین داستان منظوم لیلی و مجنون در زبان فارسی سروده نظامی گنجوی است. در این جستار، محیط و تأثیر آن بر دو شاعر، نظامی و قیس بن ملوح، در سرایش منظومه‌شان مورد واکاوی قرار گرفته، شخصیت‌های هر دو داستان با هم تطبیق داده شده و اختلافات و اشتراکات نمایانده شده است. به نظر می‌رسد علی‌رغم اینکه نظامی بسیاری از مضامین موجود در دیوان قیس بن ملوح را به کار برده اما با بهره‌گیری از ذوق و هنر شاعری تصرفاتی بسیار زیبا در داستان نموده است، به گونه‌ای که توفیق یافته مکتبی در عشق بنا نهد که با ذوق خوانندگان بسیار سازگار باشد و لیلی و مجنون او سبب شهرت جهانی این داستان گردد. داستان لیلی و مجنون، فقط داستان عشقی ناکام نیست بلکه تصویر جامعه‌ای بسته و محکوم به سلطه بی‌رحم سنت‌ها و قوانین خشک قبیله است. نظامی در سرتاسر داستان نشان می‌دهد که باید به قانون پروردگار یعنی اخلاق و عفت گردن نهاد و بر خلاف روایت‌های عربی در تصویر چهره داستان به لیلی برتری داده است.
The story of Leili and Majnoon is originally one of the old stories of nomads of the land of Najd in the Arabian Peninsula, which was narrated by Abolfaraj Isfahani in "Al-Aghani" by providing a document. The most famous story of the poem Leili and Majnoon in Persian is the military poem of Ganjavi. In this article, the environment and its influence on the two poets, Nezami and Qais Ibn Molawah, are analyzed in the composition of their poems, the characters of both stories are matched and differences and commonalities are represented. It seems that despite the fact that Nezami has used many of the themes in the Divan of Qais Ibn Molawah, but he has made very beautiful modifications in the story by using the taste and art of poetry, so that he has succeeded in building a school in love to be compatible with taste of many readers and Leili and Majnoon causes world popularity of this story. The story of Leili and Majnoon is not just a failed love story, but it is the image of a closed society doomed to the brutal domination of the traditions and dry laws of the tribe. Throughout the story, Nezami shows that it must obey the law of God, I,e morality and chastity, and, contrary to the Arabic narrations, Leili has been preferred in the image of story.
اصفهانی، ابوالفرج. 1994م، الأغانی، جلد 2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جمعه، بدیع محمد. 1980م، دراسات فی الأدب المقارن، بیروت: دار النهضة العربیة.
حکمت، علی‌اصغر. 1320ش، رومئو و ژولیت، تحقیق ادبی و مقایسه با لیلی و مجنون، تهران: آگاه.
دهخدا، علی‌اکبر. 1258-1334ق، لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ستاری، جلال. 1354ش، پیوند عشق میان شرق و غرب، تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
ستاری، جلال. 1385ش، حالات عشق مجنون، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.
طراد، مجید. 1996م، دیوان مجنون لیلی، بیروت: عالم الکتب.
غنیمی هلال، محمد. 1993م، الحیاة العاطفیة بین العذریة والصوفیه، بیروت: دار القلم.
میرهاشمی، مرتضی. 1385ش، منظومه‌های کهن عاشقانه از آغاز تا قرن ششم، تهران: نشر چشمه.
نظامی، جمال‌الدین. 1387ش، لیلی و مجنون نظامی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مقالات
آریان، حسین و همکاران. بهار 1396ش، «بررسی تطبیقی لیلی و مجنون با اصلی و کرم آذربایجان»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، جیرفت، شماره 41، صص 81-59.
قاسمی فر، هدیه و فاطمه میرقادری. بهار 1390ش، «بررسی تطبیقی سیمای زن در شعر جمیل صدقی زهاوی و ملک الشعرای بهار»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، جیرفت، صص 82-65.
_||_
Bibliography
Isfahani, Abolfaraj 1994, Al-Aghani, Volume 2, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.
Jamaa, Badi Muhammad. 1980, Dorasat Fi Al-Adab Al-Magharen, Beirut: Dar Al-Nahza Al-Arabiya.
Hekmat, Ali Asghar. 1941, Romeo and Juliet, Literary Research and Comparison with Leili and Majnoon, Tehran: Agah.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1258-1334 AH, Dictionary, Tehran: Tehran University Press.
Sattari, Jalal. 1975, The bond of love between East and West, Tehran: Ministry of Culture and Arts.
Sattari, Jalal. 2006, States of Love of Majnoon, Second Edition, Tehran: Toos Publications.
Tarad, Majid. 1996, Divan Majnoon Leili, Beirut: Alam Al-Kotob.
Ghanimi Hilal, Mohammad 1993, Al-Haya Al-Atefiya Bein Al-Ozriya Valsufiya, Beirut: Dar al-Qalam.
Mirhashemi, Morteza 2006, Ancient love poems from the beginning to the sixth century, Tehran: Cheshmeh Publishing.
Nizami, Jamaluddin 2008, Leili and Majnoon Nezami, Tehran: Amirkabir Publications.
Articles
Arian, Hossein et al. Spring 2017, "Comparative study of Leili and Majnoon with Asli and Karam of Azerbaijan", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Jiroft, No. 41, pp. 81-59.
Ghasemifar, Hedyeh and Fatemeh Mirghaderi. Spring 2011, "Comparative study of female image in the poetry of Jamil Sedghi Zahavi and Malek Al-Shoaraye Bahar", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Jiroft, pp. 82-65.