مطالعۀ تطبیقی دو اثر از منشآت فارسی «التّوسُّل الی‌التّرسُّل» و «مصباحُ‌الرسایل و مفتاحُ‌الفضایل»
محورهای موضوعی : شعر
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان- ایران
کلید واژه: تشابه", تفاوت", مصباحُ‌الرَسایل و مفتاحُ‌الفَضایل", التَّوسُّل الی‌التَّرسُّل", ", سبک",
چکیده مقاله :
التَّوسُّل اِلی‌التَّرسُّل و مصباحُ‌الرَسایل و مفتاحُ‌الفَضایل دو اثر از نوع مکاتیب با سبک فنّی و مزیّن است، که اولی مجموعه‌ای از منشآت و دومی در آداب و رموز انشاست. بی‌گمان آثار موجود با نوع ادبی و دورۀ تاریخی واحد سبک و سیاق همسانی دارد، اما گاه اثری ممتاز پدید می‌آید و مورد پیروی قرار می‌گیرد و یا همانندی دو اثر چنان است که درخور توجه و بررسی می‌شود. التَّوسُّل اّلی‌التَّرسُّل نیز از متون ممتازی است، که مصباحُ‌الرَسایل از کتب ارزشمند منشیانه و از نخستین آثار تحریر شده در ترسّل، شباهتی کم‌نظیر بدان دارد. این جستار در پی آن است تا پیروی موفّقبنمحمّد مجدی (مؤلّف مصباحُ‌الرَسایل...) از سبک بهاءالدین محمّد بغدادی (مؤلّف التَّوسُّل...) و شباهت کم‌نظیر اثر آنان را نشان دهد. بنابراین دو اثر نام‌برده با روش تطبیقی و تحلیلی مقایسه شده، ماحصل آن بر اساس مبانی سبک‌شناسی و ذکر شواهد محرز در این گفتار بیان می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده مبین آن است که موفّقبنمحمّد مجدی مراسلات بهاءالدین محمّد بغدادی را سرمشق کار خود نهاده و آداب و اصول انشا را مطابق آیین موجود در مکتوبات او نگاشته است. از رهگذر این پژوهش عوامل تمایز دو اثر مورد نظر نیز آشکار شده، شواهد موجود نشان می‌دهد که تفاوت آن دو برخاسته از موضوع متفاوت این کتب و گاه علایق فردی نویسندگان آن‌هاست.
"Attavassol elattarassol" and "Mesbaholrasayel va mesbaholfazayel" are two works of type of origin with technical style. The first of which is a collection of correspondence and the second of which is in the etiquette of correspondence.Undoubtedly the works with the same literary type and historical period are matched style. but sometimes a unique work emerges and is followed, or the similarity of the two works is such that it is worthy of attention. Attavassol elattarassol is also one of the excellent texts, which Mesbaholrasayel , of the valuable secretarial books and of the first works written in correspondence, with a unique resemblance to it.This article seeks to show the practicing of Movaffagh ebne Mohammad Majdi (author of Mesbaholrasayel ...) to the style of Bahaeddin Mohammad e Baghdadi (author of Attavassol ...) and the unique similarity of their work.Therefore the two mentioned works are compared with comparative and analytical method, its upshot is expressed based foundations of stylistics and mentioning the evidence in this speech.The results show that "Movaffagh ebne Mohammad e Majdi" followed writings of "Bahaeddin Mohammad e Baghdadi" as a model and wrote the principles of writing in accordance with the religion contained in his writings. Through this research, the factors that differentiate the two works in question have also been revealed. The available evidence shows that the difference between the two arises from the different subject matter of these books and sometimes the personal interests of their authors.
_||_