بلاغت دانشی است که موضوع آن بررسی و نشان دادن شگردها و شیوههای هنریِ موثر ساختن کلام از طریق به کارگیری زیباییهای ادبی است. از آنجایی که بررسی وجوه مختلف زیبایی و نمایاندن جنبههای اعجاز آمیز قرآن کریم همواره در میان مفسران اهمیّت بسزایی داشته است شناخت بلاغت و شیوهه چکیده کامل
بلاغت دانشی است که موضوع آن بررسی و نشان دادن شگردها و شیوههای هنریِ موثر ساختن کلام از طریق به کارگیری زیباییهای ادبی است. از آنجایی که بررسی وجوه مختلف زیبایی و نمایاندن جنبههای اعجاز آمیز قرآن کریم همواره در میان مفسران اهمیّت بسزایی داشته است شناخت بلاغت و شیوههای بلاغی قرآن، نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر میدارد، بلکه معانی نهفته و گنجینههای پنهان آن را نیز آشکار میسازد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیدهاند با روش تحلیلی- توصیفی و رجوع مستقیم به دو تفسیر قرآنی و ادبی روض الجنان و روح الجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار و عدة الابرار ابوالفضل میبدی، زیباییهای ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی تطبیقی قرار دهند. نگارندگان پس از تحلیل نمونهها نتیجه میگیرند که در این دو تفسیر از صنایع خاصی همچون: بساط یا مقدمه چینی، قول یا اشارات مبادی به معنا، معقد یا شکستن کلمه در میان دو مصراع و غیره استفاده شده که دو مورد از آنان در روض الجنان، دو مورد در کشف الاسرار و دو مورد در هر دو تفسیر مورد استفاده قرار گرفته است.
پرونده مقاله
در سالهای اخیر تحلیلهای آماری بهعنوان ابزار ارزیابی ویژگیهای مستقل متون بهکار میرود. کیت جانسون (Keith Johnson) از نظریهپردازان سبکشناسی آماری معتقد است با محاسبة نسبت تنوع واژگان هر متن میتوان به سبک آن متن دست یافت. در مطالعات ترجمه نیز میتوان از این الگو بر چکیده کامل
در سالهای اخیر تحلیلهای آماری بهعنوان ابزار ارزیابی ویژگیهای مستقل متون بهکار میرود. کیت جانسون (Keith Johnson) از نظریهپردازان سبکشناسی آماری معتقد است با محاسبة نسبت تنوع واژگان هر متن میتوان به سبک آن متن دست یافت. در مطالعات ترجمه نیز میتوان از این الگو برای بررسی تنوع واژگان متن مقصد و مقایسة آن با متن مبدأ استفاده نمود. انیمیشن Inside Out (2015م) برندة جایزة اسکار بهترین انیمیشن است که بهواسطة موضوع جذاب روانشناسی و تصویرسازیهای هنرمندانة مفاهیم ذهنی، مورداستقبال چشمگیری قرارگرفت. فیلمنامة این انیمیشن از لحاظ سبکی، مملو از واژگان عمومی و تخصصی است، ویژگیای که در ترجمة فیلمنامة آن نیز مشهود است. در این پژوهش تلاش میشود با تکیهبر روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به الگوی جانسون، تنوع واژگانی دوبلة عربی و فارسی انیمیشن فوق بررسی تطبیقی شود. نتایج نشان میدهد واژگان دوبلة عربی انیمیشن (%52) مقداری متنوعتر از دوبلة فارسی آن (%45) است. علت این تنوع واژگان را میتوان در فرایند تولید واژه در زبان عربی (برپایة اشتقاق) و تفاوت بارز آن با فرایند تولید واژه در زبان فارسی (برپایة ترکیب) جستجو کرد؛ زیرا فرایند اشتقاق امکان تولید واژگان متنوعتری به نسبت فرایند ترکیب را مهیا میسازد.
پرونده مقاله
مقاله حاضر به مقایسه مضامین مشترک عاشقانه در اشعار ولاده و ابن زیدون با لیلی و مجنون ( نظامی ) می پردازد . در این مقاله منظومه لیلی و مجنون سروده ی جاودانه ی حکیم نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گرفته و ابیاتی از این منظومه که دارای مضامین عاشقانه بوده اند با اشعار ولاده و چکیده کامل
مقاله حاضر به مقایسه مضامین مشترک عاشقانه در اشعار ولاده و ابن زیدون با لیلی و مجنون ( نظامی ) می پردازد . در این مقاله منظومه لیلی و مجنون سروده ی جاودانه ی حکیم نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گرفته و ابیاتی از این منظومه که دارای مضامین عاشقانه بوده اند با اشعار ولاده و ابن زیدون از شاعران هم عصر نظامی به زبان عربی سروده شده مورد قیاس قرار گرفته اند . بی تردید اصل و ریشه این داستان به عرب ها تعلق دارد و سابقه آن به اواخر قرن هفتم میلادی باز می گردد . نام ولاده همیشه مقرون بود با نام ابوالولید احمد بن زیدون ، وزیر و شاعری که عشق و علاقه زیادی از ولاده دید و زیباترین و لطیف ترین قصائدش را برای او سرود . روش پژوهش دراین مکتوب ، استفاده از کتب منبع و از انواع تحقیقات کتابخانه ای ( پیمایشی ) و توصیفی – تحلیلی است .
پرونده مقاله
منطق فازی به نوعی از روزگاران کهن وجود داشته است اما بررسی روشمند آن به سال 1965 بر میگردد، زمانی که پرفسور لطفیزاده مقالة مجموعههای فازی را ارائه نمود. منطق فازی در تقابل با منطق ارسطویی، پدیدههای جهان را به دوگانههای متضاد تقسیم نمیکند بلکه هر چیزی را به صورت حو چکیده کامل
منطق فازی به نوعی از روزگاران کهن وجود داشته است اما بررسی روشمند آن به سال 1965 بر میگردد، زمانی که پرفسور لطفیزاده مقالة مجموعههای فازی را ارائه نمود. منطق فازی در تقابل با منطق ارسطویی، پدیدههای جهان را به دوگانههای متضاد تقسیم نمیکند بلکه هر چیزی را به صورت حوزهای بر روی یک طیف میبیند که از کمترین درجه آغاز و به بیشترین درجه ختم میشود. هر عضو میتواند همزمان به چند مجموعه تعلق داشته باشد و حاصل جمع عضویتها لزوماً برابر صد نیست. در رابطه با منطق فازی و ادبیات و بویژه شعر در ایران کار چندانی صورت نگرفته است و اگرچه این مقاله نخستین گام نیست، اما میکوشد تا بخش کوچکی از خلأ موجود را پر نماید. پرسشهای اصلی این نوشتار عبارتند از اینکه: آیا ادبیات پدیدهای فازی است؟ آیا شعر را میتوان با منطق فازی بررسی نمود؟ اجزاء تشکیلدهندة یک اثر ادبی مفروض، چگونه به آن هویتی فازی میدهند؟ آیا ایهام، ابهام و استعاره، خود پدیدههایی فازی هستند؟ چگونه؟ آیا میتوان مرزی میان شعر، نظم، نثر و محاورات روزمره قائل شد؟ مقاله حاضر به صورت گذرا منطق فازی را بررسی مینماید و سپس پیامدهای تفکر و منطق فازی را در حوزة شعر و ادبیات با تکیه بر ایهام و استعاره به بررسی مینشیند.
پرونده مقاله
علینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلی چکیده کامل
علینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و با استفاده از منابع کتابخانهای صورت میگیرد، مشخص نمودن میزان تأثیرپذیری این حماسۀ دینی کمتر شناخته شده، از عناصر سبکی شاهنامه فردوسی، در سطح زبانی است. رویکرد پژوهش تطبیقی است؛ به همین منظور ابتدا دو داستانِ رزم رستم با اشکبوس و رزم عمروعاص با علی (ع) از شاهنامه فردوسی و علینامه ربیع انتخاب و از نظر مختصات آوایی، لغوی و نحوی بررسی و با هم مقایسه شده است تا ویژگیهای مشترک و متمایز سبکی آنها در سطح زبانی مشخص و تحلیل آماری گردد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علینامه اگر چه هفتاد سال پس از شاهنامه و در مقابله با آن سروده شده است؛ اما از نظر سبک زبانی تا حد فراوانی تحت تأثیر شاهنامه قرار گرفته است؛ بهگونهای که بسیاری از مختصات آوایی، لغوی و نحوی موجود در شاهنامه و سبک خراسانی در آن به کار رفته است. تأثیرپذیری فراوان علینامه از شاهنامه نشانگر این است که شاهنامه همواره بهعنوان اثری شاخص و صاحبسبک الهامبخش دیگر حماسهسرایان بوده است.
پرونده مقاله
نادر نادرپور، شاعرِ تصویرگرای فارسی و نزار قبّانی، عاشقانهسرای عرب از چهرههای مشهور معاصر هستند. شعر نادرپور، تصویرِ ناب است. قبّانی، عشق را در مفهوم تمام دلبستگیها گسترش میدهد و تصویرهای باشکوه و بکری میسازد. بازتاب دادخواهی او از بیدادها و حق پایمال شدۀ زن در عاش چکیده کامل
نادر نادرپور، شاعرِ تصویرگرای فارسی و نزار قبّانی، عاشقانهسرای عرب از چهرههای مشهور معاصر هستند. شعر نادرپور، تصویرِ ناب است. قبّانی، عشق را در مفهوم تمام دلبستگیها گسترش میدهد و تصویرهای باشکوه و بکری میسازد. بازتاب دادخواهی او از بیدادها و حق پایمال شدۀ زن در عاشقانهها با تصویرهای تازه نمایان میشود. درونمایۀ شعر دو شاعر، غم و عشق است؛ هر دو از وطن خود دور افتادند و زمان و مکان غربت را به تصویر میکشند. این پژوهش روش توصیفی _ تحلیلی دارد و با ردهبندی تصویرهای برجستۀ سرودههای دو شاعر به سنجش و تطبیق آنها میپردازد و کارسازی جلوههای طبیعت را در ساختار تصویرها نقد و بررسی مینماید. نادرپور در فضاسازی بسیار چیرهدست است و به شعر گونۀ روایی می-بخشد. یافتهها نشان میدهد؛ پدیدهها در سازههای تصویر آنها نقش بنیادین دارند. بازتاب احساسات عاشقانه و تصویرسازی با نگارههای زیبای آفرینش سبب جاذبۀ شعر آنها میشود. ژرفای اندیشگی هر دو به انسان و فراسوی دنیای آرمانی، غم گسترده و عشق در تصویرها تأثیر میگذارد و همحسی ایجاد میکند. اندیشۀ آزاد دو شاعر در شکلگیری ایماژها نقش برجسته دارد و با ساختار مدرن به نوآوری دست مییابند. شعر نادرپور و قبّانی از نظر مضمون و سازههای ایماژ، همسو و قابل تطبیق است.
پرونده مقاله
بی شک عشق به وطن از مهمترین امور مهم و مضامین حساسی است که شاعران وطن به آن میپرداختند و عشق به خاک و سرزمین و وطن یکی از ارکان مهم شعر شاعران به شمار میآید و در اعماق وجود بیشتر مردم جای دارد. حس میهنپرستی و وطن دوستی در طول تاریخ بشری در میان همۀ اقوام و ملل به اش چکیده کامل
بی شک عشق به وطن از مهمترین امور مهم و مضامین حساسی است که شاعران وطن به آن میپرداختند و عشق به خاک و سرزمین و وطن یکی از ارکان مهم شعر شاعران به شمار میآید و در اعماق وجود بیشتر مردم جای دارد. حس میهنپرستی و وطن دوستی در طول تاریخ بشری در میان همۀ اقوام و ملل به اشکال گوناگونی رواج داشته است. محمد ماغوط از شعرا و نویسندگان و بزرگان ادبیات معاصر عربی و از پیشوایان و پایهگذاران شعر نثر محسوب میگردد. اهل سوریه است اما بخشی از عمرش را در لبنان سپری نمود. او مانند دو هموطن دیگرش آدونیس و نزار قبانی سالها دور از وطنش زندگی کرده است. اما ملک الشعرا بهار از برجستهترین شاعران و نویسندگان، نمایندۀ فعال و مبارز چندین دورۀ مجلس شورای ملی و از سرشناسترین روزنامه نگاران و رجال و روشنفکران سیاسی دورۀ مشروطه و نیمۀ نخست سلطنت پهلوی است، زندگی سیاسی او از آغاز نهضت ملی مشروطیت مانند دیگر جنبه های زندگانی او پیچیده و پر فراز و نشیب است و از جانب دیگر با آفرینشهای علمی و ادبی او پیوندی تنگاتنگ دارد. هر دو شاعر تحت تأثیر شرایط بد جامعه اشعار سیاسی و وطنی خویش را سرودهاند با سرودن اشعار وطنی، حس وطن دوستی مخاطبان را تحریک میکردند و بذر نفرت از دشمنان را در دل آنان میکاشتند هردو شاعر در دورههای سخت استعمار، فقر، محرومیت، فساد، ظلم، زندگی خویش را آغاز نمودند و هر دو از اوضاع سیاسی حاکم زمان خود شرایط مشابهی داشتند.
پرونده مقاله
التَّوسُّل اِلیالتَّرسُّل و مصباحُالرَسایل و مفتاحُالفَضایل دو اثر از نوع مکاتیب با سبک فنّی و مزیّن است، که اولی مجموعهای از منشآت و دومی در آداب و رموز انشاست. بیگمان آثار موجود با نوع ادبی و دورۀ تاریخی واحد سبک و سیاق همسانی دارد، اما گاه اثری ممتاز پدید میآید چکیده کامل
التَّوسُّل اِلیالتَّرسُّل و مصباحُالرَسایل و مفتاحُالفَضایل دو اثر از نوع مکاتیب با سبک فنّی و مزیّن است، که اولی مجموعهای از منشآت و دومی در آداب و رموز انشاست. بیگمان آثار موجود با نوع ادبی و دورۀ تاریخی واحد سبک و سیاق همسانی دارد، اما گاه اثری ممتاز پدید میآید و مورد پیروی قرار میگیرد و یا همانندی دو اثر چنان است که درخور توجه و بررسی میشود. التَّوسُّل اّلیالتَّرسُّل نیز از متون ممتازی است، که مصباحُالرَسایل از کتب ارزشمند منشیانه و از نخستین آثار تحریر شده در ترسّل، شباهتی کمنظیر بدان دارد. این جستار در پی آن است تا پیروی موفّقبنمحمّد مجدی (مؤلّف مصباحُالرَسایل...) از سبک بهاءالدین محمّد بغدادی (مؤلّف التَّوسُّل...) و شباهت کمنظیر اثر آنان را نشان دهد. بنابراین دو اثر نامبرده با روش تطبیقی و تحلیلی مقایسه شده، ماحصل آن بر اساس مبانی سبکشناسی و ذکر شواهد محرز در این گفتار بیان میشود. نتایج بهدستآمده مبین آن است که موفّقبنمحمّد مجدی مراسلات بهاءالدین محمّد بغدادی را سرمشق کار خود نهاده و آداب و اصول انشا را مطابق آیین موجود در مکتوبات او نگاشته است. از رهگذر این پژوهش عوامل تمایز دو اثر مورد نظر نیز آشکار شده، شواهد موجود نشان میدهد که تفاوت آن دو برخاسته از موضوع متفاوت این کتب و گاه علایق فردی نویسندگان آنهاست.
پرونده مقاله
در این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به ل چکیده کامل
در این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به لای چکامه های کهن جاهلی ( = پش از اسلام ) که سرآغاز شعر عربی است مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و سیر تحول و کاربرد آن تا زمان ابن فارض در سده هفتم ادامه یافته است . در ادبیات فارسی نظر به دسترس نبودن شعر های پیش از اسلام ، این گونه ادبی از زمان رودکی سمرقندی به عنوان نخستین شاعر خمریه سرا بررسی و تا سده هشتم ادامه یافته است که در ساقی نامه های شاعران ایرانی تا دوران متاخر تر نیز ادامه یافته است .
پرونده مقاله
جامعه و ادبیات رابطه ای متقابل و دو سویه دارند و آثار ادبی محصول و مولود حیات و محیط اجتماعی هستند. رئالیسم در واقع همان نمایش زندگی واقعی جامعه ی بشری و پرداختن به واقعیتها و مسائل موجود در جامعه و بیانگر احساس مسئولیت و توجه شاعران و نویسندگان نسبت به واقعیت های ملموس چکیده کامل
جامعه و ادبیات رابطه ای متقابل و دو سویه دارند و آثار ادبی محصول و مولود حیات و محیط اجتماعی هستند. رئالیسم در واقع همان نمایش زندگی واقعی جامعه ی بشری و پرداختن به واقعیتها و مسائل موجود در جامعه و بیانگر احساس مسئولیت و توجه شاعران و نویسندگان نسبت به واقعیت های ملموس جامعه است که پس از جنگ جهانی دوم نیز با پررنگ تر شدن تلاش های صهیونیسم ها این احساس تعهد ادیبان در برابر واقعیت های جهان اسلام بیش از پیش چهره نمود. محمد عفیفی مطر و مهدی اخوان ثالث، در دو جامعه با شرایط اجتماعی مشابهی زندگی می کنند و با توجه به زمینه های فکری و عقیدتی مشترک، دارای دیدگاه های مشترکی در برخورد با مسائل اجتماعی موجود هستند. این مقاله ضمن تعریف مکتب رئالیسم و معرفی این دو شاعر برجستۀ مصر و ایران، و بررسی اشعار انقلابی شان، تلاش دارد به بیان مهمترین مؤلفه های رئالیسم در اشعار آنها بپردازد. که عبارتند از: وطن دوستی، تداوم اعتراض به مستبدان، انتظار برای آزادی و نابودی ظلم و ستم، فقر و گرسنگی و عشق به مادر.
پرونده مقاله
مقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کا چکیده کامل
مقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کاربرد گونههای روایت در این دو اثر برجستۀ ایرانی و فرانسوی مسألۀ اصلی این پژوهش است که با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار میگیرد. روایت مهمترین عنصر داستانی این آثار است، نویسندگان علاوه بر نمایش نوع راوی به شخصیتپردازی و توصیف نیز پرداختهاند. یافتهها حکایت از این دارد که راوی در سمک عیار و کنت مونت کریستو دانای کل نامحدود ناهمسان متنگراست و گونههای روایت درآنها به دو صورت سوم شخص مفرد و اول شخص جمع مشاهده شدند. در سمک عیار و کنت مونت کریستو چندگونگی روایت وجود دارد که باعث جذابیت بیشتر آنها شده است. راوی در هر دو اثر منتخب عملکرد مشابه دارد؛ دروننمای بیرونیست.
پرونده مقاله