تحلیل نقش عدالت سازمانی و اخلاق حرفه‌ای در ارتقای پایداری اجتماعی کارکنان دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
محورهای موضوعی : مسائل اجتماعی ایران
شیما خاراباف
1
,
مهرداد محمدیان
2
*
1 - گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبربز، ایران.
2 - گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاداسلامی، خلخال، ایران.
کلید واژه: عدالت سازمانی, اخلاق حرفه‌ای, پایداری اجتماعی, دانشگاه علوم‌پزشکی تهران. ,
چکیده مقاله :
در سازمان‌های آموزشی و درمانی، تقویت حس انصاف و پایبندی به ارزش‌های اخلاقی حرفه‌ای از عوامل کلیدی در حفظ سرمایۀ انسانی و ارتقای ثبات اجتماعی کارکنان محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف واکاوی عدالت سازمانی و اخلاق حرفه‌ای بر تعهد و پایداری اجتماعی کارکنان دانشگاه علوم‌پزشکی تهران انجام شد. روش‌تحقیق توصیفی-پیمایشی و کاربردی است و اثر متقابل دو سازۀ پژوهشی در بستر یک مرکز آموزشی-درمانی و پژوهشی موردبررسی قرار گرفت. جامعۀ آماری شامل ۲۰۱۸۷ نفر از کارکنان بود که حجم‌نمونه با‌استفاده‌از فرمول نمونه‌گیری تصادفی برابر با ۳۷۹ نفر تعیین شد. داده‌ها از طریق پرسش‌نامه‌های استاندارد بین‌المللی جمع‌آوری و با مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM)، در نرم‌افزار LISREL 8.5 تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد هر سه بُعد عدالت سازمانی (توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای)، تأثیر مثبت و معناداری بر انواع تعهد کارکنان دارد، اخلاق حرفه‌ای نیز بر تعهد عاطفی و هنجاری اثرگذار است اما تأثیر معناداری بر تعهد مستمر ندارد. نتایج حاکی از آن است‌که تعامل عدالت سازمانی و اخلاق حرفه‌ای بیشترین تأثیر را در ارتقای تعهد و پایداری اجتماعی کارکنان دارد و بر لزوم توجۀ هم‌زمان به فرایندهای شفاف و ارزش‌های اخلاقی در مدیریت منابع انسانی تأکید می‌کند.
In educational and healthcare organizations, strengthening the sense of fairness and adherence to professional ethical values are key factors in maintaining human capital and promoting employees’ social stability. This study investigates the influence of organizational justice and professional ethics on the commitment and social sustainability of employees at Tehran University of Medical Sciences. The research method is descriptive–survey and applied, and the reciprocal effects of the two main constructs were examined within an educational, research, and healthcare center. The statistical population consisted of 20,187 employees, from which a sample of 379 individuals was selected using a random sampling formula. Data were collected through internationally standardized questionnaires and analyzed using Structural Equation Modeling (SEM) in LISREL 8.5. Findings indicate that all three dimensions of organizational justice (distributive, procedural, and interactional) have a positive and significant effect on various forms of employee commitment. Professional ethics also positively influences affective and normative commitment but has no significant effect on continuance commitment. The results reveal that the interaction between organizational justice and professional ethics has the strongest impact on enhancing employee commitment and social sustainability, underscoring the necessity of simultaneous attention to transparent processes and ethical values in human resource management.
امراللهی‌بیوکی، ناهید. شاکراردکانی، محمد. نیکنام‌جو، منصور. (1396). تحلیل اثرات عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی با تأکیدبر نقش میانجی سرمایۀ اجتماعی در کتابخانه‌های عمومی استان یزد. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-کتابداری و اطلاع‌رسانی، دورۀ 20، شمارۀ 2؛ (پیاپی 78)، 159-131.
امیدی، علی. اربابی، اسلام. (1403). بررسی تأثیر مشروعیت سازمانی بر حکمرانی متعالی؛ تحلیل نقش میانجی سبک رهبری اخلاق‌مدار (موردمطالعه: استانداری استان لرستان). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-حکمرانی متعالی، دورۀ 5، شمارۀ 4؛ (پیاپی 20)، 182-149.
بسطامی، همت‌الله. کریمی، علی. احمدی، علی. علی‌دوستی، حسام‌الدین. حریری، مهدی. (1403). تحلیل ارتباط بین اخلاق حرفه‌ای و سلامت سازمانی با نقش میانجی رسانه‌های اجتماعی در بین مدیران و کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی- مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی، دورۀ 11، شمارۀ 3؛ (پیاپی 43)، 33-19.
حسینی‌نیاری، سیدسعید. یعقوبی، فرشاد. علی‌پور، عباس. (1403). بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر تعهد سازمانی و مسئولیت اجتماعی کارکنان شهرداری اردبیل. اولین کنفرانس ملی مدیریت در عصر تحولات باتأکیدبر فناوری، علم و عمل، اردبیل-ایران، 14-1.
درگاهی، حسین. معمایی، هاجر. (1396). رابطۀ اخلاق شغلی و بهره‌وری کارکنان در دانشگاه علوم‌پزشکی تهران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-اخلاق و تاریخ پزشکی ایران، دورۀ 10، 118-103.
رسولی، حسام. ممی‌زاده‌دولت‌آبادی، محمود. (1404). بررسی وضعیت عدالت سازمانی و تاثیر آن بر توانمندسازی کارکنان دانشگاه علوم‌پزشکی اردبیل. فصلناملۀ علمی‌تخصصی-علوم‌انسانی و اسلامی در هزارۀ سوم، دورۀ 9، شمارّ 2، 9 411-395.
صالحی، صاحبه. خطیر، کیومرث. صالحی، محمد. (1404). رابطۀ عدالت سازمانی با درگیری شغلی با نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای معلمان مدارس شهر ساری. هفتمین همایش ملی پژوهش‌های حرفه‌ای در روان‌شناسی و مشاوره با رویکرد ازنگاه معلم، میناب-ایران، 8-1.
الفتی، جواد. رحمانی‌فیروزجاه، علی. عباسی‌اسفجیر، علی‌اصغر. (1401). تأثیر عدالت سازمانی و هویت سازمانی بر تعهد سازمانی. ماهنامۀ علمی-جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دورۀ 5، شمارۀ 4، 1148-1136.
محمدداوودی، امیرحسین. میلاد، مریم. شایان، شهرام. (1397). رابطۀ بین اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی با نقش میانجی عدالت سازمانی کارکنان حوزۀ معاونت آموزشی وزارت‌بهداشت درمان و آموزش پزشکی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مجلۀ ایرانی آموزش در علوم‌پزشکی، دورۀ 18، شمارۀ 60، 550-541.
نعمت‌الهی، حمیدرضا. (1400). تبیین نقش عدالت سازمانی و تأثیر آن بر تعهد افراد در سازمان (موردمطالعه: شهرداری منطقۀ 5 تهران). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-منابع و سرمایۀ انسانی، دورۀ 1، شمارۀ 1؛ (پیاپی 2)، 131-109.
Abou Hashish, Ebtsam Aly. (2017). Relationship Between Ethical Work Climate And Nurses’ Perception Of Organizational Support, Commitment, Job Satisfaction And Turnover Intent. Journal Of Nursing ethics, 24(2): 151-166.
Allen, Natalie J. Meyer, John P. (1997). The Measurement And Antecedents Of Affective, Continuance And Normative Commitment To The Organization. Journal Of Occupational Psychology, 63(1): 1–18.
Budomo, Xerxes. (2020). The Mediating Role Of Organizational Justice On Organizational Commitment And Turnover Intention Among Employees. ScienceOpen Preprints.
Joungtrakul, Jamnean. Smith, Ian David. (2024). Examining The Effect Of Organizational Justice On Organizational Citizenship Behavior Through The Mediation Of Job Commitment. Journal Of Organizational Behavior Research, 9(2): 105-113.
Lahlou-Kassi, Habiba. Eddakir, Abdellatif. (2025). Exploring The Impact Of Perceived Distributive Justice On Organizational Commitment. Journal Of Scientific African, 29, 1-13.
Momtaz, Paul P. (2021). CEO Emotions And Firm Valuation In Initial Coin Offerings: An Artificial Emotional Intelligence Approach. Strategic Management Journal, 42(3): 558-578.
Motsaathebe, Keolopile D. Molefi, Molefakgotla A. (2025). Organizational Commitment At A Provincial Department In South Africa. Faculty of Economic & Management Sciences, North-West University Mahikeng Campus, Mahikeng 2745, Businesses, MDPI, 5(2), 1-20.
Porter, Lyman W. Steers, Richard. Mowday, Richard T. Boulian, Paul V. (2023). Organizational Commitment, Job satisfaction, And Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal Of Applied Psychology, 59(5): 603–609.