کاربرد الگوی بازتاب‌پذیری در متون اسلامی
محورهای موضوعی : پژوهشهای زبان شناختی و معنا شناسی در سطح واژگان
مسعود پورفرد
1
*
,
شهناز پورناصری
2
1 - دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
2 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عرب، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: زبانشناسی شناختی, الگوی بازتاب‌پذیری.,
چکیده مقاله :
هدف تحقیق حاضر واکاوی کاربرد الگوی بازتاب‌پذیری در نصوص دینی می‌باشد. سوال اصلی پژوهش آن است که الگوی بازتاب‌پذیری چه کاربردهایی در عینیت‌بخشی به رابطه ذهن و رفتار اجتماعی و فرهنگی عاملیت، در دریافت متون دینی دارد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که الگوی بازتاب‌پذیری بیشتر مورد حمایت طرفداران روابط تعاملی در بازی زبانی بين پديده‌ها مطرح گرديده است. حاميان اين الگو تلاش می‌کنند با ارائه تركيبي از برخي آموزهای تجربی، رویکردهای تفسيری و انتقادی، به فهم و درك جديدی از مسائل برسند. از نظر حامیان این الگوی زبانی، در روابط تعاملي با رویکرد تعاملی بین ساختار و کارگزار، نکته کلیدی آن است که حیات و زندگی اجتماعی، نه مجموعه‌ای از کنش‌های فردی و نه مجموعه‌ای از ساختارهای اجتماعی است، بلکه به‌مثابه فرایندی در نظر گرفته شده که مفهوم کلیدی آن عمل اجتماعی به‌شمار می‌آید و دارای دو جنبه عاملانه و ساختاری است. اجرای مراحل الگوی بازتاب‌پذیری، بازی زبانی جدیدی را مرتب تولید می‌کند که عاملیت دینی، حرکتی پیش‌رونده و رو به پیشرفت اجتماعی و فرهنگی در جامعه اسلامی احساس خواهد کرد.
The objective of this research is to explore the application of the reflexivity model in religious texts. The main question of the study is: What are the applications of the reflexivity model in materializing the relationship between mind, social, and cultural behavior of agency in the reception of religious texts? The research method is descriptive-analytical, and the results show that the reflexivity model has been mainly supported by proponents of interactive relations within the linguistic game between phenomena. Advocates of this model attempt to present a combination of empirical teachings, interpretive, and critical approaches to reach a new understanding of issues. According to the supporters of this linguistic model, in interactive relations with an interactive approach between structure and agency, the key point is that social life is neither a set of individual actions nor a collection of social structures. Rather, it is seen as a process, where the key concept is social action, which has both agentive and structural dimensions. The implementation of the reflexivity model stages continuously produces a new linguistic game, where religious agency will experience progressive social and cultural advancement within the Islamic society.
قرآن کریم.
پاركر، جان (1383). ساختاربندی. ترجمه امیرعباس سعید‌پور. تهران: آشیان.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1410ق). غرر الحكم. قم: دارالكتاب الإسلامی.
دبیرمقدم، محمد (1383). زبانشناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: سمت، ویراست دوم.
راسخ مهند، محمد (1389). درآمدی بر زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت.
سیدمن، استیون (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
شجاعی، محمدصادق (1393). ساختار شخصیت از دیدگاه اسلام در چارچوب رویکرد صفت. رساله دکتری. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طباطبایی، سید محمدحسین (1371). المیزان. تهران: اسماعیلیان، ج8.
طوسی، نصیرالدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات. قم: نشر البلاغه، ج 3.
علمداری، جهانگیر (1385). بازخوداندیشی، روشی در مطالعه سیاست. مجله دانشكده حقوق و علوم سیاسی، شماره 71، ص282.
فتحعلی‌خانی، محمد (1379). آموزه‌های بنیادین علم اخلاق. قم: دكترین جهانی علوم اسلامی.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1417ق). محجته البیضاء. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج 8.
کرکوف، فلیپ (1392). جامعه‌شناسی بین امر جمعی و فردی. ترجمه علیرضا خدامی. تهران: نشر نی.
گلفام، ارسلان (1381). زبانشناسی شناختی و استعاره. تازه‌های علوم شناختی، 4(15)، ص59-64.
گندم‌کار، راحله (1399). تحلیل شناخت سخنگویان فارسی‌زبان در قالب مقوله‌بندی. جستارهای زبانی، 11(60)، ص515-538.
لیتل‌مور، جنت؛ تیلور، جان آر (1402). زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و کاربردها. ترجمه پارسا بامشادی و شادی انصاریان. تهران: نشر بوی کاغذ.
محمدی ری شهری، محمد (1378). میزان الحکمة. ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: دارالحدیث، ج10.
مطهری، مرتضی (1361). گفتارهای معنوی. تهران: صدرا.
میری، محمد (1399). بررسی مراحل سلوکی «تخلیه» «تحلیه» «تجلیه» و «فنا» در عرفان اسلامی. عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 17(65)، ص59-77.
هنریک، میزیاک؛ استاوت، ویرجینیا (1374). تاریخچه و مکاتب روانشناسی. احمد رضوانی. انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
Bucholtz, M. (2001). Reflexivity and eritique in discourse analysis. Critique of Anthropology, 21(2), p. 165-183.
Cassell, P. (1993). Introduction on the Giddens reader. London: Mac Millan.
Giddens, A. (1984). The constitution of society. Cambridge: polity press.
Sandy Well, B. (1996). Reflexivity and the crisis of western reason. London: Routledge.