زمینه و هدف: امروزه منظر را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین مولفه ها در تشخیص هویت، حیات، میزان پایداری محیط و وسیله ی ارتباطی بین محیط و استفاده کنندگان آن دانست. در این میان، موضوع منظر و رابطه آن با ادراک افراد از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه و تحلیل روابط میان کیفیت بصری و ویژگی های ساختاری منظر روشی موثر در انجام تحقیقات ادراکی است. به طور کلی مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی شناختی در منظر انجام می گیرد، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیست بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر می‌باشد. در این پژوهش نیز هدف آن است که با تکیه بر رهیافت ادراکی، مسیرهای پیاده روی حوزه آبخیز زیارت از نظر ارزش زیبایی شناختی و ترجیح منظر اولویت بندی شوند. روش بررسی: جهت ثبت نقاط دید و عکس برداری از مناظر، بازدید میدانی از مسیرها صورت گرفت و در نهایت پرسش نامه ای جهت بررسی ترجیح منظر تدوین شدکه در آن از روش طبقه بندی مقیاس رتبه ای استفاده شده بود و به تعداد 217 عدد بین افراد بازدیدکننده توزیع گردید. داده های حاصل از پرسش نامه در نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که مسیرهای موجود در این حوزه از لحاظ کیفیت بصری کاملاً از هم متفاوتنـد و از دیـد بازدیــدکننـدگان مسیر تلمبار در اولویت اول و مسیر سفید چشمه در اولویت آخر قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق می تواند منجر به معرفی مسیرهای برتر و هم چنین معرفی نقاط دیدنی و مناظر خاص هر مسیر به بازدیدکنندگان شود و هم چنین به مسوولین در جهت توسعه مسیرهای پیاده روی زیباتر و طراحی و ساخت مکان های تماشای مناظر در طول مسیرها کمک کند. تفاصيل المقالة

چکیده زمینه و هدف: سطح زندگی انسان با رشد و پیشرفت علم و دانش بشری همواره در حال پیشرفت بوده است. با این حال، این رشد و توسعه در تمام مناطق و سکونتگاه‌های انسانی یکسان نبوده و در نتیجه آن جوامع مختلفی با سطح توسعه اجتماعی اقتصادی متفاوت ایجاد شده است. بنابراین استفاده از علم برنامه‌ریزی ناحیه‌ای درکاهش این نابرابری ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام تحقیق حاضر، ارزیابی و سطح‌بندی توسعه اقتصادی اجتماعی شهرستان‌های استان گلستان با تاکید بر میزان توسعه‌یافتگی روستاهای این شهرستان است.روش بررسی: برای این منظور از روش آنتروپی و تاپسیس برای وزن‌دهی به معیارها و اولویت بندی شهرستان‌ها استفاده شد. تعداد 12 معیار در چهار دسته کلی شامل جمعیت، حمل و نقل، امکانات رفاهی و بهداشت و درمان جهت سنجش میزان بهره مندی شهرستان‌ها انتخاب شدند.یافته‌ها: بر اساس نتایج بدست آمده شهرستان گنبد با ضریب بهره مندی 92/0 رتبه اول و شهرستان بندر گز با ضریب بهره مندی 12/0 رتبه یازدهم را بدست آورد. پس از تعمیم ضرایب، شهرستان‌ها از نظر میزان بهره‌مندی در چهار طبقه زیاد، متوسط، کم و بسیار کم قرار گرفتند. در انتها برای اطمینان از اولویت هر یک از شهرستان‌ها، تحلیل حساسیت با هفت تکرارانجام شد.نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق می‌تواند به عنوان الگویی برای برنامه‌ریزی رشد و توسعه‌ی روستاهای شهرستان‌های استان مورد استفاد قرار گیرند. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: عمدتاٌ مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی‌شناختی در منظر انجام می‌گیرند، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیستند بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر هستند. این مطالعات با دو رویکرد صورت می‌گیرند. در رویکرد اول مطالعه بر پایه عوامل قابل اندازه‌گیری عینی و بررسی ارتباطات متقابل میان آن‌ها و در رویکرد دوم مطالعه بر پایه شناخت عوامل ادراکی مشاهده‌گران صورت می‌گیرد. این تحقیق با هدف شناسایی مهم‌ترین معیارهای موثر بر کیفیت بصری سیمای سرزمین صورت گرفته است. روش بررسی: در این تحقیق، مجموعه معیارهای عینی و ذهنی حوزه آبخیز زیارت که یکی از قطب‌های گردشگری استان گلستان به شمار می‌رود، از نظر ارزش زیبایی شناختی، با استفاده از رویکرد دوم اولویت‌بندی شدند. به این منظور پرسشنامه‌ای تدوین شد و به تعداد 100 عدد بین افراد بازدیدکننده توزیع شد. داده های حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS تحلیل و معیارها با استفاده از روش طبقه‌بندی رتبه‌ای، اولویت‌بندی شدند. یافته ها: از مجموع 23 معیار عینی و ذهنی مورد بررسی، 5 معیاری که بالاترین امتیازها را به خود اختصاص دادند عبارتند از: بکر بودن منطقه، پاکیزگی محیط، قابلیت دید آبشار، قابلیت دید نقاط پر تنوع و تنوع رنگ در سیمای سرزمین که می‌توانند به عنوان مهم‌ترین مولفه‌های تاثیر گذار روی ارزش زیبایی شناختی منطقه مورد مطالعه معرفی شوند. نتیجه گیری: معیارهای ذهنی معرفی شده در این پژوهش می‌تواند به عنوان مجموعه‌ کاملی از کل معیارهای تاثیر گذار روی درک افراد بازدیدکننده از زیبایی منظر، در ارزیابی کیفیت بصری سایر مناطق به کار گرفته شود. ولی انتخاب معیارهای عینی جهت ارزیابی کیفیت بصری هر منطقه باتوجه به موقعیت جغرافیایی، خصوصیات اقلیمی و توپوگرافی منطقه متفاوت خواهد بود. تفاصيل المقالة

گردشگری، امروزه یکی از مسایل مهم و موثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. توسعه اکوتوریسم به عنوان یکی از پر جاذبه ترین انواع گردشگری علاوه بر پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آثار محیط زیستی قابل توجهی نیز می تواند داشته باشد. این آثار در صورت عدم دقت نظر، عدم تدوین و انجام اقدامات پیشگیرانه در قالب راهبردها، استانداردها و ارزیابی های مستمر، پیامدهای تخریبی بسیاری در محیط های انسانی و طبیعی خواهند داشت و موجب ناپایداری محیطی و در نهایت ناپایداری اکوتوریسم خواهند شد. در عین حال اکوتوریسم می تواند به عنوان ابزاری مناسب در جهت توریسم پایدار نقش جهانی و یا محلی داشته باشد. علی رغم آن اکوتوریسم امروزه اغلب به درستی جهت دهی نشده و عمدتاً به گونه ای تعریف شده است که عملا از استانداردهای بحث شده در این مقاله برای نیل و موفقیت در فرآیند پایداری فاصله دارد. به عنوان مثال، لزوم مشارکت مردم محلی و حفظ رضایت آن ها در انجام فعالیت های توریستی از الزامات موثر برای نیل به هدف توریسم پایدار است. همچنین سیاست های توریسمی اتخاذ شده باید به کیفیت تجربه ی بازدیدکننده و یکپارچگی محل توجه کنند و تنها به بازاریابی و تعداد بالای بازدیدکنندگان توجه نکنند. هدف از ارایه ی مقاله ی حاضر، توضیح، تفسیر و تفکیک مفاهیم مربوط به توریسم و اکوتوریسم و هم چنین ارایه برخی از اصول و خط مشی های الزامی جهت دستیابی به اکوتوریسم پایدار است. تفاصيل المقالة

فناوری‌های بصری‌سازی می‌توانند ابزار قدرت مندی برای تبادل داده‌های علمی مدل‌های آمایش محیط‌زیستی بین پژوهش گران و استفاده کنندگان عام باشند. عدم یکپارچگی و غیرجذاب بودن نتایج فرآیندهای آمایش سیمای سرزمین از مشکلات عمده ی این افراد است. افراد غیرخبره معمولاً بخاطر فشردگی نقشه‌‌های گرافیکی گیج و سر در گم می‌شوند و قادر نخواهند بود این اطلاعات را به صورت تصاویری از سیمای سرزمین در ذهن خود ترجمه کنند. یکی از راه حل ها برای حل این مشکل استفاده از پیشرفت فناوری در رابطه با ابزارهای تصویرسازی سه‌بعدی است. ادغام سیستم های اطلاعات جغرافیایی با فناوری تصویرسازی سه‌بعدی اخیرا در برنامه‌ریزی شهری و طراحی سیمای سرزمین مطرح شده‌است، بنابراین در این مقاله سعی شده است تا برخی از اصول و مفاهیم اولیه در این رابطه جمع آوری و ارایه گردد. این مقاله به طورکلی در دو بخش اصلی تنظیم شده است، بخش اول به بیان اهمیت سه‌بعدی سازی داده های مکانی و بررسی تفاوت قابلیت‌های سه‌بعدی سازی در محیط نرم افزارهای CAD و GIS می پردازد و هم‌چنین به برخی از مشکلات و راه‌حل‌های مربوط به توسعه نرم‌افزارهای 3D GIS اشاره می‌کند. در بخش دوم برخی از سیستم‌های موجود سه‌بعدی ‌سازی معرفی و توضیح داده می‌شوند. مقاله ی حاضر در پی آشکارسازی قدرت 3D GIS، در تعامل بین برنامه‌ریزان، مدیران و مخاطبان عام است. تفاصيل المقالة

این مقاله روشی برای ثبت ویژگی‌های بصری سیمای سرزمین، با استفاده ازشاخص‌های بدست آمده از 9 مفهوم نظریه-مبنا مربوط به درک سیمای سرزمین را ارایه می‌کند. هدف این مقاله برقراری ارتباط بین نظریه زیبایی‌شناختی سیمای سرزمین و شاخص‌های بصری و سپس کشف و انتخاب تاثیرگذارترین شاخص‌ها است. مراحل مختلف از جزییات مفاهیم بصری گرفته تا شاخص‌های بصری قابل اندازه‌گیری توضیح داده شده و به نظریه‌های ترجیح سیمای سزمین و درک سیمای سرزمین پیوند داده شده‌اند. این مقاله بیش تر بر روی کاربرد شاخص‌ها و ارایه منابع اطلاعاتی ممکن برای تحلیل شاخص‌ها تمرکز کرده است. مقاله شامل بحثی درخصوص انتخاب شاخص‌های مناسب سیمای سرزمین از طریق فرآیند فیلتر کردن است. با فیلتر کردن مجموعه‌ی مناسبی از شاخص‌های بصری برای یک پروژه خاص یا مرتبط با سیمای سرزمین شناسایی می‌شوند. رابطه‌ی بین مفاهیم و قابلیت‌های شاخص‌های بصری برای ثبت تغییرات خصوصیات سیمای سرزمین و دیگر مسایل مربوط به تفسیر شاخص‌ها نیز به تفضیل بحث شده است. تفاصيل المقالة