-
المقاله
1 - اثرات مستقیم و غیر مستقیم مخارج دولت بر آلودگی، رویکرد سیستم معادلات هم زمانعلوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 1 , السنة 19 , بهار 1396زمینه و هدف: برخی فعالیت های بازاری دارای پیامدهای منفی مثل آلودگی هوا و تخریب محیط زیست هستند، با وجود پیامدهای خارجی، بازار قادر به تولید بهینه کالاها و خدمات نیست و اصطلاحاً شکست می خورد. برای جلوگیری از شکست بازار لازم است تا دولت با مداخله در بازار و انجام هزینه ها أکثرزمینه و هدف: برخی فعالیت های بازاری دارای پیامدهای منفی مثل آلودگی هوا و تخریب محیط زیست هستند، با وجود پیامدهای خارجی، بازار قادر به تولید بهینه کالاها و خدمات نیست و اصطلاحاً شکست می خورد. برای جلوگیری از شکست بازار لازم است تا دولت با مداخله در بازار و انجام هزینه های لازم از طریق اتخاذ سیاست های حفاظت محیط زیست و تدوین قوانین و مقررات مناسب در جهت کاهش آلودگی و برقراری شرایط بهینه تولید و مصرف حرکت کند. روش بررسی: به منظور بررسی اثر مخارج دولت بر آلودگی، ابتدا یک سیستم معادلات هم زمان در دوره زمانی (1390- 1354) تصریح می شود و پس از تخمین آن با استفاده از روش های حداقل مربعات دو مرحله ای و حداقل مربعات سه مرحله ای، رابطه بین اثرات مستقیم و غیر مستقیم دولت و آلودگی در اقتصاد ایران مورد تحلیل تجربی قرار می گیرد. یافتهها: نتایج حاصل از تخمین سیستم معادلات تصریح شده در دو رویکرد ایستا و پویا به تفکیک اثرات مستقیم و غیر مستقیم نشان می دهند که اولاَ اندازه دولت تنها دارای اثر مستقیم معنی دار بر آلودگی سرانه است. ثانیاً رابطه مثبت و معنی دار بین اندازه دولت و انتشار آلودگی سرانه با ضریب کشش (08/0) در رویکرد ایستا و رابطه منفی و معنی دار بین اندازه دولت و انتشار آلودگی سرانه با ضریب کشش ( 163/0- ) در رویکرد پویا تأیید می شود. ثالثاً علاوه بر اندازه دولت، درجه باز بودن اقتصاد و مصرف نیز دارای اثر مثبت کل و معنی دار و نیز سرمایه گذاری کل و جمعیت دارای اثر منفی کل و معنی دار بر آلودگی سرانه در اقتصاد ایران هستند. بحث و نتیجهگیری: با توجه به اثر معنی دار افزایش مخارج دولت بر کاهش آلودگی لازم است تا تخصیص منابع بخش عمومی در جهت توسعه آموزش های عمومی، اتّخاذ و اجرای درست قوانین و مقررات زیست محیطی و تقویت امکانات و زیر ساخت های عمومی افزایش یابد.. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - تأثیر شکنندگی دولت بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیا با رویکرد اقتصادسنجی فضاییمدلسازی اقتصادی , العدد 4 , السنة 12 , پاییز 1397چکیده هدف این مقاله برآورد تأثیر شاخص شکنندگی دولت به عنوان معیار نشان دهنده نهادها بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیاست. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و مدل مختلط رگرسیون- خود رگرسیونی فضایی استفاده شد. الگوی تحقیق مدل رگرسیونی با داده های پانل طی دوره أکثرچکیده هدف این مقاله برآورد تأثیر شاخص شکنندگی دولت به عنوان معیار نشان دهنده نهادها بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیاست. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و مدل مختلط رگرسیون- خود رگرسیونی فضایی استفاده شد. الگوی تحقیق مدل رگرسیونی با داده های پانل طی دوره زمانی 2000- 2015 از تجارت ایران با کشورهای جنوب شرق آسیاست. نتایج نشان داد اثر متغیر شاخص شکنندگی دولت بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیا منفی و معنادار است؛ بدین معنا، ارتقای قانونمندی و کارایی در حوزه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی اثر مثبتی بر افزایش ظرفیت های صادراتی کشور دارد. بنابراین، فرضیه وجود وابستگی فضایی در مدل تأیید می شود. تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - تحلیل تجربی اثر شوکهای سیاست مالی بر تراز تجاری در ایران (کاربرد مدل خود رگرسیون برداری ساختاری)اقتصاد توسعه و برنامه ریزی , العدد 1 , السنة 9 , تابستان 1401وضعیت تراز تجاری کشور بر شاخص های اقتصاد کلان مثل نرخ ارز و درآمد ملی اثر دارد. تراز تجاری مثبت مستمر موجب ورود بیشتر ارز و افزایش تولید ناخالص ملی و همچنین تراز تجاری منفی مستمر موجب خروج ارز و کاهش تولید ناخالص ملی کشور می شود. ابزارهای سیاست مالی و وضعیت بودجه دولت ی أکثروضعیت تراز تجاری کشور بر شاخص های اقتصاد کلان مثل نرخ ارز و درآمد ملی اثر دارد. تراز تجاری مثبت مستمر موجب ورود بیشتر ارز و افزایش تولید ناخالص ملی و همچنین تراز تجاری منفی مستمر موجب خروج ارز و کاهش تولید ناخالص ملی کشور می شود. ابزارهای سیاست مالی و وضعیت بودجه دولت یکی عوامل مؤثر بر وضعیت تراز تجاری هستند. در این مقاله اثر شوک های ناشی از سیاست مالی شامل مخارج دولت و مالیات ها بر تراز تجاری ایران در چارچوب مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) با استفاده از داده های فصلی مورد بررسی و تحلیل تجربی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می دهند اولاً) رابطهء منفی و معنی داری بین شوک های مخارج دولت و تراز تجاری در ایران وجود دارد که به معنی آن است شوک مثبت مخارج دولت، وضعیّت تراز تجاری را طی سال های تحت بررسی بدتر کرده است. ثانیاً) رابطهء مثبت و معنی داری بین شوک های بار مالیاتی و تراز تجاری وجود دارد که نشان می دهد بار مالیاتی بیشتر از طریق محدود کردن واردات منجر به بهتر شدن وضعیت تراز تجاری ایران شده است. تفاصيل المقالة -
المقاله
4 - آزمون حباب قیمتی در بازار واردات برخی محصولات راهبردی کشاورزیفصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , العدد 4 , السنة 10 , پاییز 1397بازار محصولات کشاورزی با فراز و نشیبهایی در قیمت کالاها روبهروست که عموماً ذات بازار تلقی شده و نشاندهنده اتفاقات رخداده در بازار میباشد؛ گاهی بازار با واکنشهای شدید خارج از انتظار رویارو میشود که دارای اثرات منفی بر وضعیت اقتصا أکثربازار محصولات کشاورزی با فراز و نشیبهایی در قیمت کالاها روبهروست که عموماً ذات بازار تلقی شده و نشاندهنده اتفاقات رخداده در بازار میباشد؛ گاهی بازار با واکنشهای شدید خارج از انتظار رویارو میشود که دارای اثرات منفی بر وضعیت اقتصادی مردم است. در این ارتباط، مسئله بیثباتی بازار و شکلگیری حباب قیمتی یکی از موضوعهای مهم در بازار محصولات کشاورزی است که وجود آن با توجه به نقش کالاهای کشاورزی بهویژه محصولات راهبردی در تأمین نیاز غذایی مردم، دارای اثر منفی بر امنیت غذایی شهروندان است. در این مقاله، وجود حباب قیمتی در بازار واردات برخی محصولات راهبردی وارداتی ایران در سالهای 1357 تا 1390 با استفاده از روش بازگشتی جدید پیشنهاد شده به وسیله فیلیپس و همکاران مورد آزمون قرار گرفت. یافتههای بدست آمده از آزمونهای پژوهش نشان داد که در بین محصولات روغن خوراکی، گندم، جو و چای، رفتار قیمتی محصول جو حبابی است و وجود حباب قیمتی در محصولات روغن خوراکی، گندم و چای تأیید نشد. حباب قیمتی موجود در محصول جو موجب بیثباتی بازار این محصول میشود و بر امنیت غذایی مردم اثر منفی دارد؛ برای کاهش این اثرات، لازم است تا با پیشبینی صحیح بازار، امکانات لازم برای ذخیرهسازی محصول و توسعه کشت داخلی فراهم شود.
طبقهبندیJEL:,Q11, Q13 C01 تفاصيل المقالة -
المقاله
5 - اثر نهادها بر صادرات پسته ایران به بلوکهای آسیایی (رویکرد اقتصادسنجی فضایی)فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , العدد 4 , السنة 13 , پاییز 1400مقدمه و هدف:ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در بازارهای جهانی محسوب میشود. با توجه به آن که صادرات این کالا یکی از منابع مهم درآمدهای ارزی است و نقش مهمی در کاهش وابستگی بودجه عمومی دولت به درآمدهای نفتی دارد، شن أکثرمقدمه و هدف:ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در بازارهای جهانی محسوب میشود. با توجه به آن که صادرات این کالا یکی از منابع مهم درآمدهای ارزی است و نقش مهمی در کاهش وابستگی بودجه عمومی دولت به درآمدهای نفتی دارد، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر صادرات پسته به بازارهای جهانی ضروری است و میتواند به ارتقاء جایگاه کشور در بازار جهانی پسته منجر شود. شرایط نهادی یکی از عوامل مؤثر بر صادرات کالاها از جمله پسته از ایران به بازارهای جهانی است.
مواد و روشها: این مقاله به بررسی تجربی اثر نهادها بر صادرات پسته ایران به بلوکهای آسیایی با استفاده از روش اقتصادسنجی فضایی و مدل مختلط رگرسیون- خود رگرسیونی فضایی میپردازد. الگوی پژوهش یک مدل رگرسیونی با دادههای پانل طی دوره زمانی 2000-2015 از تجارت ایران با بلوکهای آسیایی است.
یافتهها: نتایج حاصل از تخمین مدل نشان میدهد متغیر شاخص راهنمای ریسک بینالمللی کشورها به عنوان شاخص نمایانگر نهادها دارای اثر مثبت و معنی دار بر صادرات پسته ایران به بلوکهای آسیایی است.
بحث و نتیجهگیری: شاخص راهنمای ریسک بینالمللی کشورها سه نوع ریسک سیاسی، مالی و اقتصادی کشورها در بر میگیرد که طبق یافتههای مقاله به عنوان یکی از مهمترین موانع گسترش سرمایهگذاری و تجارت پسته در ایران به شمار میآید. کاهش این ریسک، ثبات سیاسی، مالی و اقتصادی را در پی دارد و موجب رشد صادرات پسته ایران میشود. تفاصيل المقالة