قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، به عنوان مهمترین ابزارهای مداخله دولت در بخش کشاورزی بوده است. سیاست‌های دولت قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی بر انگیزه‌های تولید بخش کشاورزی اثر می گذارد. برای تحلیل سیاست قیمتگذاری، آمار سطح زیر کشت، تولید، نهاده‌های مصرفی و قیمتهای محصولات زراعی در افق برنامه ریزی 1386 -1394 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که زارعین به سیاست‌های مختلف یکسان پاسخ نمی‌دهند . افزایش قیمت محصولات کشاورزی منتخب منجر به تغییر الگوی کشت و میزان عرضه آن‌ها در منطقه مورد مطالعه شد. سیاست افزایش قیمت محصول گندم این محصول تاثیر چشمگیری بر الگوی کشت نداشته ولی افزایش قیمت محصول گوجه فرنگی تاثیر زیادی بر الگوی کشت و میزان عرضه هریک از محصولات منتخب منطقه مورد مطالعه داشته است. همچنین هر دو سیاست منجر به افزایش هزینه تولید و کاهش سود کشاورزان نیز گردید.
پیشنهاد می شود که برنامه ریزان و سیاست گذاران قیمتی به تغییر قیمت محصولات با کشش توجه بیشتری انجام دهند زیرا هر تغییر کوچک در قیمت هر یک از این محصولات منجر به تغییر عرضه و الگوی کشت کشاورزان خواهد شد. تفاصيل المقالة

مقدمه و هدف: : با توجه به اهمیت افزایش بهره‌وری آب کشاورزی در مناطق کم آبی مانند ایران تشویق و ترغیب کشاورزان برای ترویج آبیاری مدرن، امری اجتناب ناپذیر است زیرا با استفاده از از روش آبیاری مدرن آبیاری می‌توان به بهره‌وری بالا آب در واحد سطح دست یافت. هدف این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر پذیرش تجمیع سیست‌های آبیاری تحت فشار در شهرستان تاکستان است.
مواد و روش­ها: این پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی با روش پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 1500 نفر از باغداران شهرستان تاکستان بوده که از این سیستم در باغات خود استفاده کرده‌اند، حدود 360 نفر باغداران از راه پرسش‌نامه و مصاحبه داده‌های لازم گردآوری شده است. پایایی متغیرها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ² برای گویه‌های نگرش بطور متوسط در پرسش‌نامه 87/0 به دست آمد. در این پژوهش، بمنظور دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده و پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده ازنرم افزار SPSSاستفاده شد.
یافته­ها: یافته‌های پژوهش نشان دادند با مشاهده کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و وجود یارانه دولتی برای ایجاد طرح‌های آبیاری تحت فشار تجمیعی، استفاده از این روش نیز افزایش می‌یابد .با توجه به مقدار ویژه عوامل استخراج شده از روش تحلیل عاملی، عامل "مشکلات طرح" با مقدار ویژه 778/3 بیش‌ترین سهم را در تبیین متغیرها دارد. پس از آن عامل "آموزشی" با مقدار ویژه 653/1 ، عامل "اقتصادی- مدیریتی" با مقدار ویژه"153/1 در تبیین متغیرها سهم دارند.
بحث و نتیجه­گیری: تسهیلات بانکی و یارانه بیش‌تری به باغداران برای ایجاد سیستم آبیاری تحت فشار تجمیعی قرار دهد، مشکلات اداری باغداران تسهیل شود و هم‌چنین، جلوگیری از افرادی که غیر قانونی آب برداشت می‌کنند. جهاد کشاورزی آموزش روش‌های صحیح نگهداری و اصول سیستم آبیاری تحت فشار تجمیعی را به باغداران ارائه کنند.
  تفاصيل المقالة

برای کاهش اثرات پدیده تغییر اقلیم و بحران کم آبی بر بخش‌های گوناگون اقتصادی بویژه بخش کشاورزی، مدیریت جامع منابع آب ضروری است. هدف این پژوهش، ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت هیدرولوژیکی و الگوی کشت در محدوده دشت بوشکان از شهرستان دشتستان در استان بوشهر است. در این پژوهش برای بررسی وضعیت هیدرولوژیکی، عملکرد و نیاز آبی محصولات کشاورزی از مدل WEAP ماژول اقتصادی-زراعی آن MABIA استفاده شد. برای اعمال سناریوی تغییر اقلیم، از داده های هواشناسی شبیه سازی شده توسط مدلLARS_WG برای دوره زمانی2050-2019 در قالب دو سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه کمک گرفته شد. داده های مورد نیاز، از راه تکمیل و استخراج پرسشنامه مربوط به 100 بهره بردار در سال زراعی 97-96 گردآوری شد. سپس با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت، اثرات تغییر اقلیم بر الگوی کشت برآورد شد. نتایج نشان ‌داد که با اعمال سناریوهای پژوهش، مقدار آب در دسترس در دوره 2050-2019 به صورت میانگین 14.4 تا 18.5 درصد کاهش می‌یابد. با اعمال این تغییرات در مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت مشخص شد که در سناریوی خوش‌بینانه، سطح زیر کشت و سود ناخالص به ترتیب 25.5 و 42.45 درصد و در سناریوی بدبینانه، 38.63 و55.26 درصد کاهش می یابد. تفاصيل المقالة

چکیده مقدمه و هدف: در این تحقیق، ابتدا یک الگوی برنامه­ریزی اقتصادی مناسب برای مدیریت منابع آب کشاورزی در استان کرمان ارائه گردید و در ادامه آثار بالقوه اعمال برنامه­های سیاستی طرف عرضه منابع آب بر زیربخش کشاورزی ارزیابی شد. مواد و روش­ها: در بخش اجرا، از کالیبراسیون سه مرحله­ای مدل اقتصادی جامع مبتنی بر روش برنامه­ریزی ریاضی اثباتی (PMP) و رویکرد ماکزیمم بی‌نظمی (ME) بهره گرفته شد. اطلاعات موردنیاز مربوط به سال 97-1396 هستند که به‌صورت اسنادی و با رویکرد مطالعات منطقه­ای (مناطق A، B و C در طرح جامع الگوی کشت استانی) از طریق سازمان­های بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب استان کرمان گردآوری شدند. یافته­ها: یافته­ها حاکی از آن است که با اجرایی شدن برنامه­های سیاستی طرف عرضه، الگوهای زراعی در مناطق مختلف استان کرمان به سمت توسعه سطح زیرکشت محصولات غله­ای و کم­آب پیش می­روند و محصولاتی مانند پیاز، پنبه و سبزیجات بیشترین کاهش سطح زیرکشت را به خود اختصاص می­دهند. در چنین شرایطی زارعین کرمانی حدود یک‌سوم از ارزش واقعی نهاده آب کشاورزی را در قالب هزینه­های استحصال و انتقال آب پرداخت می­کنند و زارعین مناطق جنوبی استان کرمان پایین­ترین سطح کشش قیمتی تقاضای آب (175/0) را به خود اختصاص می­دهند. محصولات ذرت دانه­ای و سیب‌زمینی به ترتیب با حفظ و تداوم کشت در مناطق A (کشاورزی در شرایط خشک) و C (کشاورزی در شرایط گرمسیری) الگوهای بهینه­­ای را جهت تأمین نیاز موجود در این مناطق و مناطق هم‌جوار ایجاد می­کنند. همچنین، نتایج نشان داد که الگوهای بهینه کشت تدوین‌شده در شرایط اعمال سیاست کاهش عرضه منابع آب، بیشترین تغییرات بازده ناخالص کشاورزان کرمانی را در منطقه B (کاهش 29/1- تا 31/4- درصدی) و کمترین این تغییرات را در منطقه A (کاهش 67/0- تا 08/2-) ایجاد می­کنند. بحث و نتیجه­گیری: از این­رو، الگوهای تداعی شده در مناطق شمالی استان کرمان (A) در شرایط سیاست­گذاری طرف عرضه منابع آب بهینه­تر از الگوهای دیگر مناطق (B و C) هستند.     تفاصيل المقالة

مقدمه و هدف: بیمه کشاورزی یکی از مهمترین سازوکارهای ایجاد سرمایه گذاری و کاهش اثرات بلایای طبیعی است. یکی از انواع بیمه های مدرن بیمه مبتنی بر شاخص های آب هوایی است که بر اساس پارامترهای اقلیمی هر منطقه طراحی شده است. مواد و روش‌ها: در این تحقیق عوامل موثر بر پذیرش طرح بیمه شاخص آب و هوا محور  پیشنهادی توسط باغداران شهرستان داراب با استفاده از مدل آزمون انتخاب بررسی شد. چهار ویژگی بیمه شاخص اآب و هوا محور  شامل تعداد شاخص های اقلیمی تحت پوشش، نوع پرتقال، نحوه پرداخت و حق بیمه در هکتار بود. یافته‌ها: در صورتی که طرح بیمه برای محصول والنسیا و پرداخت حق بیمه به صورت قسطی باشد، و از سوی دیگر اگر طرح شامل تعداد بیشتری شاخص آب و هوایی باشد، احتمال مشارکت باغداران بیشتر می‌شود. ویژگی تعداد شاخص (سه شاخص) و نوع پرتقال (والنسیا) به ترتیب با 93112 و 24425 تومان بیشترین تمایل به پرداخت را در میان ویژگی‌های مختلف دارند. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود صندوق بیمه کشاورزی ضمن در نظر گرفتن ویژگی های مهم طرح بیمه شاخص اقلیم (تعداد شاخص ها، نحوه پرداخت و نوع پرتقال)، اطلاعات کاملی را در اختیار باغداران قرار دهد تا مشارکت باغداران در این طرح افزایش یابد. . طبقه بندی JEL: .G22, C25 تفاصيل المقالة

مقدمه و هدف: با توجه به تحریم‌های اقتصادی و تاکید سیاستگذاران کشور بر اقتصاد مقاومتی و تولید ملی شناسایی عوامل تاثیرگذار بر رشد بخش کشاورزی اهمیت دارد. یکی از این عوامل، تسهیلات بانکی است. با وجود اجماع نسبی اقتصاددانان روی تاثیر مثبت تسهیلات بر متغیرهای کلان اقتصادی، برخی از آن‌ها بر تفاوت تأثیر اعتبارات اعطایی بانک‌های دولتی و خصوصی بر رشد اقتصادی و اشتغال اعتقاد دارند. از این رو، هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر تسهیلات بانکی بر رشد بخش کشاورزی با در نظر گرفتن نقش مالکیت بانک‌ها است. مواد و روش­ها: در این مطالعه از داده‌های فصل چهارم سال 1388 تا فصل اول سال  1397 و روش MIDAS-GARDL استفاده می‌شود. یافته­ ها: نتایج نشان داد که تسهیلات اعطایی بانک‌های دولتی در مقایسه با تسهیلات بانک‌های خصوصی تاثیر بیشتری بر رشد بخش کشاورزی دارد. بحث و نتیجه­ گیری: پیشنهاد می‌گردد بانک‌های دولتی سهم بیشتری در پرداخت تسهیلات به بخش کشاورزی داشته باشند. تفاصيل المقالة