هدف این مقاله، استخراج اجزای روند بلندمدت ادوار تجاری و تکانه‌های نامنظم از تولید ناخالص داخلی حقیقی و بررسی جایگاه بخش کشاورزی در ادوار تجاری اقتصاد ایران است. تولید ناخالص داخلی حقیقی با استفاده از فیلتر هودریک-پرسکات تفکیک و سپس خواص ادواری متغیرهای کلیدی تأثیرگذار بر چرخه‌های تجاری محاسبه و تحلیل شده است. به همین منظور بررسی میزان شوک‌پذیری ادوار تجاری، از مدل VAR و تابع عکس‌العمل استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد اقتصاد ایران طی دوره‌ی مورد مطالعه، پنج دور کامل تجاری طی کرده است. هم‌چنین نتایج برآورد مدل VECMبیانگر آن است که بخش کشاورزی در بلندمدت تأثیر مثبت و معنا‌دار بر شکاف تولید ناخالص داخلی دارد. محاسبه ضریب هم‌بستگی متقابل حاکی از آن است که بخش کشاورزی طی دوره‌های 1359-1350 و 1368-1360 نسبت به شکاف تولید ناخالص داخلی، پس‌رو ولی در دوره‌ی 1387-1369 متغیری پیش‌رو بوده، که نشان می‌دهد بخش کشاورزی طی دوره‌ی سوم محرک ادوار تجاری بوده است. تفاصيل المقالة

Among agricultural products in Iran, pistachio is one of the major export products that can produce foreign currency. The present study evaluated factors affecting pistachio export earnings instability and its effect on agricultural export during the studied period. For this purpose, export earnings instability index was calculated using "average absolute difference between export earnings and its trend". The Vector Error Correction Model (VECM) was used for estimating models over period 1973-2010. The results indicated that pistachio commodity concentration index had negative effect, but pistachio product instability and gaps of exchange rate had direct relationship with pistachio export earnings instability. Also, the results of the estimation of agricultural export function indicated that pistachio export earnings instability had negative and significant impact on export agriculture. تفاصيل المقالة

ذرت از غلات مهم در اقتصاد کشاورزی ایران نقش بسزایی دارد؛ از طرفی با توجه به محدودیت منابع موجود در کشور، تکنولوژی نقش مهمی در صرفه‌جویی مصرف نهاده‌های کشاورزی دارد. در این راستا یکی از عوامل افزایش بهره‌وری در تولید ذرت‌دانه‌ای، استفاده صحیح و منطقی از کودها و سموم شیمیایی می‌باشد. لذا در این مطالعه، جهت بررسی سهم این عوامل در تابع هزینه ذرت‌دانه‌ای از روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط طی دوره‌ی 91-1379 در دوازده استان استفاده شد. براساس نتایج اریب مقیاس، با افزایش مقیاس تولید، سهم هزینه نهاده‌های کود ازت و سم افزایش و سهم هزینه کود پتاس و فسفات کاهش یافته است. نتایج اریب نهاده نشان داد که تغییر تکنولوژی موجب شده مصرف نهاده‌های کود ازت و فسفات در یک واحد تولیدی کاهش و مصرف پتاس افزایش یابد. با در نظر گرفتن بحران آلودگی آب وخاک، نیاز غذایی ذرت-دانه‌ای و خسارات وارده به سلامت موجودات، این تغییرروند، مناسب بوده است؛به عبارتی، تکنولوژی در جهت کاهش عناصر پرخطر تغییر کرده است. لذا پیشنهاد می‌شود دولت برنامه‌هایی جهت دسترسی کشاورزان به تکنولوژی‌های جدید اجراکند. تفاصيل المقالة

در این مطالعه، با استفاده از شاخص لاو بی‌ثباتی درآمدهای صادراتی و وارداتی زیربخش‌های کشاورزی ایران طی دوره‌ی 89-1375 محاسبه و تاثیر آن بر رشد زیربخش‌ها بررسی شد. نتایج برآورد مدل رشد سولو با استفاده از داده‌های تابلویی و روش اثرات ثابت نشان می‌دهد که به ازای یک درصد افزایش بی‌ثباتی صادرات و واردات، به­ترتیب 024/0 و 038/0% رشد زیربخش‌های کشاورزی کاهش می‌یابد. بی‌ثباتی صادرات و واردات، ریسک تجارت خارجی را افزایش و به تبع آن فعالیت در این بازارها را کاهش می‌دهد. در این صورت تجار و کشاورزان ریسک‌گریز فعالیت خود را محدود کرده و سرمایه­ی خود را به صنایع دیگر که اطمینان بیشتری دارد، منتقل می‌کنند. همچنین مدل رشد زیربخش‌های کشاورزی به­صورت جزیی برآورد شد. نتایج بیانگر رابطه­ی مستقیم بی‌ثباتی صادرات با رشد زیربخش‌های زراعت-باغبانی و دامپروری می‌باشد. در واقع افزایش بی‌ثباتی صادرات سبب شده تا دریافتی‌های ارزی از این طریق، منبع غیرقابل اعتمادی برای تامین مالی پروژه‌های سرمایه‌ای باشد. بدین روی به دلایل احتیاطی منطقی به نظر می‌رسد که فعالان در این زمینه، منابع تامین اعتبار خود را تنوع ببخشند که این تنوع، سبب افزایش رشد شده است. اثر این شاخص بر رشد زیربخش‌های شیلات و جنگلداری منفی برآورد شده است. همچنین بی‌ثباتی واردات با رشد زیربخش جنگل­داری رابطه­ی مستقیم و بر رشد سایر زیربخش‌ها اثر منفی داشته است. لذا با توجه به این نتایج، اتخاذ سیاست‌هایی جهت جلوگیری از ایجاد بی‌ثباتی و کاهش پیامدهای حاصل از آن می­تواند بر رشد، اشتغال و سرمایه­گذاری در زیربخش­های کشاورزی و رفاه خانوارهای روستایی و کشاورز تاثیر مثبت داشته باشد.
 
طبقه ­بندیJEL:F13, Q17, Q23 تفاصيل المقالة