فهرس المقالات علی شیر خانی


  • المقاله

    1 - طلوعِ فجرِلیالیِ مُقمَره در فقه عبادی امام خمینی
    مطالعات فقهی و فلسفی , العدد 2 , السنة 7 , تابستان 1395
    چکیده آنچه این مقاله عهده دار تبیین آن است، تعیین طلوع فجر، در شبهای مهتابی می باشد،چرا که سپیده صادق و نور گسترده و افقی، در شبهای مهتابی، به دلیل حضور ماه و روشنایی موجود در افق، تا دقایقی خودنمایی ندارد، به گونه ای که اگر ماه در افق نبود، این نور گسترده چون خط نازک د أکثر
    چکیده آنچه این مقاله عهده دار تبیین آن است، تعیین طلوع فجر، در شبهای مهتابی می باشد،چرا که سپیده صادق و نور گسترده و افقی، در شبهای مهتابی، به دلیل حضور ماه و روشنایی موجود در افق، تا دقایقی خودنمایی ندارد، به گونه ای که اگر ماه در افق نبود، این نور گسترده چون خط نازک دیده می شد.به دلیل حضور ماه و روشنایی افق، نور گسترده فجر با تأخیر و پس از حدود 20 دقیقه،نمایان می شود،و آن زمان ( تاخیر بیست دقیقه ای) دیگر نور ماه، مانع نور سپیده فجر نیست. در موضوع طلوع فجر در شبهای مهتابی سخن در این است که آیا مبدأ، فجر صادق است،که در تقدیر فجر صادق، طلوع کرده است و یا آن که مبدأ، فجری فعلی است که نمایان باشد و در پنهه افق با چشم عادی دیده شود، گرچه در تقدیر فجر صادق طلوع کرده باشد. البته نظر دوّم تأخیر حدود 20 دقیقه ای را می طلبد. مشهور فقیان نظر اول را نتخاب کرده اند و بر این باورند که میان لیالی مقمره و غیره مقمره فرقی وجود ندارد، ولی امام خمینی در این مساله بر این باور است که باید نور سپیده در شبهای مهتابی با چشم دیده شود و حضور واقعی و تقدیری آن ملاک نیست، بنابراین باید دقایقی صبر کرد و سپس اقدام به اقامه ی نماز صبح کرد. واژگان کلیدی: فجر،طلوع، طلوع فجرفعلی،طلوع فجر تقدیری و لیالی مقمره ، فقه و فقه عبادی تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - چرایی و ویژگی‌های فرهنگ سیاسی دولت‌گرا
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 2 , السنة 5 , تابستان 1397
    فرهنگ سیاسی دولت‌گرا نوعی از فرهنگ سیاسی است که بر اساس آن مردم با دوری از عرصه‌ی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی وظایف و اختیارات خود را در عرصه‌ی عمومی به دولت واگذار می‌کنند و نخبگان سیاسی نیز با پذیرش این وظایف و اختیارات انتظارت و توقعات فزاینده‌ای را از دولت‌ها به وجود أکثر
    فرهنگ سیاسی دولت‌گرا نوعی از فرهنگ سیاسی است که بر اساس آن مردم با دوری از عرصه‌ی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی وظایف و اختیارات خود را در عرصه‌ی عمومی به دولت واگذار می‌کنند و نخبگان سیاسی نیز با پذیرش این وظایف و اختیارات انتظارت و توقعات فزاینده‌ای را از دولت‌ها به وجود می‌آورند.. با توجه به این که فرهنگ سیاسی نحوه نگرش و بینش هر فرد نسبت به نظام و شخصیت‌های سیاسی و کارکردها و وظایف آن‌ها و همچنینی نگرش شخصیت‌های سیاسی نسبت به نقش و جایگاه مردم در نظام سیاسی تعریف می‌شود می‌توان بیان داشت این نوع از فرهنگ سیاسی فرهنگ غالب بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله کشور ایران می‌باشد. به همین منظور هدف از انجام این پژوهش آن است که با استفاده از روشی توصیفی و تحلیلی به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال باشد: چه عواملی موجب شکل‌گیری فرهنگ دولت‌گرا می شود و این نوع از فرهنگ سیاسی، چه تاثیری بر الگوهای رفتار سیاسی و اجتماعی جوامع می گذارد؟ در پاسخ به این سوال فرضیه زیر مورد آزمون قرار می‌گیرد: ماهیت رانتیر دولت - تاریخ طولانی استبداد پادشاهی و استمرار فرهنگ پاتریمونیال، مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری فرهنگ‌ سیاسی دولت‌گرا می‌باشد و این نوع از فرهنگ‌سیاسی موجب وابستگی مردم به دولت می‌گردد. نتایج پژوهش ضمن تائید فرضیه فوق گویای آن است که فرهنگ سیاسی دولت‌گرا به دلیل وابسته نمودن مردم به دولت ویژگی‌های عزلت‌گزینی و فرهنگ تابعیت- بی‌اعتمادی به دولت-مسئولیت‌گریزی و اسطوره‌ سازی و اسطوره‌کشی را در الگوی رفتار سیاسی و اجتماعی این جوامع موجب گردیده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - نظریه پردازی و بومی سازی علوم انسانی
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 2 , السنة 6 , تابستان 1398
    هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی به مثابه یک ضرورت برخواسته از گفتمان انقلاب اسلامی و نظریه‌پردازی به مثابه دستگاهی تبیینی برای تحلیل بهتر جامعه است. همچنین در این پزوهش دو رهیافت اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم انسانی با استفاده از منطق هم‌ارزی مورد تحل أکثر
    هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی به مثابه یک ضرورت برخواسته از گفتمان انقلاب اسلامی و نظریه‌پردازی به مثابه دستگاهی تبیینی برای تحلیل بهتر جامعه است. همچنین در این پزوهش دو رهیافت اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم انسانی با استفاده از منطق هم‌ارزی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. سوال اصلی پژوهش این است که مهمترین چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی و نظریه‌پردازی بومی در این علوم کدام است؟ برای بررسی پرسش مذکور روش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیلی - توصیفی است که در گروه پژوهش‌های نظری قرار دارد.یافته‌های پژوهش نشان داد، زمانی که صحبت از بومی‌سازی علوم انسانی می‌شود همان اسلامی‌سازی علوم در راستای ارزش‌های انقلاب اسلامی است. کاربست علوم غربی بدون پیوستار فرهنگی با جامعه پذیرنده منجر به استحاله آن جامعه می‌شود. زمانی ما به ساختن علم بومی توفیق می‌یابیم که نظریه‌هایی برای چالش‌ها و بحران‌ های فکری و اجتماعی خود داشته باشیم که از دو قابلیت کارآمدی و مقبولیت علمی و کاربردی برخوردار باشند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - مکتب جبل عامل و تحولات فرهنگی صفویه
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 1 , السنة 7 , بهار 1399
    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات مکتب جبل عامل در تحولات فرهنگی حکومت صفوی بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، ماهیت و وسعت مهاجرت عالمان جبل عامل به ایران، شکل‌گیری صفویه و ارتباط آن با فقیهان جبل عامل، تاثیرات جبل عامل بر تحولات اجتماعی صفوی و تأسیس مکتب فقهی اصفهان أکثر
    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات مکتب جبل عامل در تحولات فرهنگی حکومت صفوی بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، ماهیت و وسعت مهاجرت عالمان جبل عامل به ایران، شکل‌گیری صفویه و ارتباط آن با فقیهان جبل عامل، تاثیرات جبل عامل بر تحولات اجتماعی صفوی و تأسیس مکتب فقهی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد فقهای جبل عامل، به دلیل اتخاذ رویکرد اصولی در دستگاه فقاهتی خویش، حضوری فعال در سپهر اجتماعی صفوی اتخاذ نمودند و با تثبیت نهاد مرجعیت و ایجاد شبکه اداری علماء، جریان تصوف را به حاشیه رانده و دایره اختیارات فقها افزایش یافت، از این رو آئین‌ها و مناسک مذهبی شیعه با قرائت فقیهانه انجام می‌شد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    5 - بررسی و ارزیابی جایگاه حکمرانی مطلوب در نهج‌البلاغه
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 1 , السنة 8 , بهار 1400
    هدف پژوهش حاضر تبیین ویژگی‌‌های سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار می‌باشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه ا أکثر
    هدف پژوهش حاضر تبیین ویژگی‌‌های سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار می‌باشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه امام علی(ع)، برگرفته از احکام الهی است، و مجموعه‌ای از عوامل از جمله قانون‌گریزی و عدم توجه به شایسته‌سالاری از ویژگی‌های حکومت طاغوتی هستند. حکومت مطلوب در اندیشه امام علی(ع) از اهمیت زیادی برخوردار است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که از منظر امام علی(ع)، قانونمندی، مشارکت مردم، شفافیت(پذیرا بودن انتقادات و پاسخگو بودن)، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، اثربخشی و کارایی، شایسته‌سالاری نقش موثری در ایجاد حکمرانی مطلوب در جامعه دارند. در مقابل، ایشان یکی از موانع مهم و اساسی در مسیر ایجاد حکمرانی مطلوب را قانون‌‌گریزی، عدم توجه به شایسته‌سالاری، خودکامگی و ریاست‌طلبی معرفی می‌‌کنند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    6 - جریان‌های مقاومت در غرب آسیا و چالش نقش رهبری ایران در محور مقاومت
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 1 , السنة 11 , بهار 1403
    این پژوهش، با بهره‌گیری از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، با رویکرد مسئله‌محور به ماهیت ایجابی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی در منطقه غرب آسیا به عنوان یک پدیده خاص نظر افکنده است؛ زیرا توانسته با این ماهیت به عنوان یک الگوی هویت‌بخش برای دولت‌ها و گروه‌های محور مقاومت مبدل گرد أکثر
    این پژوهش، با بهره‌گیری از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، با رویکرد مسئله‌محور به ماهیت ایجابی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی در منطقه غرب آسیا به عنوان یک پدیده خاص نظر افکنده است؛ زیرا توانسته با این ماهیت به عنوان یک الگوی هویت‌بخش برای دولت‌ها و گروه‌های محور مقاومت مبدل گردد. در این پژوهش از رویکرد پژوهش توسعه‌ای بهره گرفته شده است؛ چراکه محور مقاومت، یک اتحاد امنیتی نانوشته میان جریان‌ها، گروه‌های مقاومت شیعی و غیرشیعی در غرب آسیا و فرامنطقه بوده، که با هدف مبارزه با رژیم اسرائیل و سلطه غرب در منطقه خاورمیانه، به دفاع از آزادی فلسطین روی آورده است. انقلاب اسلامی ایران در آغازین روزهای پیروزی انقلاب با نفی غرب و شرق، داعیه تشکیل حزب مستضعفین با حضور تمامی ستمدیدگان را جهان را مطرح نمود و در جایگاه الگوی الهام‌بخش برای مسلمانان مبارز قرار گرفت. در همین راستا است که کشوری مانند عربستان، که دنبال گسترش ایدئولوژی وهابیت و رهبری جهان عرب است، ایران را متهم به صدور انقلاب و تلاش برای سرنگونی دولت‌های منطقه کرده و همسو با غرب سعی می‌کند، ایران را تهدیدی برای کشورهای منطقه، و گسترش نفوذ در چهار پایتخت (بیروت، دمشق، بغداد و صنعا) معرفی نماید. از طرف دیگر رژیم صهیونیستی در تلاش است، با ایجاد روابط دوستانه با کشورهای همسایه ایران، ضمن اجرای پروژه ایران هراسی، در مرزهای غربی ایران با نفوذ در ترکیه و عراق، و در مرزهای شمالی با نفوذ در آذربایجان و آسیای مرکزی و در مرزهای جنوبی با نفوذ در کشورهای خلیج فارس به ویژه قطر، ایران را به محاصره خود درآورد، تا از قدرت تأثیرگذاری ایران در رهبری محور مقاومت بکاهد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    7 - حوزه انقلابی و راهبری تمدن نوین اسلامی
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 5 , السنة 4 , زمستان 1396
    حوزه علمیه به عنوان نهادی پیشرو و پیشگام در تعلیم و تربیت اسلامی شناخته می‌شود. پیشینه حوزه‌های علمیه از صدر اسلام به‌منظور تعلیم و تربیت و به نوعی راهبری جامعه مسلمین در شناخت بهتر دین و عمل به آن شکل گرفته‌ است که به مرور، این نقش ‌به‌خصوص با وقوع انقلاب اسلامی در عرص أکثر
    حوزه علمیه به عنوان نهادی پیشرو و پیشگام در تعلیم و تربیت اسلامی شناخته می‌شود. پیشینه حوزه‌های علمیه از صدر اسلام به‌منظور تعلیم و تربیت و به نوعی راهبری جامعه مسلمین در شناخت بهتر دین و عمل به آن شکل گرفته‌ است که به مرور، این نقش ‌به‌خصوص با وقوع انقلاب اسلامی در عرصه‌‌‌ گسترده‌تری افزایش یافته است. حوزه‌ علمیه جزء نهادهای تأثیرگذار در جامعه اسلامی ایران است؛ بنابراین، انتظار می‌رود نقشی تمدن‌ساز داشته باشد که با توجه به افزایش مسئولیت‌های حوزه علمیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، باید این نهاد به صورت انقلابی وارد کارزار شود و علاوه بر نقش تعلمی، به سمت تعلیم، اخلاق و نیز علم‌گرایی حرکت کرده و برای رسیدن به این امر راهبردهایی را ارائه دهد. اگر این‌گونه عمل نکند، دچار اضمحلال خواهد شد؛ زیرا بشر بعد از انسان‌محوری (اومانیسم) به یک خلأ فکری و عقیدتی دچار شده و این امر فرصت‌هایی را برای حوزه‌های علمیه فراهم کرده است. پرسش اصلی مقاله این است که حوزه انقلابی چه شرایطی باید داشته باشد که برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و راهبری آن مهم است؟ در پاسخ می‌توان گفت حوزه انقلابی به عنوان نهادی مهم و ریشه‌دار در اسلام و ایران که خاستگاه انقلاب اسلامی ایران بوده و نیز خلائی که بشر انسان‌محور با آن مواجه است، می‌تواند با مثلث علم، اخلاق و عمل انقلابی وارد شود و برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی راهبردهایی را ارائه دهد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب، کتابخانه‌ای و اسنادی بوده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    8 - دانش سیاسی در منظومه فکری امام خمینی (ره)
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 2 , السنة 3 , تابستان 1395
    سیاست و دانش مربوط به آن، یکی از مسائل اصلی حوزه علوم انسانی محسوب می گردد که، ذهن بسیاری از نظریه پردازان و محیط های علمی را به خود مشغول کرده است. به همین دلیل بررسی آثار اندیشمندان بزرگ می تواند به فهم و بومی سازی سیاست و دانش آن کمک شایان توجهی نماید. یکی از شخصیت ه أکثر
    سیاست و دانش مربوط به آن، یکی از مسائل اصلی حوزه علوم انسانی محسوب می گردد که، ذهن بسیاری از نظریه پردازان و محیط های علمی را به خود مشغول کرده است. به همین دلیل بررسی آثار اندیشمندان بزرگ می تواند به فهم و بومی سازی سیاست و دانش آن کمک شایان توجهی نماید. یکی از شخصیت هایی که اندیشه ها و دستگاه فکری وی می تواند در خصوص شناخت شناسی سیاست و روش های بومی سازی آن، کمک مثبتی به نظریه پردازان این حوزه نماید، امام خمینی (ره) است. از آنجایی که سیاست با توجه به نظر امام خمینی، در اسلام، از جایگاه رفیعی برخوردار است، این رویکرد در اندیشه های امام راحل تبلور پیدا کرده است و ایشان بر این مقوله در منظومه فکری خویش تاکیدات فراوانی دارد. البته نوع نگاه ایشان به سیاست و دانش منبعث از آن، بر خلاف دیدگاه های غربی، تک ساحتی و صرفاً مادی نیست بلکه برای سیاست ابعاد دنیوی و مادی، ترسیم می کند که قادر باشد که سعادت انسان ها در کلیه حیات آنهابه ارمغان بیاورد. ایشان ضمن اینکه سیاست را مایه سعادت و رستکاری انسان ها می دانند، برای دانش سیاست، اثرات زیادی را مترتب می سازد که از آن جمله می توان به رفع فساد در سطح جامعه، برپایی عدل و داد، مقابله با جورِ دستگاه های سیاسی، بسترسازی آزادی های شهروندی و غیره اشاره نمود. ایشان برای اینکه سیاست به منزل مقصود و هدف متعالی برسد، بر بومی سازی آن تاکید داشت و شاخص های آن را می توان در تقویت اسلام گرایی، نگرش توحیدی به اسلام و بهره گیری از منابع اسلامی مشاهده نمود. سیاست بومی در دستگاه فکری امام خمینی (ره) دارای ساختاری به شرح زیر است؛ تجمیع آرمان گرایی و واقع گرایی، ارتباط ایدئولوژی با مظاهر تمدن، منزلت مردم، جامعیت اسلام، رستگاری دو ساحتی (مادی و معنوی) و عدالت محوری. با این رویکرد، می توان از اجتهادی و استدلالی بودن، تکلیف گرایی، زمان و مکان مند بودن، ابزاری بودن دانش، غایت مندی و آخرت گرایی به مثابه مولفه های دانش سیاست بومی از دیدگاه امام خمینی (ره) اشاره نمود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    9 - جایگاه غیریت سازی در ایجاد پادگفتمان جنبش مشروطه و تاثیر آن بر توسعه سیاسی ایران
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 4 , السنة 2 , پاییز 1394
    اوج تلاش برای ارائه یک گفتمان مدرن توسط ایرانیان، در عصر مشروطه اتفاق افتاد. هر چند دقایق وعناصر این گفتمان (تحدید قدرت پادشاه، آزادی وقانون) نه تنها در جامعه ایران هژمونیک نشد، بلکه از دل این گفتمان یک حکومت خودسر والیگارشیک به نام حکومت رضا شاه، ظهور نمود و رؤیای قانو أکثر
    اوج تلاش برای ارائه یک گفتمان مدرن توسط ایرانیان، در عصر مشروطه اتفاق افتاد. هر چند دقایق وعناصر این گفتمان (تحدید قدرت پادشاه، آزادی وقانون) نه تنها در جامعه ایران هژمونیک نشد، بلکه از دل این گفتمان یک حکومت خودسر والیگارشیک به نام حکومت رضا شاه، ظهور نمود و رؤیای قانون خواهی ایرانیان که نقطه کانونی گفتمان مشروطه بود، در شب استبداد رضا شاهی به کابوسی دهشتناک بدل شد. این پژوهش به بررسی چگونگی شکل گیری پادگفتمان مشروطه و عوامل موثر درآن خواهد پرداخت و نشان داده خواهد شد چگونه پیش ساختارهای ذهنی نیروهای موثر در جنبش مشروطه به خلق هویت های بیگانه ای مبادرت می ورزند و مرزهای هویتی جدیدی در دل این جنبش شکل می گیرد و دال مرکزی این جنبش از حاکمیت قانون به مدرنیزاسیون و امنیت تحول پیدا می کند.همچنین نشان داده می دهیم چگونه غیریت سازی در دل نیروهای اجتماعی باعث عدم توسعه سیاسی و عدم تحولی معنادار در فرهنگ سیاسی جامعه می شود.روش به کار گرفته در این پژوهش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    10 - اهداف راهبردی و نقش راهبری ایران در محور مقاومت
    سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی , العدد 4 , السنة 2 , پاییز 1402
    هدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئول أکثر
    هدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئولوژی اسلام انقلابی و تشکیل امپراتوری شیعه پارسی بوده است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که ایران با حضور فعّال خویش در محور مقاومت چه هدفی را دنبال می کند؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران منطبق بر اصول قانون اساسی خود و با تأکید بر منافع ملّی از مستضعفین و جنبش های آزادی بخش جهان حمایت نموده و با حضور و نقش آفرینی در محور مقاومت به ماهیت و بقای آن معنا و مفهوم می دهد.چارچوب نظری این پژوهش براساس نظریات مکتب کپنهاگ تدوین گردیده است، روش پژوهش، با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با خوانش منابع دست اول گردآوری شده و به این نتیجه می رسد ایفای نقش انقلاب اسلامی در محور مقاومت در راستای ماهیت ایدئولوژیکی خویش بوده است که با شناخت از ظرفیت های جهان شمول اسلام به رهبری این محور و سایر بازیگران آن پرداخته است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    11 - فهم خوانش فقهای شیعه از محدوده اختیارات فقیه؛ مطالعه موردی ملأ احمد نراقی، صاحب جواهر و امام خمینی (ره)
    مطالعات سیاسی , العدد 1 , السنة 11 , بهار 1398
    در مورد گستره اختیارات فقیه و ولی فقیه اختلاف در میان فقیهان موافق نظریه ولایت فقیه وجود دارد. در نتیجه با این پرسش روبرو هستیم که، سه فقیه تقریباً معاصر، یعنی صاحب جواهر، ملااحمد نراقی و امام خمینی(ره) از حدود و دامنه اختیارات فقیه و ولی فقیه چه نوع خوانش هایی داشته‌ان أکثر
    در مورد گستره اختیارات فقیه و ولی فقیه اختلاف در میان فقیهان موافق نظریه ولایت فقیه وجود دارد. در نتیجه با این پرسش روبرو هستیم که، سه فقیه تقریباً معاصر، یعنی صاحب جواهر، ملااحمد نراقی و امام خمینی(ره) از حدود و دامنه اختیارات فقیه و ولی فقیه چه نوع خوانش هایی داشته‌اند؟ هر سه فقیه مذکور با توجه به مبانی فقهی خود و با بهره گیری از ادله عقلی و نقلی، فقیه و ولی فقیه را جانشین پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در تمام عرصه‌های حکومتی و سیاسی دانسته و او را همسان ایشان در لزوم اطاعت،‌ ولایت و حکومت می‌دانند. این نوشته در باره فهم خوانش های فقهای سه گانه مذکور از مسأله حدود و اختیارات فقیه و ولی فقیه در عصر غیبت است. بررسی‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که ملأ احمد نراقی باسود جستن از ضرورت اداره جوامع اسلامی در همه زمان ها و لزوم برخورداری جوامع از نظم و نظام اجتماعی جهت تمشیت امور و همچنین با به بهره گری از اجماع فقهای شیعه، به اختیارات وسیع فقیه در عصر غیبت می‌رسد؛ صاحب جواهر نیز پس از ایشان ولایت فقیه را ضروری مذهب دانسته و معلقد است که رستگاری جامعه اسلامی جز در سایه حکومت فقیه میسر نمی‌شود. بنابراین دایره حکومت فقیه گسترده بوده و هرگز در امورحسبیه ی مربوط به صغار و مجانین محدود نمی‌شود. امام خمینی(ره) نیز بر اساس مبانی کلامی خود ولایت فقیه را در ادامه ولایت ائمه دانسته، آن را امری می‌داند که تصورش موجبِ تصدیقش می‌شود و بر این اساس دایره ولایت فقیه را بر اساس مصلحت جامعه اسلامی محدود در چاچوب احکام فرعی فقیهی ندانسته و به اطلاق ولایت می‌رسد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    12 - ﭘﺴﺖ ﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ و ﻫﻮﯾﺖ ﺳﯿﺎل ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ
    مطالعات سیاسی , العدد 2 , السنة 10 , تابستان 1397
    ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ و ﻓﻀﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺪرن، ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﻧﻈﺮﯾﻪ آﻧﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﺪرﻧﯿﺘﻪ و ﺗﺠﺪد و ﺗﺸﺨﺺ ﮔﯿﺪﻧﺰ در ﺑﺎب ﻫﻮﯾﺖ در ﮐﺘﺎب ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی زﯾﺎد و اﻫﺪاف و ﺷﻌﺎرﻫﺎی ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻫﺎ ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺖ ﻫ أکثر
    ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ و ﻓﻀﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺪرن، ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﻧﻈﺮﯾﻪ آﻧﺘﻮﻧﯽ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﺪرﻧﯿﺘﻪ و ﺗﺠﺪد و ﺗﺸﺨﺺ ﮔﯿﺪﻧﺰ در ﺑﺎب ﻫﻮﯾﺖ در ﮐﺘﺎب ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی زﯾﺎد و اﻫﺪاف و ﺷﻌﺎرﻫﺎی ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻫﺎ ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﻧﻪ در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻗﺪرت و اﻗﺘﺼﺎد ﺑﻠﮑﻪ در راﺳﺘﺎی ﺷﮑﺴﺘﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎی ﻫﻮﯾﺖ ﻣﺘﺼﻠﺐ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺣﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ، اﯾﺴﺘﺎ و ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻗﺎﻟﺐ اﻗﺘﻀﺎء و ذاﺗﯽ ﺟﻨﺲ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ در درﺟﻪ اول و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﺎوراﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻓﺮد ﺧﻄﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻫﻮﯾﺖ را ﺑﺎزﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﮐﺮد .در ﻓﻀﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺪرن و اﻧﮑﺎر ﻓﺮارواﯾﺖ ﻫﻮﯾﺖ ﻧﯿﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻘﻮﻻﺗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻟﯿﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺖ ، ﻫﺎ ﻫﺎ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ .ﺣﺎل آﯾﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺤﻘﻖ ﻓﻀﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺪرن، ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﺘﯽ ﭼﯿﺰ ﺟﺪﯾﺪی ﺑﺮای ﻃﺮح و ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﻫﻮﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ، ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ در اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﭘﺮوﻧﺪه ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ را ﺑﺴﺖ. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    13 - ﻗﺮآن و ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ زﻧﺎن
    مطالعات سیاسی , العدد 5 , السنة 3 , زمستان 1389
    انسان‌های موجود در کره زمین، تقریباً، به‌طور مساوی به دو گونه زن و مرد تقسیم شده‌اند. از آغاز زندگی مشترک میان انسان‌ها، همواره سلطه و حاکمیت از آن مردان بوده است. پرسش این است که، از نظر قرآن که محکم‌ترین سند وحی است، آیا سلطه و استیلای زنان ناروا و نامشروع می‌باشد؟ بد أکثر
    انسان‌های موجود در کره زمین، تقریباً، به‌طور مساوی به دو گونه زن و مرد تقسیم شده‌اند. از آغاز زندگی مشترک میان انسان‌ها، همواره سلطه و حاکمیت از آن مردان بوده است. پرسش این است که، از نظر قرآن که محکم‌ترین سند وحی است، آیا سلطه و استیلای زنان ناروا و نامشروع می‌باشد؟ بدین معنی که، در صورت احراز مسؤولیت، گناه مرتکب شده‌اند؟ در این مقاله سه آیه مهم از سوره‌های قرآنی (228 بقره، 34 نساء و 33 احزاب) که فقها و علمای سلف و خلف، از این آیات برای منع پذیرش مسؤولیت مدنی از سوی زنان، استفاده کرده‌اند، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نتیجه به دست آمده، آن است که آیات مذکور از لحاظ دلالی، نافی مسؤولیت زنان نیستند و زنان می‌توانند مسؤولیت، ریاست، وزارت و... داشته باشند. حداکثر دلالت آیات، مربوط به شؤون خانوادگی بوده و یکی از آیات نیز کلاً مربوط به زنان پیامبر است و هیچ ارتباطی به موضوع بحث ندارد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    14 - رسانه و تأثیرآن بر سیاست گذاری عمومی در حوزه زنان
    مطالعات سیاسی , العدد 5 , السنة 12 , زمستان 1398
    با وجود رشد چشمگیر حضور زنان در جامعه، میزان پیشرفت آن ها در قدرت و سیاست گذاری متناسب با تعداد آن ها در سازمان نیست و با مسائلی نظیر تبعیض جنسیتی، نگرش های غلط ومحدود کننده در جامعه مواجه هستند که حرکت آن ها را به سمت مشاغل و امور سیاسی با مشکلات فراوانی مواجه می سازد. أکثر
    با وجود رشد چشمگیر حضور زنان در جامعه، میزان پیشرفت آن ها در قدرت و سیاست گذاری متناسب با تعداد آن ها در سازمان نیست و با مسائلی نظیر تبعیض جنسیتی، نگرش های غلط ومحدود کننده در جامعه مواجه هستند که حرکت آن ها را به سمت مشاغل و امور سیاسی با مشکلات فراوانی مواجه می سازد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر رسانه ها بر سیاستگذاری عمومی در حوزه زنان است؛ یافته های این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی – کتابخانه ای انجام شده حاکی از این است که رسانه های جمعی به عنوان ابزار، اهرمی قدرتمند در رفع موانع فرهنگی موجود بر سر راه پیشرفت زنان به سطوح بالاتر امور سیاسی و سیاستگذاری بشمار می آیند. فی الواقع رسانه‌های جمعی به عنوان یکی از اجزاء جامعه مدنی با بهره‌گیری از چارچوب‌سازی، زمینه‌سازی و برجسته‌سازی، هم بر افکار عقاید افراد و هم بر سیاست گذاری عمومی تأثیرگذار است. رسانه ها با تأثیرگذاری بر اطلاع رسانی، طرح مسائل و مشکلات زنان، تغییر افکار عمومی نسبت به جایگاه زنان در جامعه، تدوین دستور کار و خط مشی گذاران بر فرایند سیاستگذاری عمومی زنان کمک می کنند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    15 - نقش الگوی انقلاب اسلامی ایران در شکل گیری محور مقاومت اسلامی
    تحقیقات سیاسی و بین المللی , العدد 5 , السنة 14 , زمستان 1401
    با پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نمایندۀ گفتمان اسلام انقلابی، مسئله‌ی فلسطین و حمایت از نهضت های آزادی بخش، یکی از اصول اساسی سیاست خارجی ج.ا ایران شناخته شده است، این رویکرد ایدئولوژیک انقلاب اسلامی، باعث گردید ایران رفته رفته با الهام بخشی و نقش الگو واقع شدن در بین أکثر
    با پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نمایندۀ گفتمان اسلام انقلابی، مسئله‌ی فلسطین و حمایت از نهضت های آزادی بخش، یکی از اصول اساسی سیاست خارجی ج.ا ایران شناخته شده است، این رویکرد ایدئولوژیک انقلاب اسلامی، باعث گردید ایران رفته رفته با الهام بخشی و نقش الگو واقع شدن در بین گروه های مقاومت، جایگاه رهبری هستۀ محور مقاومت را برعهده بگیرد، پرسش اصلی این پژوهش آن است که جایگاه و نقش الگوی ایران در تشکیل محور مقاومت چیست. دراین پژوهش فرض بر این است که ایران به عنوان یک پدیده با ویژگی های خاص خود، توانسته است الگویی هویت بخش برای بقای جریان مقاومت باشد. چارچوب نظری پژوهش براساس مکتب کپنهاگ و نظریۀ امنیتی بوزان تدوین گردیده است.روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده واطلاعات و داده های موردنیاز بر مبنای روش اسنادی و کتابخانه ای و فیش برداری، گردآوری شده اند. نتیجه ای که از این پژوهش حاصل شده است تشکیل یک محور امنیتی با رهبری ایران می باشد، که بایستی نقش بهینه ای را ایفاء نموده و ضمن تعمیق همکاری و توسعه مناسبات، در سایر زمینه ها به ویژه بعد اقتصادی و ارتقاء جایگاه مقاومت در عرصه سیاست داخلی کشور ها گام بردارد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    16 - جامعه و انواع آن درهندسه معرفتی ملاصدرا
    تحقیقات سیاسی و بین المللی , العدد 1 , السنة 15 , بهار 1402
    .وی بیشتر به اعتباری بودن جامعه اذعان دارد و از آنجا که انسان را یک موجودِ غیرمکتفی بتفرده، می داند و خود به تنهایی توانِ حل مشکلات خویش را نخواهد داشت .وی اعتقاد جازم بر تعاون و همکاری میان انسانها دارد و در این رابطه،به وجود قانون،اعتقاد دارد.وجود عقل انسانی ،ولی به ل أکثر
    .وی بیشتر به اعتباری بودن جامعه اذعان دارد و از آنجا که انسان را یک موجودِ غیرمکتفی بتفرده، می داند و خود به تنهایی توانِ حل مشکلات خویش را نخواهد داشت .وی اعتقاد جازم بر تعاون و همکاری میان انسانها دارد و در این رابطه،به وجود قانون،اعتقاد دارد.وجود عقل انسانی ،ولی به لزوم تشریع و شریعت در جوامع انسانی باورمند هست و انسان با دارا بودن عقل به تنهایی، بیشتر به تقویت و رونق نشئه ی حسیه می پردازد و بدین طریق ،جامعه متدانیه ،ظهور و بروز خواهد داشت و حال آنکه صدرالمتالهین ضمن پذیرش قطعی جامعه متدانیه برای حیات اجتماعی ، سودای جامعه متفاضله و در نهایت متعالیه دارد.درجامعه فاضله صدرایی ، عدالت محور اساسی هست و حال آنکه در جامعه متعالیه ،لطف ،احسان و کرم ،بنیاد و بنیان اساسی است.در جامعه فاضله و متعالیه صداریی ، وجود نبی، امام و علمای عامل، ضرورتی اجتناب ناپذیرهستند و در جامعه متعالیه برای اجرای شریعت و قانون معاش و معاد،مجریان شریعت با اتصال به عقل کل و نظام احسن ربانی، درجامعه انسانی نیزاحسن الفواعل،انجام می شود و این جامعه نیز شبیه عالَم ربانی می گردد. واژگان کلیدی: انسان،فلسفه سیاسی،جامعه متدانیه،جامعه فاضله و جامعه متعالیه تفاصيل المقالة

  • المقاله

    17 - واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق
    تحقیقات سیاسی و بین المللی , العدد 58 , السنة 16 , بهار 1403
    هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مؤلفه‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق، در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۲۰۰۲ را در دو حوزه چالش‌ها با شاخص‌هایی چون ساختار سنت، ضعف جامعه مدنی و...؛ أکثر
    هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مؤلفه‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق، در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۲۰۰۲ را در دو حوزه چالش‌ها با شاخص‌هایی چون ساختار سنت، ضعف جامعه مدنی و...؛ و در حوزه فرصت‌ها با شاخص‌هایی چون وجود نفت، موقعیت ژئوپلیتیک و... می‌توان بررسی کرد. هرچند مسیر توسعه در عراق هیچ‌گاه هموار نبوده، ولی با توجه به اینکه هیچ‌گاه هیچ جامعه‌ای را در حال رکود و سکون نمی‌توان مشاهده کرد، و با تکیه بر این مطلب که امر توسعه، امری زمان‌بر و طولانی است، می‌توان به آینده عراق در تحقق مسیر توسعه سیاسی امیدوار بود. البته این امر به معنای نادیده گرفتن چالش‌ها و موانع بالقوه و بالفعل در این مسیر نیست. هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مؤلفه‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق، در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۲۰۰۲ را در دو حوزه چالش‌ها با شاخص‌هایی چون ساختار سنت، ضعف جامعه مدنی و...؛ و در حوزه فرصت‌ها با شاخص‌هایی چون وجود نفت، موقعیت ژئوپلیتیک تفاصيل المقالة