فرهنگ سیاسی دولت‌گرا نوعی از فرهنگ سیاسی است که بر اساس آن مردم با دوری از عرصه‌ی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی وظایف و اختیارات خود را در عرصه‌ی عمومی به دولت واگذار می‌کنند و نخبگان سیاسی نیز با پذیرش این وظایف و اختیارات انتظارت و توقعات فزاینده‌ای را از دولت‌ها به وجود می‌آورند.. با توجه به این که فرهنگ سیاسی نحوه نگرش و بینش هر فرد نسبت به نظام و شخصیت‌های سیاسی و کارکردها و وظایف آن‌ها و همچنینی نگرش شخصیت‌های سیاسی نسبت به نقش و جایگاه مردم در نظام سیاسی تعریف می‌شود می‌توان بیان داشت این نوع از فرهنگ سیاسی فرهنگ غالب بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله کشور ایران می‌باشد. به همین منظور هدف از انجام این پژوهش آن است که با استفاده از روشی توصیفی و تحلیلی به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال باشد: چه عواملی موجب شکل‌گیری فرهنگ دولت‌گرا می شود و این نوع از فرهنگ سیاسی، چه تاثیری بر الگوهای رفتار سیاسی و اجتماعی جوامع می گذارد؟ در پاسخ به این سوال فرضیه زیر مورد آزمون قرار می‌گیرد: ماهیت رانتیر دولت - تاریخ طولانی استبداد پادشاهی و استمرار فرهنگ پاتریمونیال، مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری فرهنگ‌ سیاسی دولت‌گرا می‌باشد و این نوع از فرهنگ‌سیاسی موجب وابستگی مردم به دولت می‌گردد. نتایج پژوهش ضمن تائید فرضیه فوق گویای آن است که فرهنگ سیاسی دولت‌گرا به دلیل وابسته نمودن مردم به دولت ویژگی‌های عزلت‌گزینی و فرهنگ تابعیت- بی‌اعتمادی به دولت-مسئولیت‌گریزی و اسطوره‌ سازی و اسطوره‌کشی را در الگوی رفتار سیاسی و اجتماعی این جوامع موجب گردیده است. تفاصيل المقالة

سیاستگذاری عمومی از منظر رفاه عمومی به مفهوم مطالعه و بررسی خدمات اجتماعی و رفاهی دولت است. این خدمات غیرسیاسی هستند و عمدتاً شامل مسکن، تأمین اجتماعی، مددکاری اجتماعی و آموزش می‌شود. هدف اصلی سیاست‌های اجتماعی کاهش نابرابری و بهبود رفاه انسانی است. اما بتدریج گستره‌ و دامنه‌ی سیاست‌های اجتماعی از تعریف اولیه‌ی خود فراتر رفته است و شامل مواردی چون بهداشت، تغذیه، اشتغال‌زایی و سایر خدمات دولتی می‌شود. با این تعریف، مقاله حاضر برای بیان تأثیر سیاستگذاری عمومی از منظر رفاه عمومی به بررسی سیاست‌های اجتماعی دولت ایران با تاکید بر دوره ریاست جمهوری حسن روحانی می‌پردازد. برخلاف تحقیقات بنیادی که هدف اصلی و اساسی در آن، افزایش حیطه فهم و دانش در ارتباط با یک موضوع خاص است و درآن از روش‌های کیفی از جمله روش دلفی در فرایند تحلیل استفاده می‌شود، این پژوهش یک پژوهش کاربردی است. هدف اصلی آن، آزمودن و بررسی امکان کاربرد دانش موجود است تا از این طریق قادر به ارائه راهکار برای حل مسائل خاص سیاستگذاری ازمنظر رفاه عمومی و کمک به کارگزاران جهت انجام وظایفشان باشد. نتایج آزمونهای این تحقیق که با استفاده از روش دلفی صورت گرفته، نشان می‌دهد که ضریب توافق کندال بالاتر از 4/0 قرار داشته و با توجه به کمتر بودن مقدار سطح معنی داری از 05/0 می‌توان گفت که ضریب توافقی کندال معنادار بوده است و درسطح اطمینان 95% اتفاق نظر بین خبرگان وجود داشته است. هرچه ضریب توافقی کندال به ،،یک،، نزدیک‌تر باشد، اتفاق نظر بین خبرگان بیشتر می‌باشد. تفاصيل المقالة

چکیده منطقه خاورمیانه و زیرنظام آن یعنی منطقه خلیج فارس به عنوان منطقه‌ای منحصر به فرد شناخته می‌شود که از یک سو به دلیل وجود منابع انرژی و از سوی دیگر به دلیل موقعیت ممتاز ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک دارای اهمیت بین‌المللی است. تاریخ تحولات خاورمیانه در دهه‌های گذشته نشان می‌دهد که ﺗﺄمین نظم، امنیت و ثبات، مهم‌ترین اولویت کشورهای این منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای بوده است. در نیم قرن گذشته تلاش‌های متعددی در این راستا، از سوی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در خاورمیانه به اجرا در آمده است که هر کدام به دلیل عدم توجه به برخی از مؤلفه‌های مهم این منطقه با شکست مواجه شده است. با توجه به رویکردهای متفاوت دولت در جمهوری اسلامی ایران به منطقه خاورمیانه و موضوع نظم، هدف اصلی این پژوهش پرداختن به رویکرد سیاست‌ خارجی دولت ‌یازدهم در جمهوری اسلامی ایران به مسئله نظم در منطقه خاورمیانه است. با روی کار آمدن دولت ‌یازدهم، نگاه دستگاه سیاست‌گذار خارجی به موضوع نظم از یک نگاه تقابلی به یک نگاه تعاملی تغییر جهت داد و دولت روحانی تلاش کرد تا در چهارچوب سیاست تنش‌زدایی و تعامل سازنده بار دیگر نظم پایدار منطقه‌ای را شکل دهد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به سئوال اصلی رویکرد سیاست خارجی ایران نسبت به نظم منطقه‌ای خاورمیانه در دولت یازدهم می‌پردازد و پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات به این نتیجه رسیده است که سیاست خارجی دولت یازدهم با رویکرد مبتنی بر تنش زدایی، سیاست نظم منطقه‌ای پایدار را در پیش گرفته است. تفاصيل المقالة

از جنگ جهانی دوم تاکنون و در تاریخ سیاسی معاصر، یکی از پرچالش‌ترین کشورهای منطقه‌ جنوب غرب آسیا (خاورمیانه)، کشور عراق بوده است. بی‌شک یکی از دلایل اصلی این چالش‌ها نقش مهم و تعیین‌کننده‌ شرایط سیاسی عراق در فضای ژئوپلتیک این منطقه است. در تحولات جاری این منطقه به مانند گذشته، عراق نقش کلیدی و تعیین‌کننده‌ای را داراست و این نقش موجب برخورد اقدامات و منافع قدرت‌های گوناگون منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این نقطه‌ حساس شده است. هدف اصلی این مقاله، آینده عراق با تاکید بر شرایط سیاسی و امنیتی حاکم بر این کشور و اهداف فرعی آن را می توان تاثیر‌گذاری بازیگران داخلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در تحولات کشور عراق، پیش بینی آِینده سرزمینی عراق و امکان سنجی تجزیه عراق معرفی نمود. با طراحی سناریو های محتمل درباره تجزیه یا عدم تجزیه کشور عراق در دهه آتی، آینده این کشور به شکل ذیل پیش بینی می گردد: 1.سناریوی تجزیه عراق 2. سناریوی جنگ داخلی در عراق 3. سناریوی تقسیم عادلانه و دموکراتیک قدرت.در نهایت، نویسندگان به این نتیجه می رسند که بر مبنای سناریوهای مذکور، در دهه آتی تجزیه عراق میسر نخواهد شد. تفاصيل المقالة

چکیده تحولات سیاسی رخ داده در دهه اخیر در آمریکای لاتین، خصوصا با روی کار آمدن رهبرانی نظیر هوگو چاوز در ونزوئلا، لولا داسیلوا در برزیل، اوومورالس در بولیوی، رافائل کورره آ در اکوادور و ظهور سایر رهبران چپگرای این منطقه، به همراه رویکرد مستقلانه ای که این کشورها در قبال سیاستهای ایالات متحده اتخاذ کرده اند و در صدد به چالش کشیدن سیطره سیاسی امنیتی آمریکا در منطقه آمریکای لاتین، برآمده اند، انگیزه ای شد تا این مسئله،تحت عنوان " تاثیر چپگرایی نوین در آمریکای لاتین بر مناسبات سیاسی امنیتی این کشورها با ایالات متحده آمریکا "،در این مقاله مورد بررسی قرار گیرد. بدین جهت، ضمن تشریح سیاستها و طرحهایی نظیر دکترین مونروئه، عملیات کندور، طرح آلکا که آمریکا در راستای سیاستهای نئو لیبرالیستی خود در این منطقه به اجرا گذاشته بود، به مطالعه چرایی و چگونگی ظهور دولتهای چپگرای مخالف ایالات متحده آمریکا در این منطقه پرداخته و تاثیراتی را که این رویکرد متفاوت از گذشته، بر روابط سیاسی امنیتی این کشورها با ایالات متحده آمریکا، گذاشته است، مورد مداقه قرار می گیرد که در همین راستا، اتخاذ سیاست ها و رویکرد چپ های نو در این منطقه، از طرفی، عامل اصلی همگرایی منطقه ای و تشکیل اتحادیه هایی نظیر آلبا و اوناسور قلمداد شده و از طرفی دیگر، باعث حضور رقبای سیاسی امنیتی آمریکا نظیر روسیه، چین، اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران در منطقه آمریکای لاتین شده است. آنچه که کاهش نفوذ سیاسی امنیتی ایالات متحده آمریکا را در منطقه ای که این کشور، درگذشته ای نه چندان دور، حیاط خلوت خود می نامید، به دنبال داشته است. تفاصيل المقالة

چکیده بعد از انقلاب مشروطیت دومین تند باد دگرگونی اجتماعی در ایران نهضت ملی شدن نفت و تحولات مربوط به آن است. جنبش ملی شدن صنعت نفت، مهمترین حرکت ضد استعماری در دهه 1330 ش (1950 م) در منطقة خاورمیانه بود. ملی شدن صنعت نفت برگ زرینی در تاریخ معاصر ایران است. در این پیروزی عوامل متعددی نقش آفرینی کرده اند. چنان که می توان گفت که با ائتلاف همه نیروهای مذهبی و ملی، گروههای سیاسی و متحد در برابر استعمار و استبداد، ملی شدن صنعت نفت تحقق یافت. دراین میان نمی توان به راحتی از ایفای نقش مهم و حساس روحانیت گذشت. نقش آیت الله کاشانی، اقدامات نواب و فدائیان اسلام، فتواهای مراجع و علما از جمله نمونه اقدامات روحانیت در این دوران بود. اما نگاهی به نقش و جایگاه روحانیت در این مقطع زمانی ما را به این مهم می رساند که نقش روحانیت پیچیده، متناقض و همراه با نوسانات و گرایش های متخلف و گاها متضادی است وهمین امرراه را برای تعبیر وتفسیرهای متضاد هموار ساخته است. در این پژوهش به سنجش نقش روحانیت در این فرآیند می پردازد و ضمن ارزیابی وضعیت سیاسی واجتماعی، روحانیت، دلایل این تفسیر ها وگرایش های مختلف روحانیت در قبال ملی شدن صنعت نفت را مورد ارزیابی قرار می دهد. لازم به ذکر است که، تاکید بر نقش روحانیت هرگز به معنای نفی نقش سایر نیروها و گروههای سیاسی در تحقق فرآیند ملی شدن صنعت نفت نخواهد بود. تفاصيل المقالة