با آنکه منابع دست‌اول در ارتباط با دین عیلام باستان بسیار اندک است، ولی می توان از آثار معماری باقی مانده و در نوشته های عیلامی، و نیز نوشته های بین النهرینی دربارۀ عیلامیان، اطلاعات جالبی به دست آورد. یکی از بزرگ ترین گروه نوشته های برجای مانده، متعلق به شیلهک-اینشوشی أکثر
با آنکه منابع دست‌اول در ارتباط با دین عیلام باستان بسیار اندک است، ولی می توان از آثار معماری باقی مانده و در نوشته های عیلامی، و نیز نوشته های بین النهرینی دربارۀ عیلامیان، اطلاعات جالبی به دست آورد. یکی از بزرگ ترین گروه نوشته های برجای مانده، متعلق به شیلهک-اینشوشینک (1120-1150 پ.م.) از شاهان عیلامی میانه و سومین پادشاه سلسلۀ شوتروکی، است. این پادشاه در کتیبه های خود به خدایان گوناگون و پرستشگاه های متعدد اشاره می کند. بیشترین پرستشگاه های مذکور در کتیبه های وی، توسط شاهان پیشین ساخته شده بودند و چون در حال تخریب بودند وی آنها را بازسازی کرده است. آنچه در این نوشتار بررسی می شود، پرستشگاه های عیلامی بر اساس کتیبه های شیلهک-اینشوشینک است.
تفاصيل المقالة
آیین‌ها و مناسک، از نخستین و مهمترین ابعاد یک دین به شمار می‌روند که در رویارویی با فرهنگ غالب، متحول می‌شوند. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است، نشان می‌دهد که از زمان ورود مسلمانان به ایران تا عصر حاضر، چگونه عوامل درونی (ما أکثر
آیین‌ها و مناسک، از نخستین و مهمترین ابعاد یک دین به شمار می‌روند که در رویارویی با فرهنگ غالب، متحول می‌شوند. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است، نشان می‌دهد که از زمان ورود مسلمانان به ایران تا عصر حاضر، چگونه عوامل درونی (مانند: کاهش موبدان) یا بیرونی (همچون: عرف اکثریت) بر مناسک زرتشتی‌ِ مربوط به مرگ تأثیر نهادند. این تأثیرات که در سه جهت فروکاهشی، ثابت و افزایشی جریان یافته، منجر به حذف، تبدیل، تغییر، توجیه، تثبیت، تحکیم، تقلید و تحمیل در بعضی از آیین‌های درگذشتگان بوده است. نتایج عینی تحولات را می‌توان در امور گوناگونی مشاهده کرد، از جمله: حفظ اعتبار مناسک به عنوان ابزاری برای پشتیبانی درگذشتگان و تسکین بازماندگان، تقویت بنیان های اعتقادی زرتشتی با توجیحات جدید، انطباق صور آیینی کهن با شرایط نوین، بهره گیری از مناسک مرگ به عنوان عامل بازیابی هویت تاریخی و دینی، همگامی با جامعه میزبان و کاهش فشارهای انتقادی، حفظ جایگاه انحصاری دینیاران در اجرای برخی مناسک و احاله بعضی مناسک دیگر به عموم دینداران، و البته، از میان رفتن شماری از ابنیه مرتبط با مرگ که گواه حضور تاریخی زرتشتیان بوده‌اند.
تفاصيل المقالة
برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده ان أکثر
برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهنبازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتشتیان کنونی به جایمی آورند، با آنچه که در نوشته های فارسی میانه و فارسی زرتشتی آمده است، تفاوت هایی را نشانمی دهد. آدابی که در کرمان و روستاهای مختلف زرتشتی نشین یزد رایج است نیز با یکدیگرمتفاوت اند. در این مقاله مهمترین ارکان مشترک در آیین های زرتشتیان کنونی، معرفی و بررسیمی شود. این ارکان و خرده رسم ها در بیشتر آیین ها ثابت است و به کمک آنها مقایسة آیین ها وبررسی دگرگونی و تفاوت آنها امکا نپذیر می گردد.
تفاصيل المقالة
آذرکیوان و پیروانش در قرن دهم هجری، بنیان‌گذار فرقه‌ای بودند که آنها را ایزدیان و یزدانیان و آبادیان و سپاسیان و هوشیان و انوشگان و آذرهوشنگیان و آذریان نیز نامیده‌اند. به دلیل توجه آذرکیوانیان به حکمت اشراق و سنت ایران باستان، آذرکیوان را عارفی زرتشتی و احیاء‌کنندۀ سن أکثر
آذرکیوان و پیروانش در قرن دهم هجری، بنیان‌گذار فرقه‌ای بودند که آنها را ایزدیان و یزدانیان و آبادیان و سپاسیان و هوشیان و انوشگان و آذرهوشنگیان و آذریان نیز نامیده‌اند. به دلیل توجه آذرکیوانیان به حکمت اشراق و سنت ایران باستان، آذرکیوان را عارفی زرتشتی و احیاء‌کنندۀ سنت کهن ایرانی و زبان‌های ایران باستان دانسته‌اند. هم‌چنین اکثر محققان بر این باورند که آذرکیوان یکی از موبدان زرتشتی فارس بود که به هند سفر کرده و در آن‌جا آثاری را پدید آورده است. در این مقاله به بررسی مطالبی که دربارۀ زردشت و عقاید زردشتیان در متون بازمانده از آذرکیوانیان آمده است، پرداخته می‌شود. آنچه که آذرکیوانیان دربارۀ زردشت و زردشتیان در کتب خود نقل کرده‌اند، از منابع اسلامی و برخی کتب فارسی زردشتی است و هیچ مطلبی را مستقیماً از متون اوستایی یا فارسی میانه نیاورده‌اند. از نوشته‌های ایشان هم چنین پیداست، با این‌که آذرکیوانیان تردیدی در نبوت زردشت نداشتند، اما خود را پیرو زردشت و آموزه‌های او نمی‌دانستند و خود را از زردشتیان رسمی جدا می‌کردند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
