برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرم‌افزار دپس مپ و آنالیز مؤلفه‌های ریخت‌شناسی معماری نظیر: هم‌پیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشه‌ها توسط نرم‌افزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی می‌باشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش می‌توان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. تفاصيل المقالة

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت تربیت زیبایی شناسانه دانشجویان معماری در مراکز آموزش عالی استان گیلان و تبیین اهمیت آن در شکل گیری گرایشات و سلیقه زیبایی شناختی آن ها، در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ صورت پذیرفت. روش پژوهش با توجه به ماهیت آن در شمار تحقیقات توصیفی- تحلیلی و در طیف مطالعات ارزشیابی قرار می گیرد. برای جمع آوری داده ها، از دو نوع پرسشنامۀ تدوین شده مبتنی بر الگوی استخراج شده از بخش کیفی پژوهش، در طیف لیکرت و پرسشنامۀ تصویری بهره گرفته شد. برای آزمون روایی پرسشنامه از روش روایی محتوا استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ و برای محاسبۀ آن از نسخه ۲۱ نرم افزار SPSS، در دو مرحله بهره گرفته شد که به ترتیب معادل ۸۹/۰ و ۹۲/۰ به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد، دانشجویان هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در جریان آموزش، از دانش زیبایی شناسانه بالاتری نسبت به بینش و توانش زیبایی شناسانه برخوردار شده اند؛ به گونه‌ای‌که در دورۀ کارشناسی، نمرات کسب شده در حوزۀ دانش ۳۹/۳، در حوزۀ بینش ۱۲/۳ و در حوزۀ توانش ۸۶/۲ برآورد شد. در دورۀ کارشناسی ارشد نیز، نمرات کسب شده در حوزه‌های مذکور به ترتیب معادل ۵۷/۳، ۱۸/۳ و ۹۸/۲ به دست آمد. این امر در گرایش محسوس سلیقۀ زیبایی شناختی دانشجویان به زیبایی فرمال نیز نمود یافت؛ به عبارت دیگر بر اساس یافته ها، گرایش یک‌جانبۀ جریان آموزشی به سمت بنیان آموزش در این عرصه، در حال تربیت معمارانی تک‌قطبی در دیدگاه زیبایی شناسانه است. تفاصيل المقالة

In recent decades, urbanization and its problems have led to the decline of vitality and vivacity in the urban space. Therefore, vitality is an essential component of sustainable development. Also, cultural spaces, as part of public spaces, are considered suitable for social interactions and sustainable society. This study evaluates citizens' vitality using physical and activity components in arts and culture centers. To that end, an inferentialdescriptive method including observation and electronic questionnaires was used to analyze the Khatam-al Anbiya Art Cultural Complex in Rasht, Iran. The collected data were analyzed in SPSS (ver. 22). Cronbach's alpha was used for reliability estimation. The estimated reliability (0.889) indicated the reliability of the questionnaire. The results indicated a direct relationship between citizens' vitality rate and physical and activity components of arts and culture centers. It can be concluded that among physical components, access and security, and among activity components, activity diversity, engaging activities, and festivals have a more significant effect on creating vitality in citizens when attending the Khatam-al Anbiya Art Cultural Complex. تفاصيل المقالة

Tourism is a progressively major part of economies of urban areas. Urban regeneration as a subcategory of urban tourism has been the center of many urban projects. This study addresses the role of space syntax theory as an analytical tool and design aided tool in urban regeneration. For this purpose, we examined the development of a square in the Kuala Lumpur City Center (KLCC) using space syntax method. Surrounding streets network one time with existed situation and another time with adding proposed square were analyzed by Depthmap software and were compared. Numerical analysis showed a significant increase of integration of the most number of streets. Based on the connection of integration and other concepts of space syntax in accessibility and people flow the proposed square can be a major contribution to accessibility problems of tourists in KLCC. It can be seen that the synergy of the streets that link Jalan Ampang is increased; moreover, intelligibility and accessibly may well be improved in this area by the suggested square. The behavior of tourists and local people based on wayfinding can be developed by new spatial configurations. تفاصيل المقالة

نقش رسانه‌ها در ارائه تصویری جامع از محیط و یا شکل‌دهی و جهت‌دهی به نگرش و تصور شهروندان از محل زندگی خود، بسیار حائز اهمیت است. هویت مفهومی پیچیده در حوزه علوم انسانی است که به فلسفه، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی مرتبط است. هر اثر نمادی از شخصیت خالق خود می‌باشد و هویت یک اثر با هویت فرد قرابت و نزدیکی بسیار دارد. معماری و عکاسی در مقام رسانه، در شناخت مفهوم هویت دوران پهلوی اول نقش مهمی دارند. در این پژوهش مفهوم هویت در بافت‌های تاریخی و آثار عکاسی دوره پهلوی اول بررسی شده و سپس ارتباط این دو رسانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روش انجام تحقیق در پژوهش حاضر، تطبیقی ـ تحلیلی کیفی است و با مطالعات میدانی به‌صورت مشاهده مستقیم انجام شده است. در بخش مطالعات اسنادی از منابع مختلفی مانند منابع موجود در کتابخانه دانشگاه‌ها و مقالات معتبر در زمینه معماری و عکاسی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن هستند که معماری و عکاسی هر دو به ایجاد فضا و روح زندگی می‌پردازند و دارای عناصر مشترکی برای درک فضا هستند که بر بیننده تاثیر متفاوتی می‌گذارند. فضاهای بصری مهم ترین عامل بیان در عکس هستند. تعامل و رابطه اجتماعی متقابل بین فرد و اثر تاریخی، هویت یا معنای آن اثر را بر اساس ویژگی‌های اثر و تصویر ذهنی مخاطب، شکل می‌دهند. رابطه میان معمار، اثر معماری و مخاطب، روند شکل‌گیری و درک هویت را آشکار می‌سازد. این جریان تابع زمان، مکان و فرهنگ بوده، از شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی جامعه تاثیر پذیرفته است. هویت یا معنای یک اثر، منوط به تصویری است که از آن اثر در ذهن مخاطب نقش می‌بندد. فضاهای شهری و بناهای معماری به عکاسان کمک می‌کنند تا از طریق فضا سازی به ایجاد هویت و خلق مکان بپردارند و موقعیت فرهنگی، تاریخی، اجتماعی زمان خود را ثبت کنند. تفاصيل المقالة

تغییر و تحولات ایجاد شده در حوزه هنرها و جابجایی مرزهای تعریف هنر از قرن بیستم به بعد متاثر از تحولات جامعه شناختی این عصر، در نگاه زیبایی شناختی بشر مدرن به محیط نیز تاثیر قابل توجهی داشته است. اما براستی این تغییر معیارها و مولفه های زیبایی شناسی در معماری، ریشه در کدام تحولات بنیادین در نگرش زیبایی شناسانه به هنر، در گذار از جامعه سنتی دیروز به جامعه مدرن امروز دارد؟ در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا با روش تحلیلی-تطبیقی مبتنی بر اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای و با رویکردی جامعه شناسانه و با تحلیل فرآیند آفرینش و سیر هنر در گذار از جامعه سنتی پیشین به جامعه مدرن امروز، به شناسایی مهم ترین عوامل نزول ماهیت هنر و کاهش طول عمر تجربه زیبایی شناختی آثار هنری معاصر، به ویژه در عرصه معماری، دست یافت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که زیبایی شناسی در هنر از جمله هنر معماری ایرانی، در گذار از جامعه سنتی دیروز به جامعه مدرن امروز، بتدریج از آنچه واجد کیفیات زیبایی شناسی نمادین و مفهومی با عمر بلندتر که روح جمعی جامعه در آن جاری است، دور شده و به سمت زیبایی شناسی فرمی، فردگرا و فاقد مفاهیم ارجاعی، که دارای عمق ادراک سطحی تر و در نتیجه عمر کوتاه تری است، گرایش پیدا کرده است. تفاصيل المقالة

برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرم‌افزار دپس مپ و آنالیز مؤلفه‌های ریخت‌شناسی معماری نظیر: هم‌پیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشه‌ها توسط نرم‌افزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی می‌باشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش می‌توان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. تفاصيل المقالة

ویژگی های معماری و شهری دوران پیشین، هویت شهرها را تبیین می کنند. مطالعه و بررسی بافت های تاریخی شهرها، ساختار فضایی و پیکره بندی فضاهای تاریخی و به طور مشخص بناهای مسکونی، میزان تاثیر ساختار فضا بر الگوهای رفتاری ساکنان را آشکار می کنند. لازم به ذکر است حیاط و فضای باز بناهای مسکونی، مرکز و هسته اصلی برای سازماندهی فضاهای خانه به شمار می رود. این مقاله، پیکره بندی فضای باز بناهای مسکونی بافت تاریخی لاهیجان در محله شعربافان، واقع در بخش مرکزی شهر را در دهه بیست شمسی مورد بررسی وتحلیل قرار داده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر با تحلیل توصیفی- استنباطی همراه است که به شیوه کمی و کیفی انجام شده است. در بخش کیفی به بررسی اسناد و مدارک کتابخانه ای پرداخته شده است. در بخش کمی ابتدا ساختار فضایی محله شعربافان بر اساس یک عکس قدیمی متعلق به دهه 20 شمسی توسط نرم افزار Cinema 4D شبیه سازی شد. در مرحله بعد، پلان محدوده شبیه سازی شده در نرم افزار Autocad ترسیم شده و از آن خروجی dxf گرفته شد. برای تحلیل و بررسی سازمان فضایی و نحو فضا، و دستیابی به انواع شاخص‌های آنالیز ترکیبی با استفاده از نقشه محوری، از میان نرم افزارهای موجود در این خصوص، با مطالعه و بررسی، نرم افزار UCL Depth Map برای این تحقیق، استفاده شده است. مقایسه میزان خوانایی بصری و حرکتی نمونه ها، برتری الگوی دو طرف ساز را در خوانایی حرکتی و بصری نسبت به الگوهای یک طرف ساز و وسط ساز نشان می دهد. بیشترین میزان همبستگی در قابلیت درک فضای بصری الگوی دو طرف ساز و کمترین همبستگی در ادراک فضای بصری الگوی یک طرف ساز دیده می شود. در دوران معاصر که تصویر واضحی از گذشته تاریخی شهرها وجود ندارد، اسناد تصویری منابع مهمی برای درک گذشته تاریخی به شمار می روند. علاوه بر آن شبیه سازی فضاهای قدیم بر اساس اطلاعات موجود در عکس ها با روش های رایانه ای و تحلیل ساختار فضایی و کالبدی مدل شبیه سازی شده با نرم افزار چیدمان فضا، مطالعه معماری و فضاهای بافت های تاریخی را امکانپذیر می سازد. تفاصيل المقالة