پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش بخشایش و آموزش ذهن‌آگاهی بر مهارت ‌ارتباطی در افراد دارای اختلال سوءمصرف مواد بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل ناهمسان می باشد. جامعه آماری شامل تمام افراد مصرف‌کننده مواد مراجعه ‌کننده به تنها کمپ ترک اعتیادشهرستان زابل بود تعداد 45 نفر از افراد ساکن که نمره آنان در پرسشنامه مهارت ارتباطی 5/1 واحد انحراف معیار بالاتر از میانگین بود شناسایی و به صورت تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) جایابی شدند. گروه آزمایش اول، آموزش بخشایش12 جلسه و گروه آزمایش دوم، آموزش ذهن‌آگاهی 8 جلسه دریافت کردند و گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌ ها با استفاده از پرسشنامه مهارت‌ارتباطی کویین دام (2004) گردآوری شد. و با استفاده از روش تحلیل واریانس با طرح اندازه‌گیری مکرر(طرح آمیخته ساده) تجزیه ‌و تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش بخشایش و آموزش ذهن‌آگاهی بر مهارت ارتباطی افراد دارای اختلال سوءمصرف مواد تأثیر مثبت دارند. از طرف دیگر بین اثربخشی آموزش بخشایش و آموزش ذهن‌آگاهی بر مهارت‌ ارتباطی افراد دارای اختلال سوءمصرف مواد تفاوت وجود دارد و اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بیشتر از آموزش بخشایش است. با توجه به اثربخشی دو روش آموزش بخشایش و ذهن‌آگاهی می‌توان از این روش برای افزایش مهارت‌ ارتباطی افراد دارای سوءمصرف مواد استفاده کرد تفاصيل المقالة