به منظور بررسی اثر تنش نوری و بیوپرایمینگ در دو رقم عدس، آزمایشی زراعی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 92-1391 بصورت فاکتوریل در‌قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجراگردید. تیمارهای آزمایشی شامل سایه‌اندازی (عدم سایه، 25، 50، 75 و 100 درصد سایه)، بیوپرایمینگ (تلقیح با باکتری آزوسپیریلیوم برازیلنس و عدم تلقیح) و ارقام عدس (زیبا و ILL4400) بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با افزایش سطوح سایه‌اندازی وزن مخصوص برگ، نقصان اشباع آب برگ، تعداد گره فعال ریشه، وزن تر و خشک ریشه، حجم ریشه، طول ریشه و عملکرد دانه کاهش یافت و سبب افزایش شاخص سطح برگ، محتوی کل آب برگ، سطح ویژه برگ و تعداد کل گره رشه گردید، اما در هر دو رقم ورد استفاده تلقیخ با باکتری آزوسپیریلیوم منجر به کاهش خسارت ناشی از سایه‌اندازی و افزایش رشد و عملکرد گیاه عدس گردید. رقم زیبا در‌سطوح بالاتر سایه در مقایسه با رقم ILL4400 از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بود. اثر برهمکنش سایه و بیوپرایمینگ و رقم نشان داد که با عدم سایه (شاهد) و انتخاب رقم زیبا و تلقیح با باکتری آزوسپیریلیوم می‌توان به عملکرد دانه قابل قبولی دست یافت اما در‌شرایط کشت مخلوط و کشاورزی-جنگل (آگروفارستری) که نور ‌یک عامل محدودکننده می‌باشد، کشت عدس رقم زیبا همرا با تلقیح با باکتری آزوسپیریلیوم نسبت به رقم ILL4400 موفقیت آمیزتر خواهد بود. تفاصيل المقالة