گیاه مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) ازگونه‌های اندمیک ایران است.این تحقیق با هدف بررسی کمیت و کیفیت اسانس توده‌‌های مختلف این گیاه در شرایط زراعی انجام گرفت. ابتدا بذر8 توده ‌مختلف مرزه سهندی از رویشگاه‌های مختلف استان‌های آذربایجان شرقی،کردستان وزنجان جمع‌آوری گردید، پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، درسه تکرار درسال 1389 درمرزعه کشت شدند.سرشاخه‌های گل‌دار توده‌های مختلف طی چهارسال متوالی جمع‌آوری و در سایه خشک گردید.اسانس نمونه‌ها با استفاده از به روش تقطیر باآب استخراج و آنالیز مواد موثره پس از تعیین بازده اسانس براساس وزن خشک گیاه به‌وسیله کروماتوگرافی گازی وکروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی تجزیه وشناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس‌ها صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس بازده اسانس در سطح 5 درصد و درصد ترکیب‌های تیمول و ترانس-کاریوفیلن اسانس توده‌های مختلف طی چهار سال برداشت در سطح 1درصد معنی‌دار بودند. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد، از بین ترکیب‌های شیمیایی موجود در توده‌ها ترکیب‌های آلفا-ترپینن،گاما-ترپینن،لینالول،پارا-سیمن، 1و8 -سینئوال‌، ترپینئولن، ترپینن 4-ال،آلفا-ترپینئولن،سابینن و میزان تولید اسانس در هکتار معنی‌دار بودند. نتایج تجزیه خوشه‌ای توده‌ها براساس ترکیب‌‌های تشکیل‌دهنده اسانس در دوگروه قرار گرفت.گروه اول غنی از ترکیبات فنلی تیمول و کارواکرول (SS6, SS5,SS4, SS3, SS2, SS1) بودند وگروه دوم درصد بالایی از پارا-سیمن وگاما-ترپینن (SS7وSS8)مقادیر کمی تیمول وکارواکرول داشتند .بیشترین شباهت بین دو تودهSS2و SS5وکمترین شباهت بین دو توده SS1و SS8بود.توده‌های SS3 با بازده اسانس 13/2درصد و تولید اسانس 52/14 کیلوگرم در هکتار و23/41درصد تیمول و 57/13 درصد کارواکرول با منشاء استان آذربایجان شرقی و SS2 با بازده اسانس 69/2 درصد و تولید 49/13 کیلوگرم اسانس در هکتار و 62/37 درصد تیمول و 78/2 درصد کارواکرول با منشاء استان کردستان به‌ترتیب به‌عنوان توده‌های برتر معرفی می‌گردند. تفاصيل المقالة

سرو پیرو (Juniperus communis L. ssp. hemisphaerica) درختچه‌ای دوپایه و متعلق به تیرة سرو (Cupressaceae) است که به‌طور خودرو در کوه های البرز در شمال ایران رویش دارد. اسانس این گیاه دارای خواص درمانی در افسردگی، روماتیسم، اسپاسم، نفخ، دیابت، اشتهاآور و مدر می‌باشد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر ارتفاع محل بر ویژگی های کمی و کیفی اسانس پایه های نر و ماده گیاه سرو پیرو، سرشاخه های گیاه در تابستان سال 1390 از دو ارتفاع 2200 و 2700 متری از سطح دریا جمع آوری گردید. عمل اسانس گیری به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر انجام گردید و سپس ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه‌های گازکروماتوگرافی (GC) و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که محتوی اسانس گیاه در هر دو ارتفاع، در سرشاخه های پایه های نر (85/2-74/2 درصد) بیشتر از پایه های ماده (59/2-20/2 درصد) بوده است. تجزیه و شناسایی ترکیب های تشکیل‌دهنده اسانس ها نشان دادند که آلفا-پینن و سابینن اجزاء غالب شناسایی شده در اسانس بودند. بیشترین مقدار آلفا-پینن (81/48 درصد) و سابینن (47/44 درصد) در ارتفاع 2200 متری و به ترتیب در پایه های نر و ماده مشاهده گردید. همچنین مونوترپن ها عمده ترین گروه ترکیبات شناسایی شده در اسانس ها بودند. تفاصيل المقالة

جنس Anthemis L.. دومین جنس بزرگ در خانواده Compositae است که از 39 گونه یکساله و چند ساله پراکنده در سراسر ایران تشکیل شده است. بر اساس منابع ، این گونه تاکنون موضوع تحقیق نبوده و بنابراین ترکیبهای شیمیایی آن به خوبی شناخته نشده است. در این تحقیق یک گونه Anthemis lorestanica Iranshahr از دو منطقه در استان اصفهان، (نمونه 1) از منطقه مکدین و (نمونه 2) از منطقه دره بادوم در سال 1397 جمع آوری شد. نمونه ها در هرباریوم موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در بخش گیاهشناسی مورد شناسایی قرار گرفتند. از گل و برگ آن با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس استخراج گردید. سپس نمونه های اسانس توسط دستگاه گروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد اندازه گیری و شناسایی قرار گرفت. میزان اسانس نمونه 1 برای گل 0.12 درصد و برگ 0.08 درصد بود. ترکیبهای عمده در گل : methyl decanoate (18.6 درصد)، α-cadinol ( 11.1 درصد) و n-tricosan ( 9.1 درصد) به دست آمد. ترکیبهای عمده در برگ عبارتند از: neryl acetate ( 13.4 درصد)، α-cadinol ( 12.9 درصد) و dihydro eudesmol ( 8.5 درصد) بدست آمد. میزان اسانس نمونه 2 برای گل 0.2 درصد و برگ 0.08 درصد بود. ترکیبات عمده گل عبارتند از: spathulenol ( 68.8 درصد)، dehydro-aromadendrane ( 5.2 درصد) و oplopanone ( 3 درصد) بدست آمد. ترکیبهای عمده برگ عبارتند از: oplopanone ( 12.3 درصد)، 1- icocen ( 11.5 درصد) و dihydro eudesmol (10.9 درصد) بدست آمد. تفاصيل المقالة

در این تحقیق به منظور بررسی اثر کود شیمیایی، دامی، ورمی کمپوست و تلفیق آنها برکمیت و کیفیت اسانس گیاه مرزه خوزستانی Satureja khuzestanica Jamzad. آزمایشی در باغ گیاه شناسی زاگرس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان طی سال‌های 1396-1399درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تعداد واحدهای آزمایشی برابر 24 کرت، فاصله کرتها 100 سانتی‌متر، فاصله بوته‌ها 50 سانتی‌متر و ابعاد کرت 3 در 3 متر بود. تیمارهای آزمایش شامل 50 کیلوگرم در هکتار (50,25,25) NPK، کود دامی 30 و 60 تن در هکتار، ورمی کمپوست 5 تن در هکتار ترکیب NPK با کودهای دامی و ورمی کمپوست بودند. زمان اعمال تیمارهای تغذیه فقط یک نوبت و در مرحله کاشت نشاء های تهیه شده در زمین اصلی بود. نمونه‌ها طی سه سال متوآلی به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. اسانس‌ها بوسیله کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. نتایج نشان داد که اثر سال و اثر متقابل سال در تیمار بر درصد و عملکرد اسانس به‌ترتیب در سطح احتمال 5 و یک درصد معنی دار است. براساس نتایج بدست آمده حداکثر بازده و عملکرد اسانس در سال سوم به‌ترتیب معادل 5/4 درصد و 433 کیلوگرم در هکتار و در تیمار NPK+M60 بدست آمد. کارواکرول (88/8-94/9، 89/6-96/0، 88/8-93/1 درصد) مهمترین ترکیب اسانس در تمام تیمارها و سالهای آزمایش بود. به‌طور کلی تیمارهای تغذیه موجب افزایش میزان اسانس و کارواکرول نسبت به شاهد شده و در طی سه سال آزمایش عملکرد وزن خشک و در نتیجه عملکرد اسانس روند افزایشی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای آلی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود عملکرد اسانس این گونه مرزه تاثیر مثبتی داشته و استفاده از روش تلفیقی تغذیه در مورد S. khuzestanica مقرون به صرفه می‌باشد. تفاصيل المقالة

Background & Aim: The world production and consumption of essential oils and perfumes are increasing very fast. Lippia citriodora H.B.K. is an herbal species mainly used as a spice and medicinal plant. Endogenous levels as well exogenous application of plant growth regulators (PGR) could affect essential oil production and chemical compositions. Experimental: To study the effect of exogenous application of pgr on chemical composition and volatile oil content of lemon verbena (Lippia citriodora H.B.K.), an experiment was conducted based on Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. Experimental treatments included distillated water (positive Control), without treatment (negative Control), indole-3-acetic acid (IAA) (2mgL-1), 6-benzyl amino purine (BAP) (2mgL-1) and IAA + BAP (2mgL-1). The hydro-distillated essential oil was analyzed by GC and GC/MS. Results: More than 23 volatile components have been characterized as constituents of L. citriodora oil. Neral, geranial, 1,8-cineole and limonene were the major compounds of the essential oil from lemon verbena. Neral significantly increased by exogenous application of IAA + BAP (2mgL-1), whereas 1,8-cineole significantly increased by IAA (2mgL-1). Recommended applications/industries: Citral (geranial + neral) is a valuable flavor and scent reagent that is used in food and perfume industries. Generally, exogenous application of IAA, IAA+BAP and distilled water can increase medicinal and nutritional values of L. citriodora. تفاصيل المقالة

Centaurea hyrcanica is a kind of wheat flower. It is distributed in North and North-East of Iran. This study aimed to determine chemical composition of essential oil of C. hyrcanica for food supply, cosmetics-health industry and medicinal uses. The plant parts of C. hyrcanica were collected at flowering stage from four localities in Mazandaran, Tehran and Semnan Provinces in May and June 2016. The plant parts including of stem plus the leaf [SL], inflorescence IF and root R were dried and crushed in laboratory. The essential oils were obtained by hydrodistillation and were analyzed by gas chromatography (GC) and gas chromatography –mass spectrometry (GC/MS). The essential oils yield of stem plus the leaf, inflorescence and root (w/w dried weight) from different localities varied in range of 0.03-0.14%, 0.03-0.28% and 0.02 -0.77%, respectively. The major constituents of essential oils obtained from different parts of C. hyrcanica populations were caryophyllene oxide (13.6-44.8%) and spathulenol (3.6-16.9%). The major constituent of only root essential oils was found cis-pinane (9.1%-24.2%). Ethyl tetradecanoate (≤18.8%) as a major constituent in different populations of C. hyrcanica except Pol sefid samples. 1-Hexadecene, -eudesmol, -eudesmol and borneol were major compounds in essential oils of Pol sefid samples. Results of this study suggest that growing of C. hyrcanica in highlands condition is rich in essential oil and aroma profile, therefore growing and cultivation of these plants in cold regions is appropriate for producing high economic amount of extracted essential oil and aroma profile for therapeutic uses and food technologists. تفاصيل المقالة

چکیده فن‌آوری انجماد برای نگهداری طولانی‌مدت ژرم‌پلاسم گیاهی از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌کارگیری این فن‌آوری برای حفاظت مواد گیاهی زمانی سودمند است که باعث تغییرات در ترکیبات شیمیایی اسانس آن در گیاه نگردد. گیاه مرزه Satureja sahendicaازگونه‌های در معرض خطر انقراض در ایران است. حفاظت از مواد‌‌‌ژنتیکی این گیاهان ارزشمند، لازم و ضروری است. به منظور بررسی اثر نگهداری در شرایط فراسرد بر پایداری فیتوشیمیایی و نوع و میزان ترکیبات شناسایی شده گیاهان حاصل از بذور تیمار شده به مدت یک هفته در نیتروژن مایع ( 196-) با گیاهان شاهد اندازه‌گیری شد. نخست سرشاخه‌های گلدار گیاهان حاصل از هر دو نوع بذر جمع‌اوری گردید و پس از خشک‌شدن در محیط ازمایشگاه به روش تقطیر با اب، مورد اسانس‌گیری قرار‌گرفت، سپس ترکیبات تشکیلدهنده اسانس‌ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای وگاز‌کروماتوگراف متصل ‌به‌ طیف‌سنج‌جرمی و محاسبه شاخص بازداری، مورد شناسایی قرار‌گرفت. تعداد 15ترکیب در اسانس سرشاخه S. sahendica قرار‌گرفته در شرایط فراسرد،شناسایی‌شد. ترکیب‌های عمده در این نمونه، پاراسیمن (3/43%)، گاماترپینن (05/21%)، تیمول (3/18%) و کارواکرول (1/5%)بودند. تعداد13 ترکیب در اسانس سرشاخه مرزه S. sahendica شاهد، شناسایی شد، که از میان انها، پاراسیمن (4/29%)، تیمول (3/28%)، گاماترپینن (19%) و کارواکرول (5/14%) اجزای اصلی اسانس بودند. نتایج نشان داد که از لحاظ نوع و درصد ترکیبات موجود در اسانس تفاوت قابل ملاحظهای بین گیاهان شاهد و گیاهان فراسرد وجود نداشت و با استفاده از فناوری فراسرد می توان بذر این گونه ارزشمند ودر حال خطر را برای مدت زمان بسیار طولانی حفظ و از خطر انقراض این گونه منحصر‌به‌فرد جلوگیری‌نمود. تفاصيل المقالة

Drought stress is one of the most important factors limiting the survival, growth and production of various crops and medicinal plants in the different habitats of Iran. This study was conducted to evaluate the effects of drought stress on seedling growth and physiological traits in four native thyme species as (Thymus kotschyanus, T. dianensis, T. lancifolius and T. pubescens). A factorial experiment was conducted using thyme species as main factor and three levels of water stresses namely well-watered (90% of field capacity), mild (70% FC) and severe drought stress (40% FC) as the second factor based on a Completely Randomized Design (CRD) with 3 replications in 2018, Khorramabad, Iran. Data collected for 14 morpho-physiological traits of the seedlings. The result of analysis of variance showed significant effects of species and water stress levels for all of the traits (p <0.01). The species by water stress interaction effects were significant for all of the traits except, carbohydrates and peroxidase indicating that the thyme species had different responses to water stress. Results of means comparison between water stress levels showed that the values of root length, root dry weight, root volume and physiological traits, as: leaf electrolyte leakage, carbohydrates, proline content and catalase activity were increased by drought stress and the higher values were observed in 40% FC, indicating that by increasing drought stress both root growth parameters and many physiological traits were significantly increased in all of the species, but, the leaf relative water content (RWC) and leaf pigments decreased. Results of species by water stress showed that the higher values of root length were obtained in T. daenensis and T. lacnifolius in severe stress (40% FC), respectively. However, in the same species, the higher values of roots dry weights were obtained in the mild stress (70% FC), respectively. For physiological traits, the higher values of (RWC), leaf electrolyte leakage, carbohydrates content and leaf pigments were obtained in T. lancifolius, indicating that this species was more tolerated to drought stress than the other species. It was concluded that species of T. daenensis and T. lacnifolius had produced longer roots in the severe drought stress. However, T. daenensis, due to higher areal part production and essential oil yield in the field, was recommended for domestication and cultivation in dryland farming system and semi-stepic rangelands of Iran. تفاصيل المقالة