آیه آغازین سوره قاف حلقه ارتباط اندیشه‌های عرفانی و اسطوره‌ای و پیوند آن با روایات بوده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، انتساب ارتباط کوه قاف با سوره قاف به ائمه شیعه ـ علیهم السلام ـ احتمالاً نتیجه تحریف تاریخی است و قابل اعتماد نیست. از دیگر سو ریشه ورود اساطیر به تفاسیر به ابن عباس از صحابه پیامبر برمی‌گردد. در درجه بعد، تابعینی همچون مقاتل بن سلیمان، ضحاک، عکرمه و وهب بن منبه آن را نقل کردند و به تدریج بر دامنه آن افزوده شد؛ بدین گونه مشخص می‌شود که این تفسیر افسانه‌ای فاقد هرگونه حجیتی است؛ در این نوشتار برای انتظام مطلب، تفاسیر را در سه شاخه تفاسیر عرفانی، روایی و اسطوره‌گرا تقسیم کردیم و ضمن رد تفاسیر اسطوره‌گرا به ریشه‌شناسی دلایل ارتباط یافتن اسطوره قاف به حرف مقطعه قاف نیز پرداختیم. تفاصيل المقالة

چندآوایی به معنی تعددآهنگ و صداست و به گفتمانی اطلاق می‌شود که در آن چندین آوا هم‌زمان به صدا درمی‌آید. همانند نوای موسیقی که هرچند از ملودی های گوناگون ساخته شده‌اند، اما این ملودی ها در یک زمان نواخته می شوند تا آوا و نغمۀ نهایی خلق شود. منطق مکالمه ومفهوم گفتگو گوهرو اصل اندیشۀ باختین در زمینۀ انسان‌شناسی فلسفی است. مسأله و هدف اصلی در این مقاله، بررسی و واکاوی گفتگو و منطق مکالمه با تاکید بر طرح و پیرنگ، راوی، شخصیت در روایت جامع مصیبت نامه و مراتبی است که سالک فکرت با آن‌ها روبه‌رو می‌شود. سمفونی و منطق گفتگویی عطاردر چهل مقام نمود پیدا می‌کند. منطق مکالمه در روایت جامع، تلاشی است برای دانایی افراد ، نه فقط از طریق هم‌سخنی با دیگران، بلکه حضور هم‌دلانۀ آنان با خود و دیگران شکل می‌گیرد. دیدگاه و تفکر شخصیت‌ها که ممکن است به ایدئولوژی‌های متضادی تعلق داشته باشد، با دیدگاه نویسنده در یک سطح قرار گرفته و همه از اهمیت یکسانی برخوردار می‌شوند. در سمفونی آوایی عطار، بازیگران از هر صنف و طبقه و مقامی انتخاب شده ،تابتوانند ساز هم‌نوایی خود را بنوازند و در نهایت، این آواها منجر به آگاهی و درک بهتری از نغمۀ هستی و رسیدن به مقام قرب الهی می شود.روایت جامع به وضوح توانسته مفهوم چندآوایی یا پولیفونی را به نمایش بگذارد. تفاصيل المقالة

یکی از مسائلی که عرفان‌های تمام ملل، حول آن می‌چرخند، مسئلة کشف و شهود است. به طور کلی مکاشفات عرفانی در دیوان علاءالدولة بیابانکی را می‌توان به دو دستة کشف و شهود صوری و معنوی تقسیم نمود و هرکدام از آن‌ها نیز انواعی دارد. این مکاشفات صوری و معنوی در برخی جهات با نظریة و.ت. استیس در مورد کشف و شهود، قابل انطباق است. در این پژوهش نیز مکاشفات علاءالدوله بر اساس احوال صوری و معنوی، مورد بررسی قرارگرفته و سپس به تشریح ویژگی‌های مشترک آن‌ها از جمله احساس ثقه، عینیّت، شادی و... پرداخته‌شده است. البتّه در برخی از این موارد، نظر استیس متفاوت است و یا با برخی از ویژگی‌های مکاشفات اسلامی، قابل تطبیق نیست. علاوه بر آن، ویژگی‌های اختصاصی حالات صوری و معنوی بررسی شده است و در نهایت به این نتیجه رسیده‌ایم که مکاشفات علاءالدوله، علاوه بر مطابقت با برخی از الگوهای عرفان غربی، در نوع خود بی‌نظیر هستند و از جهاتی بر عرفان غربی نیز برتری دارند. هم چنین نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی–تحلیلی و روش کتاب خانه ای درصدد آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا اشعار علاءالدوله با وجود فراوانی، عباراتی در رابطه با کشف و شهود، قابلیّت تطبیق و دسته‌بندی در حوزة نوع ادبیادبیّات پیشگویانه و مکاشفه‌ای را دارد یا خیر؟ تفاصيل المقالة