نظم و نثر دو گونة ادبی هستند که هر یک ویژگی وکارکرد خاص خود را دارند؛ نثر با رویکردی منطقی به بیان تحلیلی و تعلیلی یک موضوع می‌پردازد، امّا شعر غالباً بر محور و بنیاد عاطفه، احساس و خیال حرکت می‌کند. در پاره‌ای از موارد، نثر از ویژگی‌های استدلالی و تحلیلی خارج می‌شود و با بهره‌گیری از صورخیال و آرایه‌های لفظی و بدیعی، احساس و عاطفة خواننده را تحت ‌تأثیر قرار می‌دهد. این نثر، نثر شاعرانه نام دارد. رمان ذاکرة الجسد، نوشتة احلام مستغانمی (1953) و رمان یک عاشقانة آرام، نوشتة نادر ابراهیمی (۱۳۱۵–۱۳۸۷)، دو اثری هستند که باور بر آن است؛ نثر آنها رنگ و بوی شاعرانه دارد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که دامنة آن محدود به تأثیر و تأثر نیست، بلکه بر تشابه، تباین و زیبایی‌شناسی ادبی تأکید دارد، دو رمان مزبور را از نگاه مؤلفه‌های نثر شاعرانه بررسی کرده‌است. یافته‌های پژوهش، نشان می‌دهد که موسیقی درونی(تکرار، واج‌آرایی)، کاربرد استعاره، تشبیه، تضاد واژگان، تضاد فعلی و حسّامیزی از برحسته‌ترین نمودهای نثر شاعرانه هستند که در نثر شاعرانة احلام مستغانمی و نادر ابراهیمی به کار رفته‌است. حضور این ویژگی‌ها، نثر ایشان را شاعرانه، جذّاب، خیال‌انگیز، زیبا و پرطروات نموده‌است. با این تفاوت که کاربرد استعاره‌های مکنیه در نثر مستغانمی، شاخص‌تر و ممتازتر است. تفاصيل المقالة

در میان اسالیب زیباشناختی علم بیان، استعاره از رساترین و کارآمدترین ابزارهایی است که کاربرد آن بیش‌تر برای مفاهیم انتزاعی و دور از ذهن است تا فهم آن را ملموس و عینی کند و پیوسته می کوشد تا با ایجاد نوعی ساختارشکنی در معنا و واژگان توجه مخاطب را به خود جلب کند. از این طریق ساختار مفهومی و بنیادی را پدید می آورد که برای اندیشیدن امور انتزاعی تر به کار می روند. این ساختارهای زبانی همان طرح واره های تصویری هستند. طرح واره ها در حقیقت، فرآیندی از ساختارهای شناختی زبان هستند که به واسطه تجربه های فیزیکی انسان در برخورد با جهان خارج به وجود می آیند. کوتاه سخن آنکه، ذهن قادر است داده های دریافتی محیط را مورد پردازش قرار داده و مفاهیم پیچیده معنایی را در بافت زبانی- گفتاری واکاوی و رمزگشایی کند. گفتنی است که در ساختار قصیده های سنتی و متون قرآنی، قصاید حماسی و شعر رثا سهم بسزایی را در این باره دارا هستند. تفاصيل المقالة

پژوهش حاضر با هدف بررسی سیمای زن از نگاه نصاری انجام شده است. پرداختن به سیمای زن و نشان دادن چهره‌ای اثیری و گاه حقیقی از زن در همۀ دوره‌های تاریخی مختلف ادبیّات عرب، در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان دیده می‌شود؛ امّا شاعران معاصر با نگاهی متفاوت و نو نسبت به گذشته به موضوع زن پرداخته‌اند. جمال نصاری از جمله شاعرانی است که در مجموعه اشعارش در قالب موضوعات مختلف از این نام برای بیان احساسات خویش و دغدغه‌های شخصی و دیگر اندیشه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سود جسته است. این پژوهش بر آن است تا وجوهی از سیمای زن را در شعر نصاری بررسی نماید. وی در بسیاری از سروده‌هایش نسبت به زن نگاه خوش‌بینانه و مواضع جانبدارانه دارد و در عین حال سخنان و اندیشه‌های بدبینانه او نسبت به زن اندک نیست. یافته‌های این پژوهش توصیفی- تحلیلی برآن است تا موضوعاتی همچون؛ عدم توجّه جامعه به احساسات و عواطف زن، نماد عفت و پاکدامنی، زن مایه آرامش مرد، اندوهِ فراق از معشوق، تکیه‌گاه و حامی و.. نیز نگرش‌های منفی که شاعر به آن پرداخته را توصیف کند .از این رو با بررسی اشعار این شاعر به این نتیجه دست یافته‌ایم که سروده‌های نصاری در بر دارندۀ توصیف ویژگی‌های جسمانی زن نیست، بلکه نماد مفاهیم و مضامینی است که شاعر برای بیان احساسات خویش از آن مدد می‌جوید. تفاصيل المقالة