نثر شاعرانه در دو رمان «ذاکرة الجسد» و «یک عاشقانة آرام»
الموضوعات :
تورج زینی وند
1
(دانشگاه رازی عضو هیئت علمی)
مریم اکبری
2
(دانشگاه رازی)
علی اکبر محسنی
3
(دانشگاه رازی)
الکلمات المفتاحية: ادبیات تطبیقی, زیبایی‌شناسی, نثر شاعرانه, ذاکرة الجسد, یک عاشقانة آرام.,
ملخص المقالة :
نظم و نثر دو گونة ادبی هستند که هر یک ویژگی وکارکرد خاص خود را دارند؛ نثر با رویکردی منطقی به بیان تحلیلی و تعلیلی یک موضوع می‌پردازد، امّا شعر غالباً بر محور و بنیاد عاطفه، احساس و خیال حرکت می‌کند. در پاره‌ای از موارد، نثر از ویژگی‌های استدلالی و تحلیلی خارج می‌شود و با بهره‌گیری از صورخیال و آرایه‌های لفظی و بدیعی، احساس و عاطفة خواننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نثر، نثر شاعرانه نام دارد. رمان ذاکرة الجسد، نوشتة احلام مستغانمی (1953) و رمان یک عاشقانة آرام، نوشتة نادر ابراهیمی (۱۳۱۵–۱۳۸۷)، دو اثری هستند که باور بر آن است؛ نثر آنها رنگ و بوی شاعرانه دارد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که دامنة آن محدود به تأثیر و تأثر نیست، بلکه بر تشابه، تباین و زیبایی‌شناسی ادبی تأکید دارد، دو رمان مزبور را از نگاه مؤلفه‌های نثر شاعرانه بررسی کرده‌است. یافته‌های پژوهش، نشان می‌دهد که موسیقی درونی(تکرار، واج‌آرایی)، کاربرد استعاره، تشبیه، تضاد واژگان، تضاد فعلی و حسّامیزی از برحسته‌ترین نمودهای نثر شاعرانه هستند که در نثر شاعرانة احلام مستغانمی و نادر ابراهیمی به کار رفته‌است. حضور این ویژگی‌ها، نثر ایشان را شاعرانه، جذّاب، خیال‌انگیز، زیبا و پرطروات نموده‌است. با این تفاوت که کاربرد استعاره‌های مکنیه در نثر مستغانمی، شاخص‌تر و ممتازتر است.
