فقر یک ویژگی مهم اقتصادی- اجتماعی اثرگذار بر فعالیت‌های اقتصادی کشاورزان روستایی است و از آنجایی که ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی بر رفتار ریسک‌گریزی کشاورزان مؤثر است؛ بررسی ریسک با رویکرد فقر اهمیت به‌سزایی دارد. در مطالعه‌ی حاضر میزان ریسک نهاده‌های تولیدی محصول انار، با استفاده از روش تخمین حداکثر راستنمایی(MLE) و برآورد تابع تولید تصادفی تعمیم‌یافته‌ی محصول در روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا تحلیل گردید. وضعیت فقر کشاورزان مورد مطالعه، توسط شاخص فقر در سه گروه ریسک‌گریزی کم، متوسط و زیاد بررسی گردید. سپس براساس کشش نهاده‌ای تابع تولید، پارامتر ریسک‌گریزی محاسبه و تأثیر ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی انارکاران بر آن مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، فاصله‌ی درآمدی کشاورزان از خط فقر مطلق به‌عنوان طبقه‌ی فقری آنها در نظر گرفته شد و به‌عنوان متغیر کیفی مؤثر بر پارامتر ریسک‌گریزی منظور گردید. کشاورزان مورد مطالعه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای دو ‌مرحله‌ای از انار‌کاران روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا انتخاب گردیدند. نتایج حاصل از تخمین نشان داد که نهاده‌های سطح زیرکشت و کودهای شیمیایی دارای تأثیر مثبت بر ریسک تولید انار هستند و میزان آب مصرفی، کود دامی و نیروی کار نیز دارای اثرگذاری منفی بر ریسک تولید آن می‌باشند. علاوه بر این فقر، عامل فزاینده و تعداد افراد خانواده و سطح زیرکشت عامل کاهنده‌ی پارامتر ریسک‌گریزی کشاورزان شناخته شدند. در نهایت پیشنهاد گردید که با هدف مدیریت ریسک بهره‌برداران، سیاست‌های تأمین نهاده‌های کود فسفات و نیترات در زمان مناسب، گسترش بیمه‌ی محصول و کاهش فقر اعمال شود.   تفاصيل المقالة

با توجه به نقش تولید شیر و پرورش صنعتی گاو شیری در امنیت غذایی و همچنین جایگاه استان تهران در بخش دامپروری کشور، کارایی فنی، تخصیصی، اقتصادی و مقیاس گاوداری‏های شیری در شهرستان‌های پاکدشت و ری در جنوب استان تهران، اندازه‏گیری شد. برای این منظور کارایی 65 گاوداری‏ شیری صنعتی با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده‏ها(DEA) در سال 1387 مورد ارزیابی قرار گرفت. جمع‏آوری آمار و اطلاعات این تحقیق با روش‌های مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه حضوری انجام شد. نتایج محاسبه کارایی با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس و بر مبنای حداقل‏سازی استفاده از نهاده‌ها نشان داد که نیمی از دامداری‏ها از لحاظ فنی کارا بودند. با وجود آنکه حدوداً 51 درصد از دامداری‏ها از نظر فنی کاملاً کارا بودند؛ ولی وضعیت دامداری‏های مورد بررسی از لحاظ تخصیصی و اقتصادی مناسب نبود. میانگین سطح کارایی فنی دامداری‏ها برابر با 93/0 محاسبه شد؛ اما میانگین سطوح کارایی تخصیصی و اقتصادی دامداری‏ها به‌ترتیب برابر با 45/0 و 42/0 بود. مشخص گردید که 40 درصد واحد‌ها از لحاظ کارایی مقیاس کاملاً کارا هستند و در مقیاس بهینه فعالیت می‌کنند. نتایج بررسی بازده نسبت به مقیاس نشان داد که 37 دامداری بازده افزایشی،2 دامداری بازده کاهشی و 26 واحد بازدهی ثابت نسبت به مقیاس داشتند. نتایج بررسی مصرف نهاده‏ها نیز نشان داد که واحدهای ناکارا بایستی در مصرف نهاده‏های یونجه، سیلوی ذرت، کنسانتره، دارو و هزینه‏های درمانی صرفه‏جویی به عمل آورند.     تفاصيل المقالة