عوامل مؤثر بر ریسک تولید انار با رویکردی به فقر(مطالعه‌ی موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا)

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

سیدابوالقاسم مرتضوی ¹ (استاد اقتصاد کشاورزی،دانشکده کشاورزی،دانشگاه تربیت مدرس)
مهدی قربانی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی،دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس)
پژمان اعلایی بروجنی ³ (دانشجوی دکترای اقتصاد کشاوری دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس)
علیرضا علیپور ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس)

تاريخ الإرسال : 05 الأربعاء , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , صفر, 1434

الکلمات المفتاحية: پارامتر ریسک‌گریزی, تابع تولید تصادفی تعمیم‌یافته, شاخص فقر,

ملخص المقالة :

فقر یک ویژگی مهم اقتصادی- اجتماعی اثرگذار بر فعالیت‌های اقتصادی کشاورزان روستایی است و از آنجایی که ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی بر رفتار ریسک‌گریزی کشاورزان مؤثر است؛ بررسی ریسک با رویکرد فقر اهمیت به‌سزایی دارد. در مطالعه‌ی حاضر میزان ریسک نهاده‌های تولیدی محصول انار، با استفاده از روش تخمین حداکثر راستنمایی(MLE) و برآورد تابع تولید تصادفی تعمیم‌یافته‌ی محصول در روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا تحلیل گردید. وضعیت فقر کشاورزان مورد مطالعه، توسط شاخص فقر در سه گروه ریسک‌گریزی کم، متوسط و زیاد بررسی گردید. سپس براساس کشش نهاده‌ای تابع تولید، پارامتر ریسک‌گریزی محاسبه و تأثیر ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی انارکاران بر آن مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، فاصله‌ی درآمدی کشاورزان از خط فقر مطلق به‌عنوان طبقه‌ی فقری آنها در نظر گرفته شد و به‌عنوان متغیر کیفی مؤثر بر پارامتر ریسک‌گریزی منظور گردید. کشاورزان مورد مطالعه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای دو ‌مرحله‌ای از انار‌کاران روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا انتخاب گردیدند. نتایج حاصل از تخمین نشان داد که نهاده‌های سطح زیرکشت و کودهای شیمیایی دارای تأثیر مثبت بر ریسک تولید انار هستند و میزان آب مصرفی، کود دامی و نیروی کار نیز دارای اثرگذاری منفی بر ریسک تولید آن می‌باشند. علاوه بر این فقر، عامل فزاینده و تعداد افراد خانواده و سطح زیرکشت عامل کاهنده‌ی پارامتر ریسک‌گریزی کشاورزان شناخته شدند. در نهایت پیشنهاد گردید که با هدف مدیریت ریسک بهره‌برداران، سیاست‌های تأمین نهاده‌های کود فسفات و نیترات در زمان مناسب، گسترش بیمه‌ی محصول و کاهش فقر اعمال شود.  

المصادر:

1. -------. 2010. Pictorial Identity card of pomegranate. Ministry of

jihad-e agriculture, http://agron.agrijahad.ir/portal/File/ShowFile.aspx?ID=e2e6c7e6-5f6b-4c43-

8008-5871c8ff3b62. (In Persian)

2. AbouNouri, E. And Maleki, N. 2008. Statistical analysis of

poverty line in Semnan Province during development plans

(1368–1383). Social Welfare. 7(28):215-237. (In Persian)

3. Akbari, N., Zahedi Keyvan Me. and Zahedi Keivan, Ma. 2008.

Risk determination of cultivated crops in Hamadan Province with

use mathematical programming with attention to risk and

uncertainty conditions. Journal of Agricultural Economics and

Development. 16(64):63-82. (In Persian)

4. Anderson, J.R. 1973. Sparse data, climatic variability and yield

uncertainty in response analysis. American Journal of

Agricultural Economics. 53(1): 77-82.

5. Aye, G.C. and Oji, K.O. 2007. Effect of Poverty on Risk

Attitudes of Farmers in Benue State, Nigeria. 12th Annual

Conference of Econometric Modeling for Africa, 4-6 July, Cape

Town, South Africa,

http://www.africametrics.org/documents/conference07/Day

1/Session 2/Aye effect of poverty.pdf

6. Bardhan, D., Dabas, Y. P.S., Tewari, S.K. and Kumar, A. 2006.

An assessment of risk attitude of dairy farmers in Uttaranchal

(India). Agricultural Economists Conference, August 12-18,

Queensland, Australia.

7. Bureau of Statistics and Information Technology Ministry of

Jihad-e Agriculture. 2010. The results of a sample survey plans of

garden’s products in year 2008. Tehran: ministry of agriculture,

deputy for planning and economic affairs. Bureau of Statistics

and Information Technology, Iran, http://dpe.agrijahad.ir/portal/File/ShowFile.aspx?ID=e9f5eb11-a6b6-43af-8fecaf236ae07c28.

(In Persian)

8. Central Bank of Iran. 2007. Research- calculating poverty line in

Iran during 2004-2006 years. Statistical research office of central

bank of Islamic republic of Iran,

http://www.cbi.ir/page/5351.aspx. (In Persian)

9. Dejanvery, A. 1972. Optimal levels of fertilization under risk: the

potential for corn and wheat fertilization under alternative price

policies in Argentina. American Journal of Agricultural

Economics. 54: 1-10.

10. Ehsan, A.A.R., Tehrani, R. and Islami Bidgoli, Gh.R. 2008. The

investigation of risk aversion coefficient and the variance

production in risk management case study: tomato producers in

Dezfool. Agricultural economics and development. 16(61): 17-35.

(In Persian)

11. Ferdowsi, R. and Kopahi, M. 2005. measuring attitude of wheat

farmers toward risk, a case study Golestan Province. Agricultural

economics and development. (52): 27-43. (In Persian)

12. Foster, J., Greer J. and Thorbecke, E. 1984. A class of

decomposable poverty measures. Journal of Econometrica. 52(3):

761 – 766.

13. Fufa, B. and Hassan, R.M. 2005. Stochastic technology and crop

production risk: the case of small-scale farmers in East Hararghe

zone of Omiya regional state in Ethiopia. International

Conference on Shared Growth in Africa. 21-22 July. Nairobi,

Kenya. Africa.

14. Ghorbani, M. and Jafari, F. 2009. Can production inputs play the

role of insurance in wheat production process?. 68:1-15. (In

Persian)

15. Guajarati, D. 2006. Basic Econometrics, Volume 2 (Translator:

Abrishami, H.). Tehran: Tehran university press, Iran. (In

Persian)

16. Hamraz, S.S., Ghorbani, M. and Hamraz, B.S. 2011. Survey

effect of biological control on production risk of Pomegranate

production in khorasan Razavi Province. National Pomegranate

Symposium, Ferdowsi university of Mashhad, 5-6 October, Iran.

(In Persian)

17. Hasanshahi, M. 2008. The effect of risk on Cropping Pattern and

Farmers Income: case study agriculture sector of Arsanjan.

Pajouhesh-Va-Sazandegi in Agronomy and Horticulture. 77: 2-9.

(In Persian)

18. Hazzel, B.R. and Norton, R.D. 1986. Mathematical programming

for economic analysis in agriculture, Macmillan’s, New York,

US.

19. Just, R.E. and Pope, R.D. 1978. Stochastic specification of

production function and economic implication. Journal of

Econometrics. 7: 67-86.

20. Just, R.E. and Pope, R.D. 1979. Production Function Estimation

and Related Risk Considerations. American Journal of

Agricultural Economics. 61(2): 276–284.

21. Karbasi, A., Daneshvar, M., Karimkoshte, M.H. and Toupkanloo,

Z.N. 2005. The impact of different factors on the production risk

of irrigated and rainfed cumin in Khorasan Province. Agricultural

Sciences and Technology. 19(2):57-64. (In Persian)

22. Karimi, F., Pirasteh, H. and zahedi keivan, M. 2009. Efficiency

determination of wheat farming with regard to risk and time

factors with use interval DEA and window DEA. Agricultural

economics and development. 16(64): 139-159. (In Persian)

23. Kim, M. K. and Pang, A. 2009. Climate change impact on rice

yield and production risk. Journal of Rural Development. 32: 17-

29.

24. Kopahi, M., Sadat Barikani H., Kavoosi Kelashomi, M. and

Sasoli, M. 2009. Effects of Inputs Utilization on Rice Production

Risk in Guilan Province. Journal of Crop Production and

Processing. 13(48):357-364. (In Persian)

25. Koundouri, P. and Nauges, C. 2005. On production function

estimation with selectivity and risk considerations. Journal of

Agricultural and Resource Economics, Western Agricultural

Economics Association. 30(3): 597-608.

26. Moghadasi, R. and Yazdani, S. 2000 Risk in Production function

and analysis inputs’ effect. Articles Collections of the First

Biennial Conference of Agricultural Economics, Zabol, Iran. 46-

61. (In Persian)

27. Mosavi, N., Mohammadi, H. and Taheri, F. 2008. Effects of

inputs on production risk of pistachio in Fars Province. Journal of

Agricultural Extension and Education Research. 3:61-68. (In

Persian)

28. Moscardi, E. and Dejanvery, A. 1977. Attitudes toward risk

among peasants: an econometric approach. American Journal of

Agricultural Economics. 59(4): 710-716. 

29. Pope, R.D. and Kramer, R. 1979. Production uncertainty and

factor demands for competitive firm. Southern Economic Journal.

46: 49-501.

30. Roumasset, J.A. 1976. Rice and risk: decision making among low

income farmers. North Holland Publishing Co., Amsterdam.

Holland.

31. Saha, A., Havenner, A. and Talpaz H. 1997. Stochastic

production function estimation: small sample properties of ML

versus FGLS. Applied Economics. 29(4): 459–469.

32. Shirvanian, A. and Torkamani, J. 2010 Poverty and risk attitudes

in rural areas of Fars Province. Journal of Agricultural

Economics. 4(2):83-105. (In Persian)

33. Tahamipour, M. 2008. Investigating effective factors in pistachio

production risk in Zarand. Agricultural economics and

development. 16(63): 1-19. (In Persian).