هدف از نگارش این مقاله، شناسایی یکی از مهم‌ترین فرآیندهای آوایی تضعیف؛ یعنی سایشی شدگی، در گونۀ سیرجانی بر اساس چارچوب واج شناسی زایشی است. بدین منظور داده ها از اسناد مکتوب مانند کتاب، واژه نامه، مقاله و پایان نامه هایی که در مورد این گونه نوشته شده اند استخراج شده است، علاوه بر این، نگارندگان، خود گویشور بومیِ این گونه‌اند. در انجام این پژوهش از منابع مکتوب مانند پایان نامه، مقاله و سایر کتاب‌های موجود در این زمینه نیز به عنوان پیشینۀ پژوهش استفاده شده است. داده ‌ها بر مبنای الفبای آوانویسی بین المللی IPA آوانگاری شده اند و روش انجام پژوهش بر اساس روش اسنادی، توصیفی- تحلیلی است. با بررسی داده ها چند نوع فرآیند تضعیف از قبیل سایشی شدگی استخراج و بررسی شده است. پرسش های مورد بحث در این پژوهش عبارتند از: 1- چه نوع فرآیندهای واجی سایشی شدگی در گونۀ سیرجانی وجود دارد؟ 2- تعداد همخوان ها و واکه های گونۀ سیرجانی در مقایسه با فارسی معیار چندتاست؟ تفاصيل المقالة

هدف از نگارش این مقاله بررسی فرایند تضعیف در واژگان از فارسی میانه به فارسی دری براساس رویکرد واج‌شناسی زایشی است. داده‌های این مقاله از واژه‌های فارسـی میـانۀ زرتشتی ذکرشده در فرهنگ کوچک زبان پهلوی مکنزی (1388)، که به فـارسی دری راه پـیدا کرده‌اند انتخاب شده، سپس شکل‌های مختلف آن‌ها در فارسی امروز ایران و واژه‌نامه‌های فارسی دری از جمله: دهخدا (1388)، حسن‌دوست (1383)، ذیل فرهنگ‌های فارسی (1382-1388) استخراج شده‌اند. در هر یک از این زبان‌ها، قواعد واجی آن‌ها استخراج و ذکر شده است. در مرحلۀ بعد، بر اساس اصول واج‌شناسی زایشی و معیارهای ینسن (J.Jensen) به تحلیل واجی قواعد برای کشف قاعدۀ طبیعی پرداخته شده است. با بررسی‌های صورت‌گرفته در این زمینه، سه نوع فرایند تضعیف در این زبان‌ها کشف شده است که در این مقاله به بررسی این سه نوع تضعیف، پرداخته شده است. برخی از نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش عبارتند از: 1) طبیعی‌ترین قاعده از نظر آوایی لزوماً ساده‌ترین قاعده نیست؛ یعنی سادگی، شرط لازم برای طبیعی‌بودن قاعده است ولی شرط کافی نیست. 2) با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته مشخص شد که بسامد فرایند تضعیف در پایانۀ هجا، پایان واژه و محیط بعد از واکه به مراتب بیش‌تر از آغازۀ هجا و واژه است. 3) مطابق قواعد، همخوان‌های شرکت‌کننده در این فرایند، همگی از نوع همخوان‌های گرفته مانند [p, b, f, k, g, w, t, d] هستند. 4) قواعد واجی موجه معمولاً یک‌سویه هستند. تفاصيل المقالة

در واج ​شناسی خودواحد، گلداسمیت (1976) بازنمایی واجی را از حالت خطی به‌صورت غیرخطی در زبان​ های نواختی بسط داد. به دلیل غیرخطی بودن و وجود ساختار لایه ​ای در این دیدگاه، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به توصیف و تحلیل برخی از فرایندهای واجی تضعیف براساس تقسیم بندی (کول، 2007) در مورد این فرایند؛ نظیر سایشی شدگی، همگونی و حذف و همچنین بررسی این فرایندها بر طبق اصول واج شناسی خود واحد؛ یعنی گسترش و قطع (مک کارتی، 1988) در گویش سیرجانی می​ پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی است. به این منظور، چهل گویشور با جنسیت، سن، تحصیلات و شغل های مختلف از مناطق متعدد شهرستان سیرجان انتخاب شدند و با استفاده از ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با آن ها داده‌های زبانی جمع ​آوری گردید. سپس داده های جمع آوری شده، با استفاده از الفبای IPA آوانویسی و فرایندهای واجی موجود در آن ها استخراج و طبقه بندی شدند. سرانجام قواعد واجی به کار رفته در پیکرۀ زبانی بر اساس واج​ شناسی خودواحد توصیف و تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان می ​دهد اعمال فرایند گسترش در گویش سیرجانی به‌ صورت فرایندهای سایشی ​شدگی همخوان​ های انسدادی، همگون‌سازی جایگاه تولید و واک داری رخ می​ دهد. همچنین، فرایند قطع فقط در قالب حذف همخوان تحقق می یابد. تفاصيل المقالة

قصه‌ها، لالایی‌ها و ضرب‌المثل‌های یک منطقه، خالص‌ترین و عمیق‌ترین احساسات، ظریف‌ترین افکار و اندیشه‌ها و واقعیات یک جامعه را منعکس می‌سازند. یکی از ویژگی‌های ضرب‌المثل‌ها، کاربرد کلمات معمول و مأنوس همچون اسامی حیوانات، گیاهان، میوه‌ها، اعضای بدن و رنگ‌ها در مفاهیم ارجاعی و نیز غیرارجاعی و استعاری است که اغلب با هدف برجسته‌ساختن یک مختصۀ معنایی مثبت یا منفی در آن‌ها و جلب نظر مخاطب به اهمیت موضوع است. هدف این پژوهش، بررسی مولکول‌های معنایی نام حیوانات پربسامد در ضرب‌المثل‌های گویش سیرجانی براساس چارچوب معنی‌شناسی شناختی است. بدین منظور، پس از گردآوری مجموعه‌ای شامل 950 ضرب‌المثل گویش سیرجانی، تعداد 405 ضرب‌المثل، حاوی نام انواع حیوانات، استخراج و از این تعداد به بررسی ضرب‌المثل‌های حیوانات پربسامد در گویش سیرجانی با رویکردی معنایی-‌شناختی پرداخته شد و از نام هر حیوان چند ضرب‌المثل ذکر گردید. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که سه حیوان اهلی و بومی شهرستان سیرجان به ترتیب خر، سگ و شتر پربسامدتر و پرکاربردتر از بقیّۀ حیوانات اهلی و وحشی در ضرب‌المثل‌ها هستند. از لحاظ دلالت و کارکرد موضوعی نیز موضوعات اجتماعی، بیشتر از بقیّۀ موضوعات به کار رفته است. تفاصيل المقالة