فرایند یاددهی ـ یادگیری در هر فرهنگ با نظر به ادراکات و برداشت‌های کنشگران اصلی آن متفاوت است. این مقاله فرهنگ تدریس خلاق را در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مورد شناسایی و تحلیل قرار داده است. با استفاده از روش تحقیق کیفی، نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس منطق اشباع نظری، دیدگاه‌های 16 نفر از اساتید دانشکده مذکور شناسایی شد. داده‌ها با استفاده از ابزار مصاحبه غیرساختارمند یا عمیق جمع‌آوری گردید و از طریق روش ‎کدگذاری تحلیل شد. یافته‌ها در پنج مقوله شامل: ویژگی‌های دانشجویان، فاصله قدرت استاد ـ دانشجو، وابستگی دانشجو به استاد، نگرش ستایشگرانه به علم و تأکید بر پژوهش و فقدان دانش تربیتی اساتید دسته بندی شد. نتایج نشان داد که اساتید تصورات متفاوتی نسبت به ویژگی‌های دانشجویان دارند و بر وجود یک مرز مشخص بین دانشجوواستاد تأکید می‌کنند. علاوه بر این، یافته‌ها نشان داد که از نظر اساتید، دانشجویان تمایل دارند درس را مستقیماً از استاد بیامورند و همچنین به بحث و چالش در فرایند تدریس تمایلی ندارند. تأکید بر پژوهش و فقدان دانش تربیتی نیز از جمله عوامل مؤثر دیگر بر فرایند تدریس خلاق شناسایی شد. تفاصيل المقالة

زمینه: ما هم اکنون در آستانة عصر شتابندگی تاریخ هستیم. ازاین‌رو، به‌کارگیری روش‌های تدریس خلاق از ضرورت‌های نظام آموزش عالی محسوب می‌شود. هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی فرهنگ تدریس خلاق در آموزش عالی است. روش پژوهش: روش اصلی این پژوهش رویکرد کیفی نظریة زمینه‌ای است. میدان تحقیق دانشکدة پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد است. ابزار اصلی پژوهش حاضر مصاحبة نیمه ساختاریافته است. مشارکت‌کنندگان اصلی این پژوهش هفت نفر از اعضای هیئت علمی هستند. داده‌های گردآوری شده از طریق روش کدگذاری اشتراوس و کوربین تحلیل شد و برای اعتباریابی یافته ‌ها از معیارهای چهارگانه منسوب به گابا و لینکلن استفاده شد. یافته ‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که خلاقیت یک هنجار مرسوم در فرهنگ تدریس تلقی نمی‌شود. در این رابطه برخی از عوامل مثل باورهای ذهنی استاد دربار‌ة دانشجو، تدریس، یادگیری، ارزشیابی و ارتباط با دانشجو و همچنین عوامل مربوط به ویژگی‌های دانشجو مثل وابستگی به استاد به ایجاد پدیده‌محوری پژوهش (هنجار نبودن تدریس خلاق) منجر شده است. نتیجه‌گیری: هنجارنبودن تدریس خلاق تحت تأثیر برخی از شرایط نظیر سیاست‌های انگیزشی دانشگاه، سیاست‌های ارزشیابی از تدریس، سیاست‌های آموزش استادان، حجم زیاد فعالیت اعضای هیئت‌علمی، مقررات آموزشی، کمبود امکانات، ویژگی‌های شخصیتی استادان و دانشجویان، ضعف در دانش اعضای هیئت علمی و شیوه‌های تدریس فعلی، هنجارها و ارزش‌های حاکم بر دانشگاه قرار دارد. برای بسترسازیِ تدریس خلاق در آموزش عالی توجه به متغیرهای فرهنگی بسیار تعیین کننده است. تفاصيل المقالة