به‌دنبال گسترش شهرنشینی، شاهد شکل­گیری نواحی با تراکم جمعیتی بالا در کلان‌شهرها هستیم که با مسائلی همچون شلوغی، کاهش سرانۀ خدمات و غیره درگیرند؛ بنابراین ضرورت دارد تأثیر تراکم جمعیتی بر شاخص­های کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بر مبنای آن بتوان اصلی­ترین شاخص­های تأثیرپذیر از تراکم جمعیتی را شناسایی‌کرده و برای مرتفع‌نمودن آنها برنامه‌ریزی کرد. ازهمین­رو، به‌منظور آزمون فرضیۀ پژوهش، منطقۀ 3 شهر تهران به‌عنوان نمونۀ مورد مطالعه انتخاب شده ‌است که درحال‌حاضر با روند سریع افزایش تراکم جمعیتی همراه ‌است و عدم نظارت و کنترل بر آن می­تواند آثار نامطلوبی بر کیفیت زندگی شهروندان داشته ‌باشد. این پژوهش با شیوۀ شناخت ذهنی مبتنی بر پیمایش میدانی از شهروندان بررسی شده است. در این‌راستا 22 شاخص سنجش­گر کیفیت زندگی از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده است. در ادامه تراکم جمعیتی به‌عنوان متغیر مستقل و شاخص­های 22گانه به‌عنوان متغیرهای وابسته انتخاب‌شده و به کمک تحلیل همبستگی کانونی مورد سنجش قرار گرفته­اند. خروجی­های تحلیل نشان می­دهد با احتمال 99 درصد، همبستگی میان دو مجموعۀ متغیرها مورد تأیید است و دراین‌میان به متغیرهای رضایتمندی از روابط همسایگی در محل سکونت، رضایتمندی از قیمت خرید مسکن، رضایتمندی از کیفیت خدمات اتوبوس‌رانی، رضایتمندی از وضعیت و امکانات فضاهای باز شهری و رضایتمندی از کیفیت خدمات ورزشی به‌ترتیب با همبستگی ساختاری 406/- ، 322/- ، 455/- ، 494/- و 314/- به‌عنوان بخشی از متغیر کانونی محسوب می­گردند و بنابراین بیشترین تأثیرپذیری را از تراکم جمعیتی دارند. این مسئله نشان می­دهد افزایش بیش از حد تراکم جمعیتی در قسمت‌هایی از منطقۀ 3 شهر تهران، موجب کاهش رضایت شهروندان از برخی شاخص­های کیفیت زندگی شده ‌است که اصلاح و تعدیل تراکم جمعیتی در منطقۀ 3 را ضروری می­کند. تفاصيل المقالة

یکی از مباحث مهم در ساماندهی شهری، توجه به فضاهای عمومی است؛ از آغاز دهه ۱۹۶۰ بسیاری از صاحب‌نظران حوزه معماری و شهرسازی از افت عرصه‌های عمومی و حتی مرگ فضاهای جمعی سخن گفته‌اند و علت آن را افت دائم کیفیت در فضاهای شهری برشمرده‌اند. اخیراً کیفیت فضاهای عمومی به‌طور فزاینده‌ای به‌صورت یک عنوان پژوهشی مهم در رشته‌های گوناگون توسعة شهری مطرح می‌شود. در منطقه گردشگری محور عرفان شیراز کمبود امکانات در فضاهای شهری، مشکلات و ناآرامی ترافیکی، عدم کشش این فضاها در ایام شلوغ و ... ازجمله مشکلات عمده فضاهای شهری است. هدف این پژوهش سنجش، آسیب شناسی و ارائة راهکارهای ارتقای کیفیت فضاهای عمومی است. روش تحقیق مورد استفاده به صورت اسنادی و کمی بوده است. در این مقاله از طریق مروری بر متون معتبر جهانی در نهایت شاخص‌های ۲۳ گانه برای سنجش کیفیت فضاهای شهری انتخاب گشت. در ادامه این شاخص‌ها در ۴ محدوده مطالعه منتخب از طریق پرسشنامه مورد آزمون قرار گرفت و با استفاده از روش تحلیل عاملی، عوامل ۶ گانه تبیین‌کننده کیفیت فضاهای شهری تعیین گردیدند. در ادامه امتیاز هر یک از ۴ فضای شهری از عوامل ۶ گانه و از کل کیفیت فضا تعیین گشت که مطابق با نتایج دروازه قرآن با امتیاز نهایی ۱۲۹. از عوامل کیفیت فضای شهری دارای وضعیت بهتری است. در ادامه با انجام تحلیل رگرسیونی و رتبه‌بندی عوامل سازنده کیفیت فضا بر اساس اهمیت آن‌ها، عامل کیفیت اجتماعی مکان با ضریب تأثیر ۳۴۲. دارای بیشترین تأثیر علی در متغیر وابسته بود. سپس اولویت مداخله در شاخص‌ها در کیفیت فضاهای شهری محدوده موردمطالعه تعیین گشت. اولویت‌های مداخله در میدان قائم بر ارتقای رضایتمندی از جذابیت مکان، در میدان ابوالکلام بر ارتقای کارایی اقتصادی مکان و در دروازه قرآن و پیاده راه حافظیه بر بهبود دسترسی و نفوذپذیری به مکان دلالت دارند که بر این اساس راهکارهای مقتضی پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة