طراحی مدل توسعه اخلاق حرفه‌ای درسازمانهای فعال در بخش عمومی دولتی
الموضوعات :
امیرمسعود نطنزی
1
(دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران، ایران)
کرم اله دانشفرد
2
(دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
غلامرضا معمارزاده طهران
3
(دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات ،تهران، ایران)
نازنین پیله وری
4
(دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد غرب ،تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: طراحی مدل, توسعه اخلاق, اخلاق حرفه‌ای, سازمانهای دولتی, شهرداری,
ملخص المقالة :
این پژوهش، با هدف طراحی مدل توسعه اخلاق حرفه‌ای در بخش عمومی در سازمانهای دولتی فعال در خدمات بخش عمومی به ویژه شهرداری است. روش انجام این پژوهش آمیخته کمی و کیفی( تحلیل مضمون) یا (تحلیل تم)(Theme analysis) است که از نظر هدف، توصیفی- نظری است. در بخش کیفی، به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده گردیده است و نمونه گیری تصادفی ساده (گوله برفی) است و در بخش کمی، به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردیده است و نمونه گیری نظری است. برای بومی‌‌‌‌‌‌‌‌سازی مؤلفه‌های پژوهش از طیف هفت گزینه ای لیکرت بهره‌‌‌‌‌‌‌گیری شد. مدل مفهومی پژوهش دربرگیرنده اجزایی از قبیل"جذب و پذیرش اخلاق حرفه‌ای"و"تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌ای" و"خط‌مشی‌‌گذاری اخلاق حرفه‌ای" جهت توسعه اخلاق حرفه‌ای است. حجم نمونه این پژوهش برابر است با 300 نفر از خبرگان دانشگاهی؛ متخصصان و اساتید و دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی؛ مدیریت دولتی و مدیریت آموزشی، با ترکیبی از دو روش نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند (قضاوتی) و نمونه‌گیری گوله برفی شدند. نتایج پژوهش عبارت است از اینکه، الگوی توسعه اخلاق حرفه‌ای در بخش عمومی دربرگیرنده شاخص‌‌‌‌ها و متغیرهای ذیل است: متغیر "خط‌مشی‌‌گذاری اخلاق حرفه‌ای" - متغیر "جذب و پذیرش اخلاق حرفه‌ای" - متغیر " تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌ای"
طراحی مدل توسعه اخلاق حرفه‌اي درسازمانهای فعال در بخش عمومی دولتی
چكيده
اين پژوهش، با هدف توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي در سازمان‌هاي دولتي فعال در خدمات بخش عمومي بويژه شهرداری است. روش انجام اين پژوهش آمیخته کمی و کیفی، تحلیل مضمون است که از نظر هدف، توصيفي- نظري است. در بخش کیفی، به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده گردیده است و نمونه گیری تصادفی ساده (گوله برفی) است و در بخش کمی، به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردیده است و نمونه گیری نظری است. برای بوميسازي مؤلفه‌هاي پژوهش از طيف هفت گزينه اي ليكرت بهرهگيري شد. مدل مفهومي پژوهش دربرگيرنده اجزایی از قبيل"جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي"و"تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي" و"خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي" جهت توسعه اخلاق حرفه‌اي است. حجم نمونه اين پژوهش برابر است با 300 نفر از خبرگان دانشگاهي؛ متخصصان و اساتيد و دانشجويان رشته‌هاي علوم تربيتي؛ مديريت دولتي و مديريت آموزشي، با تركيبي از دو روش نمونهگيري غيراحتمالي هدفمند (قضاوتي) و نمونهگيري گوله برفي شدند. نتايج پژوهش عبارت است از اينكه، الگوي توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي دربرگيرنده شاخص‌‌‌‌ها و متغيرهاي ذيل است:
متغير "خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي" - متغير "جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي" - متغير " تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي"
واژگان كليدي: توسعه اخلاق، اخلاق حرفه‌اي، سازمان‌هاي دولتي، شهرداری
Abstract:
The present study aimed to develop professional ethics in the public sector in state organizations involved in public sector services, especially the municipality, using mixed methodology by theme analysis and structural equation modeling. In this study, "absorption and acceptance of professional ethics," "problem solving experience in professional ethics," and "professional ethics policy-making" were the components of the conceptual research model describing the development of professional ethics in the public sector. To reach the research objectives, 312 questionnaires were distributed, and the research sample encompassed 300 academic experts, professionals of state organizations involved in public sector services, especially the municipality, and professors and students in the fields of educational sciences, public administration, and educational management, who were selected using non-random purposive (Judgment) sampling and snowball sampling methods. According to the research results, the model of professional ethics development in the public sector consists of the following variables:
(1) "Professional ethics policy-making,"
(2) "absorption and acceptance of professional ethics,"
(3) " problem solving experience in professional ethics,"
مقدمه
يكي از عمده‌‌ترين دغدغه‌هاي مديران كارآمد در سطوح مختلف، چگونگي ايجاد بسترهاي مناسب براي منابع انساني شاغل در تمام حرفه‌هاست تا با حس مسئوليت و تعهد كامل به مسائل جامعه و حرفة خود بپردازند و اصول اخلاقي حاكم بر شغل و حرفة خود را رعايت كنند(باقري و كاشاني، 1387). اخلاق حرفه‌اي يكي از مسائل اساسي همة جوامع بشري است. در حال حاضر، متأسفانه در جامعة ما در محيط كار كمتر به اخلاق حرفه‌اي توجه مي‌گردد. در حالي كه در غرب سكولار، در دانش‌هاي مربوط به مديريت و سازمان، شاخه‌اي با عنوان اخلاق حرفه‌اي وجود دارد.
مفهوم سنتي 3E (اقتصاد، كارايي و اثربخشي) در مديريت دولتي به 4E (اقتصاد، كارايي، اثربخشي و اخلاق حرفه ای) بهبود یافته است. اصطلاحاتي مثل Work Ethics يا Professional Ethics معادل اخلاق كاري يا اخلاق حرفه‌اي در زبان فارسي شناخته شده است. تعاریفی از اخلاق حرفه ایی شده است مثلا اخلاق حرفه‌اي رفتاري متداول در ميان اهل يك حرفه است یا اخلاق حرفه‌اي مديريت رفتار وكردار آدمي هنگام انجام‌دادن كارهاي حرفه‌اي است و یا اخلاق حرفه‌اي رشته‌اي از دانش اخلاق است كه به مطالعة روابط شغلي مي‌پردازد.
جامعه ما نيازمند آن است تا ويژگي‌هاي اخلاق حرفه‌اي مانند دلبستگي به كار، روحيه مشاركت و اعتماد، ايجاد تعامل با يكديگر را بازتعريف، و براي تحقق آن فرهنگ‌‌سازي کند. امروزه بسياري از كشور‌ها در جهان به اين بلوغ رسيده‌اند كه بي‌اعتنايي به مسائل اخلاقي و فرار از مسئوليت‌‌ها و تعهدات اجتماعي، نهايتا منتج به بی اخلاقی ولاجرم به از بين رفتن بنگاه مي‌انجامد.
هر نظام حرفه‌اي بايد منعكس‌كنندة هنجارهاي دروني حرفه و احساس تعهد اخلاقي از سوي خود افرادحرفه‌اي‌‌ها و نهادهاي تخصصي آنها باشد، نه آنكه در قالب بايد‌ها و نبايدهاي اخلاقي به آنها تحميل شود.در واقع مسائل اين پژوهش را مي‌توان ناشی از تركيب روش‌هاي مختلف مدلسازي روابط چندمتغيره "جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي" و "تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي" و "خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي" جهت توسعه اخلاق حرفه‌اي در سازمانهای دولتی فعال در بخش عمومی دانست. پذیرش وافزايش اخلاق حرفه ای و تبیین و تشخیص و حل مساله و خط مشی گذاری در سازمان‌از این جهت بسیار حائز اهمیت است که این بخش حکمرانی با ذینفعان مردمی در تماسی تنگاتنگ است.
مبانی نظری پژوهش
مفهوم اخلاق
اخلاق در لغت به گفته مصباح1 (1388: 21) در كتاب « فلسفه اخلاق » اين دو واژه در اصل به يك ريشه باز مي‌گردد، خلق به معناي هيئت و شكلی است كه انسان با چشم مي‌بيند ( اخلاق رفتاری) و خلق به معني قوا و سجايا و صفات دروني است كه با چشم دل ديده مي‌گردد( اخلاق صفاتی)(مصباح2، 1388: 53) بنابراين مي‌توان گفت: در اخلاق مجموعه صفات روحي و باطني انسان است.
پنينو عوامل تأثير‌گذار بر اخلاق حرفه‌اي را به سه جنبه تقسيم مي‌نمايد:
۱. جنبة فردي: يعني ويژگي‌‌ها و خصوصيات فردي، ارزش‌هاي مذهبي، ملاك‌هاي شخصي، عوامل خانوادگي، باور‌ها و اعتقادات و شخصيت از جمله عوامل تأثير‌گذار بر اخلاق حرفه‌اي از جنبة فردي هستند.
۲. جنبه سازماني: عواملي مثل رهبري، مديريت، ارتباط با همكاران، ارتباط با زيردستان و فرادستان، نظام تشويق و تنبيه، انتظارات همكاران، قوانين و مقررات و رويه‌ها، جو و فرهنگ سازماني در اين حيطه قرار مي‌گيرند.
۳. جنبه محيطي: عوامل اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي و همچنين و عوامل رقابتي ديگر سازمانها از جمله عوامل تأثير‌گذار بر اخلاق حرفه‌ايست.
تحويلي‌نگري يعني ارجاع هر پديدار به امري فروتر از آن و اخذ وجهي از آن شيء به جاي كنه و حقيقت آن، منطق‌دانان مسلمان شكل سادة آن را مغالطه كنه و وجه مي‌نامند.آنجا که بسط اخلاق حرفه ایی را به صدور آئین نامه های اخلاقی در سازمان محدود کنیم دچار مغالطه شده ایم.
اخلاق حرفه‌اي
ارزش اخلاقي قابل قبول كه بايد كار صاحبان حرفه را اداره كند (خاكي3، 1393: 13)اخلاق حرفه‌اي حوزه‌اي تخصصي در اخلاق كاربردي است كه به بيان مسئوليتهاي اخلاقي بنگاه‌ها وحرف ونيزتحليل مسائل اخلاقي دركسب وكارمي پردازد (ملكي4، 1387: 22). اخلاق حرفه‌اي نوعي تعهد اخلاقي و وجدان كاري نسبت به هر نوع كار، وظيفه و مسئوليت است. اخلاقي بودن درحرفه حاصل دانستن، خواستن، توانستن و نگرش است (ملكي5، 1382: 52) هدف آموزش اخلاق حرفه‌اي انتقال اطلاعات و يافته‌هاي علمي نيست. بلكه تصحيح و تقويت انگيزش، ارتقاء مهارت، افزايش نگرش از اهداف آموزش اخلاق حرفه‌اي است . تعاریفی برای اخلاق حرفه ایی داریم:
الف) اخلاق كار، متعهد شدن انرژي ذهني و رواني و فيزيكي فرد يا گروه به ايده جمعي است در جهت اخذ قوا و استعداد دروني گروه و فرد براي توسعه به هر نحو (آران پور پاشاني6، 1369، 31).
ب) اخلاق حرفه‌اي يكي از شعبه‌هاي جديد اخلاق است كه مي‌كوشد به مسائل اخلاقي حرفه‌هاي گوناگون پاسخ داده و براي آن اصولي خاص متصور شود.(هارتوج، 72018 :25) .
ج) اخلاق حرفه‌اي به مسائل و پرسش‌هاي اخلاقي و اصول و ارزش‌هاي اخلاقي يك نظام حرفه‌اي مي‌پردازد و ناظر بر اخلاق در محيط حرفه‌اي است(مبرگ8، 2018: 34) .
در تعريف اخلاق حرفه‌اي به موارد زير اشاره شده است:
· اخلاق حرفه‌اي رفتاري متداول در ميان اهل يك حرفه است.
· اخلاق حرفه‌اي مديريت رفتار وكردار آدمي هنگام انجام‌دادن كارهاي حرفه‌اي است.
· اخلاق حرفه‌اي رشته‌اي از دانش اخلاق است كه به مطالعة روابط شغلي مي‌پردازد.
اخلاق حرفه‌اي عبارت است از مجموعه‌اي از قوانين كه در وهلة اول از ماهيت حرفه و شغل به دست مي‌آيد(قراملكي9، 1382، 38).
توسعة سازماني
تلاشي پيگير، منسجم و كاملاً برنامه‌‌ريزي شده است كه به منظور بهبود و نو‌سازي نظام سازمانی صورت مي‌گيرد و هدف آن بهبود زندگي شغلي فرد و بهبود كاركرد سازمان است(سليمي و فروغي10، 1382: 81)با توجه به اهميت اخلاق حرفه‌اي در توسعة سازمان، لازم است در تعيين اثربخشي یا ميزان تحقق اهداف سازماني و هدايت منابع انسانی به آموزش اخلاق حرفه‌اي در سازمان توجه شود. البته در زمينه مذكور از جمله موانع تغيير رفتار اخلاقي در هر سازمان، ناآشنايي كاركنان از اخلاقيات شغل و سازمان قابل تامل است(قراملكي11، 1382: 93). با توجه به اينكه امروزه هيچ سازماني بدون آموزش توسعه نمی يابد، (مختاري12، 1383: 77). لازم است در سازمانها افزون بر آموزش تخصص‌‌ها و مهارت‌هاي مورد نياز هر شغل به كاركنان، ايجاد روحية كار مشترك و به ويژه اخلاق اداري و سازماني جزو برنامه‌هاي آموزش در سازمان قرار گيرد(مير سپاسي13، 1381: 91).
پيشينه پژوهش
Ø قباد رمضاني، عادل محمدي، جمال سليمي، حميدتبيانيان14 (2017) در مقاله ايي به بررسي ارتباط بين اخلاق حرفه‌اي و سلامت اداري كاركنان پرداختند.
اخلاق حرفه‌اي به عنوان شاخه‌اي از دانش اخلاق به بررسي تكاليف اخلاقي در يك حرفه و مسائل اخلاقي آن مي پردازد و درصدد ارائه شيوه‌ها و دستورالعمل هايي است كه اين تكاليف را براي افراد و گروه‌هاي حرفه‌اي مشخص کند. ضمنا دومين پشتوانه سلامت اداري در دانشگاه‌ها، اخلاق حرفه‌اي است. هدف اين پژوهش بررسي رابطه اخلاق حرفه‌اي و سلامت اداري در بين كاركنان دانشگاه بود.نتيجهگيري اينكه اخلاق حرفه اي، يك فرايند تفكر عقلاني است كه هدف آن اجرايي كردن اين امر است كه در سازمان چه ارزشهايي را چه موقع بايد حفظ و اشاعه نمود.
تحقيق حاضر توصيفي، از نوع همبستگي و روش گردآوري داده‌ها در اين پژوهش از نوع پيمايشي و هدف كاربردي مي‌باشد. جامعه آماري پژوهش كاركنان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كرمانشاه و كردستان كه مطابق با آمار اداره معاونت سازماني تعداد 234 نفر بودندكه در جمع آوري داده‌ها از جامعه آماري از روش سرشماري كامل بهرهگيري گرديد. به منظور جمع آوري داده‌ها و اطلاعات براي تجزيه و تحليل از پرسشنامه پژوهشگر ساخته بهرهگيري شد. تایید روايي محتوايي آنبراساس نظر خبرگان تأييد گرديد.
Ø بهار شاهين مهر، محمد حسني15(1394) در مقاله ايي به مدل يابي روابط بين اخلاق حرفه‌اي و مسئوليت اجتماعي با پاسخگويي سازماني پرداخته اند.
روش پژوهش، توصيفي از نوع همبستگي وجامعه آماري اين پژوهش كاركنان شركت توزيع برق شهرستان اروميه با مدرك ليسانس و بالاتر بودند كه در سال 1392 در اين سازمان مشغول به كار بودند كه بر اساس آمار موجود، 113نفر اعلام شد روش نمونهگيري سرشماري بود و تمامي جامعه آماري مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارهاي مورد بهرهگيري در اين پژوهش سه پرسشنامه بودند. پرسشنامه اول، فرم كوتاه پرسشنامه اخلاق حرفه اي، بدون بعد و شامل10 سؤال بر اساس طيف پنج گزينه‌اي ليكرت تهيه شده بود . پرسشنامه دوم، فرم كوتاه پرسشنامه مسئوليت اجتماعي داراي 8 سوال و بدون بعد و با طيف پنج گزينه‌اي بهرهگيري شده است. براي تعيين روايي پرسش‌نامه‌ها نيز از روا‌سازي تحليل عاملي بهرهگيري شده است. اخلاق سازماني بر پايه اعتمادآفريني شكل مي‌گيرد و ضعف در سيستم اخلاقيات و گرايش به سمت عدم اعتماد منجر به كاهش ارتباطات و افزايش خسارات سازماني مي‌گردد كه در نهايت، مديريت را به سمت كنترل گذشته نگر سوق خواهد داد. به اين ترتيب، انرژي مثبت سازمان به انرژي منفي تبديل مي‌گردد.
يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه توجه به اخلاقيات در سازمان ميتواند افزايش مسئوليت پذيري اجتماعي و پاسخگويي سازماني را به دنبال داشته باشد كه اين امر، اهميت توجه به مباحث اخلاقي را در سازمان یادآور می شود.
Ø علي‌نقي اميري و محمد همتي و مهدي مبيني16 در مقاله ايي به اخلاق حرفه‌اي؛ ضرورتي براي سازمان پرداختند.
چكيده سرمقاله عنوان شده که يكي از عمده‌‌ترين دغدغه‌هاي مديران كارآمد در سطوح مختلف، چگونگي ايجاد بسترهاي مناسب براي عوامل انساني شاغل در تمام حرفه‌هاست .اين مقاله بر آن است تا به مفهوم اخلاق حرفه‌اي و اهميت و ابعاد گوناگون آن و نياز جوامع امروز به اخلاق بپردازد. همچنين به ويژگي‌هاي افراد داراي اخلاق حرفه‌اي مانند احساس مسئوليت، برتري‌جويي و رقابت‌طلبي، صادق‌بودن، احترام و تكريم ديگران، رعايت ارزش‌‌ها و هنجارهاي اجتماعي، عدالت و انصاف، همدردي با ديگران و وفاداري اشاره مي‌گردد.
معناي اخلاق حرفه‌اي با عبور از مفهوم معيشتي آن به عرصة ظهور مي‌رسد. زماني كه افراد در فعاليت و كسب‌وكار حرفه‌اي خود از سطح گذران زندگي مادي فراتر مي‌آيند، دست‌كم سه سطح ديگر از فعاليت‌هاي علم و فناوري براي آنها معنا مي‌يابد:
۱. احساس كارآيي، اثربخشي و توليد كيفيت به عنوان ارزش افزوده؛
۲. احساس خدمت به مردم و مفيد واقع‌شدن؛
۳. احساس رها‌سازي از طريق بازتوزيع فرصت‌ها و نقد قدرت.
از لحاظ حقوقي، هر قاعدة اخلاقي كه فاقد ضمانت اجرا باشد، صرفاً جنبة توصيه خواهد داشت. لازم است قواعد اخلاق حرفه‌اي به تصويب اعضاي هر حرفه برسد و همچنين سازمان رسيدگي انضباطي، به منظور برخورد با اشخاص عضو حرفه مزبور تشكيل شود. به همين دليل، توصيه مي‌گردد قواعد اخلاق حرفه‌اي خاص هر رشته به تصويب كانون‌هاي غيردولتي يا دولتي همان رشته برسد.
سوم آنكه در حوزة اخلاق بايد دو نوع رويكرد« فضيلت‌گرايانه» و «مسئله‌محور» را از يكديگر تفكيك كرد. نگرش سنتي به معضلات اخلاقي صرفاً «فضيلت‌محور» است، نه «مسئله‌محور» ؛ در حالي كه آنچه از معضلات اخلاقي سازماني گره‌گشايي مي‌نمايد، رويكرد «مسئله محور» است. چون معضل اخلاقي، يك مسئله است و براي حل اثربخش آن، نيازمند كسب تخصص و مهارت هستيم.
Ø ويتون (2007) توسعه صلاحيت اخلاقي مقامات دولتي؛ رويكرد ظرفيتسازي
طبق اظهارات ويتون17، حرفه‌اي گري در خدمات دولتي ناگزیر با صلاحيت اخلاقي رابطه دارد. دانش موضوعي، نگرش و تعهد، پايبندي، استدلال، حل مسئله، خودآگاهي و مهارت‌هاي اطلاع رساني ازاجزاء اصلي اين صلاحيت محسوب مي‌شود. روش آموزش ويدئويي براي كاركنان دولتي ميتواند ابزاري در دستيابي به نتايج مطلوب باشد. در اين مقاله با تجزيه و تحليل تجربه جوامع در حال توسعه در كشورهاي (ليتواني، لتوني، استوني و بلغارستان)، بهرهگيري از اين روش آموزشي توصيف می شود.
مقاله حاضر يك استراتژي حرفه‌اي گري را ارائه مي‌نمايد كه از رويكرد مبتني بر صلاحيت در هنجارهاي اخلاقي بخش دولتي بعنوان استانداردهاي حرفه‌اي درك شده بهرهگيري می نماید.
عناصر كليدي صلاحيت اخلاقي عبارتند از:
· دانش موضوعي
· مهارت‌هاي استدلال
· نگرش و تعهد
· مهارت‌هاي پايبندي
· مهارت‌هاي خودآگاهي و اقناع و اجماع
· مهارت‌هاي حل مسئله
طبق شواهد بررسي‌هاي مقدماتي در بلغارستان، بنظر بتوان نتيجه گرفت كه بهرهگيري از روش سناريوي موردي ويدئويي بدون كلام (بهمراه بحث گروهي) منجر به تاثير مثبتي از نظر ارتقاء مهارت در شناسايي، تجزيه و تحيل و حل مسائل اخلاقي مرتبط با شغل افراد در ميان مقامات دولتي مي‌گردد.
در پروژه جاري نيجريه، هشت سناريوي ويدئويي جديد 20 دقيقه‌اي در سال 2006، بر اساس مسائل ويژه نيجريه، وبراساس سناريوي‌هاي غيركلامي مستقيماً از ورودي‌هاي گروه‌هاي هدف مورد حمايت اداره اصلاحات خدمات دولتي تهيه شد، و در طول دو هفته در آبوجا در ماه آگوست همان سال اجراشد.
بطور خلاصه، اظهارات مخاطبين در آن تاريخ مشخص كرد كه روش سناريوي بدون كلام براي طرح مسائل اخلاقيات، مناسب بوده است و در توسعه مطالب براي بهرهگيري در آموزش با اين روش، ادعاي استورات در اهميت داستانهاي محلي مرتبط تاييد شد.
به منظور تشويق رفتارهاي اخلاقي در سازمان، می توان با بهرهگيري از بيانيه ماموريت ارزش‌هاي اخلاقي مورد انتظار کاركنان را تعريف و مشخص كنند. سازمانها بايد سازو كارهايي را پيش‌بيني كنند كه از طريق آن كاركنان بتوانند رفتارهاي غيراخلاقي را افشا كنند.
روش پژوهش
از آنجايي كه ماهيت تعاملي پژوهش "توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي" مستلزم گفتمان بين پژوهشگر و خبرگان حوزه موردمطالعه است، لذا برداشت‌های درست و نادرست پژوهشگر، به آگاهي تبديل مي‌شوند. روش انجام اين پژوهش از نظر هدف، توصيفي- مدلسازي است.
در حقيقت، تحليل تم روشي براي تعيين، تحليل و بيان الگو‌هاي (تم‌ها) موجود درون داده‌ها است. اين روش در حداقل خود داده ها را سازماندهي و در قالب جزئيات توصيف مي‌كند. اما ميتواند از اين فراتر رفته و جنبه‌هاي مختلف موضوع پژوهش را تفسير كند. (دانايي‌فرد18 و همكاران، 1391) (Wheleha et al. 2020) تحليل تم نخستين روش تحليل كيفي است كه پژوهشگران بايد فرا بگيرند، زيرا اين روش، مهارت‌هاي اصلي كه براي اجراي بسياري از روش‌هاي ديگر آمادگی پژوهشگر را فراهم مي‌آورد (دانايي‌فرد19 و همكاران، 1391) و (Whelehan, et al. 2020) و (Liu, et al. 2020). تحليل تم20 (تحليل مضمون) شيوه‌اي در روش پژوهش كيفي است كه بر شناسايي، تحليل و تفسير الگوي معاني داده‌هاي كيفي تمركز دارد.
استفاده از مدلسازي معادلات ساختاري مزاياي زيادي دارد كه پنج عدد از مهمترين آنها عبارتند از (Lee & Kim. 2018) و (Yun & Kang. 2018) و (Mohammad & Yasin. 2015): الف) تخمين ارتباط چندگانه ب) قابليت سنجش متغيرهاي پنهان یا مفاهيم مشاهده نشده ج) محاسبه خطاي اندازهگيري د) قابليت بررسي تأثير هم خطي ه) آزمون ارتباط جعلي و غيرواقعي (قدكساززاده21 و مؤمني، ۱۳۹۴).
جامعه آماري و نمونه پژوهش
جامعه موردمطالعه اين پژوهش را مي‌توان به سه گروه كلي خبرگان شامل: گروه اول دربرگيرنده اساتيد صاحب نظر (خبرگان آكادميك)، گروه دوم دربرگيرنده متخصصان اخلاق حرفه‌اي شاغل در سازمان‌هاي دولتي فعال در خدمات بخش عمومي بويژه شهرداری و گروه سوم دربرگيرنده پژوهشگران و كارشناسان مستقل (ذي‌نفعان مردمي)، دسته‌‌‌‌بندي نمود. روش نمونهگيري در اين پژوهش تركيبي از دو روش نمونهگيري غيراحتمالي هدفمند (قضاوتي) و نمونهگيري گوله برفي است.
ابزار گردآوري داده‌ها، روش تاييد پايايي و روايي پژوهش
بدین منظورمطالعات كتابخانهاي، مراجعه به اينترنت، مطالعه پژوهش‌ها، كتابها، مقالات مطالعه آمار و اسناد مندرج و منتشر شده توسط دانشگاه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. روش گردآوري اطلاعات در اين پژوهش "مطالعه موردي مستندات" است و براي ارزيابي توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي از نظرات خبرگان استخراج مي‌شوند. براي طراحي ابزار بوميسازي مؤلفه‌هاي پژوهش پژوهش حاضر، از طيف هفت گزينه‌اي ليكرت استفاده گرديده است. به منظور انجام روايي در پژوهش حاضربه تاييد صاحب نظران رسيد.با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ در ابتداي توزيع و انتهاي توزيع نسبت به پايايي پرسشنامه اطمينان حاصل خواهد شد. به بياني ديگر، دو معيار عمده براي آزمون صحت و خوب بودن سنجه‌ها، روايي و پايايي است (دانايي فرد و همكاران، 1383).
روش تحليل داده و نرم‌افزار پژوهش
در اين پژوهش براي تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از ابزار بوميسازي مؤلفه‌هاي پژوهش، از آمار توصيفي و همچنين آمار استنباطي مورد استفاده قرار گرفته است. نرم‌افزار‌‌هايي مورد استفاده در این پژوهش عبارتند
از: SPSS و AMOS. در اين پژوهش براي تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده از ابزار بوميسازي مؤلفه‌هاي پژوهش، از آمار توصيفي و همچنين آمار استنباطي مورد استفاده قرار گرفته است.( Yun & Kang. 2018) و (Mohammad & Yasin 2015) و (Hsu, et al. 2012) و (قدكساززاده و مؤمني22، ۱۳۹۴) و (قاسمي23، 1389).
نمودار 1. فلوچارت مراحل انجام پژوهش
براي آزمون مدل و تست فرضيه‌ها از نرم‌افزار AMOS استفاده شده است. از تحليل عاملي تأييدي استفاده شد .نرم‌افزار AMOS يك سري شاخص براي سنجش برازش مدل تدوين شده ارائه مي‌دهد. که شاخص‌هاي ذكر شده مورد بررسي قرار مي‌گيرند (Chiao & Huang. 2018) و (Lee & Kim. 2018) و (Yun & Kang. 2018) و (شارع پور، 1380) و (قدكساززاده و مؤمني، ۱۳۹۴).
بخش اول تجزيه و تحليل: اجراي متدلوژي كيفي تحليل تم در تحقيق
كد‌‌‌‌‌گذاري باز: پديدآوردن مفاهيم
ظرفیت سازی توسعه نهادیP با كد (C) | S/Pظرفیت سازی اجرایی و تجربی با كد (B) | ظرفیت سازی توسعه پذیرش رفتاریA با كد (A) | |||
خط مشی ها (جهت گیری) اخلاقی | (CA) | انتخاب، انتصاب و ارزیابی مبتنی بر اخلاق | (BA) | مفهوم سازی نگرش اخلاقي | (AA) |
سیاستهای اخلاقي | (CB) | اجراي رویه ها و فرایندهای اخلاق حرفه ای | (BB) | آموزش اخلاق حرفه ای | (AB) |
دپارتمانهای نظارت و پایش اخلاقی | (CC) | مستند سازی تجربه اخلاق حرفه ای | (BC) | فرهنگ سازی توسعه اخلاق حرفه ای | (AC) |
|
|
|
| تعهد به توسعه اخلاق حرفه‌اي | (AD) |
در اين مرحله براي انتخاب واژه براي مضامين تحقيق، مفاهيم اصلي از اجراي متدلوژي كيفي تحليل تم در تحقيق، در قالب متغير‌‌‌ها و شاخص‌هاي مورد تاكيد خبرگان، با الهام از تحقيقات (Khaled, et al. 2021؛ Shayganmehr, et al. 2021؛ Martínez, et al. 2020؛ Vidgen, et al. 2019؛ Ferrel, et al. 2018؛ Kolk, 2016)، استخراج شده اند.
جدول 2. استخراج مفاهيم تحقيق
نماي كلي ساختار مصاحبه در نرم‌افزار MAXQDA نشان مي‌دهد كه خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P)؛ تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) و جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A)، مفاهيم اصلي تحقيق هستند.
ب-كد‌‌‌‌‌گذاري محوري: برقراري ارتباط بين مفاهيم
در اين مرحله براي انتخاب واژه براي مضامين تحقيق، براساس تحليل تم بين مفاهيم اصلي، ارتباط برقرار شد.
در اينجا توزيع پاسخ خبرگان در بخش‌‌‌بندي محتواي تحقيق نشان مي‌دهد كه مضمون ارزش‌هاي اخلاقي با كد (AB)، مضمون اجراي گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي با كد (BB) و مضمون قوانين اخلاقي با كد (CC) داراي تكرار بيشتري هستند.
ج-كد‌‌‌‌‌گذاري گزينشي: يكپارچه‌‌‌‌‌سازي و بهبود مفاهيم
در اين مرحله براي انتخاب واژه براي مضامين تحقيق، به يكپارچه‌‌‌‌‌سازي و بهبود مفاهيم در نرم‌افزار به شرح جدول زیر پرداخته شده است.
مؤلفه"جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A)" |
مضمون داستانهاي اخلاقي |
داستانهاي نگرش به اخلاق حرفه‌اي |
داستانهاي اخلاقي درمورد مهارت‌هاي خودآگاهي |
داستانهاي تعهد به اخلاق حرفه‌اي |
مضمون احكام ديني اخلاق |
رهبري براساس فرمايشات اخلاقي امامان |
رهبري براساس روايات انبياء در مورد اخلاق |
رهبري براساس آيات قرآني در مورد اخلاق |
مضمون فرهنگ اخلاقي |
فرهنگ ظرفيتسازي منابع انساني |
داشتن مهارت‌هاي توافق عمومي |
اقتباس از گفتمان اخلاقي |
مضمون ارزش‌هاي اخلاقي |
ارزش‌هاي اخلاقي محيطي |
ارزش‌هاي اخلاقي فردي |
ارزش‌هاي اخلاقي سازماني |
مؤلفه "تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P)" |
مضمون شناسايي و انتخاب گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي |
گزينه‌هاي اخلاقي درمورد شفافيت |
گزينه‌هاي اخلاقي درمورد امانتداري |
گزينه‌هاي اخلاقي درمورد پاسخگويي |
مضمون اجراي گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي |
اجراي عدالت و برابري در سازمان |
اجراي مسئوليت‌پذيري اجتماعي سازمان |
اجراي رفتار شهرورندي سازماني |
مضمون تعريف و تعيين مسئله اخلاقي |
تعريف مسئله اخلاقي مشتريان |
تعريف مسئله اخلاقي كاركنان |
تعريف مسئله اخلاقي مديران |
مؤلفه "خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P)" |
مضمون كدهاي اخلاقي |
آموزش صداقت كاري |
آموزش احترام به ديگران |
آموزش وجدان كاري |
مضمون آيين‌نامه‌هاي اخلاقي |
قوانين مبتني بر آموزش اخلاقي |
قوانين مبتني بر اجراي اخلاق |
قوانين مبتني بر رهبري اخلاقي |
مضمون قوانين اخلاقي |
تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش توزيع كالا |
تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش بازاريابي و فروش |
تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش منابع انساني |
جدول 3. يكپارچه‌‌‌‌‌سازي و بهبود مفاهيم تحقيق
بخش دوم تجزيه و تحليل: مدلسازي معادلات ساختاري
در واقع علت اصلي تحليل پايايي ابزار گردآوري داده‌هاي اين پژوهش اين است كه ابزار اندازهگيري در شرايط يكسان تا چه اندازه نتايج يكساني به دست مي‌دهد.جدول مربوط به آمارهاي پايايي متغيرهاي پژوهش، بيانگر قابليت اعتماد بالا نسبت به ابزار گردآوري اطلاعات اين پژوهش است.
متغيرهاي پژوهش | آلفاي كرونباخ | تعداد آيتم‌‌هاي ابزار گردآوري اطلاعات |
خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P) (Latent.X) | 0723 | 12 |
جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A) (Latent.Y) | 0704 | 16 |
تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) (Latent.Z) | 0751 | 12 |
آلفاي كرونباخ كلي تحقيق | 0880 | 40 |
جدول 4: اطلاعات مربوط به آمارهاي پايايي متغيرهاي پژوهش
در اينجا آلفاي كرونباخ براي متغيرهاي پژوهش، بيشتر از 0.8 محاسبه شده است، كه نشان مي‌دهد، پايايي ابزار اندازهگيري تأثير متغيرهاي توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي، در وضعيت عالي قرار دارد.
متغير مكنون (Latent) | متغيرهاي آشكار (Observed) | بارهاي تحليل عاملي تأييدي |
خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P) (Latent.X) | مضمون قوانين اخلاقي (OXC) | 0916 |
خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P) (Latent.X) | مضمون كدهاي اخلاقي (OXA) | 0910 |
تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) (Latent.Z) | مضمون تعريف و تعيين مسئله اخلاقي (OZA) | 0858 |
تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) (Latent.Z) | مضمون اجراي گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي (OZC) | 0763 |
جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A) (Latent.Y) | مضمون ارزش‌هاي اخلاقي (OYB) | 0758 |
جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A) (Latent.Y) | مضمون فرهنگ اخلاقي (OYD) | 0692 |
جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A) (Latent.Y) | مضمون احكام ديني اخلاق (OYC) | 0562 |
جدول 5. تحليل عاملي تأييدي متغيرهاي پژوهش براساس اوزان استاندارد شده
نتيجهگيري
متغير "خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P) (Latent.X)" دربرگيرنده آيتم‌هايي از قبيل: مضمون كدهاي اخلاقي (آموزش احترام به ديگران، آموزش وجدان كاري، آموزش صداقت كاري) مضمون آيين‌نامه‌هاي اخلاقي (تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش منابع انساني، تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش بازاريابي و فروش، تمركز بر آيين‌نامه‌هاي اخلاقي بخش توزيع كالا) مضمون قوانين اخلاقي (قوانين مبتني بر آموزش اخلاقي، قوانين مبتني بر اجراي اخلاق، قوانين مبتني بر رهبري اخلاقي)است.
متغير "جذب و پذيرش اخلاق حرفه‌اي (A) (Latent.Y)" دربرگيرنده آيتم‌هايي از قبيل: مضمون داستانهاي اخلاقي (داستانهاي تعهد به اخلاق حرفه‌اي، داستانهاي نگرش به اخلاق حرفه‌اي، داستانهاي اخلاقي درمورد مهارت‌هاي خودآگاهي) مضمون ارزش‌هاي اخلاقي (ارزش‌هاي اخلاقي فردي، ارزش‌هاي اخلاقي محيطي، ارزش‌هاي اخلاقي سازماني) مضمون احكام ديني اخلاق (رهبري براساس آيات قرآني در مورد اخلاق، رهبري براساس روايات انبياء در مورد اخلاق، رهبري براساس فرمايشات اخلاقي امامان ) مضمون فرهنگ اخلاقي (اقتباس از گفتمان اخلاقي، فرهنگ ظرفيتسازي منابع انساني، داشتن مهارت‌هاي توافق عمومي)است.
متغير " تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) (Latent.Z)" دربرگيرنده آيتم‌هايي از قبيل: مضمون تعريف و تعيين مسئله اخلاقي (تعريف مسئله اخلاقي كاركنان، تعريف مسئله اخلاقي مشتريان، تعريف مسئله اخلاقي مديران) مضمون شناسايي و انتخاب گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي (گزينه‌هاي اخلاقي درمورد امانتداري، گزينه‌هاي اخلاقي درمورد شفافيت، گزينه‌هاي اخلاقي درمورد پاسخگويي) مضمون اجراي گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي(اجراي مسئوليت‌پذيري اجتماعي سازمان، اجراي رفتار شهرورندي سازماني، اجراي عدالت و برابري در سازمان) است.
يكي از مهمترين نتايج پژوهش " توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي در محيط AMOS" عبارت است از اينكه بر اساس بارهاي عاملي مدل برازش شده، همبستگي مبتني بر تحليل مسير بين متغيرهاي پژوهش وضعيت مطلوبي را نشان مي‌دهد، زيرا "مضمون قوانين اخلاقي (OXC)" و "مضمون كدهاي اخلاقي (OXA)" داراي بيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين تأثير بر خط‌مشي‌‌گذاري اخلاق حرفه‌اي (P) هستند ضريب همبستگي آنها، به ترتيب برابر با 916هزارم و 910هزارم (رابطه كاملا معنادار)، محاسبه شده است زيرا امروزه، اخلاق سازماني ضرورت يك جامعه سالم مي‌باشد. هنگامي كه استاندارد‌ها يا ارزش‌هاي اخلاقي سازمان به طور گسترده اي بين افراد رايج شود موفقيت سازماني افزايش مي‌يابد.
"مضمون تعريف و تعيين مسئله اخلاقي (OZA)" و "مضمون اجراي گزينه‌هاي حل مسئله اخلاقي (OZC)" داراي بيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين تأثير بر تجربه حل مسئله در اخلاق حرفه‌اي (S/P) هستند زيرا ضريب همبستگي آنها، به ترتيب برابر با 858هزارم 763, هزارم (رابطه بسيار معنادار)، است.منظور از مدل نهايي پژوهش با الهام از تحقيقات خالد24، شایگان مهر25، مارتینز26، ویجن27 و فرل28 و کولک29 انجام شده است.
نمودار 2. مدل نهايي پژوهش
مدلي است كه واقعيت اجراي اخلاق حرفه‌اي (D) در سازمان‌هاي دولتي فعال در خدمات بخش عمومي را نشان داده و جنبه‌هاي معين از دنياي واقعي را كه در ارتباط با مسائل تحت مدلسازي مي‌باشد، شرح مي‌دهد و به تصوير مي‌كشد، و روابط مهم و با اهميت بين جنبه‌هاي مختلف متغيرهاي مؤثر بر تحقيق را آشكار و روشن مي‌سازد:
ايجاد اعتماد بين سازمانها و مصرف كننده‌‌ها | اخلاق سازماني به ايجاد رابطه مثبت و توام با اعتماد بين سازمان و مشتريان كمك مي‌نمايد. وقتي سازمان به صورت مداوم رفتار اخلاقي از خود بروز مي‌دهد، مشتريان در انتحاب اين سازمان درنگ نمي‌نمايند . |
كمك و همكاري سهامداران | اخلاق سازمانها مي‌توانند پشتيباني مالي بيشتري از سهامداران دريافت كنند زيرا سرمايه گذاران احتمالاً مايل هستند تا با سازمان‌هاي متعهد و با اخلاق بيشتر كار كنند. |
جذب استعدادهاي برتر | سازمان‌هاي متعهد استعدادهاي برتر را جذب مي‌نمايند زيرا آنها سراغ سازمان‌هايي مي‌روند كه احساس كنند كه اينجا براي آنها مناسب و به مشاركت آنها در سازمان احترام مي‌گذارند و نفع بيشتري براي كاركنان دارند. اين روند ميتواند كار را بهبود بخشد و داوطلبين متعهد را به سازمان بياورد و نقل و انتقال و جابجايي كاركنان كمتر مي‌گردد. |
بهبود روند حفظ كاركنان | اخلاق كاري قدرتمند اغلب مديران را ترغيب مي‌نمايد تا از كار وتلاش مجدانه كاركنان تقدير كنند. در نتيجه اعضاي تيم ممكن است وفاداري بيشتري به سازمان داشته وتلاش كنند تا بهره وري بيشتري داشته باشند . |
رهبري مؤثر تر | وقتي مديري براساس اصول اخلاق كاري كار مي‌نمايد، به احتمال زياد رفتار بهتري با كاركنان هم دارد. در نتيجه تيم‌‌ها تمايل دارند تا ازرهبري خود تبعيت كنند. اين موضوعات و مشكلات انضباطي را به حداقل مي‌رساند وتيم به مديران و ناظران درتصميمات سخت كمك مي‌نمايد. |
افزايش ارزش تخصصي و حرفه اي | وقتي داراي نگرش قدرتمندي نسبت به كار خود و همكاران خود هستيد، مي‌توانيد كيفيت كار خود را افزايش دهيد . همچنين ميتواند ارزش شما براي تيم و كل سازمان را بيشتر نمايد . |
جدول 6. پيشنهادات تحقيق براساس اهميت اجراي اخلاق حرفه‌اي در سازمان‌هاي دولتي
هدف نهايي اخلاق سازماني اين است كه كيفيت اخلاقي تصميم گيري استراتژيك و عملكرد‌ها را در همه سطوح استراتژي سازمان بهبود یابد. مقاله از ديدگاه رويكرد عملگرا كه «هر مقدار مي‌شودبايد به واقعيت و عينيت نزديك شد» را هدف قرار داده است، بايد اهميت برابر به فهميدن سازمان و اقتصاد از يك طرف و اخلاق دستوري مستدل و سازگار از طرف ديگر اهمیت داد. ابعاد دستوري و شناختي موضوع بايد از هم تفكيك شود،اما نه اين كه به صورت دو حقيقت جداگانه تبديل شود . اين امري است كه گزاره‌هاي دستوري و حقيقي را بي معنا مي‌سازد. با توجه به مطالب مذكور، مهمترين پيشنهادات براي پژوهش‌‌هاي بعدي را مي‌توان اين چنين بيان نمود:
استفاده از ساير تكنيك‌هاي هوش مصنوعي (AI)، به‌ويژه شبكه عصبي مصنوعي و مهمترين و مرتبط‌ترين الگوريتم‌‌هاي موجود در حوزه هوش مصنوعي، به‌منظور افزايش غناي محتوايي سيستم مذكور و نيز بهبود فرآيند استنتاج فازي آن براي توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي
استفاده از تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چندشاخصه(MCDM) فازي، به منظور رتبه‌بندي شبكه‌اي ارتباط بين مدل توسعه اخلاق حرفه‌اي در بخش عمومي.
منابع:
1) 1. Misbah, Mohammad Taghi. (2011). Moral philosophy: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute ( In Persian).
2) Salehi, Azam (2015). The book of Islamic ethics (basics and concepts). Tehran: Simia Publications ( In Persian).
3) Khaki, Gholamreza. (2014). Management of professional ethics in the organization. Tehran: Fujan Publishing ( In Persian).
4) Maleki, Hassan. (2018). Identifying and prioritizing the components of professional ethics of the faculty members of the faculty of psychology and educational sciences of Allameh Tabatabai University from the point of view of professors and students published in the biannual management magazine at Islamic University Press (In Persian).
5) Halling Dale. (1364). Basics and History of Western Philosophy, translated by Abdul Hossein Azarang, Tehran, Volume 3, Kayhan Publications Organization.
6) Ziyai, Abdul Hamid. (2016). Realist idealism in moral philosophy. Isfahan: Isfahan University Press ( In Persian).
7) Ziyai, Abdul Hamid. (2016). Realist idealism in moral philosophy. Isfahan: Isfahan University Press ( In Persian).
8) Mehrazin, Alireza. (2018). Evaluation of models based on accruals to explore profit management. Tehran: Islamic Azad University, Science and Research Branch Press (In Persian).
9) Mehdizadeh, Sajjad. (2015). Human communication as a criterion for evaluating Islamic culture. Tehran: Faculty of Islamic Studies, Culture and Communication. (In Persian).
10) Sadri Afshar, Gholam Hossein. (2013). Modern Persian culture. Tehran: Kalema Publishing Institute, University press (In Persian).
11) Mojtahedi, Mohammad Reza. (2011). Research paper on dynamic constitution: history and approaches. Tehran: Allameh Tabatabai University Publications press ( In Persian).
12) Faramarz Qaramelki, Ahad. (2010). Introduction to professional ethics: Tehran: Sarmad Publications ( In Persian).
13) Pourhosseini, Ibrahim. (1392). Identifying the effective factors on the professional ethics of primary school principals of Lorestan Education Organization. Tehran. Rodhen: Islamic Azad University press (In Persian).
14) Faramarz Qaramelki, Ahad. (2012). Ethical organizations in business: Tehran: Majnoon Publications (In Persian).
15) Robert, J., Owens. (2012). Organizational behavior in education: Tehran: Salimi and Foroughi translation (In Persian).
16) Mirspasi, Naser. (1381). The human resource management model of the cooperative sector: Tehran: Islamic Azad University of Science and Research press (In Persian).
17) Moqtadaei, Leila. (2016). Studying the relationship between professional ethics and anti-citizen behavior: Isfahan: Isfahan University Press (In Persian).
18) Faramarz Qaramelki, Ahad. (2008). Methodology of responsibility in the organization: Tehran: Majnoon Publications (In Persian).
19) Bahrami, Hossein. Mirtahari Leila (2018). Professional ethics: Tehran: Adiban Rooz Publishing House (In Persian).
20) Mohammadi, Rahela. (2017). Research paper on the relationship between spiritual health and happiness in students: Tehran: Shahid Beheshti University Press. Journal of Medical Ethics. (In Persian).
21) Jahanpour, Faezeh. (2016). References of Nursing Ethics and Professional Communication Course: Tehran: Bushehr University of Medical Sciences and Medical Services (In Persian).
22) Suri, Fatima. (2016). Research paper on the relationship between professional ethics and the organizational culture of employees in the education and training of Hamedan city: Farhangian University Publishing Scientific System (In Persian).
23) Heydari, Javad. (2017). The book of ethics: translation of the book by Thomas Nigel: Contemporary View Publications (In Persian).
24) Jalali, Mohammad. (2018) Research paper on the inviolability of the right to freedom of speech under the pretext of protecting ethics from the point of view of Ronald Miles Dworkin; According to the procedure of the European Court of Human Rights (In Persian).
25) . Nouri, Mohammad. (2018). A review research paper on medical ethics in the book of Bu Ali Sina law. Alborz: Faculty of Medicine, Alborz University of Medical Sciences press (In Persian).
26) Meridi, Golrokh. (2013). Qualitative study explaining Iranian patients' views on patient rights: a qualitative study, Kurdistan University of Medical Sciences, Faculty of Nursing and Midwifery (In Persian).
27) Mohammadi, Samia. (2014). Ethical tension and communication between doctor and nurse. Journal of medical ethics (In Persian).
28) Naderi, Nadere. (2015). Research paper on the level of moral helplessness of nurses working in educational-treatment centers. Shahid Beheshti University of Medical Sciences press(In Persian).
29) Fekri, Mitra. (2015). The attitude of cancer patients regarding the announcement of the disease diagnosis and how to communicate and inform them. Kerman University of Medical Sciences (In Persian).
30) Karimi, Abdul Azim. (2016). The book of ethics of slaves and ethics of freemen: Sabrin Publications (In Persian).
31) Timuri, Ali Akbar. (2018). Researches on Persian ethics found their way into the moral writings of the 4th century (Islamic world) (In Persian).
32) Bahmani, Mohammad Masoud. (2018) Knowledge Management in Organizations, Structure Culture Strategy: Nazari Publications (In Persian).
33) Irajpour, Alireza. (2018). The strategic model of networking the production process, storage and optimal distribution of strategic management studies of the year 12 fall of 1400 (In Persian).
34) Jamali, Ahmad. (2018). Research paper on choosing the appropriate method of foreign investment by applying multi-criteria decision-making techniques: Allameh Tabatabai University (In Persian).
35) Memarzadeh Tehran, Gholamreza (1401). Designing a network governance capacity building model: Source: Management and Development Process, Spring 35, 1401, Number 1 (In Persian).
36) Jafari, Mohsen. (2017). Research paper on the institutional explanation of social security government planning in Iran: Higher Institute of Social Security Research (In Persian).
37) Hosseini, Elaha Al-Sadat. (2019). Research and practical article explaining the model of the person-centered design process and the model of design education based on the cognitive differences of learners: Hoyt Shahr Magazine
38) Hamidi, Homayun. (1400). Globalization and human resources management research paper: strategic quarterly of public policies (In Persian).
39) Kermani, Majid. (1390). The book of theories and models of regional economy: Publications of Samt organization (In Persian).
40) Farhadi, Mohammad. (2018). Essay on the effect of environmental uncertainty on organizational innovation: a research article explaining the role of organizational structure as an intervening variable Source: New Research Approaches in Management Winter 2019 Number 49 (In Persian).
41) Mouszadeh Zohra, Adli Maryam. (2008). Personal qualifications of educational managers in the merit selection approach with an attitude on Nahj al-Balagheh. Source: Studies of Islamic education and educational sciences (educational sciences from the perspective of Islam), second year, spring and summer 2013, number 2 (In Persian).
42) Givarian, Hossein. (2016). Ethical models and theories in organization and management. Source: Administrative Reform 1384 No. 49 (In Persian).
43) Alwani, Mahdi. (2017). The process of developing a code of ethics for the organization. Culture of Management: Scientific Information Center of Academic Jihad (In Persian).
44) Habibi, Arash. 2016. Complete Maxqda software training book, Pars Software Database Publications, Manager (In Persian).
45) Niazi, Mohsen and Hamed Nazari. 2017. Qualitative data analysis book using Maxqda software 12. Publisher: Aron. Year of publication: 2017. (In Persian).
46) DaneiFard, Hasan and colleagues. 2013. Qualitative research methodology in management: a comprehensive approach. Safar Publications (In Persian).
47) Momeni, Mansour and Ali Aksef Qayyumi. 2015. Statistical analyzes using SPSS. ISBN: 9789640466933. Publication date: 2015. (In Persian).
48) Sharapour, Mahmoud. 1380. Structural equation modeling (SEM), familiarity with the applications of the program (LISREL) in social research. Scientific journal articles. Social sciences, quarterly.. 13 and 14. Spring and summer 1380. 205 to 231(In Persian).
49) Ghasemi, Vahid, (1389), structural equation modeling in social research using Amos, Sociologists Publications, Tehran. (In Persian).
50) Gadaksazzadeh, Mohammad and Mansour Momeni, 2014, the effect of human resource outsourcing on business agility with the modifying variable of human resource strategies with the help of structural equation modeling (SEM), the second national conference and the second international conference on management and accounting of Iran, Hamedan, permanent secretary of the conference (In Persian).
51) book. Pars Modir Software Database Publications (in Persian)
52) Niazi, Mohsen and Hamed Nazari. 1397. Qualitative Data Analysis Book Using Maxqda Software 12. Publisher: Arun. Year of publication: 1397(in Persian)
53) Knowledge of the individual, Hassan et al. 2012. Qualitative research methodology in management: a comprehensive approach. Saffar Publications (in Persian)
54) Momani, Mansour and Ali Qayoumi activist. 2016. Statistical analyzes using SPSS. ISBN: 9789640466933. Date of publication: 1395. (In Persian)
55) Shari pours, Mahmoud. 2001. Structural Equation Modeling (SEM) Introduction to Program Applications (LISREL) in Social Research. Articles in scientific journals. Social Sciences, quarterly ... 13 and 14. Spring and Summer 2001. 205 to 231(in Persian)
56) Ghasemi, Vahid, (2010), Structural Equation Modeling in Social Research Using Amos, Sociologists Publications, Tehran. (In Persian)
57) Qudksazzadeh, Mohammad and Mansour Momani, 2015, The Effect of Outsourcing Human Resources on Business Agility with Modifier of Human Resources Strategies Using Structural Equation Modeling (SEM), 2nd National Conference and Second Iranian Conference(in Persian)
58) Judge, W. (2011). Building Organizational Capacity for Change: The Strategic Leader’s New Mandate. New York: Business Expert Press
59) Ferrel, O. C. et al. 2018. Business ethics, corporate social responsibility, and brand attitudes: An exploratory study. Journal of Business Research4 August 2018.
60) Khaled, Wafa Ben, et al. 2021. Analysis of the political and identity dynamics of a dominant mode of control: The case of business ethics control and its legalization. Critical Perspectives on Accounting Available online 5 March 2021.
61) Kolk, Ans.2016. The social responsibility of international business: From ethics and the environment to CSR and sustainable development. Journal of World Business January 2016.
62) Martínez, Cecilia, et al. 2020. Managing organizational ethics: How ethics becomes pervasive within organizations. Business Horizons21 October 2020.
63) Shayganmehr, Masoud, et al. 2021. Industry 4.0 enablers for a cleaner production and circular economy within the context of business ethics: A study in a developing country. Journal of Cleaner Production. Volume 281, 25 January 2021, 125280
64) Vidgen, Richard, et al. 2019. Exploring the ethical implications of business analytics with a business ethics canvas. European Journal of Operational Research27 April 2019.
65) Lee, HaNa & Joo Hyun Kim. 2018. A Structural Equation Model on Korean Adolescents' Excessive Use of Smartphones. Asian Nursing Research, Volume 12, Issue 2, June 2018, Pages 91-98
66) Chiao, Huei-Ming & Wei-Hsin Huang. 2018. Data on the acceptance of a tourism navigation system applying structuring equation modeling analysis. Data in Brief, Volume 20, October 2018, Pages 1392-2017
67) Hsu, I. –Yuang, et al. 2012. Analysis of business safety performance by structural equation models. Safety Science, Volume 50, Issue 1, January 2012, Pages 1-11
68) Mohammad, Nazeri & Ruhizan Mohamad Yasin. 2015. Creative Teaching in Design and Technology Curriculum: Using Structural Equations Modeling. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Volume 204, 24 August 2015, Pages 240-246
69) Yun, Seon young & Jiyeon Kang. 2018. Influencing Factors and Consequences of Workplace Bullying among Nurses: A Structural Equations Modeling. Asian Nursing Research, Volume 12, Issue 1, March 2018, Pages 26-33
70) Ali, Muhammad, et al. 2020. University social responsibility: A review of conceptual evolution and its thematic analysis. Journal of Cleaner Production Available online 5 November 2020.
71) Kana, Lulia A. et al. 2020. Patient Perceptions of Trust in Trainees During Delivery of Surgical Care: A Thematic Analysis. Journal of Surgical Education Available online 2 September 2020.
72) Liu, Na, et al. 2020. Exploring expert perceptions about the cyber security and privacy of Connected and Autonomous Vehicles: A thematic analysis approach. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour22 October 2020.
73) Ohta, Ryuichi, et al. 2020. Challenges of using ICT regarding acute conditions in rural home care: A thematic analysis. Journal of Interprofessional Education & Practice30 May 2020.
74) Whelehan, Dale F. et al. 2020. COVID-19 and surgery: A thematic analysis of unintended consequences on performance, practice and surgical training. The Surgeon Available online 3 August 2020.
[1] Mesbah,1388,21
[2] Mesbah,1388,53
[3] Khaki,1393,13
[4] Maleki,1387,22
[5] Maleki,1382,52
[6] Aranpour pashani,1396,31
[7] Hartog,2018,25
[8] Moberg,2018,34
[9] Gharamaleki,1382,38
[10] Salimi and Foroghi,1382,81
[11] Gharamaleki,1382,93
[12] Mokhtari,1383,77
[13] Mirsepasi,1381,91
[14] Salimi and Tebyanian,2017
[15] Shahin mehr and Hassani, 1394
[16] Amiri and hemmati and Mobini,
[17] Whitton,2007
[18] Danaeefard,1391,17
[19] Danaeefard,1391,25
[20] Thematic Analysis
[21] Qadaksarzadeh, Momeni,1394,13
[22] Qadaksarzadeh and Momeni,1394,17
[23] Sharepour,1380,19
[24] Khaled, et al. 2021
[25] Shayganmehr, et al. 2021
[26] Martínez, et al. 2020
[27] Vidgen, et al. 2019
[28] Ferrel, et al. 2018
[29] Kolk, 2016
