ارزیابی شاخص زیستی آلودگی و فون کفزیان نهر مادرسو پارک ملی گلستان

الموضوعات : نشریه فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری

سارا جرجانی ¹ , افشین قلیچی ² , رضا اکرمی ³ , وحید خیرآبادی ⁴

1 - عضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد آزادشهر
2 - اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد آزادشهر
3 - اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد آزادشهر
4 - کارشناس اداره کل محیط زیست استان گلستان

تاريخ الإرسال : 09 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ التأكيد : 09 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ الإصدار : 16 الأربعاء , جمادى الأولى, 1429

الکلمات المفتاحية: ماکروبنتوز, فراوانی, نهر مادرسو,

ملخص المقالة :

هدف از این مطالعه شناسایی ماکروبنتوزهای رودخانه مادرسووبررسی فراوانی آنها در ایستگاه های مختلف در ماه‌های مختلف بود. نمونه برداری به‌صورت ماهانه از فروردین 1385 تا اسفند 1385 انجام شد. نمونه‌های ماکروبنتوز توسط نمونه‌بردار سوربر جمع‌آوری شدند. نمونه های جمع آوری شده توسط محلول فرمالین 4 درصد، تثبیت و جهت بررسی به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه نمونه ها شناسایی و شمارش شدند. دبی و درجه حرارت آب هر ایستگاه در زمان های نمونه‌برداری ثبت شد. نتایج نشان داد که در اکثر ماه های نمونه برداری بیشترین فراوانی مربوط به لاروهای Ephemeroptera، Trichoptera و Diptera بود. در بین افراد راسته Diptera سه خانواده Chironomidae، Simulidae و Tabanidae با درصد فراوانی به ترتیب 64، 17 و 17 درصد غالبیت داشتند. بیشترین تعداد افراد راسته های Ephemeroptera و Trichhoptera در ماه مرداد مشاهده شد، درصورتی که بیشترین تعداد افراد راسته Diptera در اردیبهشت و همچنین بهمن ماه مشاهده شد. کاهش افراد این راسته در اسفند و فروردین را می توان به بالا بودن دبی آب در این دو ماه نسبت داد. با توجه به درصد فراوانی موجودات کفزی در ماه های مختلف، افراد راسته Ephemeroptera غالبیت بیشتری داشته است. هر چند در برخی ایستگاه ها (به‌خصوص ایستگاه 5) افراد راسته Diptera غالبیت بیشتری داشته اند که این امر به‌دلیل ورود فاضلاب روستای تنگراه و چند رستوران به این منطقه می باشد. در تابستان تعداد افراد Diptera (به‌خصوص خانواده Chironomidae) کاهش قابل توجهی یافت. احتمالاً دلیل این امر مهاجرت عمودی از کف به سطح و به خصوص فعالیت تغذیه ای کفزی خواران می باشد. از آنجا که بافت بستر در رودخانه مادرسو عمدتاً قلوه سنگی است، و از طرفی بار مواد آلی در این رودخانه یکسان است (به دلیل عدم وجود آلاینده عمده به غیر از ایستگاه 5)، تنوع ماکروبنتوزها تفاوت چندانی در بین ایستگاه های مختلف نداشت. در نتیجه گیری کلی با توجه به وجود راسته های حساس به آلودگی، می‌توان بیان داشت که رودخانه مادرسو دارای آبی با خصوصیات کیفی مناسب می باشد. بروز سیلاب فصلی در اواسط مرداد باعث کاهش چشمگیر ماکروبنتوزها در این رودخانه می شود. میزان تنوع در این رودخانه پس از سیل سال های اخیر کاهش یافته است.