هدف از این مطالعه شناسایی ماکروبنتوزهای رودخانه مادرسووبررسی فراوانی آنها در ایستگاه های مختلف در ماه‌های مختلف بود. نمونه برداری به‌صورت ماهانه از فروردین 1385 تا اسفند 1385 انجام شد. نمونه‌های ماکروبنتوز توسط نمونه‌بردار سوربر جمع‌آوری شدند. نمونه های جمع آوری شده توسط محلول فرمالین 4 درصد، تثبیت و جهت بررسی به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه نمونه ها شناسایی و شمارش شدند. دبی و درجه حرارت آب هر ایستگاه در زمان های نمونه‌برداری ثبت شد. نتایج نشان داد که در اکثر ماه های نمونه برداری بیشترین فراوانی مربوط به لاروهای Ephemeroptera، Trichoptera و Diptera بود. در بین افراد راسته Diptera سه خانواده Chironomidae، Simulidae و Tabanidae با درصد فراوانی به ترتیب 64، 17 و 17 درصد غالبیت داشتند. بیشترین تعداد افراد راسته های Ephemeroptera و Trichhoptera در ماه مرداد مشاهده شد، درصورتی که بیشترین تعداد افراد راسته Diptera در اردیبهشت و همچنین بهمن ماه مشاهده شد. کاهش افراد این راسته در اسفند و فروردین را می توان به بالا بودن دبی آب در این دو ماه نسبت داد. با توجه به درصد فراوانی موجودات کفزی در ماه های مختلف، افراد راسته Ephemeroptera غالبیت بیشتری داشته است. هر چند در برخی ایستگاه ها (به‌خصوص ایستگاه 5) افراد راسته Diptera غالبیت بیشتری داشته اند که این امر به‌دلیل ورود فاضلاب روستای تنگراه و چند رستوران به این منطقه می باشد. در تابستان تعداد افراد Diptera (به‌خصوص خانواده Chironomidae) کاهش قابل توجهی یافت. احتمالاً دلیل این امر مهاجرت عمودی از کف به سطح و به خصوص فعالیت تغذیه ای کفزی خواران می باشد. از آنجا که بافت بستر در رودخانه مادرسو عمدتاً قلوه سنگی است، و از طرفی بار مواد آلی در این رودخانه یکسان است (به دلیل عدم وجود آلاینده عمده به غیر از ایستگاه 5)، تنوع ماکروبنتوزها تفاوت چندانی در بین ایستگاه های مختلف نداشت. در نتیجه گیری کلی با توجه به وجود راسته های حساس به آلودگی، می‌توان بیان داشت که رودخانه مادرسو دارای آبی با خصوصیات کیفی مناسب می باشد. بروز سیلاب فصلی در اواسط مرداد باعث کاهش چشمگیر ماکروبنتوزها در این رودخانه می شود. میزان تنوع در این رودخانه پس از سیل سال های اخیر کاهش یافته است. تفاصيل المقالة

چکیده[1]هدف از انجام این مطالعه تعیین ترکیب شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب بافت عضلانی ماهی کپور دریایی پرورشی و کپور دریایی وحشی بود. آنالیز تقریبی نمونه‌ها نشان داد که در بین شاخص‌های مورد مطالعه (پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت) تفاوت معنی‌داری در بین کپور دریایی پرورشی و کپور دریایی وحشی وجود نداشت (05/0P>). بررسی پروفایل اسید چرب ماهی کپور دریایی وحشی و کپور دریایی پرورشی نشان داد که ترکیب اسید چرب در دو ماهی مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری از نظر گروه‌ها و نسبت‌های مختلف اسید چرب داشت. در هر دو ماهی مورد مطالعه پالمتیک‌اسید (C16:0) و اولئیک‌اسید (C18:1 ω-9 cis) به‌ترتیب فراوان‌ترین اسید چرب اشباع و تک‌غیراشباع بودند. میزان اسیدهای چرب اشباع (SFA)، تک‌غیراشباع (MUFA) و چندغیراشباع (PUFA) در ماهی کپور دریایی پرورشی به‌ترتیب 71/26، 57/52 و 68/17درصد و در کپور دریایی وحشی 78/22، 53/40 و 06/25 درصد بود. میزان اولئیک اسید به‌طور معنی‌داری در کپور دریایی پرورشی نسبت به کپور دریایی وحشی بیش‌تر بود (05/0≥P). فراوان‌ترین اسیدهای چرب چندغیراشباع (PUFA) در ماهی کپور دریایی در محیط پرورشی لینولئیک اسید (C18:2 ω-6) و در کپور دریایی در محیط طبیعی دکوزاهگزانوئیک اسید (DHA, C22:6 ω-3) می‌باشد. میزان اسیدهای چرب ω-3 در کپور دریایی وحشی (79/15 گرم در 100 گرم لیپید) به‌طور معنی‌داری نسبت به کپور دریایی پرورشی (16/6 گرم در 100 گرم لیپید) بالاتر بود (05/0≥P). نسبت ω-3/ω-6 در ماهی کپور دریایی وحشی 69/1 و در ماهی کپور دریایی پرورشی 76/0 بود. در هر دو ماهی مورد مطالعه نسبت ω-3/ω-6 از مقدار توصیه شده توسط متخصصان تغذیه بیش‌تر بود. نسبت PUFA/SFA در کپور دریایی وحشی 10/1 و در کپور دریایی پرورشی 66/0 بود. این نسبت برای کپور دریایی وحشی و کپور دریایی پرورشی بیش‌تر از نسبت توصیه شده (45/0) توسط HMSO است. با توجه به این‌که نسبت PUFA/SFA و ω-3/ω-6 در ماهی کپور دریایی وحشی و پرورشی از مقادیر توصیه بیش‌تر بوده است، بنابراین هر دو ماهی مورد مطالعه از نظر منابع شیلاتی و غذایی بسیار ارزشمند است. ولی به جهت بیش‌تر بودن مقادیر PUFA، ω-3، ω-3/ω-6، PUFA/SFA، EPA+DHA، DHA/EPA در کپور دریایی وحشی ارزش تغذیه‌ای آن به مراتب نسبت به کپور دریایی پرورشی بالاتر است. تفاصيل المقالة