قلمرو دخالت حاکم در اجرای احکام عبادی
الموضوعات :
زهرا کلبادی نژاد
1
(الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی ،دانشکده حقوق و الهیات ،دانشگاه علوم و تحقیقات ،تهران ،ایران)
محمد جعفری هرندی
2
(عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگارامام خمینی(ره)شهرری)
کاظم رحمان ستایش
3
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه فقه و حقوق،
تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: قصد قربت, کلید واژه:احکام, عبادات, مکلّف, فقها,
ملخص المقالة :
در حوزه احکام عبادی، ابتدا چنین بنظر می رسد که اجرای آن ها، صرفًّا یک امر شخصی است؛ زیرا پیامد انجام یا عدم انجام آن مترتب برعمل شخص مکلف است. اما با تأمل همه جانبه، معلوم می گردد که در اجرای پاره ای از احکام عبادی باید و یا بر اثر پیشآمدی، حاکم اسلامی دخالت می نماید و نیت شخص مکلّف، مکفی نمی باشد ؛ همانند نماز جمعه و جهاد ابتدایی که افزون بر نیت، دخالت حاکم در اجرای آن لازم بوده و یا پرداخت زکات که عند‌الضروة با دخالت وی اجراء می‌شود. این نوشتار با تأمل بر آراء فقهی، به تفکیک احکام عبادی از منظر دخالت حاکم، پرداخته و بدین نتیجه رسیده که: هر چند در اجرای احکام عبادی، اصل بر شخصی بودن و نیت خود مکلف است اما استثنائا در پاره ای از موارد، اجرای این احکام، بدون دخالت حاکم بالذات یا بالعرض میسّر یا مکفی نخواهد بود؛ هر چند که قصد قربت مکلّف نیز مطرح باشد و بالعکس چه بسا عبادتی- که رکن اصلی آن قصد قربت است- به وسیله حاکم اجبار به انجام آن می‌شود ولو آنکه مجری فاقد قصد قربت باشد.
_||_
