نقش تمرکز بر استراتژی‌های نوآوری در تقویت تجاری‌سازی محصولات و خدمات در شرکت‌های کوچک تا متوسط (SME)

الموضوعات : مدیریت بازاریابی

اکبر محمدی ¹ , بهنام رضایی آسیابر ² , سحر بابایی ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 29 الجمعة , ذو القعدة, 1442 تاريخ التأكيد : 22 الخميس , ربيع الأول, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1443

الکلمات المفتاحية: استراتژی‌های نوآوری, مزیت‌های تجاری‌سازی, شرکت‌های کوچک تا متوسط (SME, s), مدل‌سازی معادلات ساختاری,

ملخص المقالة :

امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای لازم برای بهبود وضعیت تجاری‌سازی در شرکت‌ها بهره‌گیری از استراتژی‌های نوآوری در محصولات و فرآیندها می‌باشد. مطالعات قبلی تا به حال تمرکز تخصصی مبنی بر اندازه‌گیری تأثیرات این استراتژی‌های نوآوری بر مزیت‌های تجاری‌سازی در شرکت‌های دانشی کوچک تا متوسط نداشته‌اند و این مطالعه با هدف پرکردن این شکاف تحقیقاتی طراحی شده است. در این مطالعه مدل استراتژی‌های نوآوری براساس طبقه‌بندی فلچ و همکارانش در سال 2018 صورت گرفته است. همچنین از مدل چن در سال 2009، برای شناخت ابعاد تجاری‌سازی فناوری استفاده شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع توصیفی- پیمایشی می‌باشد و براساس مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS تحلیل‌های خود را انجام داده است. پرسش‌نامه‌های طراحی شده در این مطالعه توسط 112 نفر از کارشناسان و مدیران فعال در شرکت‌های دانش محور تا متوسط فعال در صنعت تکمیل شده‌اند. نتایج حاصل این پژوهش حاکی از آن بود که بصورت کلی استراتژی‌های نوآوری محصولی و فرآیندی بر سرعت تجاری‌سازی محصولات و خدمات و گسترش دامنه بازار در این شرکت‌ها تأثیر مثبت و معنی‌داری دارند. همچنین استراتژی‌های نوآوری محصول برخلاف استراتژی نوآوری فرآیندی نمی‌تواند تأثیر مثبت و معناداری را در گسترش وسعت حوزه فناوری در مرحله تجاری‌سازی محصولات و خدمات داشته باشد.

المصادر:

اسکندری، م.، قیدرخلجانی، ج. و اعرابی، س.م. (2011). "الگوی هماهنگی راهبرد‌های نوآوری محصول و فرآیند براساس چارچوب ارزش‌های رقیب"، فصلنامه بهبود مدیریت، دوره. 5، شماره 3(13)، صص. 9-36.

 

آقاجانی، ح.، ولی نژاد، ص.، صف آرا، م. (1389). "ارائه الگویی مفهومی از نقش مدیریت دانش درموفقیت مالکیت و ادغام سازمان‌های هزاره سوم"، Paper presented at the همایش چالش‌های مدیریت و رهبری در سازمان‌های ایرانی. https://civilica.com/doc/91336

 

بغدادی، م.، شاوردی، م. (1391). "تجاری‌سازی موفق فناوری با رویکرد تیمی"، مجله رشد فناوری، دوره 9، شماره 33، صص. 37-45.

 

تاری، م.، مرادی، م.، ابراهیم‌پور، م. (1394). "بررسی عوامل مؤثر بر رشد و موفقیت شرکت‌های دانش بنیان"، مجله رشد فناوری، دوره 12، شماره 45، صص. 36-44.

 

خدایاری، ف.، خدایاری، ب. و نوری، ف. (1398). "بررسی تأثیر جهت‌گیری بازار بر استراتژی‌های نوآوری"، مجله مدیریت بازاریابی، دوره 14، شماره 43، صص. 17-29.

 

Brem, A. & Vahs, D. (2013). “Innovationsmanagement: Von Der Idee Zur Erfolgreichen Vermarktung: Schäffer-Poeschel.

 

Canh, N.T., Liem, N.T., Thu, P.A. & Khuong, N.V. (2019). “The Impact of Innovation on the Firm Performance and Corporate Social Responsibility of Vietnamese Manufacturing Firms”, Sustainability, Vol. 11(13), 3666.

 

Chen, C.J. (2009). “Technology Commercialization, Incubator and Venture Capital, and New Venture Performance”, Journal of Business research, Vol. 62(1), PP. 93-103.

 

Cheng, E.W., Ryan, N. & Kelly, S. (2012). “Exploring The Perceived Influence of Safety Management Practices On Project Performance In The Construction Industry”, Safety Science, Vol. 50(2), PP. 363-369.

 

Dorf, R.C. & Worthington, K.K. (1987). “Models for Commercialization of Technology from Universities and Research Laboratories”, the Journal of Technology Transfer, Vol. 12(1), PP. 1-8.

 

Figueiredo, P.N. & Piana, J. (2018). “Innovative Capability Building And Learning Linkages In Knowledge-Intensive Service Smes In Brazil's Mining Industry.”, Resources Policy, Vol. 58, PP. 21-33.

 

Flach, L. & Irlacher, M. (2018). “Product Versus Process: Innovation Strategies of Multiproduct Firms”, American Economic Journal: Microeconomics, Vol. 10(1), PP. 236-277.

 

 

Hung, S.-C., & Chu, Y.-Y. (2006). “Stimulating New Industries From Emerging Technologies: Challenges For The Public Sector”, Technovation, Vol. 26(1), PP. 104-110.

 

Ilyash, O., Dzhadan, I. & Ostasz, G. (2018). “The Influence of the Industry's Innovation Activities Indices on the Industrial Products'revenue of Ukraine”, Economics & Sociology, Vol. 11(4), P. 317.

 

Jajja, M.S.S., Kannan, V.R., Brah, S.A. & Hassan, S.Z. (2017). “Linkages between Firm Innovation Strategy, Suppliers, Product Innovation, and Business Performance”, International Journal of Operations & Production Management, Vol. 37(8), PP. 1054-1075.

 

Jin, S.H. & Choi, S.O. (2019). “The Effect Of Innovation Capability On Business Performance: A Focus on IT and Business Service Companies”, Sustainability, Vol. 11(19), P. 5246.

 

Kotler, P., Armstrong, G., Saunders, J. & Wong, V. (1996). “Marketing. The European Edition: Prentice Hall”, London New York Madrid Mexico City Munich.

 

Lendel, V. & Varmus, M. (2011). “Creation and Implementation of the Innovation Strategy in the Enterprise”, Economics and Management, Vol. 16(1), PP. 819-826.

 

Lockett, A. & Wright, M. (2005). “Resources, Capabilities, Risk Capital and the Creation of University Spin-Out Companies”, Research Policy, Vol. 34(7), PP. 1043-1057.

 

Morgan, R.E. & Berthon, P. (2008). “Market Orientation, Generative Learning, Innovation Strategy and Business Performance Inter‐Relationships in Bioscience Firms”, Journal of Management Studies, Vol. 45(8), PP. 1329-1353.

 

Owino, P.O., Senaji, T.A., Eng, R. & Ntara, C. (2017). “Effect of Innovation in Revenue Collection Processes on Organizational Performance of Nairobi City County”, International Academic Journal of Human Resource and Business Administration, Vol. 2(3), PP. 361-380.

 

Park, T. & Rhee, J. (2013). “Network Types And Performance In Smes: The Mediating Effects of Technology Commercialization”, Asian Journal of Technology Innovation, Vol. 21(2), PP. 290-304.

 

Sutopo, W., Astuti, R.W. & Suryandari, R.T. (2019). “Accelerating A Technology Commercialization; With A Discussion On The Relation Between Technology Transfer Efficiency And Open Innovation”, Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, Vol. 5(4), P. 95.

 

Tidhar, R. & Eisenhardt, K.M. (2020). “Get Rich Or Die Trying Finding Revenue Model Fit Using Machine Learning And Multiple Cases”, Strategic Management Journal, Vol. 41(7), PP. 1245-1273.

 

Van Hemert, P., Nijkamp, P. & Masurel, E. (2013). “From Innovation to Commercialization through Networks and Agglomerations: Analysis of Sources of Innovation, Innovation Capabilities and Performance of Dutch Smes”, the Annals of Regional Science, Vol. 50(2), PP. 425-452.

 

نص كامل:



 

 

 

مجله مدیریت بازاریابی

 

        

 

نقش تمرکز بر استراتژی های نوآوری در تقویت تجاری سازی محصولات و خدمات در شرکت های کوچک تا متوسط (SME)

اکبر محمدی¹

سحر بابائی **

بهنام رضائی آسیابر***

چكیده

امروزه یکی از مهمترین ابزارهای لازم برای بهبود وضعیت تجاری سازی در شرکت ها بهره گیری از استراتژی های نوآوری در محصولات و فرآیندها می باشد. مطالعات قبلی تا به حال تمرکز تخصصی مبنی بر اندازه گیری تاثیرات این استراتژی های نوآوری بر مزیت های تجاری سازی در شرکت های دانشی کوچک تا متوسط نداشته اند و این مطالعه با هدف پرکردن این شکاف تحقیقاتی طراحی شده است. در این مطالعه مدل استراتژی های نوآوری براساس طبقه بندی فلچ و همکارانش در سال 2018 صورت گرفته است . همچنین از مدل چن در سال 2009، برای شناخت ابعاد تجاری سازی فناوری استفاده شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع توصیفی-پیمایشی می‌باشد و براساس مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPLS تحلیل های خود را انجام داده است. پرسشنامه های طراحی شده در این مطالعه توسط 112 نفر از کارشناسان و مدیران فعال در شرکت های دانش محور تا متوسط فعال در صنعت تکمیل شدند. نتایج حاصل این پژوهش حاکی از آن بود که بصورت کلی استراتژی های نوآوری محصولی و فرآیندی بر سرعت تجاری سازی محصولات و خدمات و گسترش دامنه بازار در این شرکت ها تاثیر مثبت و معنی داری دارند.همچنین استراتژی های نوآوری محصول برخلاف استراتژی نوآوری فرآیندی نمی تواند تاثیر مثبت و معناداری را در گسترش وسعت حوزه فناوری در مرحله تجاری سازی محصولات و خدمات داشته باشد.

 

واژگان کلیدی: استراتژی های نوآوری، مزیت های تجاری سازی، مدلسازی معادلات ساختاری، شرکت های کوچک تا متوسط (SME,s)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1]  دکتری مدیریت تکنولوژی، گرایش مدیریت نوآوری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

** کارشناس ارشد مهندسی عمران، گرایش سازه های دریایی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

***  دکتری مدیریت دولتی، گرایش سیاستگذاری عمومی، دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

 

مقدمه

در شرایط پیچیده و متحول کنونی ، کاهش طول عمر محصولات و توسعه سریع تکنولوژی ها، مجموعه ای از مفاهیمی را مطرح می سازد که هدف اصلی آن ها، درک نوآوری است(Cheng et al, 2012) امروزه در بنگاه های مختلف درصنایع متفاوت کسب مزیت های تجاری سازی از جمله افزایش سرعت ارائه محصولات و خدمات به بازار و توسعه ویژگی های کیفی آن از کلیدی ترین الزامات در برنامه توسعه کسب و کار بنگاهی به شمار می رود. توسعه نوآوری در بنگاه ها نیز مستلزم برنامه ریزی صحیح و تدوین استراتژی های مناسب برای توسعه آن در سطح سازمان خواهد بود. یک استراتژی نوآوری منسجم، هم جایگاه رقابتی فعلی سازمان را در نظر دارد و هم آن را ارتقاء می دهد و سمت و سویی برای توسعه آتی آن فراهم می آورد . توانایی شرکت در به کار گیری کلیه منابعش برگرد یک چشم انداز واحد، می تواند آن را قادر سازد که مزیتی رقابتی خلق کند که تقلید از آن برای رقبا بسیار دشوار باشد(Park & Rey, 2013).

در سال های اخیر نیاز توجه به استراتژی نوآوری برای شرکت های دانشی کوچک تا متوسط بعنوان محرک های توسعه اقتصاد SME در کشور بسیار ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر توجه به استراتژی های نوآوری در شرکت های کوچک تا متوسط بر عملکرد آن ها در تجاری سازی فناوری ها و خدمات قابل ارائه خواهد بود. قدر مسلم قضاوت در مورد نقشی که استراتژی های نوآوری محصول ، فرایند می تواند در تجاری سازی موفق محصولات و خدمات شرکت های SME داشته باشد نیازمند مطالعه نظری و تجربی بسیاری است که در این راستا هنوز مطالعات بسیار اندکی صورت گرفته است. در این رابطه تلاش شده است که تاثیر هر یک از متغیرهای موجود در استراتژی نوآوری بر توسعه تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های کوچک تا متوسط مورد بررسی قرار بگیرد. در این بررسی به این سئوال جواب داده خواهد شد که آیا توجه به متغیرهای استراتژی نوآوری محصول و فرایند باعث موفقیت شرکت ها در تجاری سازی محصولات و خدمات آن ها می شود یا خیر؟ در این راستا شرکت های SME کوچک تا متوسط به عنوان مبنای مطالعاتی پژوهشگران قرار گرفته اند.

پیشینه تحقیق

با توجه به روندهای جهانی و تغییرات فزاینده محیطی، سازمانها با دشواری های بسیاری در راه حفظ بقاء و رشد توسعه خود روبرو هستند. بهبود مستمر عملکرد سازمانها، نیروی عظیم هم افزایی ایجاد میکند که این نیروها می تواند پشتیبان برنامه رشد، توسعه و ایجاد فرصت های تعالی سازمانی شود(اسکندری وهمکاران، ۱۳۹۰). در چند سال گذشته، توسعه استراتژیهای نوآوری دارای سرعت بسیار زیادی بوده و اکثر سازمان های فعال در بخش های مختلف، وابستگی شدیدی به این موضوع پیدا کرده اند.

با پر رنگ شدن نقش نوآوری، سازمان ها برای رقابتی شدن، نیاز زیادی به مدیریت نوآوری و هماهنگی آن با سایر قسمت های سازمان، بویژه با استراتژی های سازمان احساس کرده اند. یکی از نکات مهم در چنین محیط رقابتی، تناسب اثربخشی فعالیتهای محیطی ، کارایی استراتژی نوآوری با فرایندهای تولید و در نهایت تجاری سازی  محصولات و خدمات می‌باشد. به همین دلیل، در دهه اخیر تأثیر نوآوری بر روی  تجاری سازی فناوری به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته و گستره وسیعی از مطالعات علمی در حوزه مدیریت به این موضوع اختصاص یافته است. (Canh, Liem, Thu, & Khuong, 2019; Ilyash, Dzhadan, & Ostasz, 2018; Jajja, Kannan, Brah, & Hassan, 2017; Jin & Choi, 2019; Morgan & Berthon, 2008; Owino, Senaji, Eng, & Ntara, 2017; Tidhar & Eisenhardt, 2020)در ادامه به بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش در حوزه تاثیر استراتژی های نوآوری سازمانی بر تجاری سازی محصولات و خدمات پرداخته می شود.

استراتژی های نوآوری سازمانی

واژه استراتژی نوآوری براساس نظریه واس و برم(2013)، ارائه می‌شود که استراتژی نوآوری را با استفاده از چهار جزء؛ یعنی: استراتژی فناوری، محصول، فرآیند و زمان‌بندی تعریف می‌کند. بر این اساس فرآیندها و فناوری‌هایی جدیدی که از کارکنان و تامین کنندگان و نهادهای تحقیقی الهام گرفته شده‌اند، توسعه و رشد محصولات جدید را امکان پذیر می‌کنند. در رویکردی دیگر، محصولات جدیدی که توسط کارکنان و مشتریان و رقبا آغاز شده‌اند، می‌توانند موجب راه‌اندازی توسعه‌ی فناوری‌ها و فرآیندهای جدید شوند. چهار جزء اصلی استراتژی نوآوری را میتوان به‌طور دقیق‌تر به شرح زیر مشخص نمود: 2013 (Brem & Vahs,)

-استراتژی فناوری:

 این استراتژی برای تعیین اینکه چه فناوری‌هایی باید توسعه یابند و کدام باید متوقف شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استرتژی فناوری دارای اهمیت خاصی است به‌طوری که بسیاری از نوآوری‌های پیشگامانه بیشتر از اینکه ناشی از بازار باشند، توسط فشار فناوری ایجاد شده‌اند.( 2013Brem & Vahs,)

-استراتژی محصول:

 با استراتژی محصول، تصمیم‌گیری می‌شود که چه محصولاتی باید توسعه یابند، حفظ شوند و یا حذف گردند. بنابراین واضح است که وابستگی و ارتباط زیادی بین استراتژی محصول و سیاست محصول در بازاریابی وجود دارد. استراتژی محصول نباید در سطح محصولات انفرادی عمل نماید؛ بلکه باید جنبه‌های مهم و اصلی از ترکیبی از محصولات را درنظر بگیرد(Kotler, Armstrong, Saunders, & Wong, 1996). از اینرو ترکیب محصولات در ابتدا از دو بعد وسعت و عمق تعریف می‌شوند. وسعت به مقدار خطوط تولید محصول در ترکیب آن اشاره می‌کند و به موجب آن یک خط تولید شامل محصولاتی است که براساس یک معیار مقتضی و متناسب با هم در ارتباط‌اند (بعنوان مثال؛ نیاز‌های مشتری). اما، عمق بیان‌کننده‌ی مقدار محصولات یا انواع مختلف محصول در یک خط تولید هستند. علاوه بر وسعت و عمق، شدت ترکیب محصولات نیز باید درنظرگرفته شود. این نشان‌دهنده‌ی محدوده ارتباط محصولات با هم است و به موجب آن این ارتباط را می‌توان از منظر تامین کننده نیز درنظرگرفت (بعنوان مثال؛ تشابهات محصول). این عوامل بیان می‌کنند که یک سازمان می‌تواند استراتژی محصول متعادلی را تنها در زمانی ارائه دهد که ابعاد وسعت و عمق و ثبات ترکیب محصول به‌طور همزمان درنظرگرفته شده باشند.( 2013Brem & Vahs,)

- استراتژی فرایند:

 استراتژی فرایند اغلب از استراتژی فناوری و استراتژی محصول بدست می‌آید. آغاز نوآوری فرایند از فناوری‌های جدید منتج به کاهش هزینه و بهبود کیفی می‌شود. محصولات جدید می‌توانند منتج به نوآوری‌های فرایند خصوصا در زمانی که برای فرایند تولید لازم و ضروری‌اند، شوند.( 2013Brem & Vahs,)

- استراتژی زمان‌بندی:

بعد از تعیین فناوری، محصول و استراتژی فرایند، تصمیمات باید با توجه به زمان‌بندی ابداع و اختراع جدید اتخاذ شوند، یعنی زمانی که توسعه محصول و فرایند جدید نیاز به تکمیل شدن دارد (زمان‌بندی اختراعات) و زمانی که محصول باید در بازار راه‌اندازی شود (زمان‌بندی نوآوری). اگر محصولات موجود با انواع جدید جایگزین شده باشند، آنگاه استراتژی زمان‌بندی باید با طول عمر محصولات موجود هماهنگ شده باشد.( 2013Brem & Vahs,)

تجاری سازی محصولات و خدمات

دروف و ئارتینگتون(1987) تجاری سازی یک فناوری را بعنوان فرآیند نتیجه دهی یک پژوهش که منجر به محصول قابل عرضه به بازار می شود تعریف می کند. این فرآیند برگرفته از فعالیتهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی خواهد بود. (1987Dorf & Worthington,) در راستای شرکت های دانش بنیان کوچک و استارتاپی، گانز و استرم (2003) تجاری سازی را بعنوان جریان بازگشت اقتصادی برای سرمایه گذاران شرکت از مسیر فناوری خلق شده تعریف می کنند. لاکت و رایت (2005) تجاری سازی را بعنوان ظهور توانمندی های علم و فناوری یا نتایج تحقیق و توسعه در فضای بازار تعریف می کنند.( 2005Lockett & Wright,) هانگ و چو (2006) تجاری سازی را بعنوان فرآیندی که ارتباط دهنده اکتساب فناوری به فرصت های پویای بازار است، معرفی کرده است.( 2006Hung & Chu,) تجاری سازی فناوری، فرآیندی است که طی آن یک فناوری در قالب محصول، خدمت، یا فرایندی جدید به بازار عرضه می شود. لذا نوآوری در محصول و فرآیند می تواند بعنوان محرکی برای فروش مناسب تر و تجاری سازی محصولات و خدمات به شمار رود. (2018Flach & Irlacher,)

وانهمرت و همکارانش (2013) در مطالعه خود در سال 2013 تجاری سازی محصولات و خدمات برای شرکت های کوچک تا متوسط را بعنوان چگونگی درآمدزایی دقیق این شرکت های نوآور از فناوری، محصول، خدمت و یا مفهوم جدید خود معرفی نموده اند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که فرآیند تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های دانشی کوچک تا متوسط تنها وابسته به نقش هماهنگ کننده این بنگاه ها نیست و تمامی بازیگران دیگر که در این شبکه با این شرکت های دانشی در ارتباط هستند در این زنجیره نوآوری و فروش محصولات و خدمات مربوطه تاثیرگذار هستند. شرکت های SME هنگام تجاری سازی محصولات و خدمات خود با دشواری هایی روبرو می شوند و دلیل اصلی آن نبود منابع کافی است( 2013Van Hemert, Nijkamp, & Masurel,).

در این راستا، چن (2009) در مطالعات خود بر نقش بالای سرمایه گذاری های خطرپذیر بر توسعه تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های دانشی تاکید داشته است. وی تجاری سازی فناوری را در سه بعد کلی سرعت، دامنه بازار و وسعت فناوری طبقه بندی کرده است که در مدل ارائه شده این مطالعه نیز بعنوان مدل پایه برای بررسی تاثیر استراتژی های نوآوری بر تجاری سازی محصولات و خدمات مورد نظر قرار گرفته است(Chen,2009). هرمرت و همکارانش(2013) در مطالعه خود در تجاری سازی دانش در شرکت های کوچک تا متوسط کشورهای اسکاندیناوی، بر نیاز انتقال دانش این شرکت ها به سایر بازیگران شبکه دانشی به منظور طراحی، تولید، فروش، انطباق و اجرای محصولات مشتری محور تاکید داشته اند. این محققان بر توسعه تعاملات و همکاری ها میان شرکت های کوچک تا متوسط با سایر بازیگران برای کمک به فروش و تجاری سازی فناوری های جدید تاکید داشته اند. سایر بازیگران شامل مشتریان، شرکا، تامین کنندگان، نهادهای دانشی بعنوان منابع تجاری سازی برای شرکت های SME در مسیر یکپارچه سازی، ترکیب و به کارگیری دانش برای خلق ارزش خواهند بود (2018Figueiredo & Piana, 2013; Van Hemert et al.,).

شرکت های SME دانش محور

امروزه شرکت های کوچک تا متوسط بعنوان پیشران توسعه اقتصادی کشورهای پیشرو به شمار می روند. به عنوان مثال، در ایالات متحده 7/99 درصد از  شرکت های کارفرمایی، SME می باشند و ۴۵ درصد مالیات این کشور را این شرکت ها تأمین می کنند،  لذا نمی توان از نقش شرکت های کوچک و متوسط در حرکت به سمت یک اقتصاد رقابتی در کشورهای در حال توسعه غافل شد. یک راه بهبود وضعیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه توجه به توسعه SME ها می باشد.(آقاجانی, ولی نژاد, & صف آرا, 1389)

هر چند که تعریف واحدی برای SME ها وجود نداشته و تعاریف کشور به کشور و صنعت به صنعت متفاوت است، اما معیارهایی از قبیل تعداد کارکنان، سرمایه اولیه، میزان فروش و میزان درآمد برای تعریف این شرکت ها وجود دارد. شرکت های کوچک و متوسط در برابر صنایع بزرگ قرار می گیرد و نسبت به آنها مزایای بسیاری دارد؛ از جمله ارزش افزوده، نوآوری، اشتغال آفرینی و انعطاف پذیری بیشتر . تعریف صنایع کوچک و متوسط در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد و تابع شرایط اقتصادی و صنعتی حاکم است. همچنین در سال های اخیر فعالیت شرکت های  SME نیز به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه مطرح بوده است. فعالیت این شرکت ها دارای پتانسیل تسریع در خلاقیت، نوآوری و گشایش فرصت های تجاری سازی نوین به شمار می روند و  در محیط نوآور و ریسک پذیر، می تواند برای اهداف اقتصاد مقاومتی تاثیرگذار باشد (تاری، مرادی و ابراهیم پور، ۱۳۹۴، ص. ۳۸). در این پژوهش شرکت های کوچک تا متوسط با محوریت دانشی بودن مورد بررسی قرار گرفته اند.

تاثیر استراتژی نوآوری بر تجاری سازی

در مطالعات انجام گرفته توسط فلچ و همکارانش (۲۰۱8)، دامنه وسیعی از شرکتها با الگو های نوآوری متفاوت و غیر همگن در کشور های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است.(Flach & Irlacher, 2018)  اگر چه مطالعات و تحقیق انجام گرفته از گستردگی زیاد برخوردار است ولی به لحاظ تاثیرات جمعیت شناختی و عوامل موثر بر سازمانهای مورد مطالعه از تنوع بالایی برخوردار بوده و هر چند نتایج حاصل از تحقیق از نتایج مثبت و خوبی برخوردار بوده است، اما به لحاظ اجرائی و کاربردی ، به دلیل تاثیر پارامترهای متعدد محیطی و جغرافیائی وعدم دست یابی به الگوی همگن از استراتژی ها از قابلیت مناسبی برخوردار نمی باشد. از اینرو با الهام از تحقیق انجام گرفته توسط دانیل و با انتخاب جامعه آماری کوچکتر و مهمتر که شرکت های کوچک تا متوسط می باشد ، جائی که الگوی پویائی محیط و تاثیر آن بیشتر قابل درک باشد، این تحقیق شکل گرفته است.(Flach & Irlacher, 2018) در مطالعات لندر و وارموس(۲۰۱۱)، تمرکز مطالعات بر موثر بودن پیاده سازی استراتژی نوآوری محصول در عملکرد شرکت می باشد. این تحقیق بیشترین نتایج را بر مبنای موثر بودن پیاده سازی استراتژی نوآوری محصول در کسب رقابت پذیری شرکت‌ها و تجاری سازی و فروش محصولات و خدمات شرکت های SME بررسی کرده است.(Lendel & Varmus, 2011)

فیگردو در مطالعه خود در سال 2018 به بررسی آن پرداخت که شرکت های کوچک تا متوسط دانش محور خدماتی ،چگونه در تعامل و ارتباط با شرکت های بزرگ معدنی و سایر بازیگران به انباشت توانمندی های فناورانه نوآورانه می پردازند. این فعالیت پژوهشی با هدف کمک به تصمیم گیران و سیاستگذاران براساس مستندسازی تجارب موجود طرح ریزی شده است که بسیاری از این تجارب و انباشت توانمندی های نوآورانه نیز ناشی از کارآفرینی های فردی بوده است. در این مطالعه سطوح مختلف توانمندی های نوآورانه بررسی شده و سه مسیر برای ایجاد توانمندی های نوآورانه در این شرکت ها مورد بررسی قرار گرفت. این استراتژی های انباشت توانمندی های نوآورانه در شرکت های کوچک تا متوسط منجر به بهبود عملکرد و افزایش سطح تجاری سازی محصولات در شرکت های فعال در حوزه معدن شده است. (Figueiredo & Piana, 2018)

 مسیر اول: ایجاد توانمندی نوآورانه از رشد فناوری های پایه و رسیدن به سطوح جهانی براساس تنوع سازی درون فعالیت های فناورانه جدید.

 مسیر دوم: ایجاد توانمندی در سطح جهانی از زمان ظهور(نوآور متولد شدن) براساس حفظ توانمندی ها و پتانسیل برای تنوع سازی.

 مسیر سوم: حرکت از ایجاد فناوری پایه به سمت توانمندی های نوآورانه متوسط با پتانسیل انباشت سطوح توانمندی های قبلی گسترش آن براساس نیازهای مشتری.(Figueiredo & Piana, 2018)

مورگان و برتون و آکمن وییلماز (۲۰۰۸)، در تحقیقات جداگانه ای اثبات کرده اند استراتژی های نوآوری به طور معنی دار منجر به بهبود عملکرد کسب و کار شرکت می‌شود و شکاف عملکردی ناشی از تغییرات در محیط تجاری سازی محصولات را کاهش می‌دهد. همچنین داشتن مزیت رقابتی پایدار و توسعه جایگاه رقابتی شرکت‌ها را ، در گرو توسعه قابلیت نوآوری محصول می¬دانند. در مطالعات انجام شده، دامنه نوآوری محدود به نوآوری محصول شناخته شده است و در رابطه بین نوآوری محصول و عملکرد کسب و کار مطالعات متمرکز شده است.(Morgan & Berthon, 2008) اگر چه از عمر نوآوری در سازمان‌ها زمان زیادی می گذرد، اما اتخاذ رویکرد های نوآوری به عنوان یک استراتژی منسجم در رسیدن به توسعه تجاری سازی شرکت های کوچک تا متوسط، مدت زمان زیادی نمی گذرد. (Jajja et al., 2017)

سوتوپو و همکارانش در سال 2019 به بررسی ارتباط بین کارآیی انتقال فناوری و نوآوری باز در مسیر شتابدهی به تجاری سازی فناوری پرداختند. استراتژی تجاری سازی یک برنامه جامع دربرگیرنده است که اهداف دفتر انتقال تکنولوژی (TTO) را برای تجاری کردن فناوری های دانشگاهی مدیریت می کند. استراتژی اندازه گیری نیازمند متغیرهای امکان پذیر برای ایجاد آن اهداف است. همچنین این استراتژی تجاری سازی تضمین می¬کند که تمامی متغیرهایی که برای اندازه گیری یک نکنولوژی مهم هستند در اهداف بزرگتر و مشخص تر نیز مشارکت داشته باشند. سوتوپو و همکارانش در مطالعه خود، نتایجی درخصوص  کارایی نسبی تجاری سازی تحقیق در دانشگاه ها براساس از طریق مدل تحلیل پوشش داده (DEA) ارائه کردند. نتایج این پژوهش الگوی جدیدی از کارآیی برتر مراکز انتقال فناوری در توسعه موفقیت های تجاری سازی ارائه نمود و بالتبع آن اطلاعات ارزشمندی برای توسعه استراتژی های جدید  تجاری سازی فناوری ارائه کرده است. (Sutopo, Astuti, & Suryandari, 2019)

ایلیاش و همکارانش (2018) به مطالعه تاثیر شاخص های بالقوه نوآوری صنعتی روی توسعه تجاری سازی و افزایش درآمد محصولات صنعتی در اوکراین پرداختند. این مطالعه بر پایه تحلیل شاخص های اصلی در توسعه فناورانه و صنعتی که بر توسعه صنعت تاثیرگذار است صورت پذیرفت و منجر به آن شد که در مطالعه چالشهای مهم توسعه و کارایی صنعت نمایان گردد. در این پژوهش سرمایه گذاریهای خارجی مستقیم در محصولات صنعتی اکراین و سرمایه گذاری اکراینی ها در اقدامات و فعالیت های فنی، علمی و حرفه ای در جهان مورد تحلیل قرار گرفتند.  نتایج حاکی از آن بود که یکی از چالش های کلیدی کشور اوکراین سرمایه گذاری های غلط روی فناوری های بالغ در دنیا بوده است. این تحلیل تاثیرات نوآوری در توسعه محصولات صنعتی اوکراین را در بین سال های 2005تا 2016 بررسی کرده است. نتایج نشان دهنده رابطه قوی بین شاخص های توسعه بالقوه نوآوری و عملکرد در صنایع این کشور داشته است. (Ilyash et al., 2018)

هو جین و سانگ چوی در مطالعه خود در سال 2019 به بررسی دو صنعت فناوری اطلاعات(IT) و صنعت خدمات کسب و کار، بعنوان دو صنعت مهم در کره جنوبی پرداختند. مبنای تحلیل براساس توسعه فناوری جدید و قبول و اتخاذ هرچه سریعتر فناوریهای جدید برای نجات در محیط تجاری در حال تغییر سریع بوده است. هدف این مطالعه بررسی تجربی تاثیر اقدامات نوآوری بر روی عملکرد شرکت های فعال در دو صنعت خدمات کسب و کار و فناوری اطلاعات(IT) در کره جنوبی بوده است. برای دستیابی به این هدف، بررسی اقدامات نوآوری و عملکرد تجاری 160 شرکت کره ای (80 شرکت بزرگ و 80 شرکت کوچک و متوسط(SMEs)) در صنایع خدمات تجاری و فناوری اطلاعات(IT) از سال 2009 تا 2017 مورد بررسی قرار گرفتند. با ظهور فناوری های جدید در انقلاب صنعتی چهارم، شرکتهای کره ای تلاش کردند تا فعالیت های نوآوری خود را در جهت تضمین توسعه و رشد عملکرد تجاری و پایداری آنها ارتقا دهند که شامل سرمایه گذاری در قبول فناوری جدید، شاخص های فنی و غیرفنی نوآوری، و فعالیت های تحقیق و توسعه (R&D) بوده است.(Ilyash et al., 2018)

نتایج پژوهش فوق حاکی از آن بود که پیشرفت در نوآوری محصول، یک تاثیر مثبت (برای مثال تاثیر بر روی درآمد و بهره وری نیروی کار) روی عملکرد تجاری در هردو دسته از شرکتهای بزرگ و کسب و کارهای کوچک تا متوسط(SMEs)  دارد. برای مثال سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه(R&D) و یا سن شرکت تاثیر مثبتی بر عملکرد تجاری محصولات دارد و همچنین پیشرفت در نوآوری فرآیندی فقط دارای یک تاثیر مثبت روی عملکرد تجاری شرکتهای بزرگ، و اقدامات تحقیق و توسعه (R&D) فقط دارای یک تاثیر مثبت روی عملکرد تجاری کسب و کارهای کوچک(SMEs) دارد. یکی از نتایج پژوهش حاکی از آن بو که هردوی شرکتهای بزرگ و کسب و کارهای کوچک(SMEs) باید بر روی نوآوری های فناورانه تمرکز کنند تا پایداری شرکت خود را ارتقا داده و  موفقیت طولانی مدت خود را تضمین نمایند. (Ilyash et al., 2018)

انگوین و همکارانش در سال 2019 به بررسی تاثیر نوآوری بر عملکرد شرکت و همچنین مسئولیت اجتماعی شرکتی در ویتنام پرداختند. این مطالعه با هدف  توسعه ادبیات براساس بررسی اثرات مستقل نوآوری های فرآیند و نوآوری های محصول  و بعد اثر متقابل آنها با همکاران خارجی، به دنبال بررسی تاثیر آن بر روی عملکرد شرکت ها و فعالیت های مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی(CSR) به لحاظ مشارکت های محلی بین سالهای 2011 تا 2013 بوده است و محققان، به مطالعه شرکتهای سازنده ویتنامی از منظر نوآوری پرداختند. دستاوردهای این پژوهش پیشنهاد می‌کند که نوآوری‌های فرآیند و نوآوری‌های محصولی برای عملکرد شرکت به لحاظ سهم بازار ولی نه بر اساس دارایی های کلی سودمند خواهد بود. لذا این موضوع نشان میدهد که سرمایه گذاری در فعالیت های نوآورانه نیازمند زمان برای ایجاد تغییرات مثبت در سودآوری است، اما شاید بتواند منجر به جذب وفاداری مشتری نیز گردد. همچنین این پژوهش نشان داد که نوآوری می تواند شرکتها را به خصوص هنگامی که رقبای خارجی دیگری درگیر باشند، مبهم تر و محتاط تر نماید. این مقوله شرکتها را ترغیب می¬کند تا فعالیت هایی در مورد پایداری و حسن نیت آنها در فعالیت های مسولیت پذیری اجتماعی شرکتی(CSR) طرح ریزی نمایند. (Canh et al., 2019)

پاک نیت و همکاران در سال 1395 به بررسی تحلیل تاثیر توانمندیهای نوآوری فناورانه بر تجاری سازی فناوری و عملکرد شرکتهای دانش بنیان استان اصفهان پرداختند. هدف در مرحله اول بررسی تاثیر توانمندی و در مرحله بعد بررسی تاثیر عامل تقویت کننده و تعدیل گر ناپایداریهای محیطی است. جامعه آماری 88 نفر از مدیران شرکتهای دانش بنیان بوده و دستاورد پژوهش نشان میدهد که تاثیر پنج توانمندی یادگیری، تحقیق و توسعه، برنامه ریزی راهبردی، سازمانی و تولید تجاری سازی در این شرکتها قابل تایید است و این شرایط برای توانمندی بازاریابی و تخصیص منابع وجود ندارد. همچنین نتیجه گرفتند که تاثیر دو متغیر تعدیل گری ناپایداری بازار در مسیر بین تجاری سازی فناوری و عملکرد شرکت در آرمونها مورد تایید قرار نگرفتند.

شیرازی و همکاران در سال 1398 به بررسی تاثیر قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی فناوری شرکت های دانش بنیان مستقر در یک پارک علم و فناوری با تاکید بر نقش میانجی نوآوری سازمانی پرداختند. دستاوردهای پژوهش پیشنهاد میکند که قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی فناوری تاثیر معنادار و میانچی گری نوآوری سازمانی در رابطه با قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی تاثیر دارد. در تفهمیم مدل مفهومی پژوش 4 فرضیه توسط محقق ارائه و از طریق آزمون های آماری تایید شده است:

1)        قابلیت نواوری بر عملکرد تجاری سازی تاثیر مثبت دارد

2)        قابلیت نوآوری بر نوآوری سازمانی تاثیر مثبت دارد

3)        نوآوری سازمانی بر عملکرد تجاری سازی فناوری تاثیر مثبت و معنا داری دارد

4)        نوآوری سازمانی نقش میانجی در تاثیر قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی ایفا می کند

در دهه های اخیر و علی رغم بررسی های انجام گرفته در این تحقیق، ابعاد گوناگون نوآوری اعم از نوآوری در محصول و فرایند ، با تاکید بر شرایط محیط کسب و کار مورد توجه قرار گرفته است. در ابعاد این پژوهش، جدول ذیل به بیان چارچوب کلی تحقیقات مرتبط انجام شده، شکاف تحقیقاتی شناسایی شده و نتایج حاصل شده از پژوهش اشاره شده است.

 

 

جدول1: پیشینه ادبیات و تحقیقات نظری

ردیف	نام محقق	شکاف تحقیقاتی مورد بررسی	فعالیت انجام شده و یافته های تحقیق
1	ایلیاش و همکاران 2018	پیش نیازهای روش شناسی و علمی برای مطالعه تاثیر شاخص های بالقوه نوآوری صنعتی روی درآمد محصولات اوکراین	·       ارزیابی تاثیرات اجرای نوآوری های بالقوه بر توسعه فناورانه و صنعتی در صنعت اوکراین در سالهای 2005 تا 2016 ·       این پژوهش به بررسی و تحقیق سرمایه گذاری‌های خارجی و داخلی در صنعت اوکراین، تحلیل صادرات محصولات با فناوری بالا در اوکراین و دیگر کشورها، ارزیابی سطح استقلال رقابت اقتصادهای جهان بر روی توسعه نوآوری‌ها و ارائه تحلیل شاخص های توسعه نوآوری، محاسبه شده برای هر فاکتور خطی، توان و مدل های چندتایی پرداخته است.
2	هوجین و همکاران 2019	تاثیر توانایی نوآوری بر روی عملکرد تجاری با تمرکز بر شرکتهای خدمات تجاری و فناوری اطلاعات	·       بررسی اقدامات نوآوری و عملکرد تجاری 160 شرکت در صنایع خدمات تجاری و IT در کره جنوبی از سال 2009 تا 2017 ·       نتایج این پژوهش حاکی از آنست که پیشرفت در نوآوری فرآیند تاثیر مثبت روی عملکرد تجاری شرکتهای بزرگ، و اقدامات تحقیق و توسعه (R&D) دارای تاثیر مثبت روی عملکرد تجاری کسب و کارهای کوچک(SMEs) است. همچنین پیشرفت در نوآوری محصول، تاثیر مثبت (برای مثال تاثیر بر روی درآمد و بهره وری نیروی کار) روی عملکرد تجاری در هردوی شرکتهای بزرگ و کسب و کارهای کوچک(SMEs) دارد. ·       هردوی شرکتهای بزرگ و کسب و کارهای کوچک(SMEs) باید بر روی نوآوری های فناورانه تمرکز کنند تا پایداری خود را ارتقا دهند و  درنتیجه موفقیت طولانی مدت خود را تضمین نمایند.
3	تیکان و همکاران 2019	تاثیر نوآوری بر عملکرد شرکت و مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی در شرکتهای سازنده ویتنامی	·       این پژوهش با تمرکز بر روی عملکرد شرکت و فعالیت هایCSR با مطالعه موردی شرکتهای تولیدی کشور ویتنام بین سالهای 2011 تا 2013 ، به توسعه ادبیات به وسیله بررسی اثرات مستقل نوآوریهای فرآیند و محصول بر عملکرد شرکت به لحاظ سهم بازارپرداخته است. ·       نتایج این پژوهش نشان داد که نوآوری می تواند شرکتها را به خصوص هنگامی که رقبای خارجی دیگری درگیر باشند محتاط تر نماید که منجر به ترغیب ارسال سیگنالهایی در مورد پایداری و حسن نیت آنها در فعالیت های CSR می شود. همچنین جزئیات میزان تاثیرات نوآوری در هر دسته بندی در فعالیت های CSR تشریح شده است.
4	سوتوپو و همکاران 2019	تسریع تجاری سازی فناوری با هدف تشریح رابطه کارایی انتقال فناوری و نوآوری باز	·       یک راه مفید برای ارزیابی و توصیف اثربخشی اهداف دفتر انتقال تکنولوژی دانشگاه ها، مدل کردن آن همراه با چارچوب تابع تولید/مرزی  است. ·       استخراج سطح کارایی استراتژی TTO از عملکرد مشاهده شده با مدل DEA ·       ارائه ماتریس پیشنهادی اندیکاتورها که نشانی از اندازه گیری عملکرد با واحدهای ایجاد تصمیم انتخاب شده است ·       در نظرگیری توسعه خط مشی های دفاتر انتقال تکنولوژی با وارد کردن اندازه به چارچوب  استراتژی  تجاری سازی ·       ارائه شواهد بر روی کارایی نسبی تجاری سازی تحقیق در دانشگاه از طریق مدل DEA
5	تیدهار و همکاران 2020	یافتن مدل درآمدی مناسب با استفاده از یادگیری ماشین و موردهای چندتایی	·       استفاده از یک روش نظریه-ساختاری بدیع با ترکیب یادگیری ماشین و نظریه پردازی از مطالعه چندموردی در استفاده از مدل درآمدی مناسب روی محصولات فروشگاه اپل(App store) ·       تمرکز اصلی این پژوهش بر تناسب بین جذب ارزش(مدلهای درآمدی) و ایجاد ارزش(اقدامات) در عمق مدلهای تجاری و تجاری سازی محصولات بوده است و محصولات با عملکرد پایین از جذب ارزش پیچیده جلوگیری و دچار تفهیم غلط ایجاد ارزش می شوند ·       نتایج پژوهش شامل چارچوبی برای انتخاب ایجاد مدل درآمدی مناسب و سیستم وابسته به آن در مدل های تجاری موفق براساس مطالعه موردی بوده است.
6	اوینو و همکاران 2017	تاثیر نوآوری در فرآیندهای جمع آوری درآمد روی عملکرد سازمانی	·       تمرکز این پژوهش بر ارزیابی تاثیر اتوماسیون فرآیند درآمدها(همچون مالیات و ...) بر عملکرد سازمانی-مطالعه موردی بخش شهری نایروبی  ·       این پژوهش که براساس نظرسنجی توصیفی از 13 مدیر سطح بالا،41 مدیر میانی و 102 مدیر سطح پایین بوده است. نشان داد که تمامی اقدامات آنلاین(پرداخت ،صورتحساب،وصول و...) آسان تر از حالت فیزیکی و تاثیر و سهم بزرگی در ارتقا عملکرد سازمانی دارند و سیستم های مالیاتی را عادلانه تر و کم نقص تر می کنند. همچنین نتایج نشان دادند که فرآیند صورتحساب آنلاین بیشترین و پرداخت آنلاین کمترین تاثیر روی عملکرد سازمانی را دارند.
7	فیگردو و پیانا  2018	بررسی انباشت توانمندی های فناورانه در توسعه تجاری سازی خدمات شرکت های SME حوزه معدن	·       محققان در این مطالعه با تمرکز بر حوزه یادگیری و ایجاد توانمندی نوآورانه در صنایع با فناوری پایین مانند صنایع معدنی با بررسی شرکت‌های خدماتی کوچک تا متوسط فعال در حوزه صنایع معدنی کشور برزیل، به ارائه مدل انباشت توانمندی های فناورانه برای تجاری سازی خدمات شرکت های SME پرداخت.
8	جاجا و همکاران 2017	پیوند میان استراتژی نوآوری شرکت، تامین کنندگان، نوآوری محصول و عملکرد تجاری	·       با استفاده از نظریه وابستگی منابع ، فرض میکند که یک استراتژی نوآوری خریدار تمرکز نوآوری تامین کنندگان را ارتقا می دهد و یک رابطه تامین کننده – خریدار که نوآوری محصول را حمایت میکند. ·       نتایج نشان دادند که عمر شرکت(خریدار) و متغیرهای مرتبط به تعهد خریدار با بازارهای بین المللی به صورت مستقیم بر کارایی تجاری سازی تاثیر دارد. همچنین رابطه تامین کننده-خریدار، رابطه میان استراتژی نوآوری و عملکرد و کارایی نوآوری را تعدیل نمی نماید. ·       یک فاکتور مهم در دستیابی شرکتها به اهداف نوآوری محصول، انتخاب و مدیریت تامین کنندگان است که به صورت استراتژیک همسو با نوآوری مرتبط است.
9	پاک نیت و همکاران 1395	تاثیر توانمندیهای نوآوری فناورانه بر تجاری سازی فناوری و عملکرد شرکتهای دانش بنیان استان اصفهان	·       نتیجه گرفتند که با توجه به اینکه تقریبا تماما شرکتهای دانش بنیان با منابع محدود مواجه هستند،باید با تعهد به توسعه و توانمندیهای مبتنی بر تجاری سازی فناوری به بهبود عملکرد خود کمک کنند. ·       در این پژوهش، توانمندی تخصیص منابع بر تجاری سازی فناوری به صورت مستقیم اثرگذار نبوده و نتیجه گرفتند که احتمالا به یک عامل واسط جهت ارتباط با تجاری سازی نیاز دارد. ·       مطابق نتایج این پژوهش، توانمندی تحقیق و توسعه، بیشترین اثرگذاری مستقیم را بر تجاری سازی فناوری دارد.
10	شیرازی و همکاران1398	تاثیر قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی فناوری شرکتهای دانش بنیان	·       با استفاده از جامعه آماری 99 شرکت دانش بنیان داخلی مستقر در پارک علم و فناوری و استفاده از 99 مدیر ارشد نشان داد قابلیت نوآ.ری بر عملکرد تجاری سازی فناوری تاثیر مستقیم دارد. ·       بررسی ارتباط همزمان سه متغیر قابلیت نوآوری، نوآوری سازمانی و عملکرد تجاری سازی فناوری در شرکت های دانش بنیان به ارائه الگوی مفهومی جدیدی منتج شده است. ·       یادگیری و کسب مداوم دانش، درک بهتر تغییرات فناوری و نیاز مصرف کننده و بازخور بازار و مشتری به عنوان توصیه اساسی در ارتقا قابلیت نوآوری شرکتهای دانش بنیان است. ·       تاثیر مستقیم و معنادار قابلیت نوآوری بر نوآوری سازمانی در شرکتهای دانش بنیان با فرضیه های آماری مورد استفاده به تایید رسیده است. ·       نتایج آزمون فرضیه ها، نقش میانجی متغیر نوآوری سازمانی در اثرگذاری قابلیت نوآوری بر عملکرد تجاری سازی فناوری را مورد تایید قرار داده است.

 

تحقیقات گذشته، بیشتر به بررسی عوامل تأثیر گذار بر تجاری سازی فناوری و عملکرد شرکت ها(Canh et al., 2019; Ilyash et al., 2018; Jajja et al., 2017; Jin & Choi, 2019; Owino et al., 2017; Sutopo et al., 2019; Tidhar & Eisenhardt, 2020)پرداخته اند و تاکنون هیچ پژوهشی به بررسی استراتژی های نوآوری محصولی و فرآیند در تجاری سازی شرکت های دانش بنیان کوچک تا متوسط در قالب یک مدل مفهومی نپرداخته است، پژوهش حاضر می تواند شکاف موجود در ادبیات را از این طریق پر نماید. آنچه از بررسی تحقیقات و مقالات بالا حاصل می‌شود بر ضرورت مطالعه تاثیر استراتژی نوآوری محصول و فرایند بر تجاری سازی محصولات و خدمات در شرکت های کوچک تا متوسط تاکید دارد.

روش تحقیق 

پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است، از این جهت که نتایج مورد انتظار آن را می توان در جهت بهبود عملکرد تجاری سازی فناوری شرکت های SME به کار برد و با توجه به ماهیت موضوع و توانایی اجرای آن توصیفی- پیمایشی می باشد. همانطور که در شکل1 مشخص است در این پژوهش هدف اصلی بررسی تاثیر متغیرهای استراتژی نوآوری محصول و استراتژی نوآوری فرآیند بر تجاری سازی محصولات و خدمات شامل سطح سرعت تجاری سازی، دامنه بازار و وسعت فناوری در شرکت های SME است.

 

 

 

شکل1: مدل مفهومی تحقیق برگرفته از مطالعه و مدل استراتژی های نوآوری فلچ و همکارانش(2018) و مدل مزیت های تجاری سازی چن (2009)Chen, 2009; Flach & Irlacher, 2018)

در پژوهش حاضر جامعه آماری را شرکت های کوچک تا متوسط دانشی و نوآور تشکیل داده اند. با توجه به اینکه، این پژوهش بر اساس نوع هدف کاربردی است و معرف بودن گروه نمونه برای اهداف تعمیم پذیری به جامعه دارای اهمیت می باشد، در آن از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. از طرفی، تعیین حجم نمونه اهمیت فراوانی در قابلیت تعمیم نتایج آزمون به جامعه دارد که با توجه به محدود بودن جامعه آماری این پژوهش از فرمول کوکران برای جامعه معلوم جهت تعیین حداقل حجم نمونه استفاده شد. روش توزیع پرسش نامه ها، به دو صورت اینترنتی و حضوری انجام پذیرفت. با توجه احتمال نرخ پایین برگشت پرسش نامه ها، پرسش نامه های بیشتری از تعداد نمونه محاسبه شده، توزیع شد تا محقق از کفایت آنها مطمئن شود. همچنین در این مطالعه پرسشنامه آنلاین تهیه و در اختیار مدیران و کارشناسان شرکت ها با ویژگی های مربوطه قرار داده شد و از آنان خواسته شد تا این پرسشنامه را به سایر مدیران مرتبط نیز معرفی کنند. در نهایت 112 پرسشنامه تکمیل شده و مورد تجزیه و تحلیل اطلاعاتی قرار گرفت.

این پژوهش از لحاظ گردآوری اطلاعات، ترکیبی از دو روش میدانی و کتابخانه ای است. به منظور بررسی دیدگاه ها و نظرات اعضای نمونه از روش مطالعه میدانی و برای جمع آوری ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق نیز روش مطالعه کتابخانه ای استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات تحقیق در روش مطالعه میدانی، از طریق پرسشنامه و در روش مطالعه کتابخانه ای، اطلاعات مورد نیاز از منابع علمی معتبر از جمله کتب، مقالات علمی داخلی و خارجی، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی موجود در اینترنت جمع آوری شده است.در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی و از نرم افزارهای  SrnartPLS و SPSS استفاده شده است. برای توصیف شاخص های آماری داده ها از آمار توصیفی و برای آزمون فرضیه ها از آمار استنباطی استفاده شده است.

یافته های تحقیق

براساس نتایج بدست آمده از مرور ادبیات و مدل مفهومی به کار گرفته شده، بررسی تاثیرات استراتژی نوآوری بر تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های SME، فرضیه های ذیل مورد بررسی قرار گرفته اند.

فرضیه 1: استراتژی نوآوری محصول بر سرعت تجاری سازی در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

فرضیه 2: استراتژی نوآوری فرآیند بر سرعت تجاری سازی در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

فرضیه 3: استراتژی نوآوری محصول بر گسترش دامنه بازار در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

فرضیه 4: استراتژی نوآوری فرآیند بر گسترش دامنه بازار در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

فرضیه 5: استراتژی نوآوری محصول بر وسعت فناوری در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

فرضیه 6: استراتژی نوآوری فرآیند بر وسعت فناوری در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.

در این تحقیق پایایی مدل اندازه گیری با توجه به ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی که همگی بیشتر از مقدار ملاک (0.7) هستند، تائید می گردد. معیار روایی همگرا برای برازش مدل های اندازه گیری در روش PLS نشان دهنده میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده بین هر سازه با شاخص های خود است، به عبارت دیگر، همبستگی بین یک سازه با شاخص ها سوالات و ابعاد خود را نشان می دهد که هر چه این همبستگی بیشتر باشد، برازش نیز بیشتر است. مقدار ملاک برای AVE برابر 0.5معرفی شده است که هر چه این مقدار بیشتر باشد روایی همگرای مدل نیز بیشتر است. در این تحقیق طبق جدول ذیل مقادیر AVEمحاسبه شده بیش از 0.5بوده است، بنابراین طبق این معیار نیز پایایی مدل های اندازه گیری مورد تائید می باشد. جدول اطلاعات مربوط به برازش مدل های اندازه گیری در بین متغیرهای مدل شامل آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی (CR) و روایی همگرا(AVE) بصورت ذیل بیان شده است.

 

 

جدول 3: برازش مدل های اندازه گیری در بین متغیرهای مدل

ردیف	متغیر	آلفای کرونباخ	پایایی ترکیبی(CR)	AVE
1	استراتژی نوآوری فرآیند	0.799	0.838	0.569
2	استراتژی نوآوری محصول	0.731	0.913	0.625
3	دامنه بازار	0.825	0.918	0.589
4	سرعت تجاری سازی	0.745	0.799	0.523
5	وسعت فناوری	0.825	0.918	0.589

 

 

مدل ساختاری به بررسی روابط موجود بین متغیر های مکنون یا پنهان برونزا و درونزا می پردازد. متغیر برونزای تحقیق حاضر توجه به استراتژی های نوآوری در شرک های کوچک تا متوسط دانشی و نوآور بوده و متغیر درونزای (وابسته) آن نیز تجاری سازی محصولات و فناوری های بنگاه می باشد. برای این کار از آزمون هایR-Squares ، معیار استون - گیزر یا 2Q^  استفاده می گردد. 2R^ معیاری است که برای متصل کردن بخش اندازه گیری و بخش ساختاری مدل سازی معادلات ساختاری به کار می رود در حقیقت 2R^معیاری است که نشان از تاثیر یک متغیر مستقل یا برونزا بر یک متغیر درونزا دارد و سه مقدار 19/0؛ ۳۳/ ۰ و 67/0 ، بعنوان مقدار ملاک برای مقادیر ضعیف، متوسط و قوی 2R^در نظر گرفته می شود(چین، ۱۹۹۸).هر چه مقدار 2R^ بیشتر باشد، نشان از برازش بهتر مدل است. این مقدار برای سازه های درونزای مدل محاسبه می گردد و برای سازه برونزا برابر صفر است. در این پژوهش مقدار 2R^ مربوط به سازه درونزای مدل "استراتزی های نوآوری" تقریبا حول میزان متوسط 33/0 است و  نشان از برازش خوب مدل ساختاری دارد. معیار 2Q^یا استون – گیزر معیار قدرت پیش بینی مدل را مشخص می سازد و در صورتیکه مقدار در مورد یک سازه ی درونزا سه مقدار15/0؛ 20/0 و ۳۵/ ۰ باشد، به ترتیب نشان از قدرت پیش بینی ضعیف، متوسط و قوی سازه یا سازه های برونزای مربوط به آن دارد.

 

 

جدول 2: مقدار استون- گیزر برای متغیرها

ردیف	متغیر	SSO	SSE	=1-SSE/SSO) Q^2
1	استراتژی نوآوری فرآیند	568	568
2	استراتژی نوآوری محصول	2130	1544
3	دامنه بازار	2414	1811
4	سرعت تجاری سازی	710	432.523	0.391
5	وسعت فناوری	568	302.409	0.468

 

 

جدول  فوق نشان  می دهد که، مقدار2Q^اکثر سازه ها از پیش بینی متوسط و قوی ای برخوردارند و بویژه دو سازه ی درونزای سرعت تجاری سازی و وسعت فناوری که در حوزه تجاری سازی محصولات و فناوری بنگاه های SME قرار میگیرند، بیش از مقدار ملاک قوی35/0 است، و این نشان دهنده پیش بینی قوی مدل در خصوص این سازه را دارد و برازش مناسب مدل ساختاری تحقیق را تائید می کند.

بررسی فرضیات پژوهش از منظر میزان ضرایب معنااری t-valueو ضرایب استاندارد شده بارهای عاملی، وضعیت فرضیه های فوق را به شکل جدول3 از منظر تاییدپذیری بیان می دارد. میزان ضریب مسیر و ضریب t-value  فرضیه ها در شکل های 2 و 3 آمده است.

 

 

 

شکل2:  ضرایب معناداری t-value فرضیه ها

 

 

شکل3: ضرایب استاندارد شده بارهای عاملی  فرضیه ها

 

 

برای مثال ضریب استانداردشده مسیر بین سطح استراتژی نوآوری فرآیندی در شرکت های SME با دامنه بازار بعنوان یک مزیت تجاری سازی  برابر 728/0 است و بعبارتی استراتژی های نوآوری فرآیندی به میزان 72 درصد تغییرات مربوط به دستیابی به سطح دامنه بازار را تبیین می کند. به سخن دیگر، بین استراتژی نوآوری فرآیندی و دامنه بازار رابطه ای مثبت و معناداری وجود دارد. وضعیت سایر متغیرها نیز براساس مثال فوق در جدول ذیل بیان شده است.

 

 

 

جدول3:  تحلیل رد یا تاییدپذیری فرضیه های پژوهش

ردیف	فرضیه	ضرایب معناداری t-value	ضرایب استانداردشده بارهای عاملی	رابطه	رد یا تایید فرضیه
1	استراتژی نوآوری محصول بر سرعت تجاری سازی در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	2,458	0/234	مثبت و معنادار	تایید
2	استراتژی نوآوری فرآیند بر سرعت تجاری سازی در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	12,878	0/701	مثبت و معنادار	تایید
3	استراتژی نوآوری محصول بر گسترش دامنه بازار در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	2,364	0/235	مثبت و معنادار	تایید
4	استراتژی نوآوری فرآیند بر گسترش دامنه بازار در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	15,305	0/728	مثبت و معنادار	تایید
5	استراتژی نوآوری محصول بر وسعت فناوری در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	0,645	0/67	-	رد
6	استراتژی نوآوری فرآیند بر وسعت فناوری در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند.	14,985	0/698	مثبت و معنادار	تایید

 

 

بحث و جمع‌بندی

این پژوهش به بررسی تاثیر استراتژی های نوآوری بر عملکرد تجاری سازی فناوری شرکت های دانش بنیان کوچک تا متوسط پرداخته تا از این طریق بتوان عملکرد را بهبود بخشید(2019Sutopo et al.,). همچنین، انجام تحقیقات بسیاری در زمینه ادبیات مربوط به توسعه استراتژی نوآوری بیان می دارد که توجه به استراتژی نوآوری یک راهبرد اختیاری بلندمدت نیست، بلکه انجام آن ضروری است و این امر ناشی از تغییرات بسیار سریع محیط خارجی در زمینه کوتاهتر شدن چرخه عمر محصول، افزایش رقابت در بازارها و سرعت زیاد نوآوری‌های فناورانه است (Cheng et al, 2012) که مجموع این عوامل می تواند به توسعه فرآیند تجاری سازی بنگاه کمک نماید(Jin & Choi,2019). همچین شرکت های کوچک تا متوسط که با فعالیت های دانشی خود بعنوان زاینده نوآوری در هر کشور هستند از اهمیت ویژه ای برخوردارند و نیازمند شناخت عوامل کلیدی موفقیت و تجاری سازی محصولات آن برای سطوح سیاستگذاری کشور و حامیان نوآوری وجود دارد. در این شرکت ها سود، نتیجه تجاری سازی ایده های جدید و نوآورانه ای است که از تعامل میان سرمایه های دانشی و منابع فیزیکی ناشی می شوندIlyash et al.2018,)). عدم توانایی لازم جهت تجاری سازی و پیاده سازی دستاوردهای پژوهشی در محصولات و فرآیندهای جدید و عرضه آنها به بازار، یکی از نقاط ضعف عمده کشورهای در حال توسعه در فرآیند صنعتی شدن است. (بغدادی و شاوردی, 1391)

با توجه به اهمیت و جایگاه تجاری سازی محصولات و خدمات در این شرکت های نوپا و SME، ضرورت چنین تحلیلی شدیدا احساس می شود. تحقیقات آتی در مطالعات گسترده تر می تواند به بررسی تاثیرات سایر ویژگی های تاثیر گذار در کنار نوآوری برای کمک به فروش و تجاری سازی محصولات و خدمات این شرکت های SME باشد. برای مثال بررسی ابعاد توجه به توسعه توانمندی های فردی، توسعه یادگیری سازمانی و توسعه زیرساخت های کارآفرینانه در بدنه سازمان می تواند بعنوان سایر معیارهای کلیدی در توسعه تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های کوچک تا متوسط دانش محور شناخته شود که البته میزان این تاثیرگذاری نیازمند بررسی های بیشتر خواهد بود.

 نتایج این پژوهش می تواند به تدوین استراتژی های بهتری در بهینه سازی فرآیندهای فروش و تجاری سازی شرکت های مربوطه کمک کند و باعث ارتقاء عمکرد آنها گردد. آنچه مدیریت عملکرد کسب و کار را در افزایش بهره وری و عملکرد نوآورانه محصول ناتوان ساخته است عدم تأکید آن بر بهبود استراتژی های نوآوری محصول و فرایند تولید در جهت نیل به بهبود سود آوری و تجاری سازی و فروش شرکتها در راستای توجه به مسائل متغیر محیطی است. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که استراتژی نوآوری محصول و فرآیند بر سرعت تجاری سازی در شرکت های کوچک تا متوسط تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین استراتژی نوآوری محصول و فرآیندی بر گسترش دامنه بازار در شرکت های SME تاثیر مثبت و معناداری دارند. ولی نتایج این پژوهش نتوانست رابطه معناداری میان استراتژی نوآوری محصول بر وسعت بخشی فناوری ها در شرکت های SME پیدا کند. با وجود آنکه این رابطه مثبت و معنادار میان استراتژی نوآوری فرآیند و موفقیت در تجاری سازی در وسعت بخشی فناوری ها شناسایی شد. تحقیقات آتی در مطالعات گسترده تر می تواند به بررسی تاثیرات سایر ویژگی های تاثیر گذار در کنار نوآوری برای کمک به فروش و تجاری سازی محصولات و خدمات این شرکت های SME باشد. برای مثال بررسی ابعاد توجه به توسعه توانمندی های فردی، توسعه یادگیری سازمانی و توسعه زیرساخت های کارآفرینانه در بدنه سازمان می تواند بعنوان سایر معیارهای کلیدی در توسعه تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت های کوچک تا متوسط دانش محور شناخته شود که البته میزان این تاثیرگذاری نیازمند بررسی های بیشتر خواهد بود. از مهمترین محدودیت های این پژوهش، دشواری در دسترسی به مدیران و کارشناسان ارشد شرکت های کوچک تا متوسط دانش محور برای تکمیل اطلاعات پژوهش بدلیل مشکلات ناشی از شیوع کرونا در کشور بوده است.  

منابع و مآخذ

اسکندری, م., جعفر قیدرخلجانی, & سیدمحمد اعرابی. (2011). الگوی هماهنگی راهبرد‌های نوآوری محصول و فرآیند براساس چارچوب ارزشهای رقیب. بهبود مدیریت, 5(3).

 

آقاجانی, ح., ولی نژاد, ص., صف آرا, م. (1389). ارائه الگویی مفهومی از نقش مدیریت دانش درموفقیت مالکیت و ادغام سازمان های هزاره سوم. Paper presented at the همایش چالشهای مدیریت و رهبری در سازمانهای ایرانی. https://civilica.com/doc/91336

 

بغدادی, م., شاوردی, م. (1391). تجاری سازی موفق فناوری با رویکرد تیمی. رشد فناوري, 9(33).

 

تاری, م., مرادی, م., ابراهیم پور, م. (1394). بررسی عوامل موثر بر رشد و موفقیت شرکت های دانش بنیان. رشد فناوري, 12(45).

 

Brem, A., & Vahs, D. (2013). Innovationsmanagement: von der Idee zur erfolgreichen Vermarktung: Schäffer-Poeschel.

 

Canh, N. T., Liem, N. T., Thu, P. A., & Khuong, N. V. (2019). The Impact of Innovation on the Firm Performance and Corporate Social Responsibility of Vietnamese Manufacturing Firms. Sustainability, 11(13), 3666.

 

Chen, C.-J. (2009). Technology commercialization, incubator and venture capital, and new venture performance. Journal of Business research, 62(1), 93-103.

 

Cheng, E. W., Ryan, N., & Kelly, S. (2012). Exploring the perceived influence of safety management practices on project performance in the construction industry. Safety science, 50(2), 363-369.

 

Dorf, R. C., & Worthington, K. K. (1987). Models for commercialization of technology from universities and research laboratories. The journal of technology transfer, 12(1), 1-8.

 

Figueiredo, P. N., & Piana, J. (2018). Innovative capability building and learning linkages in knowledge-intensive service SMEs in Brazil's mining industry. Resources Policy, 58, 21-33.

 

Flach, L., & Irlacher, M. (2018). Product versus process: Innovation strategies of multiproduct firms. American Economic Journal: Microeconomics, 10(1), 236-277.

 

Hung, S.-C., & Chu, Y.-Y. (2006). Stimulating new industries from emerging technologies: challenges for the public sector. Technovation, 26(1), 104-110.

 

Ilyash, O., Dzhadan, I., & Ostasz, G. (2018). THE INFLUENCE OF THE INDUSTRY'S INNOVATION ACTIVITIES INDICES ON THE INDUSTRIAL PRODUCTS'REVENUE OF UKRAINE. Economics & Sociology, 11(4), 317.

 

Jajja, M. S. S., Kannan, V. R., Brah, S. A., & Hassan, S. Z. (2017). Linkages between firm innovation strategy, suppliers, product innovation, and business performance. International Journal of Operations & Production Management.

 

Jin, S. H., & Choi, S. O. (2019). The effect of innovation capability on business performance: A focus on IT and business service companies. Sustainability, 11(19), 5246.

 

Kotler, P., Armstrong, G., Saunders, J., & Wong, V. (1996). Marketing. The European Edition: Prentice Hall, London New York Madrid Mexico City Munich.

Lendel, V., & Varmus, M. (2011). Creation and implementation of the innovation strategy in the enterprise. Economics and management, 16(1), 819-826.

 

Lockett, A., & Wright, M. (2005). Resources, capabilities, risk capital and the creation of university spin-out companies. Research policy, 34(7), 1043-1057.

 

Morgan, R. E., & Berthon, P. (2008). Market orientation, generative learning, innovation strategy and business performance inter‐relationships in bioscience firms. Journal of Management Studies, 45(8), 1329-1353.

 

Owino, P. O., Senaji, T. A., Eng, R., & Ntara, C. (2017). Effect of innovation in revenue collection processes on organizational performance of Nairobi City County. International Academic Journal of Human Resource and Business Administration, 2(3), 361-380.

 

Park, T., & Rhee, J. (2013). Network types and performance in SMEs: the mediating effects of technology commercialization. Asian Journal of Technology Innovation, 21(2), 290-304.

 

Sutopo, W., Astuti, R. W., & Suryandari, R. T. (2019). Accelerating a technology commercialization; with a discussion on the relation between technology transfer efficiency and open innovation. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 5(4), 95.

 

Tidhar, R., & Eisenhardt, K. M. (2020). Get rich or die trying… finding revenue model fit using machine learning and multiple cases. Strategic Management Journal, 41(7), 1245-1273.

 

Van Hemert, P., Nijkamp, P., & Masurel, E. (2013). From innovation to commercialization through networks and agglomerations: analysis of sources of innovation, innovation capabilities and performance of Dutch SMEs. The Annals of Regional Science, 50(2), 425-452.

 

 

 

 

 

 

The role of innovation strategies in strengthening the products and services commercialization in small to medium enterprises (SMEs)

 

¹*Akbar Mohammadi

²**Behnam Rezaei Asiabar

³***Sahar Babaei

 

 

Abstract

Nowadays, Using from Innovation Strategy is one of the most important tools for improving the products and services commercialization in companies. In this study, the model of innovation strategies has been investigated based on the classification of Fletch et al, 2018. Also, The Chen  et al, 2009 model about classification on the dimensions of technology commercialization has been used.The research has been done with an exploratory approach and based on structural equation modeling with SmartPLS3 software. in this study designed Questionnaires were answered by 112 experts and managers from knowledge-based and medium-sized firms.The results indicated that Product Innovation Strategy and Process Innovation Strategy is positively, significantly influence to Products and Services Commercialization accelerated paths. In addition, the findings revealed that these Strategies are significant predictors of Market Development.Also, the findings showed that, product innovation strategies, unlike process innovation strategies, can’t have a positive and significant impact on Technological Scope in product and process commercialization.

 

Keywords: Innovation Strategies, Commercial Competencies, Structural Equation Modeling(SEM), Small to Medium Enterprises.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1] *Phd in Technology Management, University of Tehran, Tehran, Iran.

[2] **Msc in Civil Engineering, Iran University of Science and Technology,Tehran,Iran.

[3] *** Phd in Public Policy, Allameh Tabatabaei University,Tehran,Iran.