بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی: توسعه مدل با رویکرد آمیخته
الموضوعات : مدیریت بازاریابیمصطفی خزایی کوهپر 1 , محمد جواد تقی پوریان 2 , رضیه علیخانی 3 , داود کیاکجوری 4
1 - دانشجوی دکتری کارآفرینی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
3 - استادیار، گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
4 - دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
الکلمات المفتاحية: رویکرد آمیخته, تکنیک دیمتل, آموزش عالی, بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی, بازاریابی کارآفرینانه,
ملخص المقالة :
امروزه ایجاد تغییرات متعدد در فضای جهانی، تأثیرات قابل ملاحظه‌ای بر مؤسسات آموزش عالی داشته، به نحوی که آن‌ها را به تجدید نظر در استراتژی‌های کلی شان سوق داده است. هدف تحقیق حاضر توسعه مقیاس بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی با رویکرد آمیخته بوده است. نمونه بخش کیفی شامل 12 مدیری بوده که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع انتخاب شدند و در بخش کمی، جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران بخش‌های مختلف دانشگاه و واحدها یعنی رؤسا، معاونین، مدیران بخش پژوهشی، پارک علم و فناوری و اداره کارافرینی بوده‌اند. نمونه آماری 431 نفر بوده که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله در کل ایران توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل بخش کیفی از مصاحبه عمیق، تکنیک تحلیل محتوا و نرم‌افزار MAXQDA و در بخش کمی از روایی خبرگان (CVR)، تحلیل عامل اکتشافی، تکنیک دیمتل و نرم‌افزار متلب جهت تعیین روابط درونی بین مؤلفه‌ها و نرم‌افزار معادلات ساختاری آموس برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی دارای هفت بعد؛ فرآیندهای دانشگاهی، شبکه‌سازی، تبلیغات، مشتری‌گرایی، شایستگی کارکنان، فرصت‌گرایی و امکانات می‌باشد. نتایج بخش کمی نشان داد که مؤلفه‌های امکانات، شایستگی کارکنان و فرآیندهای دانشگاهی جنبه علت داشته و مؤلفه‌های تبلیغات، شبکه‌سازی، مشتری‌گرایی و فرصت‌گرایی جنبه معلول داشته و از تأثیرپذیری بالاتری برخوردارند. نتایج بدست آمده نشان داد که بازاریابی کارآفرینانه دانشگاه روشی جدید و کاربردی برای بازاریابی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بوده که از آن می‌توان در جهت رقابت پذیری و بقاء در شرایط رقابتی امروزه صنعت آموزش، بهره برد.
شعبانی نژاد، ا.، فروغ نعمت‌اللهی، ب. و محمدرضایی، م. (1398). "تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر ارزش مشتری با نقش میانجی جهت‌گیری بازار در بنگاه‌های کوچک و متوسط"، مدیریت بازاریابی. دوره 14، شماره 45، صص. 73-89.
رضوانی، م. و گلابی، ا. (1390). "بازاریابی در بنگاه‌های کارآفرین (مفاهیم بنیادین و کاربرد آن در کسب‌وکارهای جدید)"، انتشارات جهاد دانشگاهی.
عزیزی شمامی، م. (1396). "توسعه بازاریابی در مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی: یک پژوهش آمیخته"، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی، دوره 6، شماره 1، صص. 105-139.
مهذبی، م.، عابدی، ف. و جهانی، م. (1393). "بازاریابی کارآفرینانه"، دومین کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکارهای دانش بنیان.
نوه ابراهیم، ع.، آراسته، ح.، بهرنگی، م. و عزیزی شمامی، م. (1395). "راهکارهای توسعه بازاریابی آموزش عالی غیردولتی در ایران"، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی.
Aggarwal Sharma, A., Rao, V.R. & Popli, S. (2013). “Measuring consumer-based brand equity for Indian business schools”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 23(2), PP. 175-203.
Alqahtani, N. & Uslay, C. (2020). “Entrepreneurial marketing and firm performance: Synthesis and conceptual development”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 62-71.
Altarejos, J.V., Pareja, F.A. & Reyes, J.L. (2019). “Use of Social Media in Marketing of Library Information Services in Polytechnic University of the Philippines”, International Journal of Advance Research and Innovative Ideas in Education, Vol. 5, PP. 534-545.
Danaher, P.J. & Starr, R.G. (1998). “A study of marketing departments in Australasian universities”, European Journal of Marketing, Vol. 32(9/10), PP. 771-784.
El Alfy, S. & Abukari, A. (2020). “Revisiting perceived service quality in higher education: uncovering service quality dimensions for postgraduate students”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 30(1), PP. 1-25.
Franco, M., de Fátima Santos, M., Ramalho, I. & Nunes, C. (2014). “An exploratory study of entrepreneurial marketing in SMEs: The role of the founder-entrepreneur”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 21(2), PP. 265-283.
Gilmore, A., McAuley, A., Miles, M.P. & Pattinson, H. (2020). “Four questions of entrepreneurial marketing education: Perspectives of university educators”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 189-197.
Gray, B.J., Shyan FAM, K. & Llanes, V.A. (2003). “Branding universities in Asian markets”, Journal of Product & Brand Management, Vol. 12(2), PP. 108-120.
Hamali, S. (2015). “The Effect of Entrepreneurial Marketing on Business Performance: Small Garment Industry in Bandung City Indonesia”, Developing Country Studies, Vol. 5(1), PP. 24-29.
Hemsley-Brown, J. & Oplatka, I. (2006). “Universities in a competitive global marketplace: A systematic review of the literature on higher education marketing”, International Journal of Public Sector Management, Vol. 19(4), PP. 316-338.
Jones, R. & Rowley, J. (2011). “Entrepreneurial marketing in small businesses: A conceptual exploration”, International Small Business Journal, Vol. 29(1), PP. 25-36.
Khanna, M., Jacob, I. & Yadav, N. (2014). “Identifying and analyzing touchpoints for building a higher education brand”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 24(1), PP. 122-143.
Kilenthong, P., Hills, G.E., Hultman, C. & Sclove, L.S. (2010). “Entrepreneurial Marketing Practice: Systematic Relationships with Firm Age, Firm Size, and Operator’s Status”, PP. 1-15.
Lauer, L.D. (2006). “Advancing higher education in uncertain times. Council for Advancement and Support of Education”.
Lim, W.M., Jee, T.W. & De Run, E.C. (2020). “Strategic brand management for higher education institutions with graduate degree programs: empirical insights from the higher education marketing mix”, Journal of Strategic Marketing, Vol. 28(3), PP. 225-245.
Munyoki, J.M. & Owino, J. (2019). “Enhancing University Industry Linkages through Marketing and Entrepreneurship”, Entrepreneurship and Enterprise Development in Africa – Conference Proceedings 2018, PP. 61-77
Morris, M., Schindehutte, M. & Laforge, R. (2002). “Entrepreneurial marketing: Construct for integrating emerging Entrepreneurship and marketing perspectives”, Journal of marketing theory and practice, Vol. 10. PP. 1-19
Moyo, A. & Ngwenya, S. (2018). “Service quality determinants at Zimbabwean state universities”, Quality Assurance in Education, Vol. 26(1).
Nadiri, H. (2006). “Strategic Issue in Higher Education Marketing: How University Students' Perceive Higher Education Services”, Asian Journal on Quality, Vol. 7(2), PP. 125-140.
Ramachandran, N.T. (2010). “Marketing framework in higher education: Addressing aspirations of students beyond conventional tenets of selling products”, International Journal of Educational Management, Vol. 24(6), PP. 544-556
Sadiku-Dushi, N., Dana, L.P. & Ramadani, V. (2019). “Entrepreneurial marketing dimensions and SMEs performance”, Journal of Business Research, Vol. 100, PP. 86-99.
Sirvanci, M.B. (2004). “Critical issues for TQM implementation in higher education”, the tqm magazine. Vol. 16(6), PP. 382-386.
Temple, P. & Shattock, M. (2007). “What does "branding" mean in higher education? In Stensaker B. and D’Andrea V. (eds.) Branding in Higher Education. Exploring an Emerging Phenomenon, EAIR Series Research, Policy and Practice in Higher Education, PP. 73-82
Weerasinghe, S. & Fernando, R.L.S. (2018). “University facilities and student satisfaction in Sri Lanka”, International Journal of Educational Management, Vol. 32(4).
Wiese, M. (2008). “A Higher Education marketing perspective on choice factors and information sources considered by South African first year university students”, (Doctoral dissertation, University of Pretoria).
Wiese, M., Van Heerden, N., Jordaan, Y. & North, E.A. (2009). “Marketing perspective on choice factors considered by South African firstـyear students in selecting a higher education institution”, Southern African Business Review, Vol. 13(1), PP. 39-60.
_||_شعبانی نژاد، ا.، فروغ نعمت‌اللهی، ب. و محمدرضایی، م. (1398). "تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر ارزش مشتری با نقش میانجی جهت‌گیری بازار در بنگاه‌های کوچک و متوسط"، مدیریت بازاریابی. دوره 14، شماره 45، صص. 73-89.
رضوانی، م. و گلابی، ا. (1390). "بازاریابی در بنگاه‌های کارآفرین (مفاهیم بنیادین و کاربرد آن در کسب‌وکارهای جدید)"، انتشارات جهاد دانشگاهی.
عزیزی شمامی، م. (1396). "توسعه بازاریابی در مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی: یک پژوهش آمیخته"، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی، دوره 6، شماره 1، صص. 105-139.
مهذبی، م.، عابدی، ف. و جهانی، م. (1393). "بازاریابی کارآفرینانه"، دومین کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکارهای دانش بنیان.
نوه ابراهیم، ع.، آراسته، ح.، بهرنگی، م. و عزیزی شمامی، م. (1395). "راهکارهای توسعه بازاریابی آموزش عالی غیردولتی در ایران"، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی.
Aggarwal Sharma, A., Rao, V.R. & Popli, S. (2013). “Measuring consumer-based brand equity for Indian business schools”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 23(2), PP. 175-203.
Alqahtani, N. & Uslay, C. (2020). “Entrepreneurial marketing and firm performance: Synthesis and conceptual development”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 62-71.
Altarejos, J.V., Pareja, F.A. & Reyes, J.L. (2019). “Use of Social Media in Marketing of Library Information Services in Polytechnic University of the Philippines”, International Journal of Advance Research and Innovative Ideas in Education, Vol. 5, PP. 534-545.
Danaher, P.J. & Starr, R.G. (1998). “A study of marketing departments in Australasian universities”, European Journal of Marketing, Vol. 32(9/10), PP. 771-784.
El Alfy, S. & Abukari, A. (2020). “Revisiting perceived service quality in higher education: uncovering service quality dimensions for postgraduate students”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 30(1), PP. 1-25.
Franco, M., de Fátima Santos, M., Ramalho, I. & Nunes, C. (2014). “An exploratory study of entrepreneurial marketing in SMEs: The role of the founder-entrepreneur”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 21(2), PP. 265-283.
Gilmore, A., McAuley, A., Miles, M.P. & Pattinson, H. (2020). “Four questions of entrepreneurial marketing education: Perspectives of university educators”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 189-197.
Gray, B.J., Shyan FAM, K. & Llanes, V.A. (2003). “Branding universities in Asian markets”, Journal of Product & Brand Management, Vol. 12(2), PP. 108-120.
Hamali, S. (2015). “The Effect of Entrepreneurial Marketing on Business Performance: Small Garment Industry in Bandung City Indonesia”, Developing Country Studies, Vol. 5(1), PP. 24-29.
Hemsley-Brown, J. & Oplatka, I. (2006). “Universities in a competitive global marketplace: A systematic review of the literature on higher education marketing”, International Journal of Public Sector Management, Vol. 19(4), PP. 316-338.
Jones, R. & Rowley, J. (2011). “Entrepreneurial marketing in small businesses: A conceptual exploration”, International Small Business Journal, Vol. 29(1), PP. 25-36.
Khanna, M., Jacob, I. & Yadav, N. (2014). “Identifying and analyzing touchpoints for building a higher education brand”, Journal of Marketing for Higher Education, Vol. 24(1), PP. 122-143.
Kilenthong, P., Hills, G.E., Hultman, C. & Sclove, L.S. (2010). “Entrepreneurial Marketing Practice: Systematic Relationships with Firm Age, Firm Size, and Operator’s Status”, PP. 1-15.
Lauer, L.D. (2006). “Advancing higher education in uncertain times. Council for Advancement and Support of Education”.
Lim, W.M., Jee, T.W. & De Run, E.C. (2020). “Strategic brand management for higher education institutions with graduate degree programs: empirical insights from the higher education marketing mix”, Journal of Strategic Marketing, Vol. 28(3), PP. 225-245.
Munyoki, J.M. & Owino, J. (2019). “Enhancing University Industry Linkages through Marketing and Entrepreneurship”, Entrepreneurship and Enterprise Development in Africa – Conference Proceedings 2018, PP. 61-77
Morris, M., Schindehutte, M. & Laforge, R. (2002). “Entrepreneurial marketing: Construct for integrating emerging Entrepreneurship and marketing perspectives”, Journal of marketing theory and practice, Vol. 10. PP. 1-19
Moyo, A. & Ngwenya, S. (2018). “Service quality determinants at Zimbabwean state universities”, Quality Assurance in Education, Vol. 26(1).
Nadiri, H. (2006). “Strategic Issue in Higher Education Marketing: How University Students' Perceive Higher Education Services”, Asian Journal on Quality, Vol. 7(2), PP. 125-140.
Ramachandran, N.T. (2010). “Marketing framework in higher education: Addressing aspirations of students beyond conventional tenets of selling products”, International Journal of Educational Management, Vol. 24(6), PP. 544-556
Sadiku-Dushi, N., Dana, L.P. & Ramadani, V. (2019). “Entrepreneurial marketing dimensions and SMEs performance”, Journal of Business Research, Vol. 100, PP. 86-99.
Sirvanci, M.B. (2004). “Critical issues for TQM implementation in higher education”, the tqm magazine. Vol. 16(6), PP. 382-386.
Temple, P. & Shattock, M. (2007). “What does "branding" mean in higher education? In Stensaker B. and D’Andrea V. (eds.) Branding in Higher Education. Exploring an Emerging Phenomenon, EAIR Series Research, Policy and Practice in Higher Education, PP. 73-82
Weerasinghe, S. & Fernando, R.L.S. (2018). “University facilities and student satisfaction in Sri Lanka”, International Journal of Educational Management, Vol. 32(4).
Wiese, M. (2008). “A Higher Education marketing perspective on choice factors and information sources considered by South African first year university students”, (Doctoral dissertation, University of Pretoria).
Wiese, M., Van Heerden, N., Jordaan, Y. & North, E.A. (2009). “Marketing perspective on choice factors considered by South African firstـyear students in selecting a higher education institution”, Southern African Business Review, Vol. 13(1), PP. 39-60.
