پرسپکتیو شناختی و استعاره‌های زبانی در معماری معاصر ایران
الموضوعات :
1 - باشگاه پژوهشگران جوان، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران.
2 - استادیار گروه معماری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، اران.
الکلمات المفتاحية: پرسپکتیو, استعاره, زبانشناسی شناختی, مینیاتور, فضای مجازی, همزمانی معرفتی,
ملخص المقالة :
پرسپکتیو لزوما ابزاری برای ترسیم نیست بلکه برآمده از ادراک و چهارچوبهای شناختی- زبانی است. درواقع در هنرهای تجسمی پیدایش پرسپکتیو با نگرش زبانی انسان با محیط پیرامون پیوند دارد. به لحاط زبانشناختی، پرسپکتیو نوعی طرح‌واره برای انتقال مفاهیم و شکل‌گیری استعاره‌ها در زبان محسوب می‌شود زیرا به شکل کنایی پیش‌بینی و دریافت انسان به مقوله زمان را نشان می‌دهد و از نقطه نظر مکانی نیز مشخص‌کننده قاب‌های ارجاع و تعریف انسان از مکان است. بدین‌سان با تغییر قاب‌های ارجاع در زبان، نوع پرسپکتیو هم تغییر می‌کند. در این مقاله به روش کیفی و استدلال منطقی و با استفاده از دانش زبانشناسی شناختی در فضای خیالی و دنیای اثیری مینیاتورهای ایرانی و همچنین در فضای شبکه‌ای و بدون برجستگی مجازی به قیاس پرسپکتیو پرداخته شده است. در نهایت جدولی تطبیقی و مدلی دوگانه بدست آمده که می‌تواند الگویی برای ساختار پرسپکتیو در معماری معاصر ایران در عصر مجازی و شبکه‌ای باشد.
1. اسلامی، سید غلامرضا؛ نیکقد‌م، نیلوفر. (1390)، هنر اسلامی و نگرش افقی. نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، 4(48)، 17-5.
2. ابراهیمی، سمیه؛ اسلامی، سید غلامرضا. (1389). معماری و شهرسازی ایران در د‌وران گذار. مجله هویت شهر، 4، 14-3.
3. اصغرزاده، علی. (1392). تبیین نقش تکنولوژی در تعامل عناصر محیطی و مفهومی در معماری ایران. پایان‌نامه د‌کتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران.
4. بهشتی، محمد. (1385). سرآغازه سوبژکتویسم در فلسفه و هنر. نشریه فلسفه و کلام، 11، 86-71
5. بیکن، اد‌موند. (1372). طراحی شهرها. (فرزانه طاهری، مترجم). تهران: انتشارات وزارت مسکن.
6. حائری، محمد‌رضا. (1388). خانه، فرهنگ، طبیعت. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
7. د‌بیر مقد‌م، محمد. (1390). زبانشناسی نظری، پیدایش و تکوین د‌ستور زایشی. (چاپ پنجم). تهران: انتشارات سمت.
8. د‌بیری، بهرام. (1391). هربار ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﻰ ﺟﻮﺍﻧﻪ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ (گفتگو با بهرام د‌بیری به روایت سحر آزاد). روزنامه شرق، ﺳﺎﻝ ﺩﻫﻢ، سه‌شنبه، 8.
9. حید‌ری، مرتضی؛ معین‌الد‌ینی، محمد؛ کاشانی، الهام عصار. (1389). مناظر و مرایا در نگارگری ایرانی. ماهنامه کتاب ماه هنر، ارد‌یبهشت 1389، 140.
10. راسخ مهند، محمد. (1392). د‌رآمد‌ی بر زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سازمان مطالعه و تد‌وین کتب علوم انسانی د‌انشگاه‌ها(سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
11. شایگان، د‌اریوش. (1382). افسون ز‌د‌گی جد‌ید، هویت چهل‌تکه و تفکر سیار. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
12. فلامکی، محمد منصور. (1381). ریشه‌ها و گرایش‌های نظری معماری. تهران: انتشارات فضا.
13. فلامکی، محمد منصور. (1391). اصل‌ها و خوانش معماری ایران. تهران: انتشارات فضا.
14. فروتن، منوچهر. (1389). زبان معمارانه نگاره‌های ایرانی، بررسی ویژگی‌های نگاره‌های ایرانی به‌عنوان اسناد تاریخی معماری اسلامی ایران. مجله هویت شهر، سال چهارم، 6، 142-131.
15. کالینز، پیتر. (1387). تاریخ تئوری معماری، د‌گرگونی آرما‌ن‌ها در معماری مد‌رن. (حسین حسین پور، مترجم). تهران: انتشارات قطره.
16. کی‌نوش، شاهین. (1384). تحلیل روش‌شناسی قیاس در علوم پسامد‌رن و معماری ایران. پایان‌نامه د‌کتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.
17. گلفام، ارسلان. (1390). اصول د‌ستور زبان. (چاپ چهارم). تهران: انتشارات سمت.
18. گید‌یون، زیگفرید. (1383). فضا، زمان و معماری. (منوچهر مزینی، مترجم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
19. محمد کاشانی، صابر. (1384). بررسی تطبیقی مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی در هنر سنتی و ویژگی‌های سینمای کیارستمی، کتاب ماه هنر، 61-48.
20. محمدی، علی. (1393). تحلیل تطبیقی شناختی پرسپکتیو در معماری و زبان طراحی برج د‌ورنما. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور، نور.
21. معماریان، غلامحسین. (1384). سیری در مبانی نظری معماری. تهران: انتشارات دانش.
22. نظرلی، مائیس. (1390). جهان د‌وگانۀ مینیاتور ایرانی(تفسیر کاربرد‌ی دوره صفویه). (عباسعلی عزتی، مترجم). تهران: موسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
23. Beredy, G.F. (1966). Comparative Method in Education. New York: Winston Press.
24. Judge, A. J. (1978). Presentation, Comprehension and Communication of sets: The role of number. lnternationaCl lasification( K.G.S aur),5 , 126-133.
25. Lakoff, G. (1987). Woman, Fire, and Dangerous Things, What Categories Reveal about the Mind. Chicago and London: Chicago: The University of Chicago Press.
26. Lakoff, G., & Johnsen, M. (2003). Metaphors we live. London: The university of Chicago press.
27. Langacker, R. w. (2001). Dynamicity in Grammar. Axiomathes, 12, 7-33.
28. Levinson, S. C. (2004). Space in Language And Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
29. Sveiven, M. (2010). Retrieved November, 2010, from www.archdaily.com/87728/ad-classics-dessau-bauhaus-walter-gropius.
30. Seattle Central Library / OMA + LMN. (2009).Retrieved Jul, 2017, from http://www.archdaily.com/11651/seattle-central-library-oma-lmn.
