عشق پربسامدترین مضمون اشعار قوام الدین صاینی

الموضوعات :

الهام معینیان ¹ , مهرداد چترایی عزیزآبادی ² , عطامحمد رادمنش ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران
3 - استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , ربيع الثاني, 1446 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 20 السبت , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: شعر غنایی, عشق, قوام الدین محمد یزدی.,

ملخص المقالة :

قوام الدین محمد یزدی از شاعران و نویسندگان قرن هشتم و نهم است که چند نسخه از کلیات او باقی مانده است. این اثر دربردارندۀ اشعار و مکتوبات شاعر است. یکی از مضامین و تصاویر برجستۀ اشعار او عشق است. مشهور شدن چند چهرۀ شاخص در ادبیات فارسی به عاشقانه‌سرایی و تمرکز کردن تحقیقات روی عاشقانه‌های آنها سبب شده است تا از دیگر شاعران این حوزه غفلت شود. حال آنکه بررسی همۀ متون از این منظر نتایج ارزنده‌ای دارد، از جمله اینکه خالقان تصاویر و مضامین بدیع، مقلدان، تأثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی و حتی نگرش‌های کلامی و عرفانی را در عاشقانه‌سرایی معلوم می‌کند. در نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی افکار و آرای قوام الدین دربارۀ عشق بررسی شده است. تصاویر و مضامین عاشقانۀ او در سه محور عشق، عاشق و معشوق دسته‌بندی شده است. نتایج بررسی عاشقانه‌های قوام نشان می‌‌دهد که او فقط به یک موضوع و مضمون در باب عشق بسنده نکرده، بلکه تقریباً همۀ زوایای عشق در اشعار او بازتاب داشته است. از این رو، در اشعار او می‌توان از تعریف عشق تا ویژگی‌های آن، آثار و نتایج عاشق شدن، ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی معشوق، ویژگی‌های عاشق و دوگانه‌های متضاد در عشق ملاحظه کرد.

المصادر:

بقلی شیرازی، روزبهان (1366). عبهر العاشقین. تصحیح هانری کربن و محمد معین. تهران: منوچهری.
جام نامقی، احمد (1368). انس التائبین. تصحیح علی قائل. تهران: طهوری.
حافظ شیرازی، شمس الدین محمد (1387). دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: مروی.
دهخدا، علی اکبر (1386). لغتنامه. تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا.
دهلوی، امیرخسرو (1380). دیوان امیرخسرو دهلوی. تصحیح اقبال صلاح الدین. تهران: نگاه.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1387). گلستان سعدی. تهران: خوارزمی.
سنایی، ابوالمجد مجدود (1329). دیوان. تصحیح مدرس رضوی. تهران: چاپخانۀ سپهر.
سنایی، ابوالمجد مجدود (1362). دیوان. تصحیح مدرس رضوی. تهران: سنایی.
شاکر، کریم (1388). جلوه‌های عشق در شعر حسین منزوی. فصلنامۀ تخصصی عرفان. 6 (21)، 225-240.
صائب تبریزی، ميرزا محمدعلي (1370). دیوان صائب تبریزی. ج.6. به کوشش محمد قهرمان. تهران: علمی فرهنگی.
يزدي، قوام الدین محمد (830 قمری). کلیات شعر. 727. S.P. بلوشه، 1643، 168گ190س. پاريس: پاريس.
عطار، فریدالدین محمد (1375). دیوان عطار. به اهتمام و تصحیح تقی تفضلی. تهران: علمی و فرهنگی.
غزالی، احمد (1359). دو رسالۀ عرفانی در عشق. به کوشش ایرج افشار. تهران: کتابخانۀ منوچهری.
قهرمانی، حجت الله (1378). عشق و عقل در آثار سعدی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی. خوي. ايران.
گوهرین، سیدصادق (1382). شرح اصطلاحات تصوف. ج. 7 و 8. تهران: زوار.
منوچهری دامغانی، ابوالنجم احمد (1370). دیوان منوچهری دامغانی. به کوشش سید محمد دبیر سیاقی. تهران: زوار.
میرقادری، سید فضل‌الله (1384). بررسی تطبیقی ویژگی‌های عشق در شعر حافظ شیرازی و ابن فاضل مصری. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 22 (3)، 165-184.
نسفی، عزیزالدین (1377). الإنسان الکامل. تصحیح ماریژان موله. تهران: طهوری.
نسفی، عزیزالدین (1359). کشف الحقایق. تصحیح احمد مهدوی دامغانی. تهران: نگاه.
نجم رازی، نجم‌الدین دایه (1352). رسالۀ عشق و عقل. تصحیح تقی تفضلی. تهران: کتاب.