خوشی با سعدی و حافظ
الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخنمحمدحسن دوستی 1 , ملک محمد فرخزاد 2 , رضا حیدری نوری 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
الکلمات المفتاحية: سعدی, حافظ, عرفان, انفسی, خوشی, آفاقی,
ملخص المقالة :
چکیده خوشی، ازجمله حالاتی است که انسان ها در پی دستیابی به آن هستند. هرکسی با توجّه به شخصیّت و نوع زندگی و باور خود آن را تعبیر می کند و به شیوة خاصّ خود برآورده می سازد. بسیاری از این باورها درباره خوشی و روش های دستیابی به آن در اثر شاعران و نویسندگان دیده می شود؛ هر دو نوع خوشی آفاقی و انفسی در آثار آن‌ها دیده می شود. خوشی بیرونی مانند تفرّج و فصل بهار، مستی، ... و نوع دیگر خوشی انفسی که بیشتر در حوزة عرفان جای می گیرد. بنابراین از هر دو مؤلّفه خوشی و سرور در اشعار سعدی و حافظ وجود دارد. مهم‌ّترین دستاورد پژوهش گواه این است که آنچه موجب آرامش و رضایت خاطر و در نهایت خوشی پایدار و حقیقی انسان است ایمان و اعتقاد به خداوند و ترک تعلّقات دنیوی و عشق و محبّت و مهم‌ّترین عامل آن که وصال محبوب ازلی است. محصول اوضاع نامساعد سیاسی و اجتماعی قرن هفتم و هشتم است که پناه بردن به نور امید و دلخوشی عارفانه شد.
فهرست منابع و مآخذ
10- سعدی، مصلح بن عبدالله، (1377)، دیوان غزلیّات، خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، چاپ دهم.
11- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم، (1385)، دیوان اشعار، مدرّس رضوی، تهران: سنایی.
12- سهروردی، شهابالدّین، (1364)، عوارفالمعارف، ترجمة عبدالمؤمن اصفهانی، تهران: علمی و فرهنگی.
13- شاتس، سوزان پولیس، (1380)، زبان شادمانی، مترجم لیلا معانی، شیراز: کوشامهر.
14- شمس تبریزی، محمّدبین علی بن ملک داد، (1377)، مقالات شمس تبریزی، تصحیح و تعلیق محمّدعلی موحّد، تهران، خوارزمی، چاپ دوم.
15- صفا، ذبیحالله، (1385)، تاریخ ادبیّات ایران، تلخیص از محمّد ترابی، تهران، فردوس، ج 2.
16- عروجنیا، پروانه، (1392)، شادی در حکمت قدیم ایران و تأثیر آن در ایران اسلامی، نشریه تاریخ و تمدّن اسلامی، دوره 9، شماره 17، صص. 23-39.
17- غزّالی، ابو حامد امام محمّد، (1361)، کیمیای سعادت، حسین خدیو جم، تهران، علمی و فرهنگی، ج 2.
18- فروزانفر، بدیعالزّمان، (1386)، تقریرات بدیعالزّمان فروزانفر درباره تاریخ ادبیّات ایران، تندنویسی و مقدّمه و حواشی و فهارس از سیّد محمّد دبیرسییاقی، تهران، خجسته.
19- فروغی، محمّدعلی، (1385)، کلیّات سعدی، تهران، زوّار، چاپ سوم.
20- فشارکی، محمّد، (زمستان 1390)، غزل سعدی و حافظ، فصلنامه درّ دری (ادبیّات غنایی، عرفانی) دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، سال اوّل، شماره اوّل، صص 99-127.
21- کیایی، محمّدحسین، (زمستان 1386)، جایگاه آرامش در عرفان و معنویّتگرایی جدید، کتاب نقد، شماره 45، صص 207-246.
22-محمّدبن منوّر، میهنی، (1381)، اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران، آگاه، چاپ پنجم.
23- مطهّری، مرتضی، (1386)، انسان و ایمان، تهران، صدرا.
24- ملکزاده، فاطمه، (1386)، این آتش نهفته، تأثیر مهرپرستی بر حافظ شیرازی، تهران، هزار.
25- مولوی، جلالالدّین، (1386)، مثنوی معنوی، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران، علمی و فرهنگی.
26-___________ ، (1363)، کلیّات شمس، تصحیح بدیعالزّمان فروزانفر، تهران، امیرکبیر، چاپ دهم.
27-___________ ، (1374)، فیه ما فیه، به تصحیح جعفر مدرّس صادقی، تهران، مرکز.
28- مهماندوست، صمد، (1383)، راحت جان: شادی و امید با حافظ، شیراز، نوید شیراز.
29- ناصرخسرو، قبادیانی، (1363)، جامعالحکمتین، هانری کربن و محمّد معین، تهران، کتابخانه طهوری.
30- ناطق، هما، (2004 م)، حافظ، خنیاگری، می و شادی، تهران: شهر کتاب.
31- هاشمپور سبحانی، توفیق، (1386)، تاریخ ادبیّات ایران، تهران: زوّار.
32- همدانی، عینالقضات، (1374)، نامههای عینالقضات، عسیران، عفیف و علی نقی منزوی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ج 1.
33- یثربی، سیّدیحیی، (1381)، آب طربناک (تحلیل موضوعی دیوان حافظ)، تهران: آفتاب توسعه.
_||_