اصول اخلاقی انتشار مقاله در نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری
- وظایف
- مؤلف یامؤلفین
- کپی رایت
- تعارض منافع
وظایف
وظایف سردبیر
- سردبیر نشریه در جهت بهبود کیفیت نشریه فعالانه تلاش می کند.
- سردبیر مسئول تصمیم گیری در خصوص انتشار مقالات ارسال شده به نشریه می باشد.
- بررسی مقالات از نظر همگام بودن با سیاست های هیأت تحریریه نشریه و مقید بودن به قوانین تصویب شده از دیگر وظایف سردبیر محسوب می شود.
- سردبیر باید مقاله را صرفاً از نظر محتوایی و بدون توجه به نژاد، جنسیت، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی و یا جهت گیری سیاسی نویسندگان بررسی کند.
- سردبیر و هر یک از اعضای هیأت تحریریه نباید هرگونه اطلاعاتی درباره مقاله ارائه شده را جز برای نویسنده مسئول، داوران، ویراستاران و ناشر فاش کند.
- فرایند داوری در این نشریه از نوع داوری دو سو ناشناس خواهد بود بطوریکه داور برای نویسنده نامشخص است و داور نام نویسنده را نمی بیند.
- سردبیر نمی تواند موارد منتشر نشده در مقاله های ارسالی را بدون اجازه کتبی از نویسنده آن، استفاده کند.
وظایف داوران
- داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات به سردبیر نشریه در جهت انتشار مقاله یاری می رسانند. داوران از طریق اعضای تحریریه با نویسنده ارتباط برقرار می کنند تا نویسنده را در جهت بهبود و ارتقا کیفی و محتوایی مقاله یاری رساند.
- تمامی اطلاعات موجود در مقالات می بایست برای داور محرمانه تلقی شود و جز افرادی که توسط سردبیر مجاز شناخته شده است، نباید به شخص دیگری نشان داده یا در مورد آن بحث شود.
- داوری مقالات می بایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد و با وضوح و روشنی بیان شود و از اعلام نظر سلیقه ایی و شخصی در داوری مقالات خودداری شود.
- داور باید توجه سردبیر را به هرگونه تشابه قابل توجه و یا همپوشانی بین مقاله های در دست بررسی و یا هر مقاله چاپ شده دیگر که از آن اطلاع دارد جلب کند.
- اطلاعات ویژه و یا ایده های بدست آمده در هنگام داوری باید مخفی نگه داشته شود و نباید برای منفعت شخصی از آن استفاده شود.
- هر داوری که احساس کند فاقد صلاحیت لازم برای بررسی یک اثر پژوهشی است به هردلیلی اعم از نبودن موضوع مقاله در حوزه کاری و یا طولانی شدن پروسه داوری به دلیل کمبود وقت یا عدم دسترسی به امکانات کافی و ... باید سردبیر را مطلع نموده و از روند بررسی مقاله انصراف دهد.
- توجه به منابع استفاده شده در مقاله از دیگر وظایف داوران است، کلیه تحقیقات، موضوعات و نقل قول هایی که در مقاله استفاده شده است می بایست با ارجاع دهی کامل در کتابنامه همراه باشد.
- داوران، مقالاتی که منافع اشخاص، موسسات و شرکت های خاصی به وسیله آن حاصل می شود و یا روابط شخصی در آن مشاهده می شود را نمی بایست برای داوری قبول کنند.
وظایف نویسندگان
- نویسندگان مقاله های پژوهشی باید علاوه بر یک گزارش دقیق از کار انجام شده یک بیان علمی خوب از اهمیت آن را نیز ارائه دهند.
- مقالات باید با جزئیات کافی و مرجع باشد تا به دیگران اجازه تکرار کردن آنرا بدهد. اظهارات جعلی و نادرست، غیراخلاقی بوده و غیر قابل قبول می باشد.
- ارائه همزمان یک مقاله به چند نشریه و یا ارائه مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده در سایر نشریات خلاف قوانین است.
- مقالات ارائه شده توسط نویسندگان می بایست کار شخص ارائه کنندگان مقاله بوده و هرگونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود.
- از تمام کسانی که سهم قابل توجهی در انجام کار دارند به عنوان نویسندگان مشترک نام برده شود و یا به عنوان همکاران از آنها قدردانی شود.
- نویسنده اصلی باید اطمینان حاصل کند که نام تمام نویسندگان مشترک، در مقاله گنجانده شده و تمام نویسندگان مشترک نسخه نهایی مقاله را دیده و به تایید آنها رسیده است و برای ارائه آن به نشریه برای انتشار موافقت دارند.
- نویسنده در هر زمانی که متوجه هرگونه خطا و بی دقتی در مقاله خود شود، سردبیر مجله یا ناشر را در جریان آن قرار داده و نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس گیرد.
مؤلف یا مؤلفین
اعتبار و مسئولیت محتوای مقالات منتشرشده، از طریق اعلام هویت مؤلف یا مؤلفان مشخص میشود. اعتبار و مسئولیت از یکدیگر تفکیک ناپذیر هستند. بیان صادقانۀ آنچه رخ داده، اصلِ راهنمای تصمیمات مربوط به اعلام هویت مؤلف یا مؤلفان است. ضوابط و معیارهای اعلام هویت مؤلف یا مؤلفان، کلیۀ محصولات فکری اعم از متون، داده ها و تصاویرِ منتشرشدۀ چاپی یا الکترونیکی را شامل میشود. لازم است نشریه ها سیاستهای خود در مورد اعلام هویت مؤلف یا مؤلفان را به طور شفاف در دسترس همگان قرار دهند.
- هر کس در تهیۀ مطالعه ای که مقاله بر مبنای آن استوار شده است نقش فکری و اساسی ایفا باید به عنوان مؤلف شناخته شود.
- تألیف به جای دیگران تقلب محسوب میشود.
- اشاره نکردن به نام کسانی که در نوشتن متن مشارکت داشته اند، از قلم انداختن نام محققانی که در جنبه های دیگرِ کار نقش جدّی داشته اند غیرمنصفانه است.
- فقط فردی باید مؤلف قلمداد شود که نقشی فکری و اساسی در پدید آوردن اثر ایفا کرده باشد.
- همکاری در این موارد به تنهایی برای اطلاق عنوان مؤلف کافی نیست: ارائۀ خدمات فنی، ترجمۀ متون، تهیۀ مواد مورد نیاز، فراهم آوردن منابع مالی، و مدیریت و سرپرستی تجهیزاتِ مورد استفاده درپژوهش. البته هریک از این مشارکتها میتوانند در مقاله ذکر شوند و مورد قدردانی قرار گیرند.
- اضافه کردن نام افراد به عنوان مؤلف اگر تنها از روی رفاقت یا به علت مقام و اعتبارشان باشد تقلب محسوب می شود.
- بایستی یک مؤلف به عنوان تضمین کننده مسئولیت کلّی راستی و درستی کار را به عهده بگیرد که به ایشان نویسنده مسئول گویند. این نقش غالباً بر عهدۀ فردی است که مقاله را ارسال میکند و نتیجۀ داوری را دریافت میدارد. ولی تمامی مؤلفان باید نسخۀ نهایی متن را پیش از ارسال مطالعه و تأیید کنند.
- بهتر است همۀ مؤلفان با کلیۀ جوانب کار نهایی آشنا باشند. با این حال، پژوهشهای مدرن غالباً به دست گروهی از متخصصان مختلف انجام میشود که کار یکدیگر را تکمیل میکنند، بنابراین ممکن است تک تک مؤلفان به طور مساوی بر اجزای مختلف کار تسلط نداشته باشند. در نتیجه، مشارکت بعضی از مؤلفان میتواند به بخش یا جنبۀ خاصی از یک کار محدود شود.
- همۀ مؤلفان باید خود را با سیاستهای نشریه در خصوص تعارض منافع منطبق سازند.
- سردبیران نباید تعداد مؤلفان را بر مبنای سلیقۀ خود محدود کنند.
- چنانچه سردبیران تشخیص دهند که تعداد مؤلفان به شیوهای غیرمعمول زیاد است، میتوانند با توجه به گستره و پیچیدگی پژوهش، در مورد نقش هر مؤلف در کار نهایی، شرح و توضیحی طلب کنند.
- ترتیبِ ذکر اسامی مؤلفان مقاله را باید خود آنها تعیین کنند.
- مؤلفان، خود، دارای بیشترین اطلاع و آگاهی از نقش خاص هر فرد در پژوهش هستند؛ همچنین توافقهایی که میان مؤلفان وجود داشته، بیش از همه بر خود آنها آشکار است.
- برای تعیین ترتیب ذکر نام مؤلفان، معیارها و ضوابط گوناگونی وجود دارد. یکی از این معیارها، نسبت میزان مشارکت هر مؤلف در کار است. در مواردی که نقش مؤلفان در تألیف مقاله با هم برابر است، ترتیب الفبایی یا ترتیب تصادفی مورد استفاده قرار میگیرد.
- جز در مواردی که مؤلفان رویکردِ خود را در تعیین ترتیب اسامی شرح داده باشند، خوانندگان نمیتوانند علت ترتیب مذکور را بدانند یا معنایی برای آن فرض کنند.
- بهتر است مناقشات احتمالی در خصوص جوانب مؤلف پیش از آنکه متن مورد داوری نشریه قرار گیرد، درمیان خود مؤلفان حل و فصل شود. در هر حال، سردبیران میتوانند بنا به خواست و اختیار خود به فیصلۀ چنانمناقشه هایی کمک کنند.
- هرگونه تغییر در ذکر نام مؤلفان، در هر مرحله از داوری، بازنگری، یا پذیرش مقاله، باید به صورت مکتوب و همراه با توضیحات توسط نویسنده مسئول و با امضای کلیۀ مؤلفان اولیه درخواست شود.
- پژوهشهای علمی، راستی و کمالِ سندِ منتشرشده، نه تنها به صحت و اعتبار علمی، بلکه همچنین به صداقت در اعلام هویت مؤلف یا مؤلفان وابسته است.
- لازم است سردبیران و خوانندگان اطمینان یابند که مؤلفان مسئولیت اثر خود را به عهده میگیرند. همچنین مؤلفان باید تضمین کنند متنشان دقیقاً بازتابدهندۀ کار خود آنها است.
- اگر هدف اصلی یک مقاله به جای آگاهسازی و آموزش، ترغیب خوانندگان به حمایت از منافع خاصی باشد، و این هدف مخفی نگه داشته شود، سند علمی مذکور، تحریف شده تلقی میشود.
- اگر نام فردی که در نوشتن مقاله مشارکت اساسی داشته در متن ذکر نشود، تألیف به جای دیگران پذیرفته می شود. برای جلوگیری از بروز این امر، سردبیران باید در نشریۀ خود برای مؤلفان توضیح دهند که میتوانند مشارکت کنندگانِ موّجه در کار را به عنوان نویسنده معرفی کنند؛ البته نقش و نسبت آنان باید در متن شرح داده شود. چنانچه سردبیران دریابند چنین اتفاقی رخ داده است، اقدامات بعدیشان باید متوجه مؤلفانِ نامبرده شده در متن، و شرکای تجاری احتمالی باشد که عبارتاند از:
- انتشار اطلاعی های مبنی بر اینکه متن اثر شخصی جز مؤلفانِ اعلام شده است. در این اطلاعیه نام شرکتهای مسئول و مؤلفان ذکر میشود؛
- هشدار به مؤسسۀهای آموزش عالی ای که مؤلفان در آنها مشغول به کار هستند، اعلام نام شرکتهای تجاری مرتبط؛ و
- تهیه و ارائۀ اسامی خاص مربوطه در صورت تماس سازمانهای دولتی یا رسانه های عمومی.
اقدامات فوق موجب تقویت و افزایش شفافیت و پاسخگویی علنی در مورد تألیف به جای دیگران و آگاهی از خدشه ای که این عمل به اسناد علمی وارد می آورد خواهد شد.
کپی رایت
نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، تحت لیسانس کریتیو کامنز اختیار-اشتراک مشابه 4.0 بین‌المللی می باشد.
شما اجازه دارید:
- اشتراک بگذارید — نسخه‌برداری کنید و توزیع کنید
- مطابقت دهید — ترکیب کنید، تغییر دهید، و بر اساس آن مواد بسازید برای هر قصدی حتی تجاری
تحت این شرایط:
- تخصیص— شما باید اعتبار مناسب ببخشید، یک پیوند به پروانه ارائه کنید، و اگر تغییری صورت گرفته‌است به آن اشاره کنید. شما می‌توانید این کار را به هر شیوه معقول انجام دهید، اما نه به هر روش که نشان دهد پروانه‌دهنده شما یا استفاده‌تان را تأیید میکند.
- سهم یکسان— اگر این مواد را ترکیب کنید، تغییر دهید، یا بر اساس آن بسازید، باید مشارکت‌هایتان را تحت همان پروانه بعنوان اصلی توزیع کنید.
برای اطلاعات بیشتر به سایت زیر رجوع کنید:
https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa
تعارض منافع
مقالات همۀ اعضای شوراهای سردبیری و سردبیران نشریه عیناً فرایندی مشابه آثار مؤلفان دیگر را برای داوری طی میکنند. در مواردی که داور به تعارض منافع در خصوص متن دریافتی ظنین شود، یا خواننده ای در مقالۀ چاپشده شواهدی از تعارض منافع بیابد، نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری مطابق با دستورالعمل COPE عمل خواهد کرد.