عوامل اجتماعی مرتبط با آموزش شهروندی ( مورد مطالعه: دبیران آموزش و پرورش ناحیة سه تبریز)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

بهمن میرگلوی بیات ¹ , محمود علمی ²

1 - کارشناس ارشد گروه جامعه‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران (نویسنده مسؤول)

تاریخ دریافت : 1401/05/02 تاریخ پذیرش : 1401/05/02 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: اعتماد اجتماعی, دینداری, پایگاه اجتماعی اقتصادی,  آموزش شهروندی,

چکیده مقاله :

آموزش شهروندی با هدف بالا بردن توانایی‌ها و مهارت‌های شهروندان صورت می‌گیرد. در این پژوهش به عوامل اجتماعی مرتبط با آموزش شهروندی دبیران آموزش و پرورش ناحیة سه تبریز در سال 1399پرداخته شده است. جامعة آماری، دبیران زن و مرد شاغل در آموزش و پرورش ناحیة سه تبریز، نمونة آماری 286 نفر از دبیران زن و مرد ناحیة سه آموزش پرورش تبریز و ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه بود. یافته‌ها نشان داد میزان آموزش شهروندی دبیران زن و مرد تفاوت معناداری با هم ندارد(937/0Sig:). اما بین آموزش شهروندی و اعتماد اجتماعی و دینداری رابطة معناداری وجود داشت (037/0Sig:). آموزش شهروندی بر اساس رشتة تحصیلی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی تفاوت معناداری داشت ( 001/0 Sig: ). دبیران دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی بالا، نسبت به دبیران دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادنند متوسط و پایین، نمرة بیشتری در آموزش شهروندی کسب کرده بودند. در بین رشته‌های تحصیلی، دبیران رشتة روانشناسی دارای بیشترین نمرة آموزش شهروندی و دبیران رشتة معارف اسلامی دارای کمترین نمره بودند.( 000/0 Sig: ). اطلاع از دیدگاه دبیران نسبت به آموزش شهروندی، در برنامه‌ریزی آموزش بسیار مؤثر است.‌

چکیده انگلیسی:

Citizenship education aims to enhance residents’ abilities and skills. This article provides a sociological analysis of factors related to citizenship education among Tabriz high school teachers who worked in District 3 in the year of 1399. Research population consisted of all male and female high school teachers of district 3 in Tabriz of whom 286 individuals were selected as the sample. A questionnaire was used to collect the data. The results showed no differences among male and female teachers with regards to citizenship education (sig.= 0.937) but there was a significant relationship between citizenship education and social trust and religiosity (sig. = 0.037) and also between citizenship education and education discipline and socioeconomic status (sig. = 0.001). Teachers with higher levels of socioeconomic status obtained higher points in citizenship education and teachers in the field of psychology obtained higher points in citizenship education than those in the field of Islamic knowledge. Knowledge of the views of teachers regarding citizenship education is very important in educational planning and programming.  

منابع و مأخذ:

آقازاده. احمد،(1385)، آموزش و پرورش تطبیقی،تهران: انتشارات سمت

حاضری، علی محمد و خلیلی، علی. (1393). بررسی آموزش شهروندی در برنامة درسی آشکار نهاد آموزش رسمی ایران فصلنامة جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، شمارة 4، صص  131-149

ذکایی، محمد سعید. (1381). آموزش شهروندی، مجلة رشد آموزش علوم اجتماعی،شمارة 19.

 رزاقی، مریم، مطهری نژاد، حسین ؛ لسانی مهدی.  (1397). نقش اثربخشی مدرسه در توسعة شایستگی‌های شهروندی دانش‌آموزان از دیدگاه معلمان.(1397). جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، دورة پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷،شمارة ۱۱، 261-7

سیف نراقی، مریم ؛ نادری، عزت الله ؛ شریعتمداری، علی، حسینی مهر علی. (۱۳۸۸). بررسی مقایسه‌ای دیدگاه کارشناسان و معلمان شهر قزوین به لحاظ نارسایی‌های آموزش و تربیت شهروندی در برنامة درسی دورة راهنمایی تحصیلی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال دوم پاییز ۱۳۸۸، شمارة 5

شارع پور، محمود. (۱۳۸6). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران: انتشارات سمت

 شرفی، م ؛ طاهرپور، م.(1387).نقش نهاد آموزشی در تربیت شهروندی، ماهنامة مهندسی فرهنگی، شماره‌های 15و 16، ص 62- 49.

غیاثوند، احمد. (1394). آموزش شهروندی در مدارس شهر تهران آثار و پیامدها، فصلنامة برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، شمارة 23، صص 207-239.

 فتحی واجارگاه، کوروش.(1385). تربیت شهروندی، نشر: فاخر

فتحی واجارگاه، کوروش. (۱۳۸2). لحاظ کردن ارزشهای شهروندی در برنامة درسی، مجلة نوآوریهای آموزشی، شماره‌های ۱۷، صص 54-69.

 لطف آبادی، حسین، (1386)، آموزش شهروندی ملی و جهانی همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانش‌آموزان، فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، سال پنجم، شمارة 17، صص 11-43.

مهدوی، محمد صادق؛ عاشوری، علی.(1393). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر ارتقاء فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شمارة چهارم.

 هاشمی، احمد. (1389). بررسی میزان استفاده از مفاهیم تربیت شهروندی در محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دورة راهنمایی از دیدگاه دبیران، فصلنامة رهبری و مدیریت آموزشی، سال چهارم، شمارة 1، صص 141-160.

  Davis, I., Flanagan, B., Hogarth, S., Mountford, P. and Philpott, J. (2009) Asking Questions About Participation, Education, Citizenship and Social Justice, 4 (1) pp: 25- 39

 Tavassoli Gh, Nejati Hosseini M. (2002), Social reality of citizenship in Iran. Iranian journal of sociology; 4(2)p: 32-62.