سنجش نقش و تأثیر انقلاب اطلاعاتی در تغییر سبک زندگی شهری (مطالعهی موردی: دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
کلید واژه: دینداری, انقلاب اطلاعاتی, فناوری ارتباطی, سبک زندگی شهری, شیوهی همسرگزینی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تحلیل تبیینی تأثیر ابزارهای نوین فناوری بر سبک زندگی شهری دانشجویان است؛ به همین منظور از چارچوب نظری اندیشمندانی نظیر تافلر، بوردیو و دیگر نظریه پردازان حوزه ی ابزارهای ارتباطی و الگوی زندگی انسان بهره برده شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از لحاظ زمانی به صورت مقطعی، از لحاظ میزان ژرفایی، پهنانگر، از بعد کارکردی پژوهش کاربردی و از بعد زمینه و قلمرو اجرا و نحوه جمع آوری داده ها میدانی در نظر گرفته شده است. ابزار اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه ی محقق ساخته برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه شوندگان است. جامعه ی آماری مورد مطالعه ی این تحقیق، همه ی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران که در دانشکده ی علوم پایه، دانشکده ی فنی و مهندسی و دانشکده ی علوم انسانی مشغول تحصیل در سال 1392 می باشند هستند که تعداد آنها برابر با 9729 نفر است. یافته های تحقیق نشان می دهد که استفاده از ابزارهای نوین فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به شکل‌گیری سبک زندگی شهری ویژ‌ه‌ای می انجامد و در هر یک از جنبه‌های مختلف سبک زندگی شهری، نظام ارزشی و جهان‌بینی متفاوتی را ایجاد می‌کند که به کنش‌های گوناگونی از جانب افراد منجر می‌شود و باعث می‌شود تا افراد در حوزه‌های مختلف زندگی خود از جمله نگرش به ازدواج (شیوه ی همسرگزینی)، رفتارهای دینی و مدگرایی از الگوهای متفاوتی پیروی کنند. واژگان کلیدی : انقلاب اطلاعاتی، فناوری ارتباطی، سبک زندگی شهری، شیوه ی همسرگزینی، دینداری
The aim of this study is to assess the impact and influence of the information revolution on the lifestyle urban dwellers. In order to do so, a theoretical framework of theorists such as Toffler, Bourdiou and others in the area of communications and human life patterns was used. The research method was cross-sectional and a questionnaire was used for gathering information. The research population consisted of all the students of Islamic Azad University, Tehran Science and Research branch in engineering, basic sciences and humanities colleges which totaled a number of 9729 students in 2013. The research findings showed that utilizing the modern means of information and communication technologies leads to the emergence of a particular urban lifestyle in which people have different worldviews. These differences will lead people to act variously in any situation i.e. people will obey different patterns in leisure time spending, marriage style, religiousness and fashionableness. The ICT variable has a 0.07 effect on religiousness, 0.36 effect on fashion, 0.07 effect on marriage style and finally a 0.48 effect on urban lifestyle. Keywords: Information revolution, communication technologies, urban lifestyle, marriage style, religiousness.
- اباذری، یوسف و چاوشیان، حسن. (1381). از "طبقهی اجتماعی تا سبک زندگی"؛ رویکردهای نوین در تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی، نامهی علوم اجتماعی، شمارهی 20، صص 3-27.
- ابراهیمی، قربانعلی و مسلمی پطرودی، رقیه. (1390). اوقات فراغت، سرمایهی فرهنگی و زنان (مطالعهی موردی: زنان شهرستان جویبار)، فصلنامهی زن در توسعه و سیاست، دورهی 9، شمارهی 4، زمستان، صص 91-73.
- ادگار، اندرو و پیتر سجوک. (1388). مفاهیم کلیدی در نظریهی فرهنگی، ترجمهی ناصرالدین علی تقویان، تهران: پژوهشکدهی مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- اشتریان، کیومرث. (1391). سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان
- امان اللهی، سکندر. ( ١٣٦٧ ). قوم لُر، تهران: آگاه.
- ایروانی، محمدجواد. (1380). درآمدی بر نظریهی نهادی، تهران: نشر سیاست.
- باکاک، رابرت. (1381). مصرف، ترجمهی خسرو صبری، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
- بیکر، ترز. (1386). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمهی هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
- تافلر، الوین. (1373). شوک آینده، ترجمهی حشمت‌اله کامرانی، تهران: چاپخانه گلشن.
- تافلر، آلوین. (1374). موج سوم، ترجمهی شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر علم.
- توسلی، غلامعباس؛ خادمیان، طلیعه. (1386). نقش جنسیت در مصرف کالاهای فرهنگی، پژوهشنامهی علوم اجتماعی، سال اول، شمارهی چهارم، زمستان، صص 64-51.
- جمشیدی‌ها، غلامرضا و پرستش، شهرام. (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریهی عمل پیر بوردیو، نامهی علوم اجتماعی، شمارهی 30، صص 87-67.
- خادمیان، طلیعه. (1388). سبک زندگی و مصرف فرهنگی: مطالعهای در حوزهی جامعه‌شناسی فرهنگی و دیباچهای بر سبک زندگی فرهنگی ایرانیان، تهران: مؤسسهی فرهنگی، هنری جهان کتاب.
- زاهدزاهدانی، سیدسعید؛ سروش، مریم. (1387). الگوی مصرف و هویت دختران جوان شهری: مطالعهای دربارهی دختران شیراز، فصلنامهی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال چهارم، شمارهی 11، صص 107-75.
- زرگر، علیرضا. (1385). امنیت و تهدید در جامعهی اطلاعاتی، ناشر قدیم.
- شهرداری تهران. (1391). اطلس کلانشهر تهران، http://atlas.tehran.ir
- صالحی امیری، سیدرضا، عظیمی دولت آبادی، امیر. (1387). مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران: پژوهشکدهی تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- عبدوی، فاطمه و فخری، فرناز. (1390). نقش رسانه در توسعهی فرهنگ ورزش در اوقات فراغت زنان، فصلنامهی پژوهش‌های ارتباطی، سال هجدهم، شمارهی 4 (پیاپی 68)، زمستان، صص 50-31.
- غیاثوند، احمد و قلی‌زاده، بهنام. (1389). بررسی تأثیر سبک زندگی بر سبک مصرف کتب و نشریات، فصلنامهی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال ششم، شمارهی 18، بهار، صص 54-37.
- فاضلی، محمد. (1382). مصرف و سبک زندگی، تهران: نشر صبح صادق.
- آموزش تغییر سبک زندگی به شیوهی گروهی بر افزایش رضایت زناشویی، مطالعات روانشناختی، دورهی 4، شمارهی 3، صص 57-72.
- کازینو، ژان. (١٣٦٤). قدرت تلویزیون. ترجمهی علی اسدی، تهران: امیرکبیر.
- کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه، فرهنگ، ترجمهی احد علی‌قلیمان، افشین خاکباز و محسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
- کوزر، لیوئیس. (1382). زندگی و اندیشهی بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمهی محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- مرادی، سجاد. (1387). تحلیل جامعه‌شناختی الگوهای مصرف، پایاننامهی کارشناسی ارشد، به راهنمایی محمد عبداللهی، دانشگاه علامه‌طباطبایی.
- (1378). مطالعات فرهنگی، ویراسته سایمن دورینگ، ترجمهی حمیرا مشیرزاده، تهران: مؤسسهی فرهنگی آینده‌پویان.
- مک چسنی ، رابرت. (١٣٧٩). مبارزه جهانی برای ارتباط دموکراتیک، ترجمهی خسرو پارسا، جامعهی انفورماتیک و سرمایهداری: واقعیت و اسطوره، تهران: آگه.
- میلر، توبی و جرج یودیس. (1389). سیاست فرهنگی، ترجمهی نعمت‌الله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
- نوابخش، مهرداد و معصومه مطلق. (1388). جامعه‌شناسی فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری، تهران: انتشارات دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
- هیوود، لس و همکاران. (1384). اوقات فراغت، ترجمهی محمد احسانی، تهران: انتشارات بامداد کتاب.
- Bihagen, Erik and Katz-Gerro (2000), Culture consumption in Sweden: The stability of gender differences, Poetics, 27, pp. 327–349.
- Rethinking Culture as Ideology and Sensibility”, in J. Lull (ed.) Culture in The Communication Age, cited In Taylor, Lisa. (2002). pp. 75-88.
- Chaney, David (1996), Lifestyle, Rutledge Publisher.
- Cockerham, William (1997), "Lifestyle, social, class, demographic Characteristics, and health behavior". In David S. Ochman (ed). Handbook of Health Behavior Research I: Personal and Social Determinants. New York: Plenum Press, pp. 253-265.
- Crane .D (2002):" Culture and Globalization", theoretical model and emerging trend: pp: 1-28 In D.Crane (eds): Culture and Globalization, UK, Routledge.
- Culture consumption in Sweden: The stability of gender differences, Journal of Poetics, vol 27, pp. 327-349.
- Currie, Timothy (2011), Experiments in Location-Based Content: A Case Study of Postmedia’s Use of Foursquare.
- Delbert, C. Miller and Neil J. Salkind (2002). Handbook of Research and Social Measurment. London: Sage.
- Derne, Steve (2005), " The (Limited) effect of cultural globalization in India: implications for culture theory". Poetics. Vol. 33: 33-47. 161.
- Dimmaggio, Paul, Eszter H Argittai, Neuman, Robinson, John. P. (2001), “Social Implication of the internet”, In Anual Review of Sociology. Vol. 27: 307-337.
- http://www.tehran.ir/.
- Hudson, Heather E. (2006) From Rural Village to Global Village: Telecommunications for Development in the Information Age, Mahwah, New Jersey and London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
- Jenkins, Richard, (1996), Pierre Bourdieu, London: Routledge.
- Kellner. D. 1995. Media culture: Cultural Studies, Identity and Politics between the Modern and The Post Modern. London: Routledge
- Shirky, C (2009), "Newspapers and Thinking the Unthinkable", [online] Available at: http://www.shirky.com/weblog/2009/03/newspapers-and-thinking-the-unthinkable/ [date accessed: 13/04/2011]
- Van Eijck, Koen (1997), The impact of family background and educational attainment on cultural consumption: A sibling analysis, Journal of Poetics, vol 25, pp.195-224.