کاوشی در فرآیند شکلگیری پدیدۀ کودکان کار خیابانی و پیامدهای آن در شهر اهواز
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهریمحمد حسین مقدم 1 , حسین ملتفت 2 , عزیز حزباوی 3
1 - کارشناس ارشد گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز
2 - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز(نویسنده مسؤول)
3 - مربی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز
کلید واژه: اهواز, آسیب اجتماعی, نظریۀ زمینه ای, کودکان کار خیابانی, نابسامانیهای خانواده,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش پیش رو، کاوشی در فرآیند شکلگیری پدیدۀ کودکان کار خیابانی و پیامدهای آن در شهر اهواز است. ماهیت این پژوهش کیفی و با استفاده ازنظریۀ زمینهای و نمونهگیری هدفمند و با معیار اصل اشباع نظری با 10 نفر از کودکان کار خیابانی مصاحبۀ عمیق صورت پذیرفت. یافتهها شامل 10 خردهمقوله، مسائل پیش روی خانواده پس از طلاق والدین، آسیب‌های روحی پس از طلاق در خانواده، مشوق‌های محیطی، آموزش و انتقال روشهای کار در خیابان، کار کودک به مثابۀ ابراز وجود، آسیب‌های اجتماعی کار کودک در خیابان، چالش‌های زمانی، رفتار دوگانه مردم با کودک، گسست های کاری، آسیب های روحی کار کودک در خیابان، 4 مقولۀ اصلی، چالش‌های مابعد طلاق در خانواده، معاشرت افتراقی کودک، راهبرد گزینشی کار کودک در خیابان، پیامدهای فردی- اجتماعی کار کودک در خیابان و مقولۀ هسته، کار کودک به مثابۀ مقابله با وضع موجود است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که دستکم دو عامل خانواده و نابسامانیهای موجود در آن، به عنوان شرط لازم و معاشرت افتراقی و به صورت کلیتر ریشه محیطی به عنوان منبع القاکننده کار به کودک و شرط کافی، فرآیند پدیدۀ کودکان کار خیابانی در شهر اهواز را شکل میدهند.
The purpose of the study is to Exploring the process of formation of the phenomenon of street work children and its consequences in Ahvaz. The nature of this research is qualitative and using grounded theory and purposeful sampling and with the principle of theoretical love with 10 street working children, deep quality interviews are acceptable. Findings include 10 subcategories, the problems facing family after parental divorce, post-divorce psychological trauma in family, environmental incentives, training and transfer of street work methods, child labor as assertiveness, social harms of child labor in the street, time challenges, people's dual treatments of child, work breaks, psychological damage of child labor in the street, 4 main categories, post-divorce challenges in the family, differential socialization of the child, selective strategy of child labor in the street, individual-social consequences of work The child on the street and the core category, the child's work as coping with the status quo. The results showed that factors family and the disorders existing in it are considered as a necessary condition and starting point of this process, and differential socialization and a more generally environmental cause as a source of inducing work to the child is a sufficient condition, which govern the process of the phenomenon of street children.
آقاپور فرکوش، مجید؛ نوابخش، مهرداد؛ فتحی، سروش. (1397). «ارائۀ مدل تبیین جامعهشناختی کودکان خیابانی شهر تهران (1397)» فصلنامۀ علمی_پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، دورۀ 9، ش 53، ص 188-159.
آقاجان، امیر. (1395). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر پیدایش کودکان کار در شهر تهران 1395، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه ازاد اسلامی؛ واحد تهران مرکزی.
ابوالمعالی، خدیجه. (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، چاپ اول، تهران: نشر علم.
احمدی، حبیب؛ ایمان، محمد تقی. (1384). فرهنگ فقر، حاشیهنشینی و گرایش به رفتار بزهکارانه در میان جوانان حاشیهنشین ده پیاله شیراز، مجلۀ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ 19، شماره 2، ص 118-99.
امیری، انسیه. (1395). تحلیل جامعهشناختی تجربۀ زیستۀ کودکان کار خیابانی افغان در شهر اصفهان 1395، پایاننامۀ کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی.
اندکی فشتمی، زهرا. (1395). بررسی عوامل جامعهشناختی مؤثر بر کودکان کار خیابان، (مورد مطالعه: شهر رشت)، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، رشتۀ جامعهشناسی، دانشگاه البرز.
ایمان، محمد تقی. (1390). مبانی پارادایمی روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (شمارۀ انتشار 172؛ فلسفۀ علوم انسانی 2).
ایمانی، نفیسه و نرسیسیانس، امیلیا. (1391). «مطالعۀ انسانشناسانه پدیدۀ کودکان کار خیابانی در شهر کرج»، فصلنامۀ علمی_پژوهشی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ 3، ش 1، ص 32-7.
بایدن، جو و مایرس، ویلیام. (1379). روشهای مبارزه با کار کودکان، ترجمۀ سام هدا، تهران: دفتر یونیسف.
بهرامی کمیل، نظام. (1388). نظریههای رسانهها: جامعهشناسی ارتباطات، تهران: کویر.
حزباوی، عزیز و ملتفت، حسین. (1396). بررسی ویژگیها و زمینههای اجتماعی اقتصادی پدیدۀ کودکان خیابانی و کار در شهر اهواز، طرح پژوهشی، ادارۀ کل تعاون، رفاه و کار اجتماعی استان خوزستان.
زارع شاه آبادی، اکبر؛ حاجی زاده میمندی، مسعود.؛ اکبری قورتانی، صدیقه. (1388). «نقش خانواده نابسامان بر پدیدۀ کودکان کار (مطالعۀ موردی: استان یزد)»، فصلنامۀ علمی_پژوهشی انتظام اجتماعی، دورۀ 2، شمارۀ 3، ص 52-29.
شالچی، وحید؛ میرزابابایی، سیما. (1394). تجربۀ کودکان خیابان شهر تهران از مداخلات سازمانهای رفاهی، فصلنامۀ برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دورۀ 7، شمارۀ 25، زمستان 1394،ص 226-193.
محمدی، خلیل. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر بروز پدیدۀ کودکان خیابانی و راهکارهای مقابله با آن، فصلنامۀ علمی_تخصصی انتظامی پایتخت. سال(8)، شمارۀ 3، شماره پیایی 26، ص 77-57.
مقدس جعفری، محمد حسین؛ ویسینژاد، نور محمد؛ درستی، امیرعلی. (1392). بررسی عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش پدیدۀ کودکان کار (مطالعه موردی شهر اهواز) فصلنامۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد واحد شوشتر، سال هفتم، شمارۀ دوم، پیایی 21، تابستان، ص 72- 55.
وامقی، مروئه.؛ دژمان، معصومه؛ رفیعی، حسن؛ روشنفکر، پیام. (1394). «ارزیابی سریع وضعیت کودکان خیابانی در شهر تهران»، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 4، شماره: 1، ص 57-33.
Brukhavo & Barkhatov (2001) “Street Children in Mosco” www.ILO.
Ennew, Judith. (1982). “Family Structure، Unemployment and Child Labour in Jamaica”, Development and Change، Vol 13 No 4.
Eriksen, S.H.Mulugeta,E (2016). Social Networks for Survival among Working Children in Addis Baba.Childhood , 2016 Vo1, 23 (2).
Gahremani, S; Khosravifar, Sh; Ghazanfarpour, M; Shahraei, Z; Saeidi, A; Jafarpour, H; Khosravifar, Sh; Mirzaee, F; Babakhanian, M (2019). Factors affecting child labor in Iran; a systematic review.systematic review, www.ijp.mums.ac.ir, Vol 7, n 9, serial no, 69, 10067-10075.
Naz, A; Khan,H; Khan, T; Khan, Q; Khan, W (2019). Social and cultural deterrminants of child labor in pakistan.clinical social work and health intervention. Volume; 10, issue; 2, cited refrences; 42, pages; 80-92.
Plummer, M; Kudrati, M; Dafalla ei hag yusif, N (2007). Beginning street life: factors contributing to children working and living on the streets of Khartoum, dudan. Children and youth services review 29 (12), 1520-1536.
Shresh lal, B (2019). Child labour in India; causes and consequences. International journal of science and research, volume 8, issue 5, 2199-2206.
_||_